Ο μοναδικός αδιαμφισβήτητα παγκόσμιος σκηνοθέτης, ο άνθρωπος που κοίταξε το αρχαίο δράμα με διαφορετική ματιά και μας άνοιξε τα μάτια, ο δάσκαλος όλων μας Θεόδωρος Τερζόπουλος, μας μιλά για τη ζωή και την πορεία του. Τις «Βάκχες», έργο ζωής, τις σκηνοθετεί σε όλη τη γη, κάθε φορά με μια προσέγγιση ανάλογη με το μέρος: «Ο χορός ήταν ο πρωταγωνιστής. Το τάμα είναι επτά Βάκχες. Οι έβδομες θα γίνουν στη Γιακούτια, είναι πολύ κοντά στον Βερίγγειο Πορθμό, δηλαδή στην Αλάσκα. Πάνω από τη Μογγολία, πολύ ψηλά, προς τον Βόρειο Πόλο. Εκεί με κάλεσε ο υπουργός Πολιτισμού, ο οποίος είναι σαμάνος. Ήξερε τη δουλειά μου από την Άλα Ντεμίτοβα, γιατί είχε σπουδάσει στο GITIS. […] "Μα κι εσύ σαμάνος είσαι", μου είπε! […] Προετοιμάζονται για το 2025. Να τελειώσω το τάμα, και να εγκαταλείψω και το θέατρο». Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος σε μια μοναδική εκμυστήρευση στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη» με τον Γιώργο Βουδικλάρη. «Είμαι σκηνοθέτης γυναικών μάλλον. Εξάλλου, η γυναικεία μάσκα δεν είναι η μάσκα του θεάτρου; Η μάσκα που μεταβάλλεται. Η μάσκα που ανοίγει τα χαρτιά, αλλά έχει πολλά κρυμμένα. Το θέατρο τι είναι; Είναι τα κρυμμένα χαρτιά. Η κρυφή πλευρά, που τη σκάβεις και τελειωμό δεν έχει. Άβυσσος!», μας εμπιστεύεται ο Θεόδωρος Τερζόπουλος. «Η Ελλάδα είναι μια χώρα που δεν κατάφερε να δημιουργήσει τη δική της θεατρική παράδοση. Ενώ στην Κίνα, βλέπεις υπάρχει η παράδοση, υπάρχουν κι οι επιρροές, υπάρχει και μεταμοντερνισμός… Στη Ρωσία ο μεταμοντερνισμός πέρασε και δεν ακούμπησε, γιατί έχουν ισχυρές παραδόσεις. Και σε άλλες χώρες με ισχυρές παραδόσεις, δεν διέλυσε τα πάντα –στην Ιταλία, ας πούμε, υπάρχει και η Ακαδημία, η οποία συντηρεί την commedia dell’arte. Είναι εθνική τους παράδοση, πρέπει να την κρατήσουν. Αυτό με βοήθησε πάρα πολύ στον Μπέκετ: είχα δύο λαϊκούς ηθοποιούς ως Βλαντιμίρ και Εστραγκόν που έπαιζαν στα δάχτυλα την commedia dell’arte. Κάνανε θαύματα στη σκηνή! Όταν ξέρεις μια γλώσσα, έστω και παραδοσιακή, μπορείς να μπεις και σε μια άλλη γλώσσα, πολύ ανοίκεια, πολύ διαφορετική. Να τη δεχτεί το σώμα σου. Όταν δεν ξέρεις τίποτα… Εδώ τίποτα, γι' αυτό είμαστε και μιμητές. Κοπιαδόροι!». Η συζήτηση έλαβε χώρα στο γραφείο του στο θέατρο Άττις, ανάμεσα σε φωτογραφίες, σημειώσεις και ενθύμια από αγαπημένους φίλους. Εδώ, το δεύτερο μέρος.

Ο μοναδικός αδιαμφισβήτητα παγκόσμιος σκηνοθέτης μας, ο άνθρωπος που κοίταξε το αρχαίο δράμα με διαφορετική ματιά και μας άνοιξε τα μάτια, ο δάσκαλος όλων μας, Θεόδωρος Τερζόπουλος, μας μιλά για τη ζωή και την πορεία του με λεπτομέρειες μαγικές. «Από το χωριό μου πήρα την Ανατολή. Η καταγωγή μου είναι ποντιακή. Οι παππούδες μού είχαν μεταφέρει κάτι δρώμενα από τον Πόντο. Ο τρόπος που κάθονταν που μιλούσαν, που τραγουδούσαν… Κι η γιαγιά μου ήταν μια φοβερή μονωδός. Τραγουδούσε χωρίς συνοδεία μουσικής απίστευτες μελωδίες για την απώλεια, για τις χαμένες πατρίδες , αλλά και τραγούδια χαράς, γάμου, γέννησης, θανάτου. Με βοήθησε να καταλάβω πολλά ο ήχος, αλλά και η σωματικότητα αυτών των ανθρώπων: πρόβαλαν πάντα τα γωνιώδη, κάθονταν οκλαδόν, κάτω». Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος σε μια μοναδική εκμυστήρευση στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη» με τον Γιώργο Βουδικλάρη. «Αυτό που με οδηγεί στο θέατρο είναι τα μπουλούκια που παίζανε στο Μακρύγιαλο στο πανηγύρι του Άη-Γιώργη. Μια φορά τον χρόνο ερχόντουσαν τέσσερα-πέντε μπουλούκια και κάνανε μιας μορφής φεστιβάλ! Έπαιζαν απίστευτα πράγματα, και κάτι αυτοσχεδιαστικά έργα… Αυτοσχεδίαζαν και με το κοινό. Ήταν κάποιος ο οποίος ερχόταν από κάποιο άλλο χωριό και ήξερε όλους τους κατοίκους του Μακρύγιαλου και ήταν μέγας αυτοσχεδιαστής, και τους καλούσε κι έπαιζε μαζί τους. Τι interactive λέμε σήμερα!», μας εμπιστεύεται ο Θεόδωρος Τερζόπουλος. Η συζήτηση έλαβε χώρα στο γραφείο του στο θέατρο Άττις, ανάμεσα σε φωτογραφίες, σημειώσεις και ενθύμια από αγαπημένους φίλους. Εδώ, το πρώτο μέρος.  

Χειμαρρώδης ο Δάσκαλος Βασίλης Παπαβασιλείου, ήταν αδύνατον να εξαντλήσει όσα έχει να πει μέσα στα χρονικά όρια ενός μόνο podcast. Αφηγούμενος την εμπειρία του προ εικοσαετίας, αλλά και παλαιότερα, σε σχέση με τη διαπλοκή ελληνικού κράτους και καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, κάνει φανερό πώς φτάσαμε στο σημερινό αδιέξοδο. Παρόλα αυτά, δεν μετανιώνει:  «Έχω λερώσει τα χέρια μου αναμειγνυόμενος με το δημόσιο κακό κατ’ επανάληψιν. Δεν μετανιώνω. Έχω γίνει πια κουραστικός να το επαναλαμβάνω». Ο Βασίλης Παπαβασιλείου μάς αποκαλύπτεται στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη» με τον Γιώργο Βουδικλάρη. «Η εμπειρία μας για τη δημιουργία Ακαδημίας Τεχνών οδήγησε στην κατάρτιση ενός σχεδίου νόμου, το οποίο υποτίθεται πως θα έπαιρνε τον δρόμο για τη Βουλή. Αντί γι' αυτό, μας κάλεσαν στο υπουργείο για να μας πουν ότι δεν μπορεί το υπουργείο Πολιτισμού να εποπτεύει τριτοβάθμια, ανώτατα ιδρύματα- και το σχέδιό μας προέβλεπε πενταετή φοίτηση. […] Δηλαδή η δουλειά μας πάει στα μπάζα! Ρωτάω λοιπόν τους νομικούς συμβούλους του τότε υπουργού Βουλγαράκη: Όταν μας αναθέτατε αυτό το έργο πριν από δυόμιση χρόνια, αυτό δεν ίσχυε; Το ξέρατε! Εν πάση περιπτώσει έχω να σας κάνω μία πρόταση –την οποία θα επαναλάμβανα και σήμερα: Συγχώνευση των δύο υπουργείων, Παιδείας και Πολιτισμού! Γίνεται μία παύση μεγάλη και λέει ο νομικός σύμβουλος: Μα αυτό είναι πολιτικό θέμα! Και του απαντώ: Μα πολιτικά μιλάω κι εγώ, κύριε!» μας εμπιστεύεται  ο Βασίλης Παπαβασιλείου.   Πόσα να προλάβουμε να πούμε σε έναν καφέ με τον Δάσκαλο; Κι όμως χώρεσαν πολλά: η πορεία του στην υποκριτική, τα δικά του έργα, ο Στρέλερ,  ο Φελίνι, ο Μπρεχτ… Ακόμα και τα σχέδιά του για το μέλλον. Ακούστε το δεύτερο μέρος της συζήτησης…

Ένας από τους ελάχιστους Έλληνες σκηνοθέτες που όλοι σέβονται βαθιά και αποκαλούν Δάσκαλο. Ένα οξύτατο πνεύμα με προσωπικό, ανελέητο και διαβρωτικό χιούμορ που δεν διστάζει να μιλήσει για τα πάντα. «Γελοιοκρατία» ονομάζει την περίοδο που βιώνουμε όλοι μας. «Όταν οι Γερμανοί φτιάχνανε το τραμ, είχαν πει ότι τα πράγματα γίνονται με δύο τρόπους: με τον σωστό τρόπο και με τον ελληνικό τρόπο. Παραμένουμε πιστοί του ελληνικού τρόπου! Μου αρέσει να λέω, και με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, ότι τα πρώτα 200 χρόνια είναι δύσκολα. Άρα τώρα είμαστε στην ουρά των διακοσίων ετών. Ένα πράγμα μόνο μπορούμε να κάνουμε: Υπομονή!».  Ο Βασίλης Παπαβασιλείου μάς αποκαλύπτεται στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη» με τον Γιώργο Βουδικλάρη. Βρεθήκαμε, κατόπιν επιθυμίας του, σε ένα φυσικό χώρο κι όχι στο στούντιο: σε ένα καφέ στο Παγκράτι, τη γειτονιά που υπεραγαπά και στην οποία μένει πιστός εδώ και πολλά χρόνια. Χειμαρρώδης όπως πάντα, ήταν αδύνατον να εξαντλήσει όσα είχε να πει σε περιορισμένο χρόνο. Εδώ, λοιπόν, το πρώτο μέρος της συζήτησης: έπεται συνέχεια…

Ένας συνθέτης με πολλά πρόσωπα: από κοντσέρτα για πιάνο σε μουσικές για το θέατρο και το σινεμά, από επιβλητικά μιούζικαλ σε τραγούδια για τηλεοπτικές εκπομπές, από τα ηλεκτρονικά «Τοπία» που τον έκαναν γνωστό σε λαϊκότροπα τραγούδια με τον Μητροπάνο. Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου μάς αποκαλύπτεται στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη» με τον Γιώργο Βουδικλάρη.   «Η φυγή μας από την Αίγυπτο, σε διαφορετική ηλικία για τον καθένα στην οικογένειά μας, δημιούργησε διαφορετικού τύπου τραύματα. Εγώ ήμουν επτά. Η ζωή μου στην Αίγυπτο ήταν ο Παράδεισος: μια αυλή παραμυθένια, ένα σπίτι, μια οικογένεια, ένα σχολείο παραμυθένιο.  Και ξαφνικά έσκασε μια βόμβα. […] Ήρθαμε με 126 δολάρια, τα οποία τα φάγαμε στο καράβι- ήμασταν και πολλοί. Για μας η Ελλάδα ήταν μια εικόνα από τα κλασικά εικονογραφημένα. Ήρθαμε εδώ και κάτσαμε σε ένα φτωχικό τραπέζι, με τα αδέλφια μας τους Eλλαδίτες. Μοιραστήκαμε τη φτώχεια. Νιώθω μεγάλη ευγνωμοσύνη για αυτό, άνοιξε μια αγκαλιά και μας πήρε», μας εμπιστεύεται  ο Δημήτρης Παπαδημητρίου.   Προερχόμενος από τη μεγάλη επιτυχία του «Μόμπι Ντικ», αλλά και την πρώτη δημόσια εκτέλεση του Κοντσέρτου του για πιάνο στο Μέγαρο, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου μιλά με τόλμη και ειλικρίνεια για τη θεώρησή του για τη μουσική και τη θέση του μέσα σε αυτή. «Τα λαϊκά τραγούδια με τα έντεχνα, για μένα είναι ένας κόσμος κι όχι δύο. Μου αρέσει η λέξη έντεχνο, αλλά θα την ετεροπροσδιορίσω με το αντίθετό της: το αντίθετο του εντέχνου δεν είναι το λαϊκό, είναι το αγοραίο. Με αυτή την έννοια, τον δέχομαι τον όρο. Προσπαθώ να μην είμαι αγοραίος. Υπάρχουν λαϊκά τραγούδια τα οποία είναι εξαιρετικά έντεχνα, και έντεχνα τραγούδια τα οποία είναι εξαιρετικά αγοραία».

Ένα πλάσμα ξεχωριστό και πολυεπίπεδο, ηθοποιός και σκηνοθέτιδα, αφοσιωμένη στο θέατρο, αλλά και γνωστή από την τηλεόραση: η Μαρία Πρωτόπαππα μάς αποκαλύπτεται στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη» με τον Γιώργο Βουδικλάρη. «Τα τελευταία χρόνια γυμνάζω τον εαυτό μου στο να μην ενοχλούμαι από το δικό μου λάθος και απροετοίμαστο ενώπιον άλλων. Βρίσκω τρομερή ελευθερία σε αυτό και νιώθω ότι είναι εξαιρετικά δημιουργικό», μας εμπιστεύεται η Μαρία Πρωτόπαππα. Από το Θέατρο Τέχνης στην Ομάδα Υψηλού Κινδύνου του Γιάννη Κοντραφούρη, και κατόπιν στον Λευτέρη Βογιατζή και στο θέατρο Αμόρε, η Μαρία Πρωτόπαππα έχει χαράξει μια πορεία πολυδαίδαλη και ξεχωριστή. Τα τελευταία χρόνια οι απόπειρές της στη σκηνοθεσία είναι επίσης συναρπαστικές, με τελευταία την «Αντιγόνη» του Ζαν Ανούιγ που συνεχίζεται με επιτυχία. «Το θέατρο είναι κάτι που γίνεται ζωντανά. Ένιωσα πως η ευκαιρία στον Ανούιγ ήταν το να περάσει πράγματα μέσω του χιούμορ, και μιλώντας για πράγματα ακραία να καλέσει σε αφύπνιση υπαρξιακή και αυτοκριτική, προκειμένου να δουν τι θα κάνουν σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Νομίζω ότι κι εμείς είμαστε σε μια δύσκολη κατάσταση. Γι' αυτό χρησιμοποίησα τη σχέση «απέναντι» για να έρθει πιο κοντά η κυριολεξία και η δύναμη του λόγου και της χειρονομίας, να γίνουν ορατά τα μάτια και να υπάρξει ο θεατής απέναντι ως πεντακάθαρος δέκτης, όχι ως θεατής από κλειδαρότρυπα».

Μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του χώρου, ρηξικέλευθη σκηνοθέτις και ακάματη ηθοποιός, εργασιομανής και ανικανοποίητη, η Ρούλα Πατεράκη έχει βάλει ανεξίτηλη τη σφραγίδα της στις τελευταίες δεκαετίες του ελληνικού θεάτρου. «Το θέατρο, το σπουδαίο θέατρο, το θεωρώ πολεμική Τέχνη. Αυτό με απασχολεί και με γοητεύει. Είναι μια Τέχνη στρατιωτική. Έχει μεγάλο κίνδυνο αυτή η Τέχνη -αν είναι πραγματικά Τέχνη. Κινδύνους ζωής, όχι αστεία. Όπως πας στον πόλεμο. Όταν αυτό δεν εκπληρώνεται ακριβώς, είναι μια δουλειά. Καμιά δουλειά δεν μπορώ να υποτιμήσω -τους υπαλλήλους δεν τους υποτιμώ, αλλά δεν θα ήθελα πάντα να είμαι υπάλληλος. Και πολλές φορές είμαι υπάλληλος!», εκμυστηρεύεται η Ρούλα Πατεράκη στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη» με τον Γιώργο Βουδικλάρη. Θυμόμαστε το ξεκίνημά της, που μετά από τόσες φορές που το έχει αφηγηθεί το βλέπει σαν μυθοπλασία, τις δυσκολίες της πορείας της σε ένα χώρο εξαιρετικά ανδροκρατούμενο, τις επιτυχίες και τις απογοητεύσεις της, την μακρά της εμπειρία ως δασκάλα υποκριτικής. Απολαμβάνουμε τη βαθιά κριτική και προσωπική της ματιά πάνω στο πολύπαθο ελληνικό θέατρο.

Πιστεύει βαθιά στο θέατρο ως τελετουργία. Είναι αναγνωρισμένος ως ένας από τους κορυφαίους ηθοποιούς της γενιάς του. Ως σκηνοθέτης, αναζητά πάντα την αλήθεια μέσα από τον δύσκολο δρόμο, αφήνοντας ανεξίτηλες εντυπώσεις στους θεατές του. «Ο Κουν ήταν από τους ανθρώπους που είχε καταφέρει να διατηρεί την παιδικότητά του εν θερμώ. Δηλαδή ζούσε την αιωνιότητα –γιατί η παιδικότητα είναι η αιωνιότητα. Είναι οι τρεις χρόνοι -παρελθόν, παρόν, μέλλον- σε έναν: παρόν. Δεν υπάρχει τίποτε άλλο. Έτσι γίνεται το θαύμα. Ήταν ένα παιδί. Στην κοινωνία μας όταν θέλουμε να θίξουμε κάποιον, λέμε "έλα μωρέ, παιδί είναι!". Το παιδί είναι το θαύμα. Δεν είχε καμία σύμβαση. Λειτουργούσε με το ένστικτο. Με το "εδώ και τώρα" της πρόβας. Άνοιγε τον ηθοποιό σε πελάγη με φουρτούνες και τον έριχνε να κολυμπήσει», θυμάται ο Περικλής Μουστάκης στο podcast «Πληγωμένη Άνοιξη»  με τον Γιώργο Βουδικλάρη. Αναπολούμε την οικογένεια και τους δασκάλους του, το Θέατρο Τέχνης στη χρυσή του περίοδο, τη συνάντησή του με τον μεγάλο Φόλκερ Σπένγκλερ. Εξετάζουμε την Άσκηση ως έννοια, αλλά και ως όνομα της θεατρικής του ομάδας. Μας εκμυστηρεύεται τους ρόλους που σκοπεύει οπωσδήποτε να ερμηνεύσει στο μέλλον.

"Με τον Λευτέρη Βογιατζή, το ειδυλλιακό κλίμα που υπήρχε ανάμεσά μας στο "Καθαροί Πια", στις πρόβες του "Σ' εσάς που με ακούτε" ανατράπηκε πλήρως. Με ξέσκισε...Και καλά μου έκανε! Βεβαίως με τραυμάτισε ταυτοχρόνως. Ενίσχυσε μάλλον -γιατί αυτό ήταν πολύ διογκωμένο και από τη μητέρα μου- την απαιτητικότητά μου και την ανασφάλειά μου για το αν είμαι αρμόδιος να κάνω αυτό που κάνω. [...] Μέσω των πολλών χιλιομέτρων στη σκηνή η ανασφάλεια απαλύνθηκε, όμως από την άλλη νιώθω και τυχερός που την έχω αυτή την ανασφάλεια. Με κρατάει πάντα ανήσυχο". (Γιάννος Περλέγκας) Σε αυτό το podcast, ο Γιώργος Βουδικλάρης συνομιλεί με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Γιάννο Περλέγκα για τα τραύματα και τις εμπειρίες που τον οδήγησαν στον δρόμο της Τέχνης. Μεγαλώνοντας σε ένα σπίτι αφοσιωμένο στο θέατρο, μετά την πρόωρη απώλεια του πατέρα του, Τίμου, οδηγείται μοιραία στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Δευτεροετής ακόμη, στα 19 του, βρίσκεται να συνεργάζεται με τον Λευτέρη Βογιατζή. Ψηλαφούμε μαζί ορόσημα και στιγμές: την "εμμονή" με τον Τόμας Μπέρνχαρντ, τη συνάντηση με τον Βασίλη Παπαβασιλείου, τη σταθερά του ρεμπέτικου. Εμπειρίες, συνεργασίες και όνειρα. Και πληγές. Αναπόφευκτα.