W podcaście rozmawiam z Arturem Wabikiem o historii komiksu w Polsce – od XIX wieku po czasy PRL-u i współczesność. Artur opowiada o pionierach medium, takich jak Artur Bartels, kultowych postaciach pokroju bezrobotnego Froncka, złotej erze wydawnictw z lat 70. i 80., a także o tym, jak wygląda dziś rynek komiksu w Polsce.
Dowiadujemy się również, jak kolekcjonerska pasja przerodziła się w Fundację Muzeum Komiksu – pierwszą tego typu instytucję w kraju, łączącą funkcje edukacyjne, archiwalne i wystawiennicze.
Artur Wabik (ur. 1982) – artysta sztuk wizualnych, kurator wystaw, publicysta i badacz popkultury. W latach 2003–2012 był wydawcą komiksu i literatury fantastycznej. Obecnie działa jako członek zarządu Krakowskiego Stowarzyszenia Komiksowego, w ramach którego od 2011 roku organizuje Krakowski Festiwal Komiksu. Od 2020 roku pełni także funkcję członka zarządu Fundacji Muzeum Komiksu w Krakowie, której celem jest utworzenie pierwszego w Polsce muzeum poświęconego temu medium.
Fot. Krzysztof Marchlak
Współpraca: Solutio Medica, Risk Made in Warsaw, Pola Zag, Varsovian Scarves
Joanna Karpowicz od lat buduje własny, rozpoznawalny świat malarski, w którym centralną postacią jest Anubis – tajemniczy, melancholijny bohater jej obrazów. W swojej twórczości artystka łączy narracyjność z ilustracyjnością, budując nastrojowe, filmowe kadry. Maluje ze zdjęć, traktując aparat w telefonie jak szkicownik.
W podcaście Joanna Karpowicz opowiada o swojej artystycznej drodze, codziennej pracy i relacji z odbiorcami. Mówi o wyzwaniach zawodu artystki, niechęci do romantyzowania tej profesji i o tym, jak jej obrazy były początkowo odbierane przez galerie.
Joanna Karpowicz (ur. 1976) ukończyła studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, gdzie w 2001 roku obroniła dyplom w pracowni prof. Leszka Misiaka. Mieszka i pracuje w Krakowie. Znana jest głównie ze swojej malarskiej serii z Anubisem, dokumentowanej w artbookach wydawanych przez Timof Comics. Jej prace znajdują się w zbiorach Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej w Łodzi.
Fot. Krzysztof Marchlak
Współpraca: Solutio Medica, Risk Made in Warsaw, Pola Zag
Dla Justyny Smoleń natura – ciągły obieg materii, jej narodziny, śmierć oraz nieustanna zmiana – jest istotnym źródłem inspiracji. W swoich pracach artystka szuka analogii między funkcjonowaniem natury i kultury. Interesują ją znaczenia, które nadajemy przedmiotom, i to, jak zmieniają się one w kontekście czasu i miejsca oraz jak kształtują rzeczywistość wokół nas i myślenie o nas samych.
W podcaście Justyna Smoleń opowiada, czemu zajęła się tworzeniem porcelanowych i ceramicznych obiektów oraz rzeźb, jak powstają jej prace oraz skąd pozyskuje materiały do ich tworzenia.
Justyna Smoleń (ur. 1988) ukończyła studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie także obecnie pracuje. Zajmuje się malarstwem, rzeźbą oraz tworzeniem obiektów i instalacji. Razem z Radkiem Szlęzakiem prowadzi artist-run space Rooter. Jej prace znajdują się w kolekcjach prywatnych oraz w zbiorach publicznych instytucji kultury: Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych we Wrocławiu, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK i Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie.
Fot. Krzysztof Marchlak
Współpraca: Solutio Medica, Risk Made in Warsaw, Pola Zag
Marta Antoniak uważa, że każde pokolenie posiada własny zbiór motywów i wspomnień związanych z dzieciństwem, które definiują jego tożsamość. Punktem wyjścia jej twórczości są zabawki – obrazy i przedmioty związane z tym okresem życia.
W podcaście Marta Antoniak opowiada o swoim rytmie pracy, inspiracjach, kolekcjonowaniu kinder niespodzianek oraz o ciągłej potrzebie eksperymentowania i tworzenia autorskich zestawień materiałowych.
Marta Antoniak (ur. 1986) ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie także obecnie pracuje. Tworzy prace malarskie oraz obiekty. Znajdują się one w licznych kolekcjach prywatnych i publicznych, m.in. w kolekcji Bunkra Sztuki, kolekcji sztuki współczesnej mBanku, Kolekcji Sztuki PKO BP, kolekcji Muzeów Narodowych w Lublinie i w Gdańsku, kolekcji sztuki Galerii Bielskiej BWA czy kolekcji sztuki Kancelarii Sejmu RP. W swojej twórczości przywołuje m.in. obrazy z okresu dzieciństwa oraz kody wizualne popkultury. Skupia się na problemach konsumpcjonizmu i nadprodukcji.
Fot. Krzysztof Marchlak
Współpraca: Solutio Medica, Risk Made in Warsaw
Jak znaleźć balans między aktywizmem pomocowym a byciem artystką? O doświadczeniu migracji politycznej, byciu kobietą artystką oraz udziale w wyborach parlamentarnych. W końcu o tym, jak utrzymać się z działań konceptualnych, i o związanych z tym próbach materializacji akcji w postaci obiektów artystycznych.
Rozmowa z Janą Shostak (ur. 1993 w Grodnie na Białorusi) – artystką intermedialną, doktorą sztuki, aktywistką, feministką, mieszkającą od 2010 roku w Polsce. Od 2016 roku używa mediów masowego przekazu jako platformy do rozpowszechnienia swoich działań ze sfery sztuki i aktywizmu. Była laureatką wielu konkursów, w tym m.in. Paszportów „Polityki”, Młodych Wilków czy IN OUT Festival, oraz finalistką nagród Fundacji Deutsche Banku i Fundacji Vordemberge-Gildewart. Codziennie o 18:00 (do końca rewolucji i o jeden dzień dłużej) współtworzy pomnik „Minuta krzyku dla Białorusi”. Reprezentuje obywatelską inicjatywę „Partyzanka”, która pomaga obywatelom Białorusi uciekającym z kraju przed represjami.
Fot. Krzysztof Marchlak
Współpraca: Solutio Medica, Risk Made in Warsaw
Wciąż pokutuje myślenie, że sztuka współczesna nie jest dla dzieci. O tym, jak przeciwdziałać temu stereotypowi, jakie są plusy włączania dziecięcej publiczności w programy instytucji sztuki i jakie wyzwania są z tym związane. O budowaniu relacji, pobudzaniu wyobraźni i myśleniu obrazami.
Rozmowa z Anną Grajewską – edukatorką i menadżerką kultury oraz ekspertką ds. rozwoju społeczności. Ukończyła historię sztuki w Poznaniu, szkołę trenerów Akademii TROP oraz studia podyplomowe z obszaru komunikacji. Jest współzałożycielką i członkinią Zarządu Fundacji A Sztuka? Ma ponad 16-letnie doświadczenie w tworzeniu projektów kulturalnych i liderowaniu im. Pracowała w dziale edukacji Muzeum Narodowego w Krakowie, była kierowniczką ds. edukacji w krakowskim Muzeum Etnograficznym oraz zastępczynią dyrektorki ds. komunikacji w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Świeża przedsiębiorczyni pod szyldem Wszystkie ręce na pokład.
Fot. Krzysztof Marchlak
Współpraca: Solutio Medica, Risk Made in Warsaw
Podcast o sztuce współczesnej i związanych z nią kontekstach: teorii i praktyce, artystkach i artystach, dziełach sztuki, instytucjach, odbiorcach i kolekcjonerach.
Oprawa muzyczna: Michał Jałowik
Fot. Krzysztof Marchlak
Skąd Agata Kus czerpie inspiracje? Jak pracuje i czego słucha w trakcie malowania? Kogo maluje? Jaki obraz świata próbuje uchwycić na swoich obrazach? Czym jest dla niej Kraków? Oraz o wymyślonej i zainicjowanej przez nią Galerii Mikrob w witrynie klubu Baza na Floriańskiej 15 w Krakowie, w której organizuje miniaturowe wystawy.
Rozmowa z Agatą Kus (ur. 1987) – malarką, absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Była zwyciężczynią Międzynarodowego Biennale Sztuki Mediów WRO we Wrocławiu w 2015 roku. W 2017 została nominowana do Nagrody „Spojrzenia” Deutsche Banku i Zachęty. W latach 2011 i 2018 była nominowana do Nagrody szwajcarskiej Fundacji Vordemberge-Gildewart. W 2021 roku zajęła 1. miejsce w rankingu Kompas Młodej Sztuki. Jej obrazy znajdują się w ważnych kolekcjach sztuki współczesnej, zarówno tych publicznych, jak i prywatnych.
Fot. Krzysztof Marchlak
Na czym polega zawód art advisora(-rki), czyli doradcy(-czyni) w zakresie sztuki? Jakie są typy kolekcjonerów zbierających sztukę? Jak wygląda współpraca na linii art advisor(-rka) – galeria – artysta(-tka)? O roli Krakowa i Warszawy w kontekście rynku sztuki.
Rozmowa z Anną Theiss – dziennikarką i popularyzatorką sztuki. Regularnie współpracuje z polskim wydaniem „Vogue’a”, m.in. prowadząc podcast „Szturm sztuk”. Publikowała w takich magazynach jak „Newsweek”, „Esquire” i „Arte al Dia”. Pracowała jako art advisorka dla kilku znaczących kolekcji sztuki, prywatnych i korporacyjnych. Dzieli swój czas pomiędzy Warszawę i Santo Domingo, wierząc, że prawdziwa inspiracja i innowacja pochodzą z łączenia zupełnie różnych polityk i estetyk.
Fot. Krzysztof Marchlak
O Marii Pinińskiej-Bereś (1931–1999) – rzeźbiarce i performerce uznawanej za jedną z pionierek sztuki feministycznej, opowiada jej córka. Artystka pozostawiła po sobie ponad 150 rzeźb, była autorką blisko 20 akcji. Prace Pinińskiej-Bereś znajdują się w wielu kolekcjach muzealnych w Polsce i za granicą.
Rozmowa z Bettiną Bereś (ur. 1958) – córką artystki. Bettina jest malarką, hafciarką, ceramiczką i graficzką. Współtworzyła w latach 80. XX wieku Galerię Zderzak, a w latach 90. Galerię Otwarta Pracownia. Miała około 40 wystaw indywidualnych. Jest autorką kilku efemerycznych realizacji plenerowych. Co jakiś czas odtwarza performansy swojej matki. W 2013 roku utworzyła wraz z mężem fundację, której celem jest zachowanie spuścizny artystycznej po rodzicach. Niedawno ukazała się jej książka pt. „Awangarda między kuchnią a łazienką. Maria Pinińska-Bereś i Jerzy Bereś”.
Fot. Krzysztof Marchlak
O historii budowania kolekcji, przyjaźniach z artystami i profesorami historii sztuki oraz kupowaniu wyłącznie dzieł, które się podobają. O tym, jak wygląda u niego relacja między kolekcjonowaniem a sprzedażą dzieł sztuki, i o tym, jakich dzieł nigdy nie sprzeda.
Rozmowa z Andrzejem Starmachem (ur. 1953) – historykiem sztuki, kolekcjonerem, właścicielem (wspólnie z żoną Teresą) Galerii Starmach, jednej z największych prywatnych galerii sztuki w Polsce. Działa ona od 1989 roku w Krakowie, od 1997 – w dawnym domu modlitwy przy ulicy Węgierskiej.
Fot. Galerii Starmach: Krzysztof Marchlak
About the exhibition pavilion “Gerhard Richter Birkenau” on the grounds of the International Youth Meeting Center in Oswiecim, which was inaugurated on 9.2.2024. What does it consist of? What was the process of its creation, which originated from four historical photos taken in the vicinity of the Birkenau crematorium in 1944 by members of the Sonderkommando?
A conversation with Sabine Moritz-Richter (b. 1969) - German painter, printmaker, wife of Gerhard Richter, who lives and works in Cologne. For almost 30 years, in addition to conducting her own artistic activity, she has accompanied her husband, watching his creative process.
Complementing the conversation is an interview with Gerhard Richter, which appeared in 2016 in the 𝘍𝘳𝘢𝘯𝘬𝘧𝘶𝘳𝘵𝘦𝘳 𝘈𝘭𝘭𝘨𝘦𝘮𝘦𝘪𝘯𝘦 𝘡𝘦𝘪𝘵𝘶𝘯𝘨. It is read by: Lech Chodacki and Małgorzata Gwóźdź.
Finally, an excerpt from a speech by Marian Turski from the pavilion's inauguration.
O pawilonie wystawienniczym „Gerhard Richter Birkenau” na terenie Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, którego działalność zainaugurowano 9.2.2024 roku. Z czego się składa? Jak wyglądał proces jego powstawania, dla którego punkt wyjścia stanowiły cztery historyczne zdjęcia z okolic krematorium w Birkenau wykonane w 1944 roku przez członków Sonderkommando?
Rozmowa z Sabine Moritz-Richter (ur. 1969) – niemiecką malarką, graficzką, żoną Gerharda Richtera, która mieszka i pracuje w Kolonii. Od niemal 30 lat poza uprawianiem własnej działalności artystycznej towarzyszy mężowi, przyglądając się jego procesowi twórczemu.
Uzupełnieniem rozmowy jest wywiad z Gerhardem Richterem, który ukazał się w 2016 roku we „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Czytają go: Lech Chodacki oraz Małgorzata Gwóźdź.
Na koniec fragment wystąpienia Mariana Turskiego z inauguracji działalności pawilonu.
Über den Ausstellungspavillon „Gerhard Richter Birkenau“ auf dem Gelände der Internationalen Jugendbegegnungsstätte in Oświęcim, eingeweiht am 9.2.2024. Woraus besteht er? Wie ist er entstanden, ausgehend von den vier historischen Fotografien aus der Umgebung des Krematoriums Birkenau, die 1944 von Angehörigen des Sonderkommandos aufgenommen wurden?
Ein Gespräch mit Sabine Moritz-Richter (geb. 1969), einer deutschen Malerin, Grafikerin und Ehefrau von Gerhard Richter, die in Köln lebt und arbeitet. Seit fast 30 Jahren begleitet sie neben ihrer eigenen künstlerischen Tätigkeit ihren Mann und beobachtet seinen Schaffensprozess.
Ergänzt wird das Gespräch durch ein Interview mit Gerhard Richter, das 2016 in der Frankfurter Allgemeinen Zeitung erschienen ist. Es wird gelesen von: Lech Chodacki und Małgorzata Gwóźdź.
Zum Schluss noch ein Auszug aus der Rede von Marian Turski von der Eröffnung des Pavillons.
Jak sztuka współczesna opowiada o doświadczeniu Zagłady? Po jakie środki sięga, na czym się skupia, co ją wyróżnia? O sztuce z Zagłady (tworzonej przez świadków i ofiary) oraz sztuce po Zagładzie (w tym sztuce krytycznej).
Rozmowa z Romą Sendyką (ur. 1973), która pracuje w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki UJ. Prowadzi tam Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci. Jest autorką książek: Nowoczesny esej, Od kultury ja do kultury siebie oraz Poza obozem. Nie-miejsca pamięci – próba rozpoznania. Była współkuratorką wystawy Widok zza bliska. Inne obrazy Zagłady (2018–2019). Obecnie pracuje nad teorią miejsc po przemocy i wizualnymi badaniami w kontekście ludobójstwa.
Czym jest artywizm w wykonaniu Cecylii Malik? Na czym polegają jej akcje w przestrzeni publicznej? Z kim je tworzy i jaki jest ich cel? Czemu przyroda odgrywa tak ważną rolę w jej życiu i twórczości?
Rozmowa z Cecylią Malik (ur. 1975) – absolwentką malarstwa na krakowskiej ASP oraz podyplomowych studiów kuratorskich na UJ. Cecylia jest założycielką i liderką kolektywu Siostry Rzeki oraz autorką i współautorką wielu akcji artystycznych, m.in. Modraszek Kolektyw, Chciwość Miasta, Matki Polki na wyrębie czy cyklicznej imprezy Wodna Masa Krytyczna. Kreuje protesty jako dzieła sztuki w przestrzeni publicznej. Jest także współzałożycielką stowarzyszenia CSW Wiewiórka. W 2019 roku otrzymała Nagrodę im. Katarzyny Kobro.
O fenomenie muzeum jako instytucji i dostosowywaniu go do potrzeb publiczności. Czym jest dzisiaj? Jaki kształt może przybrać w przyszłości? Jakie wyzwania i zagrożenia stoją przed muzeami?
Rozmowa z Krzysztofem Pomianem – filozofem, historykiem, eseistą. Od 1973 r. mieszka we Francji. Wykładał w Centre national de la recherche scientifique w Paryżu i na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2022 r. został laureatem prestiżowej francuskiej nagrody literackiej Prix Femina za całokształt twórczości, ze szczególnym uwzględnieniem dzieła „Muzeum – historia światowa”.
O tym, jak przeplatają się w jej twórczości przedstawieniowość z abstrakcją, o inspiracjach wynikających z licznych podróży oraz o fascynacji sztuką afrykańską. Rozmowa z Kingą Nowak – malarką, rzeźbiarką, autorką obiektów przestrzennych. Kinga to absolwentka Wydziału Malarstwa ASP w Krakowie związana z krakowską Akademią, gdzie od października tego roku poprowadzi pracownię malarską. Jej prace znajdują się w kolekcjach Muzeum Narodowego w Krakowie i w Gdańsku, Muzeum Fotografii w Krakowie, kolekcji Zamku Królewskiego na Wawelu oraz w wielu kolekcjach prywatnych.
O fotografii jako o medium, które zapewnia widoczność, projektach, które powstają w reakcji na sytuację społeczną, i ogromnym walorze pracy z osobami twórczymi. Rozmowa z Krzysztofem Marchlakiem – fotografem, malarzem, twórcą obiektów i instalacji artystycznych. Na co dzień pracuje na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Czym się zajmuje kurator(-rka) wystaw? Jak wygląda współpraca kuratora(-rki) z artystą? Jakie umiejętności powinien posiadać kurator(-rka)? Rozmowa z Kamilem Kuitkowskim - kuratorem i koordynatorem wystaw, absolwentem malarstwa na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Obecnie w Cricotece pełni funkcję kuratora i koordynatora oraz jest autorem m.in. programu wystaw „Cloakroom”. Regularnie współpracuje z prywatnymi i niezależnymi galeriami.
