W tym odcinku bierzemy na warsztat cztery marki, o których kiedyś było głośno, a dziś – zostały tylko emblematy w muzeach i wspomnienia na zlotach. Dlaczego zniknęły? Co je pogrążyło: złe decyzje, rynek, czy po prostu zmiana czasów? Na koniec dorzucam krótką listę samochodowych urządzeń i rozwiązań, których już próżno szukać we współczesnych autach. Zapraszam też do słuchania sobotnich programów MOTO RETRO w Polskim Radiu Kierowców.

W tym odcinku „Tomek Szymczyk – navigare” zaglądam do kulis polskiej motoryzacji: od polityki licencyjnej PRL i kontraktów z zagranicą, przez niespełnione nadzieje prototypów FSO i FSM, aż po najsłynniejszy z nich — Beskida. Opowiadam, dlaczego w ogóle tworzy się prototypy, jak decyzje o licencjach (np. na Fiata) wpływały na rozwój własnych konstrukcji, i co blokowało wdrożenia do produkcji.
Beskid — lekki, nowoczesny, z bardzo dobrym współczynnikiem oporu i nadwoziem wyprzedzającym epokę — bywa dziś porównywany do zachodnich miejskich maluchów. Skąd się wziął, co w nim było przełomowe, dlaczego nie trafił do salonów i jak wyglądałby polski rynek, gdyby jednak dostał zielone światło? Na deser: przegląd innych rodzimych prototypów (Syrena 110, Wars, Mikrus, Smyk) i wnioski, które nadal są aktualne.
Jeśli lubisz takie „co by było, gdyby”, wsiadaj i jedziemy!

Jubileuszowy, trzydziesty odcinek „Tomek Szymczyk – navigare” poświęcam temu, co prowadzi nas na co dzień: nawigacji satelitarnej w samochodzie. Tłumaczę, jak odbiornik wyznacza pozycję (czas i trilateracja) oraz dlaczego systemy GPS, GLONASS, Galileo i BeiDou działają komplementarnie. Mówię o typowych źródłach błędów (miasto-kanion, tunele, odbicia sygnału), o różnicach między nawigacją fabryczną a aplikacjami w telefonie, mapach offline/online i praktycznych ustawieniach w aucie. Na koniec — kilka podpowiedzi, jak czytać wskazania i nie dać się wyprowadzić „w pole”. Jeśli odcinek Ci się podoba, zaobserwuj i podaj dalej!

Jak polski Sokół z lat 30. łączy się z Harley-Davidsonem? Skąd po wojnie wyrósł Junak i co wziął z przedwojennych doświadczeń? W odcinku rozplątuję te wątki, aż po narodziny jedynego polskiego powojennego ciężkiego motocykla. Masa konkretów, ciekawostek.

Pod maską wielu niepozornych Toyot z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych mieszkał mały azjatycki smok. Nazywał się 4A-GE – czterocylindrowy silnik, który kręcił się jak wściekły, śpiewał na ośmiu tysiącach obrotów i dał Toyocie sportową duszę.

To historia, jak z inżynierskiego eksperymentu powstała legenda – motor, który napędzał rajdowe Corolle, kultowe AE86, pierwsze MR2 i całe pokolenie kierowców, dla których dźwięk DOHC i cztery litery „A-G-E” znaczą więcej niż konie mechaniczne.

W tym odcinku opowiem o tym, jak powstał, czym się wyróżniał, dlaczego kochają go tunerzy, i czemu – czterdzieści lat później – Toyota znowu odlewa jego serce z żeliwa. Mały azjatycki smok wraca do życia.

Historia jugosłowiańskiej Zastavy i polityki licencyjnej w tle. Porównuję ją z realiami PRL, a na koniec ciekawostka – związki Zastavy z NASA. To suplement sobotniej audycji w Polskim Radiu Kierowców, gdzie wspólnie z Marcinem Koczybą spotkaliśmy się z kolekcjonerami tych kultowych aut.

Bagan w Mjanmie (dawnej Birmie) to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc Azji – tysiące świątyń i stup rozciągających się na równinach Irawadi tworzą krajobraz, który od wieków fascynuje podróżników i fotografów. W podcaście opowiadam o historii i symbolice Baganu, o tym jak wygląda eksploracja tego regionu, jak najlepiej się po nim poruszać i które miejsca są szczególnie atrakcyjne. Nie brakuje też refleksji o współczesnych losach Birmy i o tym, dlaczego dziś to miejsce jest tak trudno dostępne.

Hoi An to jedno z najpiękniejszych miast Wietnamu. Zachwyca klimatem dawnych czasów, bo w wyjątkowy sposób ocalało przed nowoczesną zabudową. W podcaście opowiadam, jak to się stało, że miasto zachowało swój historyczny charakter, jaki ma związek z Polską i jak najłatwiej do niego dotrzeć.

Był prosty, czasem wręcz prymitywny, ale dla wielu uczniów stał się symbolem codziennych podróży do szkoły. Jelcz 080 to autobus, który szczególnie zapisał się w roli szkolnego środka transportu w latach PRL. W tym odcinku opowiadam o jego historii, zastosowaniu i znaczeniu w realiach tamtych czasów. To uzupełnienie programu w Polskim Radiu Kierowców – przygotowane specjalnie na rozpoczęcie roku szkolnego.

W tym odcinku opowiadam o legendarnym silniku 4C90, który napędzał m.in. Żuki, Nysy czy Lubliny. Wyjaśniam, skąd się wziął, jakie miał zastosowania i jak wyglądała jego historia. Omawiam zarówno jego mocne strony, dzięki którym zyskał opinię niezawodnego „woła roboczego”, jak i słabsze punkty, które ograniczały jego dalszy rozwój. Na koniec odpowiadam na pytanie, dlaczego dziś nie spotykamy już ani 4C90, ani jego następców.
Silnik 4C90 był tylko wspomniany przy okazji audycji o Żuku w Moto Retro w Polskim Radiu Kierowców – ten podcast to rozwinięcie tematu, którego w radiu zabrakło.

Żuk – samochód, który przez dekady był symbolem polskich dróg. W podcaście opowiadam o jego historii – od powstania i rozwoju, przez rolę w gospodarce PRL, aż po eksport i nietypowe wersje specjalne. To więcej niż pojazd – to kawałek polskiej motoryzacyjnej tożsamości.

Jak to możliwe, że jazda konnym powozem na resorach piórowych i współczesnym autem z aktywnym zawieszeniem ma ten sam cel – zapewnić komfort i bezpieczeństwo? W tym podcaście opowiadam o ewolucji zawieszeń: od prostych rozwiązań sprzed wieków, przez legendarny system hydropneumatyczny Citroëna, po nowoczesne układy sterowane komputerowo i powiązane z ESP. Wyjaśniam, jak zawieszenie wpływa na prowadzenie auta, dlaczego ma znaczenie w kontekście choroby lokomocyjnej i jak sprawia, że czujemy się pewniej za kierownicą.

Francuscy inżynierowie od dekad zaskakują świat odważnymi i nieszablonowymi rozwiązaniami. W tym podcaście opowiadam o unikalnych pomysłach, które wyróżniły francuską motoryzację na tle innych – od śmiałych koncepcji po ich niezwykłe realizacje. Co kryje się za tą motoryzacyjną oryginalnością?

Sześć minut podwodnej podróży do jednego z najbardziej niezwykłych miejsc w Dahab, w Egipcie. Opowiadam, dlaczego warto zanurkować w słynnym Canyon Dahab nad Zatoką Akaba, co tam można zobaczyć i jakie wrażenia zostawia to miejsce. Krótko, konkretnie i z oddechem pełnym bąbelków. 🌊🤿

Czy samochody lubią wodę? W tym odcinku sprawdzamy, jak mokra nawierzchnia wpływa na trakcję, pracę silnika i wrażliwą elektronikę. Zabieramy Cię w podróż przez historię i teraźniejszość samochodów amfibii – od wojskowych konstrukcji sprzed lat po nowoczesne maszyny zdolne pływać. Na koniec dostajesz praktyczny instruktaż, co robić, gdy auto niespodziewanie znajdzie się pod wodą. To wiedza, która może uratować Twój samochód… i Ciebie.

W tym odcinku przyglądam się temu, dlaczego stare samochody wciąż budzą emocje i mają swoich wiernych fanów. Porównuję dawne rozwiązania z nowoczesnymi – pokazując ich zalety, wady i różnice. Nie twierdzę, że któreś są lepsze – są po prostu inne. Klasyki mają duszę i charakter, nowoczesne auta – niezawodność i komfort. To dwa światy, które wiele dzieli, ale i wiele łączy.

Podcast jest uzupełnieniem audycji #MotoRetro w Polskim Radiu Kierowców.

W tym odcinku opowiadam o pojazdach, które towarzyszyły Powstańcom Warszawskim w 1944 roku. Choć nie odegrały one kluczowej roli militarnej, miały znaczenie symboliczne i taktyczne — były przejawem odwagi, zaradności i walki z okupantem wszelkimi możliwymi środkami. Najsłynniejszym z nich był improwizowany pojazd opancerzony „Kubuś”, ale nie był jedyny. Jakie pojazdy walczyły po stronie Powstańców? Jak je zdobywano, budowano i wykorzystywano? I dlaczego, mimo skromnych możliwości, warto o nich pamiętać?

Ten odcinek to uzupełnienie audycji w Polskim Radiu Kierowców z dnia 1 sierpnia 2025.

Bali – dla wielu to egzotyczny raj. Ale jak się tam naprawdę dostać?
I co zobaczyć – nie tylko na lądzie, ale także pod wodą?

W tym odcinku mówię o tym, dlaczego Bali przyciąga podróżników i nurków z całego świata.
Jak wygląda wyprawa z Polski — i dlaczego to miejsce zostaje w głowie na długo.

Siem Reap i Angkor Wat — w niemal każdym przewodniku to miejsce „naj”.
Największe. Najciekawsze. Najważniejsze.

W tym odcinku: co zobaczyć, jak się tam poruszać i gdzie naprawdę warto się zatrzymać.

A na koniec: Bayon. Świątynia jak układanka — pełna twarzy, historii i niedopowiedzeń.

Na co dzień po prostu są. Wożą nas do pracy, szkoły, sklepu.
Ale gdy dzieje się coś poważnego — wychodzą z cienia.

Autobusy miejskie potrafią ewakuować ludzi, dowieźć pomoc, zastąpić karetkę albo stworzyć bezpieczne schronienie.

W tym odcinku – o ich drugiej twarzy: tej z sytuacji kryzysowych, klęsk żywiołowych i wojen.

I o tym, jak przypominają smoki z Zatoki Ha Long — zawsze blisko, gotowe, choć często niedostrzegane.