Gehinnom, Kudüs'ün güneyinde yer alan ve yeri halen tartışmalı olan bir vadi. M.Ö 8. yüzyıllarında İsrailoğullarından bazıları Molek adında bir puta ilk çocuklarını kurban etmek için bu vadiyi kullanırmış. Yahve ise Eski Ahit'te "Ben bu kadar iğrençliğe sapacaklarını düşünmedim." der. Bu vadinin adı zamanla cehennem kavramını alırken, Semavi dinler teolojisinde güçlü bir anlatının oluşmasına da vesile oldu. Mesela İsa, "gözlerin günah işlemene vesile oluyorsa birini sök ve at, bu hinnom vadisi'ne atılmaktan iyidir." der. Erken dönem (proto ortodoks) Hristiyanlık düzleminde cehennem nasıl işlendi? Daha da önemlisi dinlerin ahiret yaşantısına dair bakışı nasıl? Müslümanlarda cehennem anlayışı, bütünden farklı mı?
Edward Gibson gibi önemli isimler, Roma'nın yıkılışını kuruluşun üç ilkesi olan gravitas, vitrus ve peritas'ın yani bireysel erdemin terk edilmesine bağlıyor. Seneca ise ahlaksal çöküşü yine aynı sistemlere bağlıyor. Roma'da civitas'ın apathie'ye indirgemesi, kısacası tepkisizleşmesinin temel kökenlerine indirgeyen bu yaklaşımlar, bugün dahi birçok devletin güncel durumuna ve geleceğine ışık tutuyor.
Avrupa'nın yoğun katolik sınıf baskısından bunalıp, kendisine milli bir kimlik arayışı asırlar süren bir konu. Bianchi ve Neriler arasında başlamış gibi görülen siyasal çekişme aslında Batı ve Doğu kiliselerinin ayrımına kadar gidiyor. 25 dakikada Avrupa aydınlanma hareketini başından sonuna kadar değerlendirdik.
Semavi kodeksinde incelediğimiz tüm kitaplar, ortak bir paydada insanlık için varolan metaforik tüm anlatıları soyut bileşenlerin geliştirilmesi üzerine kurguluyor. Oysa ki Orta Çağ Hristiyanlığı ve erken dönem Museviliği başta olmak üzere "scholar" sınıfı, yani ruhbanlar, dinleri genelde sacramentlere indirgeyip, mesajın gelişmesinde büyük bir engel gibi davranıyorlar. Bu da beraberinde insanın düşünsel gelişiminin önündeki pranga gibi karşımıza çıkıyor. Sorunsalların aşılması için din adamlarının temel doktrinlerinden önce dinlerin kendisinin öğrenilmesi büyük bir önem arz ediyor.
Mason kelimesi, duvar ustası anlamına gelse de, yakın tarihin her alanına sirayet etmiş kapalı bir gruptur. Sanıldığının aksine ne Musevilikle, ne de Siyonizm hareketi ile alakası vardır. Ancak onlara giydirilmeye çalışılan olumsuz gömlek için tarihin her alanında kullanılmış bir ithamdır. Masonluk ile Yahudilik arasındaki korelasyon hem Orta Çağ Hristiyanlığının hem de güçlü krallıkların faaliyetlerine meşruiyet kazandırmak için kullanıdıkları bir örüntüden öte değildir. Süleyman Mabedi, hem sayısal hem de alegorik manada denk düşmese de Menora benzeri şamdan Masonluğun ezoterik mahiyetini Yahudilikle ve belki de kabala okültizmi ile birleştirme gayretlerine meşru bir zemin hazırlamıştır. Gelin Masonlar tarihin hangi alanlarına doğrudan temas etmiş birlikte inceleyelim!
Apati, vatandaşların devlet konularına dahil olmak için çaba göstermemesi ve devletin temelini oluşturan kolektif bilincin noksanlaşması anlamına gelmektedir. Beraberinde ayrıcalıklı ve yandaş bir zümrenin oluşmasına vesile olan bu girişimler, non-politik popülasyonun geleceğine doğrudan müdahale edecektir. Yani toplumsal tepkisizlik, geleceği daha da belirsizleştirir ve güvensizleştirir.
Roma yani SPQR, tüm devletsel diyalektiğin geliştiği oldukça önemli bir devlet. Hal böyle olunca onun çöküşüne yol açan nedenler, birçok devlet için de rehber olma niteliğindedir. Altın Çağ olarak kabul edilen Augustus, Trajan, Marcus Aurelius sonrasında "civitas" denilen erdemli yurttaş kavramı yitirilmiştir. Birçok kademenin de anlamsal bütünlüğü yitirildiğinden, yurttaşlar artık devletin varlığı için çaba göstermemektedir. Batı Roma tarihinden tüm insanlık için çıkarılacak dersler mevcut. Bu Podcast kaydında da bunu ele almaya çalışacağız.
İlk insan doğduğunda ahlaklı mıydı yoksa ahlak zaman içinse toplu yaşamla mı şekillendi? Topluluklar arasında görülen ilk ahlak tanımları, günümüz anlayışıyla da uyumlu mu? Pragmatik düzende inşa edilen ilk ahlak doktrinleri nasıl hız kazandı?
İnsanın neden yaratıldı sorusu çok kadim ve cevabına erişilemeyecek bir husus. Ancak bu yolda aradığımız kadim bilgelik Platon'dan başlıyor Nietzsche'de son buluyor. İbrahim'in mirası bugün dahi yaşıyor. O vakit bize düşen görev nedir? Kur'an'a göre, İncil'e göre, Tevrat'a göre Tanrı insanı neden yarattı?
Dante Alighieri Floransa'da kaotik bir döneme gözlerinş açar. Beyazların safını tutarak hayatını bir kaosa sürüklemesi de kaçınılmaz sonunu hazırlar. Beatrise'e olan aşkını Batı Kilisesi temelli doktrinler ile şekillendirirken Origen'in Apokastasis Doktrini uyarınca bir kurtuluş yolcuğuna çıkar. Bu esnada rehberi Aenesis Romanını yazan ünlü şair Vergilius'tan başkası değildir. Bu hikaye örgüsünde İslam'ın en güçlü anlatısı olan Miraç Gecesi ne kadar yer tutmaktadır?
Türkiye'de her şey politik temelde değerlendirildiğinden, çözüm de politik kökene indirgeniyor. Oysa ki Türkiye'de daha hızlı çözülmesi gereken erdem ve ahlak sorunsalı var. Siyasi vesayet demokrasinin bir sonucu olarak değişse de, çözüm sanıldığı kadarıyla yakın değil.
Hz. Muhammed'e atfolunan bir hadis (anonim ve bulunamadı) dünya tarihinin 7000 yıllık olduğu ve kendisinin son 1000 yılda dünyaya geldiğini beyan etmesiyle 1592 yıllında kıyamet beklenir. Yaşanan depremler, büyük yangınlar ve yeniçeri ayaklanmaları da bunu güçlendirir. İstanbul'un fethiyle ilgili kehanetler de entegre olunca sorun bambaşka yerlere taşınmaktadır. 3. Murat dönemindeki kehaneti ve o dönem yaşanan hadiseleri ele alıyoruz.
Dünya nüfusunun 4'te 3'ü neredeyse sosyal medya kullanıyor. Bu da toplumsal mimari için büyük bir kaynak sağlıyor. Hal böyle olunca küresel ekonomik sistem, sömürgeciliğe yeni bir boyut kazandırıp, ihtiyacınız olsun ya da olmasın birçok ürünü sizin için kaçırılmaz bir fırsat gibi sunuyor. Dünyanın her yerinde de kapitalizmin sunduğu bu nimetler (!) influencerlar tarafından zihninizde yer ediniyor. Buna karşılık zihnimizi nasıl diri tutacağız gelin birlikte irdeleyelim.
Türkiye'de son zamanlarda artan şiddet ve suç oranları bazı şeyleri adeta haykırıyor. Ahlak tam olarak nedir ve nasıl geliştirilmeli? Bu sefer tatsız bir konuda bilincimizi tazeliyoruz.
18. yüzyılda Low Church ve High Church etrafında şekillene protestanlığın ülkeyi ikiye böldüğü bir gerçek. Bir de Katoliklerin safında olanlar var. Oysa ki Robert Walpole'un uzun süredir süregelen Başbakanlığı devletin sisteminde önemli değişiklikleri de yarattı. Patronaj sistemiyle bir hiyerarşik düzen inşa edildi ve stabilite sağlandı.
Platon'a göre Tanrı Pleroma'dadır. Bir ışıktır. Ol deyince oldurması da bu minvalde değerlendirilebilir. Bu haliyle zorunlu yaratım fikri İslami tasavvufa da Südur Teorisi ile geçer. Zorunlu taşmadan yaratılan evrene dair anlayış ise yorumsal bir farkla Hristiyan Gnostizmine katkı sunar. Emanasyon günümüz Tanrı anlayışının çok ötesinde bir varsayımı hayata geçirir. O halde gelin Tanrı zorunlu yaratım sürecini nasıl dizayn etmiştir birlikte ele alalım!
Senkritizm Antik Atina'da yeşeren bir fikir. Giritlilerin kendi içinde ayrılırken, dış müdahalelerde bir olabilmelerine dayanan bir anlatıdır. Peki kültürel mirasların dinler ile eklemlenmesi tanımıyla değerlendirdiğimizde Senkritizm dini hangi anlamda olumlu, hangi anlamda olumsuz etkiliyor? Senkritizm dinlerin gelişimi için olması gereken bir anlayış mı?
Rudyard Kipling aslında dünya tarihi kadar eski bir konuya değindiği Beyaz Adamın Yükümlülükleri adlı şiiriyle yazıya dökmüştür. Aslında çok net bir ifade ediş tarzıdır. İngilizler, Fransızlar ve Amerikalılar başta olmak üzere medeniyeti getiren ülke konumunda kendini görmesi de, Ksenophon, Platon ve Solon gibi büyük düşünürlerin düşüncelerine yakınsır. Peki günümüzde bu anlayış halen devam etmektedir.
Kutsal Kitaplar temel kaidede insanlığa bazı normların yerleşmesi ve bu ifadelerin güçlendirilmesini öğütlüyor. Neyin iyi, neyin kötü veya neyin günah neyin sevap olduğundan çok daha önemli bir anlatı olmasına karşılık, temelde bu kurallar kaidesine sıkıştırılması da gayri ihtiyari kötü niyetli bir tercih. İnsanoğlu bunu aşıp, Semavi dinlerden herhangi birine gönül verecekse zaten açıkça ifade edildiği üzere kitaba sadık kalmakla mükellef.
Ezoterizm gizli bilginin öğrenmek isteyenlere semboller ile anlatıldığı gizemli bir organizasyon. İnsanlar da bunu öngörerek komplo teorileri ile özdeş bir anlatı oluşturuyor. Ancak semboller ve ezoterizm bu teorilerin çok daha ötesinde kadim bir öğreti bütünüdür. Gelin doğruları ile ezoterizm, alegori ve sembolizmayı öğrenelim.
