Í þessum þætti ræða þau Sigríður Þorgeirsdóttir og Finnur Dellsén, prófessorar í heimspeki, um Helenu Longino, prófessor emeritu í heimspeki við Stanford-háskóla, en hún flytur opinn fyrirlestur á vegum Heimspekistofnunar HÍ í stofu 101 í Lögbergi miðvikudaginn 8. október kl. 15:00. Þetta verður fyrsti fyrirlesturinn í röð árlegra fyrirlestra í samstarfi Heimspekistofnunar og Duke-háskóla í Bandaríkjunum þar sem heimskunnu fræðafólki er boðið að flytja opinn fyrirlestur við Háskóla Íslands um rannsóknir sínar.

Rætt við Þorvarð Árnason, forstöðumann Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Höfn í Hornafirði, um bók hans Víðerni – verndun hins villta í náttúru Íslands. Í bókinni eru íslensk víðerni könnuð frá ólíkum sjónarhornum og leitað svara við helstu spurningum um þau: hvað víðerni eru í raun og veru, hvar þau fyrirfinnist á landinu, hvaða gildum þau búi yfir, hvernig hafi verið staðið að verndun þeirra og hvers vegna okkur beri að vernda víðerni.

Opnuð hefur verið ný útgáfa af stafræna sögulega mann- og bæjatalinu á slóðinni smb.mshl.is. Af því tilefni var rætt við Pétur Húna Björnsson, umsjónarmann þess.

Gunnþórunn Guðmundsdóttir prófessor ræðir við Sjón, Ástu Kristínu Benediktsdóttur dósent, Úlfhildi Dagsdóttur og Jón Karl Helgason prófessor um nýtt greinasafn á ensku um höfundarverk Sjón.

Hugvarp ræddi við Sofiya Zahova en hún var nýverið ráðin forstöðumaður Vigdísarstofnunar – alþjóðlegrar miðstöðvar tungumála og menningar.

Út er komin bókin Dauðadómurinn eftir Steinunni Kristjánsdóttur. Í henni segir Bjarni Bjarnason, sem kenndur er við Sjöundá á Rauðasandi, frá lífi sínu en Bjarni var tekinn af lífi fyrir morð árið 1805. Guðjón Andri Jóhannsson, nemi í fornleifafræði, les kafla úr bókinni. Þetta er síðasti lestur af þremur.

Út er komin bókin Dauðadómurinn eftir Steinunni Kristjánsdóttur. Í henni segir Bjarni Bjarnason, sem kenndur er við Sjöundá á Rauðasandi, frá lífi sínu en Bjarni var tekinn af lífi fyrir morð árið 1805. Guðjón Andri Jóhannsson, nemi í fornleifafræði, les kafla úr bókinni. Þetta er annar lestur af þremur.

Út er komin bókin Dauðadómurinn eftir Steinunni Kristjánsdóttur. Í henni segir Bjarni Bjarnason, sem kenndur er við Sjöundá á Rauðasandi, frá lífi sínu en Bjarni var tekinn af lífi fyrir morð árið 1805. Guðjón Andri Jóhannsson, nemi í fornleifafræði, les kafla úr bókinni. Þetta er fyrsti lestur af þremur.

Ástand Íslands um 1700. Lífshætti í bændasamfélagi er titillinn á nýrri bók þar sem kynntar eru nýjar rannsóknir á íslenska bændasamfélaginu í upphafi 18. aldar og fjallað um hugmyndir fræðimanna um það. Rætt er við Guðmund Jónsson, prófessor í sagnfræði við HÍ, en hann er ritstjóri bókarinnar og höfundur sex greina og Ólöfu Garðarsdóttur, prófessor í sagnfræði og forseta Hugvísindasviðs HÍ, en hún er höfundur kafla í bókinni sem fjallar um mannfjölda, fjölskylduna og heimili á tímum harðinda.

Jakub Stachowiak, skáld, rithöfundur og bókavörður flutti nýverið opinn fyrirlestur í fyrirlestraröðinni Annars hugar sem haldin er á vegum námsgreinarinnar Íslensku sem annars máls í samstarfi við Árnastofnun og Málvísindastofnun Háskóla Íslands. Af því tilefni ræddi Hugvarp við Jakub um ástæður þess að hann flutti til Íslands og lærði ekki bara íslensku heldur hóf að rita ljóð og skáldsögur á íslensku.

Kristín Ingvarsdóttir, lektor í japönskum fræðum við Mála- og menningardeild HÍ, segir frá Japanshátíðinni sem haldin verður 27. janúar og tuttugu ára sögu hátíðarinnar.

Gagnagrunnur með handritum og bréfum íslenskra vesturfara hefur verið opnaður á vegum Árnastofnunar á slóðinni vesturheimur.arnastofnun.is. Þar munu þúsundir mynda af íslenskum handritum, bókum, bréfum og öðrum skjölum í söfnum og einkaeigu í Kanada og Bandaríkjunum koma fyrir sjónir almennings í fyrsta sinn. Hugvarp ræddi við Katelin Marit Parsons, aðjunkt í íslensku við Háskóla Íslands og ritstjóra nýja gagnagrunnsins.

Kynvillta bókmenntahornið – spjall um hinsegin bókmenntir er greinaflokkur á hugras.is, vefriti Hugvísindasviðs Hí sem hóf göngu sína fyrir ári síðan. Þar er skrifað um hinsegin bókmenntir og hinseginleikann í bókmenntum og lesið á skjön, skyggnst út fyrir síðurnar og skoðað það sem býr á milli línanna. Við ræddum við Ástu Kristínu Benediktsdóttur, lektor við Íslensku og menningardeild Háskóla Íslands og stofnandi kynvillta bókmenntahornsins, og Unni Steinu K. Karls, meistaranema við Íslensku- og menningardeild HÍ, en hán er höfundur þriggja pistla í Kynvillta bókmenntahorninu um trans persónur í íslenkum bókmenntum.

Nýverið var haldin við Háskóla Íslands lokaráðstefna öndvegisverkefnisins „Heimsins hnoss: Söfn efnismenningar, menningararfur og merking” sem stjórnað var af Sigurði Gylfa Magnússyni prófessor. Meðal fyrirlesara á ráðstefnunni voru vel virtir erlendir fræðimenn og af því tilefni settust þrír þeirra niður að ósk Hugvarps – hlaðvarps Hugvísindasviðs Háskóla Íslands og ræddu m.a. um Íslandsheimsóknina og stöðu hugvísinda í Rússlandi, en tveir þessara fræðimanna eru brottfluttir Rússar. Það er Thomas Cohen, prófessor emeritus í sagnfræði við York Háskóla í Toronto, sem leiðir samtalið við hjónin Susönnu Pshizovu, prófessor í stjórnmálafræði við Mannheim Centre for European Social Research, og Mikhail Boytsov, prófessor í miðaldasögu við háskólann í Düsseldorf, en þau gegndu bæði stöðum við rússneska háskóla áður en þau fluttu af landi brott.

Vilhjálmur Árnason, prófessor emeritus í heimspeki við Háskóla Íslands, hélt hátíðarfyrirlestur Hugvísindaþings í Hátíðasal skólans föstudaginn 10. mars síðastliðinn. Erindið nefndi Vilhjálmur Samtalið sem siðferðilegt hugtak og í því velti hann fyrir sér samræðuhugtakinu, merkingu þess, margvíslegu hlutverki og mikilvægi.

Torfi Tulinius, prófessor við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands, segir frá málstofunni Biblían, trúin og menning íslenskra leikmanna á miðöldum sem haldin verður á Hugvísindaþingi 2023 í Árnagarði 311, laugardaginn 11. mars kl. 13-16:30.

Sigrún Inga Hrólfsdóttir og Hlynur Helgason fjalla um málstofuna Nýjar rannsóknir í listfræði sem haldin verður á Hugvísindaþingi 2023 í Árnagarði 422, 11. mars kl. 10:00-12:00.

Gunnþórunn Guðmundsdóttir, Rósa María Hjörvar og Vera Knútsdóttir ræða um málstofuna Hetjur, kreppur og heimsveldi sem haldin verður á Hugvísindaþingi 2023. Þar verður hugað að dæmum úr samtímabókmenntum um hetjur í fjölbreyttu samhengi.

Steinunn Kristjánsdóttir og Rúnar Már Þorsteinsson segja frá málstofunni María mey – einn mesti áhrifavaldur allra tíma sem haldin verður á Hugvísindaþingi föstudaginn 10. mars kl. 13:15-17:00. María guðsmóðir er án efa áhrifamesta kona sögunnar, bæði sem söguleg persóna og ímynd. Í þessari þverfræðilegu málstofu guðfræðinga og fornleifafræðinga verða ýmsir þættir þessarar áhrifamiklu sögu skoðaðir, þar sem kastljósinu er einkum beint að birtingarmynd Maríu á Íslandi.

Út eru komin fyrstu tvö bindin í ritröðinni Arfur aldanna eftir Aðalheiði Guðmundsdóttur, prófessor í íslenskum bókmenntum við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands. Höfundur les fyrir okkur tvo kafla úr verkinu sem fjallar um fornaldarsögur, uppruna þeirra, útbreiðslu og einkenni.