Wracamy po przerwie z 52 odcinkiem. Opowiadamy o Young Patriots Organization (YPO) - Organizacji Młodych Patriotów. Utworzona pośród gorączki późnych lat 60. XX w. w chicagowskim slumsie Uptown YPO zrzeszała ubogich imigrantów i imigrantki zarobkowe z południa USA. U boku Czarnych Panter, Patrioci organizowali programy dożywiania biednych, darmową pomoc lekarską i dentystyczną oraz ochronę przeciwko rasistowskim policjantom. A wszystko to w kowbojskich kapeluszach i pod flagą Konfederatów uchodzącą raczej za symbol białej supremacji i systemu plantacyjnego niż równości i społecznego wyzwolenia wykluczonych. Zapraszamy na audycję o krókotrwałym, choć niezwykle wymownym politycznie fenomenie Młodych Patriotów.

Wersja z polskim tłumaczeniem odcinka nr 51. Kontynuujemy mini-serię "Teologie wyzwolenia" rozmową z rabinkami Arianą Katz i Jessicą Rosenberg o możliwych znaczeniach teologii wyzwolenia w judaizmie. Ariana i Jessica są autorkami książki "For Times Such As These: A Radical's Gudie to the Jewish Year" (Wayne University Press 2024). Rozmawiamy o przecięciu żydowskiej religijności i aktywizmu propalestyńskiego, antyrasistowskiego, queerowego i związanego z wieloma innymi ruchami emancypacyjnymi. Nasze gościnie są czonkiniami rady rabinicznej Jewish Voice for Peace. Zajrzyjcie na ich strony internetowe oraz na stronę książki, o której wspominamy w audycji: https://www.arianakatz.com/ https://www.jessicafaithrosenberg.com/about-me https://www.fortimessuchasthesebook.com/

In the third part of our mini-series called "Liberation Theologies" we talk to rabbis, authors and organisers Ariana Katz and Jessica Rosenberg. Although the idea od liberation lies at the very core of Judaism, the question about the possible meanings of the Jewish liberation theology is a very complex one. Ariana and Jessica take us through their reflections on the subject. We also discuss their magnificent book "For Times Such as These: A Radical's Gudie to the Jewish Year" (Wayne University Press, 2024) in which they propose a certain interpretation of Jewish spiritual practice, empathy and community-building and connect it to numerous contemporary struggles: anti-racist, ecological, feminist and gender-related, anti-colonial an anti-Zionist while not falling into the trap of ideological superficiality.

W drugiej odsłonie mini-cyklu "Teologie wyzwolenia" dyskutujemy z Miszą Tomaszewskim z magazynu lewicy katolickiej "kontakt" o latynoamerykańskiej katolickiej teologii wyzwolenia. Usiłujemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w łonie zblatowanego z lokalnymi reżimami Kościoła w Ameryce Południowej i Środkowej wyłonił się nurt głoszący tak rewolcuyjne hasła, jak to wypowiedziane niegdyś przez Ernesto Cardenala - księdza i ministra kultury w rewolucyjnym rządzie nikaraguańskim: "Jezus zaprowadził mnie do Marksa" lub inne autorstwa dominikanina Gustavo Gutierreza - jednego z założycieli teologii wyzwolenia, że tylko socjalizm może przybliżyć człowieka do chrześcijańskiej wizji zbawienia. Rozmawiamy o dziejach teologii wyzwolenia, jej związkach z polityką i relacjach z niekiedy wprost wrogim wobec niej Watykanem.

W 49. odcinku rozmawiamy z Howiem Hawkinsem, jednym z liderów Green Party of the United States. Jako dośiadczony działacz związkowy, polityczny i ekologiczny, Howie zaangażowany jest w budowanie solidarności międzynarodowej z Ukrainą oraz niezależnej od Partii Demokratycznej lewicowej polityki w USA. Rozmawiamy o czerwono-zielonych sojuszach, jego współpracy z Murray'em Bookchinem (ekologiczny municypalizm, który miał wpływ na ruch kurdyjski), zwycięstwie Trumpa i wielu innych, ważnych dla lewicy sprawach. Polecamy stronę Howiego: https://howiehawkins.us/

In the 49th episode we talk to Howie Hawkins, a former Teamsters trade union activist, one of the leaders of the Green movement in the USA and former canidate for numerous public offices representing the Green Party of the United States. Howie visited Poland as part of his European tour devoted primarily to strenghtening the international solidarity with Ukraine which he supports from the ecosocialist perspective. We talk about the intersection of the Red and the Green in the context of a global surge of the far-right, Trump's victory, Russian imperialism and Ukrainian resistance as well as Murray Bookichin who once inspired Abdullah Ocalan and the Kurdish movement and whose social-ecologist ideas inspired Howie's succesful efforts to push the American Greens towards a socialist programme. Please visit Howie's website which is full of interesting resources and dispatches from his European tour: https://howiehawkins.us/

Rozmową z dwoma wiodącymi uczonymi zajmującymi się Alim Szariatim rozpoczynamy mini-cykl "Teologie wyzwolenia". Naszymi gośćmi są prof. Dustin J. Byrd (University of Olivet, Michigan) i prof. Seyedjavad Miri (Instytut Humanistyki i Studiów Kulturowych w Teheranie). Ali Szariati należał do najważniejszych intelektualistów islamskich XX w. W Polsce pozostaje raczej nieznany. Czy był nowoczesnym islamskim radykałem, czy też religijnym kosmopolitą? A może islamskim anarchistą? Dlaczego bezpieka szacha Iranu więziła go i torturowała? Opowiemy też o rewolucyjno-dialektycznym ujęciu jedności Boga (tauhid), podobieństwie założeń szkoły frankfurckiej i postępowych muzułmanów w Iranie oraz o roli Szariatiego w ukształtowaniu rewolucji irańskiej, której tryumfu nie dożył. Zmarł w 1977 r. w Anglii, wielu twierdzi, że w wyniku zamachu dokonanego przez policję polityczną SAVAK.

We begin our new mini-series "Liberation Theologies" where we look at the intersection of emancipatory politics and religion with an exciting conversation about Ali Shariati, a renowned Iranian revolutionary, sociologist, political theologian and theoretician. Our guests are two major specialists in this field: prof. Dustin J. Byrd (The University of Olivet) and prof. Seyedjavad Miri (Institute for Humanities and Cultural Studies in Tehran). As regular collaborators they authored and edited several important books together, including "Ali Shariati and the Future of Social Theory: Religion, Revolution, and the Role of the Intellectual" (Brill, 2017). Take a deep dive into Shariati's contribution to political philosophy and the Iranian Revolution the victory of which he did not live to see. Yo can learn more about our distinguished guests here: https://dustinjbyrd.org/ https://criticaltheoryofreligion.academia.edu/seyedjavadmirimeynagh Don't forget to leave us your positive review wherever you listen to our podcast! Thank you!

W 47. odcinku opowiadamy o radykalnych wizjach żydowskiej państwowości i stosunków społecznych. Od antysyjonistycznej nowej lewicy izraelskiej znanej przede wszystkim z organizacji i pisma Matzpen (hebr. "kompas"), przez ludowy, mizrachijski i inspirowany afroamerykańską organizacją ruch Czarnych Panter po rasistowskie, ultranacjonalistyczne i mesjanistyczne wizje Meira Kahane, którego walka z antysemityzmem zawiodła z brooklyńskich synagog aż do izraelskiego imperializmu o religijnej podbudowie. Mówimy też o żydowskiej kontrkulturowej lewicy z kręgu magazynu "Tikkun", a także o tym, w jaki sposób wszytkie te pozornie marginalne zjawiska pozwalają nam zrozumieć tragiczną degenerację Państwa Izrael bez pamięci masakrującego dziś ludność Strefy Gazy pod pretekstem rzekomej chęci uwolnienia zakładników i zakładniczek, a nawet samoobrony przed nową Zagładą Żydów i Żydówek...

45 lat po tryumfie ludowej rewolucji pod wodzą Sandinistowskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego w Nikaragui rozmawiamy z byłym niemieckim narzędziowcem, inżynierem i związkowcem z IG Metall Matthiasem Schindlerem. Poświęcił on około 40 lat budowaniu solidarności z rewolucją nikaraguańską. W 46 odcinku skupiamy się zarówno na jej osiągnięciach, jak i porażkach. Matthias jest dziś krytykiem reżimu Daniela Ortegi i Rosario Murillo, który w 2018 brutalnie stłumił ludowe powstanie wywołane antyspołeczną polityką FSLN i przemocą policyjną. Matthias jest dziś na emeryturze i przygotowuje na Nowym Uniwersytecie Lizbońskim rozprawę doktorską poświęconą sandinizmowi i jego ewolucji w kierunku zdegenerowanego "ortegizmu".

45 years after the tryumph of the Sandinista-led popular revolution in Nicaragua, we talk to Matthias Schindler who devoted around 40 years of his life to building international solidarity with this revolution. We focus on both its achievements and its failures. The latter resulted in a brutal assault on a popular 2018 mobilisation against the corruption and antisocial policies of the once glorious FSLN. Matthias is a former local leader in IG Metall - a major German trade union. After organising support for the Sandinistas for many years, he became a vocal critic of the degenerated Ortega-Murillo regime. He has written about Nicaragua extensively and is currently working on his PhD on this subject at New University of Lisbon.

W 50. rocznicę Rewolucji Portugalskiej określanej również jako Rewolucja Goździków powracamy do tego tematu, którym 5 lat temu rozpoczęliśmy "nadawanie" Emancypacji! Tym razem jednak spojrzymy na relacje polsko-portugalskie. Opowiemy o tym, dlaczego Edward Gierek i jego rząd obawiali się rewolucji, a z Portugalią chcieli handlować rybami, nie patrzeć na przejmowanie fabryk przez portugalskich robotników i robotnice. Będzie również o roli Portugalskiej Partii Komunistycznej, która dla możliwości wybuchu rewolucji zrobiła równie wiele co... dla stłumienia radykalnych żądań społeczeństwa zrzucającego ciężar anachronicznej i faszystowskiej dyktatury utrzymującej ostatnie "tradycyjne" imperium kolonialne.

Użycie słowa "komunistyczna" w nazwie organizacji politycznej w erze reaganowskiej musiało oznaczać jedno: celem tej organizacji nie była walka o władzę, lecz walka przeciw niej. Historia Komunistycznej Organizacji 19 Maja nie opowiada o grupie rozkapryszonych studentów podejmujących walkę zbrojną. Jest to wielowątkowa, dość smutna, lecz jednocześnie niezwykle nasycona politycznie opowieść o końcu pewnej epoki. Opowiadamy o niej w 44. odcinku Emancypacji. Zapraszamy!

Więcej gości i więcej muzyki! Zapraszamy na wyjątkowe, ostatnie Emancypacje nagrane w 2023 r.! Strajk zawsze był podstawową bronią uciśnionych. Historia praktyki strajkowej jest jednak bogata i pełna rozmaitych zwrotów. W 43. odcinku Emancypacji rozmawiamy z Jakubem Grzegorczykiem, Katarzyną Rakowską i Michałem Sobolem, członkami OZZ Inicjatywa Pracownicza i autorami książki "Spór zbiorowy i strajk. Poradnik dla działaczy i działaczek związkowych". Jakie formy strajki przyjmowały na przestrzeni dziejów? Czy wciąż warto strajkować? Posłuchajcie już teraz.

Życie Monte Melkoniana bez wątpienia stało się wielowymiarową opowieścią atrakcyjną dla wielu. Dziś mają ją na ustach armeńscy propagandziści, byli i obecni rewolucjoniści, azerscy politycy, a czasami też międzynarodowi badacze. Marksistowski rewolucjonista, wielki humanista i bojownik o prawa mniejszości, a może armeński nacjonalista odpowiadający za czystki etniczne? Bohater pierwszej wojny o Karabach i obrońca ubogiej ludności regionu? Typowy zachodni awanturnik, którego osobiste "oświecenie" uczyniło zamachowcem i żołnierzem? W 42. odcinku zastanawiamy się, kim był Monte Melkonian.

W 41. odcinku rozmawiamy z Bibianą Candią, autorką poruszającej powieści "Cukier" wydanej niedawno przez Art Rage w polskim tłumaczeniu Katarzyny Okrasko. Oparta na faktach książka opowiada o losach ubogich chłopów z Galisji zwabionych obietnicą wysokich zarobków i lepszego życia na Kubę, gdzie potraktowano ich jako substytut afrykańskich niewolników. Historia dotyczy końca XIX w., lecz odsłania wiele działających współcześnie mechanizmów. Tym odcinkiem rozpoczynamy nieregularny mini-cykl audycji o kulturowych przedstawieniach niewolnictwa.

With our 41st episode we begin a non-regular mini series on different faces of slavery, its cultural representations and resistance to it. We talk to Bibiana Candia, an acknowledged writer and journalist of Galician origin about her brilliant debut historical novel "Azucre" which was translated into Polish by Katarzyna Okrasko and published by ArtRage in 2023. It is a beutifully written fact-based story of Galician peasants who traveled to Cuba in late 19th century tempted by the promise of better life but end up as slaves at a sugar cane plantation. They were used by greedy landlords as substitutes for Black African slaves after the slavery was formally abolished in Cuba in 1886. Stay tuned for more episodes in this series!

Trzecia odsłona nieregularnego cyklu HWDP poświęcona jest najnowszej historii francuskiej policji. Służby, która pomimo wielkich reform jakie przeszła na przestrzeni wielu dekad, wciąż dopuszcza się oburzających aktów przemocy o rasistowskim tle. Czy powinno to dziwić, skoro jeden z najpotężniejszych ludzi we francuskim systemie policyjnym XX w. był nazistowskim kolaborantem, który Żydów i Żydówki wysyłał do obozów koncentracyjnych, a Algierczyków kazał bić i topić w rzece? Czy kolonialne dziedzictwo francuskiej policji odgrywa rolę zabójstwach takich, jak Nahela Merozuka w 2023 r.? Zapraszamy do słuchania!

W czwartej odsłonie mini-serii "Żydzi, Historia, Opór" rozmawiamy z Anną Szybą, tłumaczką i badaczką szkolnictwa żydowskiego o Centralnej Żydowskiej Organizacji Szkolnej (skrót w jidysz CISZO). Jaki był program nasyconego postępowymi ideami świeckiego szkolnictwa żydowskiego w języku jidysz? Jak CISZO znajdujące się pod silnymi wpływami socjalistycznego Bundu kształciło dzieci w gęstniejącej politycznej atmosferze autorytarnej Polski lat 30. XX wieku? Jakie czarne legendy o nauczycielach CISZO krążyły w konserwatywnych środowiskach żydowskich? Zapraszamy do słuchania!

This is the English version of the 38th episode in which we talk to Zbigniew M. Kowalewski about his new book "Ukraińskie rewolucje" (Ukrainian revolutions) which was published recently in Polish. We ask our guest about the Ukrainian national revolution of the years 1917-1920 - a process intertwined (and partially opposed to) with the Russian revolution, the failure of Lenin's "right of nations to self-determination" in Ukraine, the independent communist-Borotbist movement in Ukraine, the oligarchic rebellion in Donbass in 2014 and many other important historical and contemporary issues.