To kontynuacja mojego komentarza do kondycji współczesnej kultury politycznej. W poprzednim odcinku przedstawiłem trzy możliwe znaczenia tego, co polityczny oraz przypomniałem antyczny rodowód pojęcia cnota. W dzisiejszej części wyjaśniam jak stoik nie powinien reagować na zdarzenia polityczne, wskazuję, jak powinien oraz przedstawiam pięć tez na temat kondycji współczesnej kultury politycznej. Trzy z nich są dość mocne i mogą się niektórym wydać kontrowersyjne.

Ostatnio rzadko zajmuję stanowisko w aktualnych sprawach. W natłoku problemów, afer, newsów, komentarzy i komentarzy do komentarzy nie chciałem dokładać słuchaczom kolejnej warstwy, kolejnego głosu w tym rozedrganym wielogłosie. Założyłem, że stoicyzm powinien być raczej wytchnieniem i dystansem względem codzienności, która robi wokół siebie zbyt dużo szumu. Po ostatnich wyborach prezydenckich w Polsce wysłuchałem wielu żalów i gorzkich słów od wielu znajomych, w tym zajmujących się stoicyzmem. Postanowiłem więc jednak się odnieść. Robię to w tym odcinku i w specyficzny dla siebie sposób, starając się przy tym mianowicie naszkicować szerszy kontekst. Zapraszam do słuchania.

Stoicyzm jest filozofią, a filozofia to dyskurs, rozumowanie, analiza. Ale czy tylko to? Już starożytni filozofowie sięgali do innych niż wykładowa czy eseistyczna forma prezentacji doktryny. Forma, którą mam na myśli to poezja. Dlaczego to czynili, dlaczego nowożytni filozofowie także korzystają z literackich form wyrazu? Może zamiast zadawać filozoficzne pytania trzeba tego po prostu doświadczyć. Do takiego doświadczania zapraszam w tym nietypowym odcinku podcastu.

W tym dwuczęściowym odcinku kontynuuję badania rozpoczęte w odcinku poprzednim tj. 134. Śledzę obecność pewnego pojęcia u Marka Aureliusza, objaśniam dwa fragmenty z jego Rozmyślań, sięgając przy tej okazji do Seneki i Chryzypa (przytaczanego przez Sekstusa Empiryka). Wszystko to w celu pokazania języka antycznych stoików, który na poziomie używanych źródłowych pojęć ujawnia przekonanie o głębokim zakorzenieniu struktur naszego umysłu w naturze rzeczywistości, czyli w kosmosie.

W tym dwuczęściowym odcinku kontynuuję badania rozpoczęte w poprzednim. Śledzę obecność pewnego pojęcia u Marka Aureliusza, objaśniam dwa fragmenty z jego Rozmyślań, sięgając przy tej okazji do Seneki i Chryzypa. Wszystko to w celu pokazania języka antycznych stoików, który wyraża przekonanie o głębokim zakorzenieniu struktur naszego umysłu w naturze rzeczywistości, czyli w kosmosie.

W tytule tego odcinka, znajduje się zagadkowy grecki termin, na który natknąłem się próbując lepiej zrozumieć pewien interesujący fragment z Epikteta. Czytając zarówno polskie, jak i angielskie tłumaczenia tego fragmentu spodziewałem się innego terminu w tym miejscu, mianowicie logos (rozum) lub nous (umysł), tymczasem napotkałem parakolouthetike. Odkrycie, co ten termin oznacza sprawiło mi wielką radość, którą dzielę się w tym odcinku.

Zapraszam do wysłuchania mojego osobistego komentarza do XIII listu z „Listów moralnych do Lucyliusza” Seneki. W mojej ocenie jest to list bardzo mocno nasycony interesującymi, ważnymi, a nawet zaskakującymi wątkami. Zalecane jest zapoznanie się z listem przed odsłuchaniem odcinka, ale bez tego słuchanie też jest możliwe – list w całości odczytują, robiąc stosowne przerwy na komentarze w trakcie.

W samym sercu praktyki stoickiej znajduje się podział rzeczy na zależne i niezależne. Podział ten wydaje się prosty, a jednak nastręcza poważnych problemów interpretacyjnych, a na przestrzeni wieków rozmaicie go interpretowana. W dzisiejszym odcinku prezentuję trzy różne ujęcia tego rozróżnienia. Przy tej okazji objaśniam też koncepcję stoicyzmu pojęcie stoicyzmu pozytywnego. Zapraszam do słuchania.

Zapraszam do wysłuchania drugiej części spotkania z Davidem Hume’m. W tej części doprecyzuję wyjaśnienie istoty jego odkrycia filozoficznego. Podaję też przykład osobistego stoickiego zastosowania wymogu Hume’a. Wspominam też oryginalną teorię moralną tego filozofa. Zapraszam do słuchania.

Co głosił David Hume? Dlaczego jest to jeden z najważniejszych nowożytnych filozofów? Co zawdzięczamy temu brytyjskiemu myślicielowi? Komu bliżej do stoików: Hume'owi czy Kartezjuszowi? Czy osoba praktykująca stoicyzm może czerpać z filozofii Hume'a? To tylko niektóre pytania, na które odpowiadam w dwuczęściowym cyklu poświęconym Hume'owi. Zapraszam do wysłuchania części pierwszej.

Zapraszam do wysłuchania drugiej części stoickiego spotkania z francuskim filozofem Rene Descartem. Kontynuuję moją odpowiedź na istotne pytania, takie jak: Co właściwie głosił? Dlaczego historia obeszła się z nimi niesprawiedliwie? Jakie ważne i wciąż aktualne pytania postawił? Czego możemy się dzisiaj od niego nauczyć? Co łączy go ze stoicyzmem? I wreszcie: dlaczego przyczynił się poważnie do problemów ze współczesną recepcją stoicyzmu? Miłego słuchania.

Zapraszam do wysłuchania pierwszego odcinka poświęconego francuskiemu filozofowi Kartezjuszowi. Co właściwie głosił? Dlaczego historia obeszła się z nimi niesprawiedliwie? Jakie ważne i wciąż aktualne pytania postawił? Czego możemy się dzisiaj od niego nauczyć? Co łączy go ze stoicyzmem? I wreszcie: dlaczego przyczynił się poważnie do problemów ze współczesną recepcją stoicyzmu? To tylko niektóre z pytań, jakie stawiam sobie w tych dwu kolejnych odcinkach. Miłego słuchania.

W poprzednim odcinku podjąłem problematykę relacji w stoicyzmie. Zwróciłem wówczas uwagę, że teoria stoicka być może w kwestii relacji z innymi ludźmi zawiera w sobie pewną intrygującą sprzeczność. Zaproponowałem wówczas kilka sposobów na jej przezwyciężenie. W dzisiejszym odcinku kontynuuję tę tematykę, pogłębiając rozumienie jednej z propozycji przezwyciężenia omówionej poprzednio sprzeczności. Przyjęło to postać badania relacji między duchowością a relacyjnością.

W poprzednim odcinku podjąłem problematykę relacji w stoicyzmie. Zwróciłem wówczas uwagę, że teoria stoicka być może w kwestii relacji z innymi ludźmi zawiera w sobie pewną intrygującą sprzeczność. Zaproponowałem wówczas kilka sposobów na jej przezwyciężenie. W dzisiejszym odcinku kontynuuję tę tematykę, pogłębiając rozumienie jednej z propozycji przezwyciężenia omówionej poprzednio sprzeczności. Przyjęło to postać badania relacji między duchowością a relacyjnością.

Stoicyzm obiecuje spełnienie, które uzyskuje się całkowicie autonomicznie względem wszelkich okoliczności zewnętrznych. Jednocześnie stoicyzm głosi, że człowiek jest z natury istotą społeczną – dąży do relacji. Jednak relacje międzyludzkie są okolicznością zewnętrzną. Jaki model relacji międzyludzkich proponuje zatem stoicyzm?

W dzisiejszym odcinku zaprosiłem do rozmowy jednego ze słuchaczy podcastu, który dzięki zastosowaniu konkretnych technik stoickich odniósł w swoim życiu osobistym znaczący sukces. W odpowiedzi na moje zaproszenie Mateusz zgodził się o swoim sukcesie opowiedzieć. Zapraszam wysłuchania jego opowieści

Co widzi współczesny człowiek patrząc w rozgwieżdżone niebo? Dający otuchy ład, rozum, bezpieczeństwo, czy raczej wzbudzający uczucie niepokoju i zagubienia nieskończony, zimny, pusty ogrom? Stoicy mówią o logosie i opatrzności. Perspektywa kosmiczna ma nas na to doświadczenie naprowadzić. Ale czy współczesny człowiek potrafi pójść tym tropem? Czy ten trop wciąż jest jeszcze dla nas możliwy? Zapraszam do słuchania.

W tym odcinku kontynuuję poszerzanie pakietu dostępnych ćwiczeń stoickich. Proponuję ćwiczenie preameditatio bonum. Jak sama nazwa wskazuje konstrukcja tego ćwiczenia wyraźnie nawiązuje do innego bardzo znanego ćwiczenia, mianowicie preameditatio malorum. To ćwiczenie zaproponował mi jeden ze słuchaczy Pan Mateusz – rozwinąłem nieco jego propozycję i przetestowałem na warsztatach, a teraz przedstawiam reszcie słuchaczy i słuchaczek.

Zgodnie z obietnicami z poprzednich odcinków kontynuuję ofertę nowych ćwiczeń stoickich. Tym razem jest to ćwiczenie o nazwie mojego autorstwa: horme kataru. Nazwa i pewne elementy struktury są nowe, jednak sama idea jest mocno osadzona w tradycji antycznej. Zapraszam do zapoznania się z tym ćwiczenie i oczywiście do przetestowania go.

Stoicyzm znany jest z ćwiczeń duchowych. Wiele z nich powstało w starożytności, niektóre później. Wiele innych w starożytności praktykowano, choć nie doczekały się ani osobnej nazwy, ani osobnego ujęcia. Zapraszam do zapoznania się z jednym z takich ćwiczeń, nieznanych współcześnie, choć prawdopodobnie powszechnie praktykowanych w starożytności. Jego wciąż robocza nazwy jest autorstwa jednej z uczestniczek ostatnich warsztatów stoickich, na których to ćwiczenie testowaliśmy.