Czarne dziury to niewątpliwie jedne z najbardziej tajemniczych i fascynujących obiektów w naszym Wszechświecie. Okazuje się, że nie tylko istnieją, w co początkowo wątpił nawet Einstein, ale odgrywają kluczową rolę w formowaniu się galaktyk i wpływają na ich losy. Dziś wiemy już z dużą pewnością, że czarne dziury istnieją, a w 2019 roku udało się uzyskać pierwszy obraz jednej z nich. Jednak mimo rosnącej wiedzy wciąż pozostają jedną z największych zagadek kosmosu. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z dr. Maciejem Wielgusem zarówno o teoretycznych próbach zrozumienia czarnych dziur, jak i o eksperymentach, które pomagają weryfikować różne hipotezy.--------dr Maciej Wielgus jest astronomem zajmującym się fizyką czarnych dziur, zwłaszcza obserwacjami w paśmie radiowym, akrecją i emisją dżetów. Pracował zarówno w Polsce jak i w czołowych ośrodkach na świecie, m.in. na Harvardzie oraz w Instytucie Maxa Plancka a obecnie w Instytucie Astrofizyki w Andaluzji. Jest także członkiem zespołu Event Horizon Telescope, gdzie odegrał istotną rolę w projekcie, który doprowadził do uzyskania pierwszego obrazu czarnej dziury. Poza tym aktywnie popularyzuje naukę.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Wielgus---------Rozdziały:0:00:00 Wstęp00:01:23 Czym są czarne dziury?00:04:54 Horyzont zdarzeń00:10:53 Przesunięcie ku czerwieni00:12:34 Osobliwość00:14:14 Paradoks informacyjny i promieniowanie Hawkinga00:26:12 Wpływ czarnych dziur na galaktyki (akrecja i dżety)00:43:18 Pierwotne czarne dziury00:47:56 Przyszłość badań00:56:48 Jak przetwarzane są dane01:05:30 Uzyskanie obrazu czarnej dziury---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Sztuczna inteligencja to obecnie bardzo gorący temat i to z wielu różnych perspektyw. Jedną z nich jest psychologia obcowania z tymi systemami, bo okazuje się, że obserwujemy rosnącą liczbę ludzi, którzy nie tylko używają ich do pomocy w wykonywaniu zadań, ale angażują się w głębsze i bardziej intymne konwersacje. Pojawia się tutaj oczywiście pytanie: jaki to może mieć wpływ na naszą psychikę? W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z dr Konradem Majem zarówno o relacjach z systemami sztucznej inteligencji, ale także o tym, jak może to wpłynąć na społeczeństwo, edukację czy problem „alignmentu”.---------Dr Konrad Maj jest psychologiem społecznym i kierownikiem Centrum HumanTech na Uniwersytecie SWPS, a także adiunktem w Zakładzie Sztucznej Inteligencji na Wydziale Projektowania w Warszawie. Zajmuje się społecznymi i psychologicznymi aspektami nowych technologii, zwłaszcza sztucznej inteligencji oraz robotyki humanoidalnej. Jest autorem licznych publikacji naukowych, a także angażuje się w popularyzację wiedzy.SWPS: https://swps.pl/konrad-maj--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:16 Psychologia relacji z AI00:12:23 Bańki informacyjne i personalizacja kontaktu z AI00:20:10 Wpływ AI na funkcje poznawcze00:24:47 Asymetria relacji z AI00:31:34 Wpływ AI na społeczeństwo00:41:00 Wpływ AI na edukację00:48:26 Czy inteligencja ludzka będzie potrzebna?00:52:07 Problem alignmentu

Matematyka jest niewątpliwie jedną z najważniejszych dziedzin ludzkiej aktywności intelektualnej i myślę, że każdy zdaje sobie sprawę, jak niezbędna jest jej rola w fizyce. Pojawia się jednak pytanie: dlaczego w ogóle możemy używać matematyki w fizyce i jakie są związki między tymi dwiema dziedzinami nauki?W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z dr. Tomaszem Millerem właśnie o matematyce,  jej relacjach z fizyką, a także o samej strukturze matematyki, emergencji, automatach komórkowych oraz o roli technologii w pracy współczesnego matematyka.---------Tomasz Miller jest doktorem i fizykiem matematycznym pracującym w Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Naukowo zajmuje się strukturami geometrycznymi leżącymi na pograniczu ogólnej teorii względności i mechaniki kwantowej. Jest także nagradzanym popularyzatorem wiedzy.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_MillerCKBI: https://ckbi.uj.edu.pl/ludzie-centrum/tomasz-miller--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:06 Czy matematyka jest wymyślana?00:03:52 Struktura matematyki00:11:37 Matematyka a fizyka00:24:15 Emergencja00:32:53 Automaty komórkowe i boidy00:38:18 Emergencja w matematyce00:42:06 Czy możliwa jest teoria wszystkiego?00:47:54 Rola technologii01:03:39 Czy AI jest inteligentna?

Mindfulness i medytacja, choć coraz popularniejsze w dzisiejszym świecie, często kojarzą się z kimś siedzącym i właściwie nicnierobiącym. To jednak bardzo mylne wyobrażenie, bo taka praktyka wcale nie jest bezczynnością, potrafi realnie wpływać na nasz mózg, a także ujawnić coś co może nie być oczywiste na temat samej natury naszego świadomego doświadczenia. Tutaj jednak pojawiają się pytania: jak dokładnie wpływa na mózg? Co może w nas zmienić? I co właściwie ujawnia o naszym doświadczeniu?W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Zuzanną Setkowicz-Janeczko właśnie o medytacji, jej wpływie na mózg, świadomości oraz o tym, dlaczego taka praktyka może pozytywnie oddziaływać nie tylko na nas samych, ale też na ludzi wokół.----------Zuzanna Setkowicz-Janeczko jest profesorem neurobiologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ponadto jest także certyfikowaną nauczycielką mindfulness oraz przewodniczącą rady i wykładowczynią w Polskim Instytucie Mindfulness. Prowadzi również kursy uważności i angażuje się w popularyzację nauki oraz medytacji.Studio Uważnego Rozwoju: https://studiouwaznegorozwoju.pl/Profil UJ: https://pnd-izibb.wb.uj.edu.pl/zespol/zuzanna-setkowicz-janeczko----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:18 Czym jest medytacja i mindfulness08:50 Jak medytacja wpływa na mózg17:23 Medytacja a depresja20:21 Medytacja współczucia22:08 Wpływ medytacji na społeczeństwo24:20 Rola akceptacji26:13 Poczucie „ja”31:20 Medytacja a ADHD32:04 Potencjalne negatywne skutki medytacji35:26 Mechanizmy uwagi39:02 Medytacja a świadomość42:44 Badania naukowe nad medytacją47:10 Trudne i nieprzyjemne doświadczenia50:22 Argumenty za medytacją

Otaczająca nas rzeczywistość jest skomplikowana, jednak dzięki nauce udało nam się przynajmniej częściowo poznać mechanizmy działania naszego Wszechświata. Okazuje się, że są one dużo dziwniejsze, niż ktokolwiek mógłby się spodziewać, ale ujawniają pewną strukturę rządzoną prawami fizyki. Powstaje więc naturalne pytanie: co możemy powiedzieć o tej strukturze i jej ewolucji w czasie? W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Markiem Kusiem właśnie o różnych aspektach naszego rozumienia świata. Rozmawiamy o związkach matematyki z fizyką, emergencji, chaosie, zarówno klasycznym, jak i kwantowym, o informacji, mechanice kwantowej, determinizmie, a nawet zahaczamy o temat wolnej woli.--------Marek Kuś jest profesorem fizyki teoretycznej i wieloletnim pracownikiem Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, gdzie w latach 2003-2006 pełnił funkcję dyrektora. Jest także współtwórcą Krajowego Centrum Informatyki Kwantowej w Gdańsku. Jego zainteresowania naukowe obejmują podstawy mechaniki i informatyki kwantowej, chaos klasyczny i chaos kwantowy, a także filozofię nauki. Udziela się także jako popularyzator wiedzy. ----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp  00:01:28 Związek fizyki i matematyki  00:15:13 Emergencja  00:23:31 Chaos  00:31:31 Chaos kwantowy  00:38:32 Mechanika kwantowa i informacja  00:46:06 Problem pomiaru  00:56:07 Granice determinizmu  01:00:34 Wolna wola  01:07:11 Poznanie praw natury---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Niewątpliwie nasze zachowania są jednymi z najbardziej skomplikowanych, jakie możemy zaobserwować w naturze. Myślę tutaj zarówno o tych indywidualnych, jak i grupowych, które pozwoliły nam sięgnąć znacznie dalej niż mogłaby pojedyncza jednostka. Naturalnie nasuwa się pytanie, jakie procesy sprawiły, że nasz gatunek osiągnął ten niespotykany wcześniej poziom rozwoju i złożoności zachowań. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Bogusławem Pawłowskim właśnie o tych mechanizmach, o selekcji ewolucyjnej, roli genów oraz o tym, jak badania nad historią naszego i innych gatunków mogą pomóc w lepszym zrozumieniu naszej natury.--------Bogusław Pawłowski jest antropologiem i profesorem nauk biologicznych, a także kierownikiem Zakładu Biologii Człowieka na Uniwersytecie Wrocławskim. Specjalizuje się w badaniach nad ewolucją człowieka i biologicznym podłożem zachowań, w tym nad doborem płciowym i biologią atrakcyjności, a jego prace były publikowane w prestiżowych czasopismach, takich jak np. Nature. Jest również aktywnym popularyzatorem nauki.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Bogus%C5%82aw_Paw%C5%82owski--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:16 Co podlega ewolucji w zachowaniach?00:02:59 Rola genetyki00:03:59 Rodzaje selekcji00:09:22 Jak powstała współpraca?00:17:34 Stabilizacja współpracy00:27:03 Wpływ inteligencji00:30:51 Podział na „my i oni”00:38:03 Tworzenie narracji przez umysł00:39:27 Wpływ kultury00:48:00 Wpływ genetyki00:53:04 Geny i przypadek?00:59:35 Przyszłość badań01:03:05 Złożoność procesów ewolucyjnych---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Myślę, że wszyscy dobrze, a czasami może nawet za dobrze, znamy uczucie strachu i lęku. Zaburzenia lękowe nie tylko stanowią bardzo duży problem społeczny, ale zwiększają także ryzyko depresji, która jest obecnie jedną z najpowszechniejszych i najpoważniejszych chorób. Dlatego pojawiają się tutaj dwa duże pytania. Po pierwsze: jakie mechanizmy neurobiologiczne odpowiadają za pojawianie się strachu czy stanów lękowych. Po drugie: jak ta wiedza może pomóc nam w leczeniu zaburzeń związanych właśnie z lękiem. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Eweliną Knapską zarówno o neurobiologii strachu i lęku, jak i o możliwych sposobach leczenia.---------prof. Ewelina Knapska jest kierowniczką Pracowni Neurobiologii Emocji w Instytucie Nenckiego. Wraz ze swoim zespołem zajmuje się badaniem mózgowych mechanizmów związanych z emocjami, w tym także badaniami nad strachem i lękiem. Jest również aktywną popularyzatorką wiedzy. W internecie można znaleźć zarówno podcasty, jak i wykłady, w których opowiada o neurobiologii emocji.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ewelina_KnapskaStrona: https://nencki.edu.pl/pl/people/knapska-ewelina/--------Rozdziały:00:00 Wstęp01:20 Czym różni się strach od lęku?03:20 Ciało migdałowate a strach06:29 Inne struktury mózgowe a strach09:59 Struktury związane z lękiem14:25 Subiektywne doświadczenie16:35 Źródła różnorodności odczuwania lęku17:48 Epigenetyka20:34 Kluczowe momenty neuroplastyczności24:17 Co wpływa bardziej: myśli czy ciało?28:10 Wpływ mikrobioty na lęk30:48 Możliwe terapie37:02 Jakie leki na lęk?38:25 Psychodeliki41:40 Gdzie występuje neuroplastyczność?--------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Inteligencja to z jednej strony pojęcie bardzo trudne do zdefiniowania, ale z drugiej, większość z nas ma pewną intuicję, czym ona jest. Obecnie to temat szczególnie ważny ze względu na rozwój systemów, którym coraz trudniej odmówić właśnie inteligencji. Dlatego w dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z neurobiologiem dr. Pawłem Boguszewskim, nie tylko o samej inteligencji i sztucznej inteligencji, ale także o tym, jak neurobiologia może pomóc w zrozumieniu takich zjawisk jak świadomość czy koncepcja wolnej woli.--------Dr Paweł Boguszewski jest neurobiologiem i kierownikiem Pracowni Metod Behawioralnych w Instytucie Nenckiego. Zajmuje się badaniem zachowań zwierząt w kontekście zarówno badań podstawowych, jak i aplikacyjnych. Jest również aktywnym popularyzatorem wiedzy. W internecie można znaleźć jego wykłady oraz rozmowy popularyzujące naukę.Strona: https://nencki.edu.pl/pl/people/boguszewski-pawel/--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp  00:01:14 Czym jest inteligencja?  00:07:16 Układ nerwowy i jego ewolucja  00:14:37 Inteligencja człowieka  00:26:10 Mierzenie inteligencji (IQ i współczynnik G)  00:35:44 Sztuczna inteligencja a ludzka  00:45:06 Problem alignmentu  00:54:23 Świadomość  00:59:12 Wolna wola----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Myślę, że efekt placebo to zjawisko niesamowicie fascynujące, bo pokazuje, jaką siłę oddziaływania może mieć nasza psychika. W końcu jak to możliwe, że samo przekonanie o tym, że np. bierzemy jakiś lek, może nam pomóc i wywołać realne zmiany w organizmie, pomimo że tak naprawdę nie przyjęliśmy żadnej aktywnej substancji. Pojawia się tu mnóstwo pytań, zarówno o to, jakie mechanizmy sprawiają, że efekt placebo w ogóle działa, ale także o jego zakres i to, czy możemy wykorzystać go w leczeniu. I tak np. jednym z ciekawszych zastosowań tego efektu może być pomoc w leczeniu bólu.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Przemysławem Bąblem o efekcie placebo i nocebo ale także o psychologii bólu.---------Przemysław Bąbel jest profesorem i prodziekanem ds. naukowych Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2020–2024 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Psychologii UJ. Jest także prezesem Polskiego Towarzystwa Psychologii Behawioralnej oraz członkiem wielu komitetów. Kieruje także Zespołem Badania Bólu. Specjalizuje się w badaniach nad mechanizmami placebo, pamięcią bólu i psychologicznymi czynnikami wpływającymi na jego percepcję. Jest także nagradzanym popularyzatorem nauki.Strona UJ: https://psychologia.uj.edu.pl/przemyslaw-babel---------Rozdziały:0:00 Wstęp01:34 Czym jest placebo?05:32 Informacja i kontekst08:14 Oczekiwania i mechanizmy mózgowe11:39 Zakres działania placebo14:24 Badania nad placebo16:24 Placebo w leczeniu21:41 Czy wiedza o placebo wpływa na jego skuteczność?24:25 Czym jest nocebo?28:27 Powszechność placebo i nocebo29:30 Czym jest ból?30:51 Złożoność doświadczenia bólu32:29 Który mechanizm jest dominujący?33:46 Modulacja bólu35:29 Pamięć bólu39:41 Leczenie bólu43:46 Spersonalizowanie leczenia bólu--------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Temat świadomości wydaje się być jednym z najdziwniejszych zagadnień. Z jednej strony odnosi się do najważniejszej cechy naszego istnienia. W końcu wszystko, czego możemy w ogóle w życiu doświadczyć, możemy przeżyć tylko będąc świadomi. Z drugiej strony — nie mamy obecnie dobrego wytłumaczenia, czym jest świadomość ani jak powstaje, a to sprawia, że naukowcy i filozofowie opracowali dziesiątki, jeśli nie setki różnych teorii. W dzisiejszym odcinku chciałbym pokazać, dlaczego problem świadomości jest tak trudny z naukowego punktu widzenia, a także jak ta trudność prowadzi do teorii, które mogą wydawać się wręcz całkowicie szalone. Myślę, że to także temat, który świetnie pokazuje, jak nasze intuicje potrafią kierować naszym myśleniem — ale też to, jak postawa, którą przyjmujemy wobec jeszcze niepoznanego, może zmieniać nasze rozumienie świata.----------Kilka linków do różnych materiałów:- Podcast z prof. Michałem Wierzchoniem:https://youtu.be/ffxJVw93rKA- Dokument o fundamentalnym podejściu do świadomości: https://www.amazon.com/Lights-Understanding-Consciousness-Understand-Universe/dp/B0DL6P87MH- Książka o inteligencji roślin : https://www.amazon.com/Light-Eaters-Unseen-Intelligence-Understanding/dp/0063073854- Notatki prof. Ducha o świadomości które pokazują złożoność zagadnienia:https://is.umk.pl/~duch/Wyklady/Kog/25-swiadomosc.htm-----------Rozdziały:00:00 Wstęp00:59 Czy warto myśleć o świadomości?05:20 Definicja i trudny problem świadomości07:14 Świadomość a przetwarzanie informacji10:56 Czy można sprawdzić, że dany system ma świadomość?14:37 Pochodzenie intuicji15:25 Świadomość jako coś fundamentalnego?18:50 Różne postawy wobec niepoznanego----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Myślę, że każdy z nas chciałby wiedzieć, czy nasz wszechświat da się wytłumaczyć jedną spójną teorią. Fizykom już niejednokrotnie udało się dokonać tak zwanej unifikacji i połączyć pewne niezależne od siebie teorie w jedną. Jednak wciąż nieosiągalnym wyzwaniem pozostaje połączenie grawitacji z fizyką kwantową. I tutaj pojawia się teoria strun, która przez długi czas była jedną z najpoważniejszych kandydatek do osiągnięcia tego celu — jednak mierzy się ona również z kontrowersjami i własnymi problemami. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Piotrem Sułkowskim właśnie o teorii strun, a także o związkach matematyki z fizyką.---------Piotr Sułkowski jest profesorem fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Warszawskim, kierownikiem Katedry Kwantowej Fizyki Matematycznej, a także pracownikiem California Institute of Technology. Jego zainteresowania obejmują fizykę matematyczną, kwantową teorię pola oraz teorię strun. Jest także nagradzanym popularyzatorem nauki i twórcą portalu „Zapytaj Fizyka”.Strona: https://psulkows.fuw.edu.pl/Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Su%C5%82kowski"Zapytaj Fizyka": https://zapytajfizyka.fuw.edu.pl/--------Rozdziały:00:00 Wstęp01:44 Czym jest teoria strun?07:41 Wymiary w teorii strun12:55 Teoria M15:59 Zasada holograficzna i kompaktyfikacja18:30 Supersymetria19:47 Testowalność22:48 Związek fizyki z matematyką25:23 Piękno matematyczne jako drogowskaz28:04 Teoria węzłów31:31 Wszechobecność matematyki33:36 Czy teoria strun może być teorią wszystkiego?37:24 Dane doświadczalne--------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Świadomość stanowi jeden z największych otwartych problemów naukowych. Każdy z nas wie, jak to jest być świadomym, jako że to jedyny stan, w którym w ogóle mogą pojawiać się jakiekolwiek wewnętrzne doświadczenia. A jednak — z naukowego punktu widzenia — wciąż bardzo trudno odpowiedzieć na pytanie, jakie mechanizmy stoją za pojawieniem się świadomości i dlaczego w ogóle taki stan wsytępuje. Nie oznacza to jednak, że nie da się go badać — i właśnie o tym, co i jak możemy badać, a także na czym polega trudność prowadzenia badań nad świadomością, miałem przyjemność porozmawiać z prof. Michałem Wierzchoniem.---------Michał Wierzchoń jest profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, psychologiem, badaczem świadomości a także kierownikiem Centrum Badań Świadomości (C- Lab). Jest również dyrektorem Centrum Badań Mózgu UJ – interdyscyplinarnej jednostki, której celem jest lepsze zrozumienie działania mózgu, badanie procesów poznawczych, emocjonalnych,   świadomościowych, ale też rozwój nowych metod diagnostyki i terapii. Jest także popularyzatorem nauki.https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Wierzcho%C5%84C-lab: https://c-lab.pl/Centrum Badań Mózgu: https://cbm.uj.edu.pl/--------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:15 Czym jest świadomość? 00:05:22 Trudny i łatwy problem świadomości00:12:09 Medtody weryfikacji świadomego doświadczenia00:19:19 Eksperyment z rozdzieleniem półkul00:25:59 Badania i substytucja sensoryczna00:37:30 Świadmość a przewaga ewolucyjna 00:44:05 Granice świadomości00:52:28 Sztuczna inteligencja a świadomość01:01:18 Kierunki rozwoju badań (hierarchiczna teoria świadomości)----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/  

Myślę, że większość z nas spotkała się z określeniem „drugi mózg”, odnoszącym się do ogromnej liczby komórek nerwowych znajdujących się w jelitach. Okazuje się jednak, że komunikacja między jelitami a mózgiem jest znacznie bardziej złożona – angażuje nie tylko neurony, ale również m.in układ odpornościowy i mikrobiotę jelitową, a wszystko to ma realny wpływ na nasze samopoczucie, zdrowie psychiczne i funkcje poznawcze.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Anetą Brzezicką właśnie o mechanizmach działania osi jelito–mózg, roli mikrobioty, a także o badaniach dotyczących wpływu jelit na funkcje poznawcze i psychikę.----------Aneta Brzezicka pracuje na stanowisku profesora Uniwersytetu SWPS, gdzie jako psycholog bada mechanizmy neuroplastyczności oraz wpływ czynników środowiskowych na pamięć roboczą i funkcje poznawcze. Kieruje również Centrum Badań Neuropoznawczych, w którym prowadzi m.in. badania nad związkiem między mózgiem, mikrobiotą jelitową a procesami poznawczymi. Jest także autorką licznych publikacji naukowych w prestiżowych czasopismach oraz popularyzatorką wiedzy.Linki:SWPS: https://swps.pl/aneta-brzezickaZdjęcia neuronów:https://www.gregadunn.com/microetchings/brainbow-hippocampus/https://neuromorpho.org/---------Rozdziały:00:00:00 Wstęp  00:01:22 Mechanizmy osi jelito–mózg (wyjaśnienie badań)  00:07:06 Rodzaje wpływu i badania na zwierzętach  00:14:48 Rodzaje komunikacji (układ nerwowy jelitowy)  00:21:22 Czym jest mikrobiota  00:28:16 Wpływ diety na mikrobiotę  00:33:05 Komunikacja mikrobioty z mózgiem  00:36:43 Jelita a funkcje poznawcze  00:47:04 Czy któryś mechanizm jest ważniejszy?  00:53:12 Wpływ mikrobioty na zachowanie  00:56:54 Dalsze kierunki badań  00:59:10 Choroba Alzheimera a mikrobiota  01:00:59 Interwencje dietetyczne  --------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Światło od zawsze fascynowało ludzi — myślę, że wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak niezbędne jest do życia. Jednak odkrycia naukowe i badania nad światłem pokazały nam, że jego natura jest nie tylko dziwna — mam tu oczywiście na myśli kwantowe zachowania fotonów — ale także, że może ono mieć szerokie zastosowanie w technice, czy to w przesyle informacji, czy np. w obliczeniach kwantowych.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Maciejem Lewensteinem właśnie o świetle, komputerach kwantowych, attofizyce, a także o obecnym stanie fizyki jako takiej.----------Maciej Lewenstein jest profesorem fizyki, zajmującym się między innymi optyką kwantową, komputerami kwantowymi, ultrazimnymi gazami oraz attofizyką (czyli fizyką bardzo krótkich i szybkich impulsów). To szeroko cytowany badacz, którego prace publikowane były w najlepszych światowych czasopismach. Jest także laureatem wielu nagród i jednym z najczęściej cytowanych naukowców.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Lewenstein----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:11 Czym jest światło?03:47 Splątanie kwantowe08:35 Komputery kwantowe15:55 Architektury komputerów kwantowych23:43 Fizyka attosekund33:54 Ogólny stan fizyki---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Zrozumienie działania ludzkiego mózgu wydaje się być jednym z najważniejszych, ale także najtrudniejszych wyzwań naukowych, przed jakimi stoimy. Trudność tego zadania wynika oczywiście z ogromnego skomplikowania tego narządu, ale łatwo zauważyć, że tylko dogłębne poznanie jego funkcjonowania może pozwolić nam leczyć ogromną liczbę problemów wynikających z jego nieprawidłowego działania — problemów, które ostatecznie wpływają nie tylko na jednostki, ale i całe społeczeństwa. Wydaje się, że jedną z najistotniejszych cech naszego mózgu jest jego zdolność do uczenia się i zapamiętywania, wynikająca z tzw. neuroplastyczności. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Leszkiem Kaczmarkiem właśnie o neuroplastyczności, molekularnych mechanizmach działania mózgu, a także o tym, jak wyglądają takie badania i w jaki sposób mogą one wpłynąć na nasze życie.---------Leszek Kaczmarek jest profesorem i kierownikiem Pracowni Neurobiologii w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego. Zajmuje się badaniem roli genów w procesach uczenia się, pamięci oraz plastyczności synaptycznej. Jego prace koncentrują się także na zaburzeniach neurologicznych, takich jak padaczka, autyzm, schizofrenia czy uzależnienia. Jest także autorem ponad 200 szeroko cytowanych publikacji naukowych.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Leszek_Kaczmarek----------Rozdziały:00:00 Wstęp01:26 Umysł, Pamięć i biologia molekularna16:16 Synapsy i geny biorące udział w procesie uczenia24:41 Mechanizm uczenia w całym mózgu25:44 Uczenie a pamięć27:44 Jak prowadzi się badania35:14 Zastosowanie badań42:53 Neuroplastyczność a choroby umysłowe53:47 Emergencja i złożoność mózgu-------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Trzeba przyznać, że żyjemy w ciekawych czasach.Z jednej strony jesteśmy świadkami niesamowitego rozwoju nowych technologii, w szczególności sztucznej inteligencji, a z drugiej — wydaje się, że te innowacje nieuchronnie tworzą nowe problemy społeczne.Do tego dochodzi rosnąca wiedza o naszym mózgu oraz intensywny rozwój interfejsów mózg–komputer — wszystko to sprawia, że coraz częściej pojawiają się pytania i spekulacje rodem z filmów czy książek science fiction. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać właśnie o tych spekulacjach: o sztucznej inteligencji, ludzkim mózgu, interfejsach mózg–komputer, a także o wpływie nowych technologii na społeczeństwo — z prof. Piotrem Durką.----------Piotr Durka jest profesorem na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie jego praca przyczyniła się do powstania pierwszych polskich interfejsów mózg–komputer.Jest również współtwórcą pierwszych na świecie pełnych studiów z zakresu neuroinformatyki oraz prowadzi badania nad zaburzeniami świadomości (m.in. we współpracy z Kliniką „Budzik”).To także aktywny popularyzator wiedzy — w internecie można znaleźć jego wykłady, rozmowy w podcastach i debaty.Strona: https://www.fuw.edu.pl/~durka/Omawiany artykuł: https://www.ptf.net.pl/index.php/PF76...----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy m.in. o: sztucznej inteligencji, podobieństwach między SI a ludzkim mózgiem, interfejsach mózg–komputer, zagrożeniach związanych z rozwojem SI, tym, czy w dobie zalewu informacji da się jeszcze wyodrębnić prawdę, kryzysie reprodukcji w nauce, i wielu innych tematach.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp i zapowiedź gościa00:01:42 Sztuczna inteligencja00:09:34 Ograniczenia AI00:13:32 Różnice między AI a mózgiem00:19:11 Obecne badania nad mózgiem00:24:06 Interfejsy mózg-komputer00:35:51 Obustronna komunikacja00:39:21 Czytanie myśli?00:52:47 Zagrożenia AI00:59:39 Problem weryfikacji prawdy01:12:22 Problem reprodukcji w nauce

Termin sztuczna inteligencja nie ma jeszcze nawet 70 lat za to ma już za sobą dość burzliwą historię. Jest to historia nadziei i zawodów, udanych i nieudanych prób, ale także ciągłego rozwoju, który ostatecznie doprowadził do stworzenia algorytmów i systemów, którym coraz trudniej odmówić określenia inteligentne.  W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać właśnie o historii sztucznej inteligencji z prof. Ryszardem Tadeusiewiczem.----------Ryszard Tadeusiewicz jest naukowcem od lat związanym z AGH w Krakowie, której był trzykrotnym rektorem. Specjalizuje się w sieciach neuronowych a także od lat popularyzuje naukę. Jest autorem licznych książek i artykułów na temat sztucznej inteligencji, laureatem nagród i odznaczeń oraz członkiem wielu organizacji naukowych.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryszard_Tadeusiewicz----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o początkach współcześnie rozumianej sztucznej inteligencji, Teście Turinga, pierwszych systemach, perceptronie, tzw. zimie sztucznej inteligencji, algorytmie propagacji wstecznej, różnych architekturach sieci neuronowych, a także o współczesnym stanie i przyszłości tej dziedziny nauki.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:21 Początek AI i Test Turinga00:04:33 Pierwsze systemy AI00:07:49 General Problem Solver i Zima AI00:09:36 Perceptron00:25:13 Krytyka Perceptronu i Algorytm Wstecznej Propagacji00:32:02 Problemy z Algorytmem Wstecznej Propagacji Błędów00:36:25 Emergencja00:40:25 Uczenie nienadzorowane (sieci Hopfielda)00:47:16 Łączenie różnych architektur00:48:38 Dalszy rozwój00:53:30 Droga do AGI?00:57:24 Wyzwania----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Temat sztucznej inteligencji jest obecnie jednym z najgorętszych zagadnień. Myślę, że każdy, kto śledzi rozwój tej technologii, zna uczucie jednoczesnej ekscytacji tym, co udało się dotychczas osiągnąć, połączonej z nutką strachu przed konsekwencjami i potencjalnymi zagrożeniami.Z jednej strony możemy upatrywać w tej technologii rozwiązania wielu ludzkich problemów, ale z drugiej strony coraz bardziej realne stają się zagrożenia wynikające z jej szerokiego zastosowania. Dodatkowo pojawiają się pytania natury filozoficznej – czy te systemy są faktycznie inteligentne, a także czy mogą posiadać świadomość.W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać zarówno o zagrożeniach, jak i o bardziej filozoficznych aspektach współczesnych algorytmów uczenia maszynowego z prof. Tomaszem Trzcińskim.----------Tomasz Trzciński jest specjalistą w dziedzinie uczenia maszynowego oraz profesorem na Politechnice Warszawskiej, gdzie kieruje zespołem zajmującym się widzeniem maszynowym CVLab. Oprócz działalności akademickiej posiada także bogate doświadczenie badawcze i przemysłowe, zdobyte podczas wielu staży, m.in. na Uniwersytecie Stanforda, a także pracy w Google, Qualcomm i Telefónice. Obecnie pełni również funkcję głównego naukowca (Chief Scientist) i jest współwłaścicielem firmy Tooploox, zajmującej się wdrażaniem sztucznej inteligencji w biznesie.Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Trzci%C5%84skiStrona: https://cvlab.ii.pw.edu.pl/ttrzcins/index-pl.html----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o zagrożeniach i ograniczeniach obecnych systemów sztucznej inteligencji, problemie danych, a także perspektywach oraz wyścigu do stworzenia ogólnej sztucznej inteligencji. Poruszamy również kwestię alignmentu, zmian społecznych związanych z rozwojem algorytmów uczenia maszynowego, a także temat tego, czy te systemy mogą być świadome i jak może wyglądać ich dalszy rozwój.----------Rozdziały:00:00:00 Wstęp00:01:48 Spektrum zagrożeń00:03:55 Kontrola przy braku zrozumienia00:06:30 Ograniczenia modeli AI00:09:50 Problem danych00:11:51 Rozumienie świata przez modele00:15:53 Możliwość osiągnięcia AGI00:22:42 Modele reasoningowe (rozumujące)00:23:44 Problem alignmentu (dopasowania wartości)00:29:19 Kontrola superinteligencji i AGI00:31:29 Udział AI w codziennym życiu00:34:11 Edukacja w dobie AI00:39:51 Dlaczego modele nie mówią "nie wiem"?00:48:09 Świadomość modeli AI00:59:20 Przetwarzanie informacji a społeczeństwo01:02:45 Obiecujące kierunki rozwoju----------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/

Czy demokracja lub ogólnie wybór społeczny może być bardziej sprawiedliwy? Myślę, że wielu z nas nie zastanawia się nad tym i wychodzi z założenia, że po prostu idziemy głosować, głosy są liczone, a na tej podstawie dokonywany jest wybór. Jednak pojawia się pytanie – jak dokładnie liczone są te głosy? Okazuje się, że można opracować metody uznawane za lepsze lub bardziej sprawiedliwe niż te, które są obecnie stosowane. Ale na czym polegają te metody i co to oznacza, że są lepsze i bardziej sprawiedliwe? O tym miałem przyjemność porozmawiać w tym odcinku podcastu z Piotrem Skowronem. Piotr Skowron to profesor Uniwersytetu Warszawskiego, specjalista w dziedzinie obliczeniowej teorii wyboru społecznego, szczególnie w zakresie wyborów komitetów i budżetów partycypacyjnych. Jest współautorem metody równych udziałów – proporcjonalnej metody wyborczej, która znalazła zastosowanie m.in. w Wieliczce, Świeciu, Aarau i Assen. Jest laureatem wielu nagród, w tym prestiżowej Social Choice and Welfare Prize oraz Nagrody Naukowej "Polityki". Jego badania łączą teorię gier, sprawiedliwy podział zasobów oraz algorytmy aproksymacyjne. Linki:Strona Piotra: https://duch.mimuw.edu.pl/~ps219737/Metoda równych udziałów: https://equalshares.net/pl/W tym odcinku podcastu rozmawiamy o obliczeniowej teorii wyboru społecznego, sprawiedliwości, metodzie równych udziałów, praktycznych zastosowaniach w wyborach, bezpieczeństwie alternatywnych metod wyboru i liczenia głosów, oporze społecznym przed zmianami i wielu innych zagadnieniach. Rozdziały: 00:00 Wstęp01:34 Obliczeniowa teoria wyboru społecznego04:31 Alternatywne metody wyborcze05:52 Problemy obecnego systemu07:39 Cele teorii wyboru społecznego09:11 Zastosowanie innych systemów wyborczych12:46 Dlaczego są lepsze i bardziej sprawiedliwe?15:40 Problemy z metodą używaną w Polsce17:07 Metoda równych udziałów i jej zastosowania31:32 Jak działa metoda równych udziałów34:15 Kwestia finansowania dużych inwestycji35:29 Wiedza wyborcy37:28 Satysfakcja wyborców38:34 Krytyka metody41:39 Opór przed innowacjami44:30 Koszty wprowadzenia i odpowiedzialność47:04 Świadomość społeczna alternatywnych metod48:39 Technologia demokracji51:37 Błędne decyzje wyborców53:23 Podsumowanie

Myślę, że do wartości i siły matematyki nikogo nie trzeba przekonywać. Każdy zdaje sobie sprawę, że ta dziedzina stanowi fundament współczesnej technologii, odkryć naukowych i jest nieodłączną częścią naszego zrozumienia świata. Jednak sądzę, że nie każdy może zdawać sobie sprawę, że mówiąc o matematyce, często mamy na myśli modele matematyczne – czyli to, jak za pomocą matematyki możemy opisywać różne zjawiska, czy to fizyczne, biologiczne, czy inżynieryjne. I właśnie o tym, co można powiedzieć o takich modelach matematycznych oraz jaki jest ich związek z naszym światem, miałem przyjemność porozmawiać z prof. Jackiem Banasiakiem.----------Jacek Banasiak jest profesorem matematyki w Instytucie Matematyki Politechniki Łódzkiej, a także kierownikiem katedry badawczej zajmującej się modelami matematycznymi na University of Pretoria. Jest autorem wielu monografii, wykładów i kursów, a także laureatem nagród, w tym nagrody za najlepszą pracę z matematyki stosowanej oraz za znaczące osiągnięcia naukowe. Jego badania koncentrują się na matematyce stosowanej, w szczególności na teorii półgrup, analizie asymptotycznej, biologii matematycznej oraz równaniach różniczkowych i różnicowych.O gościu odcinka: https://en.wikipedia.org/wiki/Jacek_Banasiakhttps://p.lodz.pl/nauka/najwybitniejsi-naukowcy-w-pl/prof-dr-hab-inz-jacek-banasiak----------W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o tym, czym są modele matematyczne, jakie wyzwania wiążą się z modelowaniem, matematyce jako języku nauki, teorii chaosu, emergencji, o tym, czy możemy ufać modelom matematycznym, np. w kontekście epidemiologicznym, oraz wielu innych zagadnieniach.---------Rozdziały:00:00 Wstęp01:45 Czym się różni system od modelu?02:38 Tworzenie modeli03:48 Matematyka jako język05:40 Złożoność modeli - przykłady i kluczowe aspekty13:28 Granice modeli16:18 Modele nieliniowe20:22 Determinizm w fizyce21:56 Chaos w modelach26:18 Epidemiologia a chaos33:19 Emergencja w modelach40:44 Wiarygodność modeli matematycznych45:27 Czy matematyka jest odkrywana czy wymyślana?---------Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/