When it comes to protecting the rule of law, international cooperation is vital. Why is the sharing of knowledge and experience so important? And what’s the role of judicial education in this process?
In this English episode of our podcast series we discuss the matter with two European training institutions: EJTN, the European Judicial Training Network represented by Secretary General Ingrid Derveaux and the Academy of European Law ERA, represented by deputy director and director of programmes Viktor Vadász. Host of this episode is Margreet Blaisse, dean of SSR the Dutch Training Institute for the Judiciary and the Prosecution Office.
Our guests will share some personal notes, speak about building trust and also indicate how the European legal community can join or contribute to the training activities that are offered by EJTN, ERA and SSR.
The direct registration link for the EUFLP event (November 14, 2025 – free online participation): https://era-int.zoom.us/meeting/register/28GU_fqEQbitXSBGbKPq_g#/registration
Wat als iemand neurodivers is en bijvoorbeeld borderline, ADHD of autisme heeft? Hoe zorg je dan voor een passende straf? Is het rechtvaardig om iemands persoonlijkheidsstoornis mee te rekenen of juist niet? Want wat is de impact van neurodiversiteitslabels op een vonnis? Daan Langkamp gaat daarover in gesprek met Léon de Bruin, hoogleraar Cognitieve Diversiteit aan de Radboud Universiteit Nijmegen en hoogleraar Filosofie van de Neurowetenschappen aan het Amsterdam UMC.
Wat zijn de mogelijkheden én de moeilijkheden bij het toepassen van maatwerk en de menselijke maat?
Paulien de Winter, rechtssocioloog en universitair hoofddocent rechtstheorie aan de Universiteit Utrecht, praat erover met Daan Langkamp. Naar aanleiding van haar boek Van hard naar hart praat ze over het verschil tussen deze begrippen en het onderzoek dat ze ernaar deed.
Remco van Tooren neemt medio juni 2025 na tien jaar afscheid als SSR-bestuurder vanuit het Openbaar Ministerie. In deze speciale aflevering van SSR Meestervertellers blikt hij met Daan Langkamp terug op de beginjaren van de Rio- en Oio-opleiding, lesgeven tijdens corona, de internationale activiteiten van SSR en het stopzetten van betaling aan OM-docenten.
Dikastocratie betekent letterlijk: regering door rechters. De term omschrijft een samenleving waarin de hoogste macht berust bij de rechterlijke macht. Het woord dikastocratie duikt tegenwoordig vooral op in discussies over de invloed van rechters op de samenleving. Gaan rechters te vaak op de stoel van de politiek zitten en brengen ze daarmee de trias politica in gevaar?
Roel Schutgens is hoogleraar Algemene rechtswetenschap aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en voorzitter van de Nederlandse Juristen Vereniging NJV. Schutgens ziet Nederland zeker niet als dikastocratie, maar constateert wel dat in de laatste jaren rechters ingrijpende beslissingen hebben genomen in maatschappelijk gevoelige zaken. In gesprek met Daan Langkamp bespreekt hij aan de hand van een aantal zaken de lastige balans tussen rechtspreken en terughoudendheid.
Gevangenissen zitten overvol, maar een oplossing lijkt nog niet zo makkelijk. Of snijdt het mes misschien aan twee kanten en moet er voor korte gevangenisstraffen toch gekeken worden naar alternatieve straffen? Want volgens de RSJ, de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming, zijn gevangenisstraffen korter dan drie maanden weinig zinvol.
In deze aflevering van SSR Meestervertellers gaat interviewer Daan Langkamp in gesprek met Han Moraal, voorzitter van de RSJ. Hij licht toe waarom korte gevangenisstraffen volgens onderzoek van de RSJ niet werken en wat goede alternatieven zijn.
Om het vertrouwen van burgers in de Rechtspraak op peil te houden, is het belangrijk om het verhaal van onafhankelijke rechtspraak goed uit te leggen. Dat is een wezenlijk onderdeel van ons vak, stelt rechter in hoger beroep Herman van Harten in deze aflevering van SSR Meestervertellers, die naar aanleiding van een door hem geschreven artikel begin december 2024 werd opgenomen.
Communiceren uitsluitend via vonnissen is niet meer voldoende voor deze tijd. De Rechtspraak moet het contact met de samenleving actief opzoeken. Als nieuwe generaties sociale media gebruiken voor hun informatievoorziening, dan hoort de Rechtspraak te onderzoeken wat daar speelt en er zichtbaar te zijn. Begrijpen om begrepen te worden. Voorbeelden in landen om ons heen laten zien wat de gevolgen kunnen zijn als de relevantie van onafhankelijke rechtspraak onvoldoende gevoeld wordt in de samenleving.
Herman van Harten verwijst in deze aflevering naar enkele publicaties:
• Rechtspraak en de media: onlosmakelijk met elkaar verbonden? Periodiek Wetenschappelijke uitgave Rechtstreeks 2024 nr 3
• Verwijzing naar Rechters voor Rechters – Support judges who experience problems whilst practising their profession
• Verwijzing naar EJTN launches a new groundbreaking publication on the rule of law and good administration of justice in the digital era - EJTN
• Herman van Harten op LinkedIn: Communication Challenges for Courts in the Digital Era
• CCJE Opinie 25
Volgens het Visitatierapport 2022-2023 lukt het de Rechtspraak prima om de vakinhoudelijke kwaliteit te behouden. Maar kwaliteit bestaat uit meer dan alleen vakinhoud. Het gaat ook om verbonden blijven met de samenleving en klaar zijn voor de toekomst. En daar valt nog wel wat te halen.
Ester Cardinaal is niet-rechterlijk bestuurslid in het gerechtshof ’s-Hertogenbosch en is aangewezen om aan de slag te gaan met enkele aanbevelingen uit dat Visitatierapport. Met Daan Langkamp gaat ze in gesprek over hoe ze haar ervaring en kennis inzet om de Rechtspraak op dit gebied in beweging te krijgen. Maar wil je veranderen, dan moet je kunnen loslaten en dat blijkt moeilijk in een complexe organisatie zoals de Rechtspraak.
Rechters moeten rechtspreken. Of zijn er ook alternatieven? Volgens de gasten in de deze aflevering van SSR Meestervertellers kan het schikkingspotentieel van de rechters beter benut worden. Samen met SSR ontwikkelden Margot van Cleef – Metsaars, Linda Reijerkerk en Rogier Hartendorp daarom een nieuwe leergang. Tijd voor een oplossingsgerichte aanpak!
Benieuw geworden naar het Schikkingspotentieel van de civiele rechter? Kijk dan op de cursuspagina.
De rechterlijke organisatie vindt het belangrijk om een diverse en inclusieve organisatie te zijn. Maar waarom eigenlijk en vooral: hoe doe je dat?
Bijzonder hoogleraar Saniye Çelik maakt leiderschapsprogramma’s over diversiteit en inclusie. Haar advies: Gun elkaar tijd, geef elkaar de ruimte en accepteer dat het ingewikkeld is.
Big Brother is watching you. Maar door gebruik te maken van allerlei ‘slimme’ apparatuur plaatsen we onszelf ook nog eens vrijwillig onder toezicht. En is dat nou wel zo slim?
Want door gebruik te maken van gadgets zoals smart watches en digitale deurbellen leveren we een schat aan informatie aan private ondernemingen én aan politie en justitie. Wat betekent het eigenlijk voor de strafrechtketen als er verdachten voortkomen uit die breed ingezette digitale surveillance? Is dat niet de omgekeerde wereld?
In gesprek met Daan Langkamp plaats professor Marc Schuilenburg kritische kanttekeningen bij de toenemende rol van AI en algoritmen in onze samenleving.
Autonoomverklaringen. Bij de Hoge Raad ontvingen ze inmiddels al dozen vol met brieven van burgers die verklaren dat zij eenzijdig alle banden met de Staat verbreken.
Dat is juridisch niet mogelijk. En de zaken waarvoor deze autonomen in de rechtszaal staan, kunnen inhoudelijk dan ook eenvoudig met een hamerslag afgedaan worden. Maar is dat ook verstandig?
Universitair docent Luuk de Boer doet onderzoek naar het fenomeen. Hij raadt rechters aan zich voor te bereiden op dit soort zaken en om het gesprek aan te gaan als daarvoor de mogelijkheid is.
Heb je verdere vragen of zelf binnenkort een soortgelijke zaak op de rol staan? Neem dan contact op met Luuk de Boer: l.o.de.boer@rug.nl
Elke rechter is een beetje kinderrechter. Bij het ontruimen van woningen, of het toewijzen van noodopvang wordt nog té vaak niet gekeken of er kinderen in het spel zijn. Terwijl de gevolgen voor kinderen groot zijn. In gesprek met Daan Langkamp legt kinderrechter Mariska Baaij uit waarom kantonrechters en bestuursrechters hiervoor aan zet zijn.
Social media zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving. Bij iedereen gebruikt ze. Maar hoe werkt dat voor rechters?
Moeten rechters alleen blijven spreken via hun uitspraken? Of kunnen ze social media als een nuttig platform gebruiken?
Rechters Joyce Lie en Jos Vink - beter bekend als Judge Joyce en rechter Jos - zijn ervaringsdeskundigen. Zij zijn al jaren actief op verschillende social media en vertellen in deze podcast over de kansen die dat biedt, maar ook over de gevaren ervan.
Meer weten? Meld je aan voor de cursus Rechtspraak en sociale media.
In deze aflevering van SSR Meestervertellers luidt associate professor Bart van der Sloot ondubbelzinnig de noodklok. De impact van artificial intelligence op de rechtspraak gaat enorm zijn. "Ga nu aan de slag met alle rapporten die er al liggen!" is zijn advies.
Van der Sloot nodigt iedereen uit zijn gratis toegankelijk boek Regulating the Synthetic Society te lezen en er met collega’s of met hem zelf over in gesprek te gaan.
Is je interesse gewekt? Ga voor de open access versie van Regulating the Synthetic Society naar de site van de uitgever.
Natuurlijk is het boek ook gebonden en in paperback verkrijgbaar.
De grootste partij van Nederland op dit moment heeft een partijprogramma vol ideeën die tegen de Grondwet ingaan. En formerende partijen gaan eerst bekijken of ze een akkoord kunnen bereiken over zaken als de rechtstaat, de Grondwet en grondrechten.
Moet de rechterlijke organisatie zich zorgen maken over deze nieuwe situatie?
Hoogleraar Ingrid Leijten gaat hierover in gesprek met Daan Langkamp. Ze legt uit dat het een prima idee is om te discussiëren over de Grondwet zolang de kaders daarvan maar niet ter discussie staan. Meer nog dan over concrete ideeën die wel of niet in de ijskast staan, maakt ze zich vooral zorgen over de veranderde houding ten opzichte van de rechtstaat.
De gasten in deze aflevering van SSR Meestervertellers zetten zich in voor het op de kaart zetten van mediation in het recht. Christel Schroten als voorzitter van de landelijke expertgroep maatwerk en mediation en Odile Leinarts als landelijke coördinator mediation in strafzaken.
Met Daan Langkamp bespreken ze op welke manier mediation in strafzaken én in andere zaken een vorm van herstel kan zijn.
Relevant cursusaanbod SSR: Verwijzen naar mediation 1 en Verwijzen naar mediation 2
Het vonnis in de Urgenda-zaak, of een rechtbank die oordeelt dat de tijd rijp is voor een derde gender….Steeds vaker leggen belanghebbenden zaken aan de rechter voor waar nog geen of nauwelijks wetgeving voor is.
Wat doe je dan als rechter? Trek je je handen er vanaf en verwijs je naar de wetgever? Of zoek je naar wat er wél is en maak je op basis daarvan een afweging?
Dat dit vaak zaken zijn waarover maatschappelijk heel verschillend wordt gedacht, maakt de neutraliteit van de rechter alleen maar belangrijker, maar ook moeilijker. Want hoe ga je hier mee om?
In deze aflevering van SSR Meestervertellers praat Daan Langkamp met Jonathan Soeharno, hoogleraar Rechtspleging, advocaat en raadsheer-plaatsvervanger. Soeharno legt uit hoe je als rechter kunt voorkomen dat je activistisch wordt.
Relevant cursusaanbod SSR: Beroepsehtiek
De handel in cocaïne is net als andere soorten handel een kwestie van vraag en aanbod. Maar waarom pakken we de straatdealertjes en drugsbaronnen dan wel aan en de gebruikers niet? Is ons gedoogbeleid ten opzichte van gebruik nog wel houdbaar?
In deze aflevering van SSR Meestervertellers praat officier van justitie Bart Nitrauw met Daan Langkamp over hoe een ‘onschuldig’ lijntje snuiven op een festival een geweldspiraal in stand houdt die al lang niet meer beperkt blijft tot het drugsmilieu.
“To offend, shock, or disturb” Zo ruim definieerde het Europees Hof in 1976 de vrijheid van meningsuiting. Ruim maar niet onbegrensd.
Bij discriminatiezaken gaat het vaak om een botsing van grondrechten waarbij die vrijheid van meningsuiting een rol speelt. En dat het ene grondrecht niet zwaarder weegt dan het andere, dat maakt het lastig maar ook juist interessant.
Willem Nijkerk is hoofd van het Landelijk Expertise Centrum Discriminatie (LECD). In deze aflevering legt hij uit hoe het LECD de verschillende parketten helpt om die lastige afweging van tegengestelde belangen met zorg te maken.
