In deze aflevering van SafetyTalk horen we Lode Godderis, CEO van IDEWE, over het actuele thema van ziekteverzuim en re-integratie. Hij benadrukt dat, naast de economische kant, re-integratie ook een maatschappelijk en persoonlijk onderwerp is. Het gaat hier dan ook eerder om een traject dat begint nog vóór iemand uitvalt, in plaats van een puur administratief proces. Het vraagt samenwerking, vertrouwen en open communicatie en dit tussen werknemer(s), leidinggevende, collega’s en andere posities die ondersteuning kunnen bieden zoals preventieadviseurs of HR-functies.
Lode werkt sinds 2000 bij IDEWE en heeft bijna dertig jaar ervaring. Hij zag het belang van re-integratie sterk toenemen, mede onder impuls van beleidsmakers op federaal en Vlaams niveau. Toch leeft er bezorgdheid: het huidige regeerakkoord (2025) benadrukt controle en sanctie, wat volgens velen een contraproductieve insteek is.
Hij pleit voor een toenemende aandacht voor zogenaamde ‘grijze zones’ die zich bevindt tussen het zwart-witte van gezond en ziek. Niet elke medewerker hoeft volledig hersteld te zijn om al stapjes in de richting van werk te zetten. Wat hierin cruciaal is, is communicatie, luisteren naar wat wél mogelijk is in de juiste omgeving, zonder druk of angst. Hierbij kunnen preventieadviseurs een belangrijke rol opnemen, die van moderator: gesprekken vergemakkelijken, draagvlakken creëren en kleine aanpassingen aanbieden.
Bij re-integratie botsen vaak verschillende belangen. Werkgevers hopen op een snelle terugkeer, terwijl werknemers soms nog beperkingen ervaren. Hierdoor ontstaat een zwart-witdenken dat de realiteit miskent. Hierbij spelen preventieadviseurs en HR-diensten een belangrijke rol. Zij kunnen een cultuur van veiligheid en vertrouwen bevorderen, waarin medewerkers hun grenzen durven aangeven. Door een modererende rol op te nemen tussen leidinggevende en werknemer, kunnen zij oplossingen faciliteren. Preventie zou een structureel onderdeel van het beleid moeten zijn, eerder dan louter een noodmaatregel bij uitval, aldus Lode.
Re-integratie stopt niet bij de terugkeer naar het werk. In veel organisaties valt men na enkele weken terug in oude patronen. Duurzame re-integratie vraagt om opvolging, evaluatie van gemaakte afspraken én aandacht voor de impact op collega’s. Niet de medische diagnose, maar het functioneren van de medewerker staat daarbij centraal. Vertrouwen vormt de basis voor een open dialoog waarin oplossingen ontstaan.
Toch is re-integratie lang niet altijd eenvoudig. Er zijn vier grote categorieën die een terugkeer kunnen bemoeilijken die Lode toelicht in deze aflevering. Een goede risicoanalyse helpt hierbij om problemen tijdig te ondervangen.
Wat re-integratie in de kern bevordert, is contact met het werk. Onderzoek toont aan dat dit – los van het type aandoening of land – dé bepalende factor is voor succesvolle en duurzame terugkeer. Menselijke relaties spelen hierbij een sleutelrol. Contact houden tijdens ziekte zou net zo normaal moeten zijn als bij andere relaties. Leidinggevenden vrezen soms te controlerend over te komen, maar medewerkers verwachten net die betrokkenheid.
Cijfers, zoals afwezigheidspercentages, worden vaak gebruikt om de effectiviteit van het re-integratiebeleid te meten. Maar cijfers op zich zeggen weinig zonder de bereidheid om erin te investeren. Het doel moet niet zijn om de cijfers zo laag mogelijk te houden, maar om het welzijn en de aanwezigheid van medewerkers te bevorderen. Communicatie, betrokkenheid en welbevinden zijn belangrijker dan statistieken.
Zijn visie is helder: re-integratie is geen stap ná de behandeling, maar een essentieel onderdeel ervan. Zijn missie is om mensen op een respectvolle en constructieve manier te begeleiden in hun terugkeer naar werk.