Radio René’s complete Dierenestafette in het kort

Mensen zijn vreemde dieren. Ze houden zielsveel van hun eigen huisdier en ’s avonds bakken ze een stukje varken. Waarom is het zo moeilijk om over dieren te denken? En om dat denken in één lijn te brengen met je handelen?

Radio René begon een dierenestafette. Tom Loois, Wineke van Muiswinkel en Marc van Dijk spraken om beurten met de beste en de meest wijze experts.

We interviewden de radicale dierenrechtenfilosofen Eva Meijer en Erno Eskens.
We probeerden een papegaai te interviewen en gingen op bezoek bij een etholoog.
En we vroegen om raad bij de alwetende dierenvriend Midas Dekkers.

In deze compilatie van de dierenestafette komen ze allemaal kort voorbij. Mocht je een fragment té kort vinden, dan kan je op radiorené.nl en op soundcloud de complete versie van elk interview luisteren.

Met: Bert Keizer, Eva Meijer, Erno Eskens, Piek Stor, Johan Bolhuis Midas Dekkers en vele anderen

Waarom waagt een zwaluw iedere winter zijn leven door naar Afrika te vliegen? Omdat hij geen vetbol lust. Ieder dier dat zich de luxe kan permitteren om te blijven zitten waar hij zit, zou liever thuis blijven.

Dat mensen denken dat ze gelukkig worden van reizen berust op een groot misverstand. Ze jagen alleen een gevoel van geluk na. Want als het geluk niet hier is, moet het wel daar zijn.

Wie wijs wil worden gaat op reis, wie wijs is blijft thuis.

Midas Dekkers is de zesde spreker in de Dierenestafette van Radio René en geeft antwoord op de Nobelprijsvraag van Bert Keizer.
Maker: Wineke van Muiswinkel

Het menselijk brein en zangvogelhersens tonen opmerkelijke overeenkomsten. Maar betekent dat ook dat wij dezelfde taal kunnen spreken?

Gedragsbioloog Johan Bolhuis bestudeert het leerproces en de taalontwikkeling bij zangvogels. In de vijfde episode van de Dierenestafette is professor Johan Bolhuis van de Universiteit van Utrecht aan het woord.

Maker: Wineke van Muiswinkel

Ik zat dus met de vraag: wat heeft het voor zin om te spreken van ‘de mens en andere dieren’, zoals filosofen Erno Eskens (aflevering #1) en Eva Meijer (aflevering #2) voortdurend doen?

Helpt ons dat verder? Ik weet heus wel dat mensen ongelofelijk dierlijk zijn. Zoals filosoof Bert Keizer het uitdrukt: ‘We zijn hariger dan we eeuwenlang dachten.’

Maar als we bijvoorbeeld beter met dieren willen omgaan, is dat volgens mij juist een zaak van menselijkheid.

Bert Keizer gaat scherpzinnig op die vraag in, waarbij hij veel wetenschappelijke onderzoeken aanhaalt. Over apen die je aan kunnen kijken ‘alsof ze ook een abonnement op de Volkskrant hebben’ en duiven die het verschil tussen Titiaan en Monet hebben geleerd, maar daardoor nog geen kunstkenners zijn.

Maker: Marc van Dijk

Vanuit Zoo Veldhoven belt Wineke naar dierentolk Piek Stor om Indo, de witkuifkaketoe, te kunnen interviewen.

Indo heeft het ondertussen druk met alle bezoekers van het park, maar wil wel op de radio. Al blijft hij het jammer vinden dat Radio René geen televisie is.

Het gesprek gaat over entertainment, het verschil tussen mensen en papegaaien en eindigt met een kleine buiging.

Maker: Wineke van Muiswinkel

De tweede episode van de Dierenestafette eindigt met de conclusie van Eva Meijer dat Radio René dan nu echt een dier moet gaan interviewen. Goed idee, maar hoe doe je dat? Je zoekt eerst naar een dierentolk.

Van teek tot olifant en alles wat daar tussen zit. Met 170 diersoorten heeft Piek Stor al gesproken. Als tolk maakt Piek gebruik van de Delicate Universal Mental Language om te communiceren met dieren. Wineke belt met Piek Stor om haar te vragen hoe je zo’n dierengesprek voert.

Maker: Wineke van Muiswinkel

Eva Meijer is een multitalent; kunstenaar, filosoof, schrijver en singer-songwriter. Ze bedacht de toverbal voor varkens, zingt over vriendschap met een haring en deelt haar huis met een Roemeense straathond genaamd Olli. Haar promotieonderzoek in de filosofie is getiteld ‘Political Animal Voices’. Momenteel schrijft Eva aan een boek over Dierentaal dat begin volgend jaar uitkomt.

En dus is Eva de ideale gesprekspartner voor Tom Loois die namens Radio René in deel II van de Dierenestafette wil weten wat dierenbezit met mensen doet.

Eva legt uit dat onze focus van een menselijke ruimte moet verschuiven naar een gedeelde mens-dier ruimte waarin zowel mensen als dieren zich kunnen laten horen over zaken die hen aan gaan.

Maker: Tom Loois

Interview met Erno Eskens (deel 2): Problemen van ons ‘tijdperk van het zwarte paard’
Volgens Erno Eskens zijn we inmiddels aanbeland in ‘het tijdperk van het zwarte paard’ (1755-heden).

Voor het eerst in de geschiedenis krijgt de mens werkelijk oog en waardering voor het dier én het dierlijke in zichzelf. Rousseau verheerlijkt de nobele wilde en zoekt zichzelf in de natuur. Darwin laat zien dat we niet veel verschillen van andere dieren. Freud toont dat onze seksuele driften onze werkelijke drijfveer zijn. Jeremy Bentham komt met het utilisme, een nieuwe vorm van ethiek, waarin enkel fysieke ervaringen – pijn en genot – nog tellen.

Maker: Marc van Dijk

Het onverwachte is een beest met twee gezichten. Soms duikt het op als een welkome onderbreking van de dagelijkse routine, soms is het een spelbreker waar niemand op zat te wachten.

In deze uitzending reageert René Gude op straatinterviews, waarin mensen hun persoonlijke opvattingen en gedachten over het onverwachte delen. Van een groep senioren rond een barbecue tot een stel vrome jonge moslims. En een gepensioneerde schaker wiens leven naar zijn eigen smaak te veel wordt beheerst door onvoorziene tegenvallers.

René Gude reageert vanuit zijn woonboot op hun onverwachte inzichten, zelfs als hij ze mijlenver ziet aankomen.

interviews en montage: Marc van Dijk
introductie: Wineke van Muiswinkel
eindmontage: Alfred Koster

René Gude is nu een jaar Denker des Vaderlands en werd door de koning geridderd vanwege zijn verdiensten voor de publieksfilosofie. Om dit te vieren krijgt hij een eigen radioprogramma. De eerste proefaflevering staat nu online, en is hier te beluisteren.

In deze pilot-uitzending reageert Gude op sfeerimpressies en kritische reacties die zijn opgenomen tijdens de G8 van de Filosofie, het publieksevenement in de Amsterdamse Beurs van Berlage, waaraan hij zelf op de achtergrond heeft meegewerkt. Bekende denkers als Peter Sloterdijk, John Gray en Zygmunt Bauman traden op voor 1700 bezoekers, naast filosofische toptalenten.

In de eerste aflevering gaat René Gude in op de vraag waar (publieks)filosofie toe dient, en stelt hij dat filosofie concreter is dan het dagelijks leven.

En verder: de jonge Australische filosoof Damon Young verbaast zich over de populariteit van filosofie in Nederland. De nog jongere Markus Gabriel pitcht zijn eigen opvatting van filosofie: ‘Filosofie begint met de indruk dat we op de een of andere manier wakker zijn geworden op een feestje, waarvan we niets weten. Dan beginnen we uit te zoeken wie en waar we zijn. Daarbij begeven we ons in de natuurwetenschap. En als we ons afvragen waarom we dat in vredesnaam doen, dán zijn we aan het filosoferen.’

presentatie: Marc van Dijk
reporters: Tom Loois en Wineke van Muiswinkel
productie: Radio Rodeo
Editing: Alfred Koster
Muziek: Day of the Tentacle van Kapok