Tematy z najnowszego wydania Magazynu. Miłego słuchania.

1. Nowy wyścig zbrojeń a testy broni jądrowej

2. Symbol solidarności ekologicznej na Bałkanach

3. Łotwa wycofuje się z Konwencji Stambulskiej

4. Ograniczenia dla dzieci z niepełnosprawnościami w USA

5. Wilcze jabłko i tworzenie opatrunków bezpośrednio na ranie

6. Chińskie naciski na brytyjskie uniwersytety

7. Uprawa kawy a wylesianie Amazonii

8. Co potrafią geny długowieczności?

9. Walka władz Brazylii z gangami w fawelach

10.  Mały Berlin

Nepal, Indonezja, Bangladesz, Timor Wschodni, Filipiny, Sri Lanka – te państwa Azji w ostatnim czasie połączyły protesty młodych ludzi. Powody były różne, ale niezadowolenie tak samo silne.

W Nepalu, Bangladeszu i Sri Lance młodzi ludzie – głównie z pokolenia Z – wywołali protesty, które doprowadziły do upadku rządów. W Nepalu protesty rozpoczęły się po zakazie mediów społecznościowych, w Bangladeszu – od sprzeciwu wobec niesprawiedliwych limitów zatrudnienia, w Sri Lance – z powodu załamania gospodarki. Wszystkie ruchy cechowały się decentralizacją, cyfrową organizacją (np. przez Discord) i silnym przekazem antynepotycznym. Młodzi wykorzystywali media społecznościowe do mobilizacji, mimo blokad rządowych.

Choć przyczyny demonstracji były lokalnie różne, wspólnym mianownikiem stała się frustracja wobec elit politycznych oderwanych od realiów młodego pokolenia, brak perspektyw dla młodych, rosnące nierówności i obrazki luksusu elit w mediach społecznościowych. Eksperci podkreślają, że ruchy te inspirują się wzajemnie i odzwierciedlają pokoleniowy bunt przeciwko systemom, które nie spełniają aspiracji młodych. Protestujący żądają sprawiedliwości społecznej, przejrzystości oraz reprezentacji i nie zamierzają się wycofać.

W tym odcinku podcastu rozmawiamy o demonstracjach młodych ludzi w Azji, jak wygląda przemiana pokoleniowa i czego pokolenie Z oczekują od rządzących. A naszym gościem jest prof. Piotr Balcerowicz, filozof, orientalista i kulturoznawca.

W tym numerze Magazynu Off The World znajdziesz następujące tematy:

1. Jak przetrwać głód w Strefie Gazy?

2. Jak zmieniają się relacje amerykańsko-indyjskie?

3. Chińska potęga e-samochodowa

4. Dlaczego Botswana chce uniezależnić gospodarkę od diamentów?

5. Deportacja obywateli Iranu z USA

6. Nowe sposoby na blokowanie bólu

7. Kryptowaluty a zielona energia w Brazylii

8. Fabryka AI w Armenii i rozwój technologiczny

9. Raport EEA na temat stanu środowiska w Europie

10. Dlaczego szympansy spożywają alkohol?

W tym wydaniu Magazynu audio znajdziesz następujące tematy:

1. Kaszmirskie rzemiosło vs amerykańskie cła

2. Jak pokolenie Z obala rządy?

3. Rozwój europejskiej energii wiatrowej w 2025 r.

4. Skandal korupcyjny na Filipinach

5. Inwigilacja obywateli i kara śmierci w Korei Północnej

6. Jak Brazylia walczy z dengą?

7. Nowy sposób na recykling plastiku

8. Jak przewidywać ryzyko depresji i lęków u dzieci?

9. Pomoc głodującym dzieciom w Afryce

10.  Czego symbolem jest arbuz?

Tematy z tego wydania Magazynu:

1. Ropa Wenezueli – niewykorzystany potencjał

2. Blokada zachodnich regionów Mali

3. Pożary lasów a zanieczyszczenie powietrza na świecie

4. Jaka przyszłość czeka tajski przemysł konopny?

5. Sztuczna fotosynteza pomysłem na czystą energię

6. Jak Izrael stosuje dezinformację?

7. Protesty w Indonezji przeciwko nierównościom społecznym

8. Dlaczego firmy technologiczne nie zatrudniają osób z pokolenia Z?

9. Praca mózgu pszczoły wzorem dla działań AI i robotyki

10.  Kolumbijska sprawiedliwość naprawcza

8 września upadł kolejny francuski rząd. Francois Bayrou został odwołany w głosowaniu nad wotum zaufania, w którym 364 deputowanych głosowało przeciwko niemu, a tylko 194 go poparło. Bayrou został powołany na stanowisko premiera w grudniu 2024 r. i był czwartym szefem rządu od czasu rozpoczęcia kolejnej kadencji prezydenckiej Emmanuela Macrona w 2022 r.

Jedną z przyczyn jego odwołania była propozycja budżetu, w której znalazły się cięcia budżetowe w wysokości dziesiątek miliardów euro, niezbędnych do uratowania francuskiej gospodarki przed narastającym kryzysem zadłużenia. Sytuacja jest zła, Francja jest bardzo zadłużona – z tym wszyscy się zgadzają. Nie ma natomiast zgodnych pomysłów na naprawienie tej sytuacji.

Jaki kwestie finansowe i budżetowe wpływają na to, co się dzieje we Francji? Jakie są nastroje społeczne? Kto może zostać nowym premierem i jakie są scenariusze na przyszłość? Czy prezydent Emmanuel Macron słusznie stał się wspólnym wrogiem wszystkich partii politycznych?

O tym rozmawiamy z naszą gościnią, którą jest Amanda Dziubińska, analityczka ds. Francji z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

Tematy z 369. wydania Magazynu:

10. Barwienie tkanin i Material World

Jak myśleć o turystyce i budowaniu własnego biznesu? Jak z atrakcji, którą odwiedza 100 osób rocznie, stać się w mądry sposób atrakcją masową? Co zrobić, aby turystyka była dostępna dla wszystkich? Jak budować zespół i nie narzekać, tylko wyprzedzać trendy, obserwować dane, wyciągać wnioski?

W tym odcinku rozmawiamy o świadomym podróżowaniu w duchu slow travel, rozwoju Dolnego Śląska i skutkach zeszłorocznej powodzi dla tego regionu oraz szerzej patrzymy na rozwój turystyki w Polsce.  

Naszą gościnią jest Małgorzata Szumska – podróżniczka, pisarka, właścicielka domu gościnnego Złoty Jar w Złotym Stoku, która zwyciężyła w plebiscycie platformy Profitroom, co traktuje jako kolejną przepustkę do rozwoju w branży turystycznej. 

Meg w piękny sposób opowiada o świadomym podróżowaniu, ciszy, przeżywaniu, edukowaniu i dostępności turystyki, aby była ona na każdą kieszeń. Miłego słuchania.

Zapraszamy na Magazyn Off The World, a w nim 10 krótkich historii.

1. Amnestia i procesy polityczne w Indonezji oraz Kolumbii

2. Jak USA walczą z brazylijskim Pixem?

3. Postpandemiczny wzrost zaburzeń w osi mózg–jelito

4. Aresztowania górników w RPA

5. Problemy z bezpieczeństwem aplikacji do oceny mężczyzn

6. Nowe porozumienie migracyjne między Francją a Wielką Brytanią

7. Dlaczego człowiek tak dobrze metabolizuje alkohol?

8. Sprzeciw tamilskich rolników dla elektrowni słonecznej 

9. Jak brazylijski Kościół katolicki przekonuje młodych ludzi?

10. Co oznacza picie Inca Koli?

W tym odcinku znajdziesz 10 krótkich historii

Jak wyglądała migracja do Niemiec kiedyś i dziś? Czy jej przyczyny na przestrzeni lat się zmieniały? Kto miał łatwiejszy start i dlaczego? Jak liczną grupę stanowili Polacy?

Zmiana miejsca zamieszkania zazwyczaj jest trudna. Tylko w najprostszym ujęciu łączy się z dużą logistyką i przeprowadzką. Do tego dochodzą kwestie związane z poszukiwaniem pracy, szkoły dla dzieci, załatwieniem wszystkich pozwoleń i spraw formalnych. Potem jest zderzenie z życiem, machiną biurokratyczną, nowym językiem i społeczeństwem, do którego trafiamy. Często pojawiają się kwestie związane z dyskryminacją, podziałami, żartami i uprzedzeniami społecznymi. Badania pokazują, że potrzeba minimum 3–5 lat na aklimatyzację, aby osoby poczuły się dobrze w kraju, do którego przyjechały.

Rozmawiamy o tych problemach, wyzwaniach, rasizmie, politykach włączających osoby z doświadczeniem migracji w życie miast, innych rozwiązaniach i wyzwaniach. Jakie przemiany zachodzą i co można robić lepiej, mając perspektywę?

Gościnią tego odcinka jest Ewa Cichocka, badaczka migracji w Ośrodku Badań nad Migracjami UW. Jej zainteresowania badawcze dotyczą przemian tożsamościowych dzieci polskich emigrantów oraz integracji polskich emigrantów poakcesyjnych.

W tym numerze Magazynu znajdziesz nazstępujące tematy:

1. Migracje: sytuacja w Europie oraz nielegalne działania Frontexu

2. Nowa Kaledonia bliżej niepodległości

3. Zakaz używania motocykli w Hanoi

4. Owoce morza a spadająca skuteczność antybiotyków

5. Międzynarodowa Operacja Zielona Tarcza w obronie Amazonii

6. Zmiany klimatu a spadek wartości odżywczych jedzenia

7. Przesiedlenia w Ugandzie po niszczycielskich osuwiskach i powodzi 

8. Bayan Obo – chińskie centrum wydobycia metali ziem rzadkich

9. Aktorzy głosowi porozumieli się ws. AI

10. Jak węgierskie opactwo walczy z chrząszczami?

Francja zawarła porozumienie z Nową Kaledonią, której terytorium pozostanie częścią Francji, ale zostanie ogłoszone nowym państwem w ramach republiki. Prezydent Emmanuel Macron nazwał to „nowym rozdziałem” po 10 dniach negocjacji między zwolennikami pozostania przy Francji a zwolennikami niepodległości. 

Porozumienie nazywane „historycznym” przewiduje stworzenie Państwa Nowej Kaledonii z większą suwerennością, zachowując jednak silne więzi z Francją. Umowa wprowadza także nową narodowość nowokaledońską, możliwość podwójnego obywatelstwa oraz prawo głosu tylko dla mieszkających w Nowej Kaledonii od co najmniej 10 lat. Porozumienie musi zostać zatwierdzone przez referendum i parlament francuski w 2026 r.

Nowa Kaledonia to francuskie terytorium zamorskie położone w zachodniej części Oceanu Spokojnego. Rok temu, w maju 2024 r., wybuchły tam zamieszki w wyniku których śmierć poniosło 14 osób, ok. 1000 zostało rannych, zniszczenia były duże, wiele osób straciło pracę, a koszty wycenia się na ok. 2 mld euro. Przyczyną zamieszek było przegłosowanie w Paryżu poprawki do konstytucji, która ma zwiększyć elektorat w wyborach prowincjonalnych na Nowej Kaledonii.

O tym, co porozumienie oznacza dla tych obu państw rozmawiam z Karoliną Kanią, adiuntką na Wydziale Administracji Biznesu Uniwersytetu Ekonomicznego w Pradze, antropolożką i badaczką, która od ponad 10 lat zajmuje się Nową Kaledonią.

Tematy tego odcinka:

1. Ekonomia: złoto Gujany, rolnictwo Nigerii i sytuacja w Argentynie

2. Działania Izraela przeciwko ludności cywilnej w Strefie Gazy

3. Djerfisherit, nowy ocean w Afryce i związek między tlenem a jądrem Ziemi

4. Nowe leki, biopsje i terapie dla osób sparaliżowanych

5. Pride Month 2025 i badanie osób LGBTQ uprawiających sport

6. Przestępczość w Chile i wzrost sprzedaży kokainy

7. Energia w Afryce: ofensywa Rosjan i rezygnacja Wielkiej Brytanii

8. Przemoc wobec dzieci w Haiti, Mozambiku i DRK

Tematy z tego odcinka:

1. Bliski Wschód: Iran, USA oraz atak IS w Syrii

2. Traktat o wodach Indusu i kryzys tajsko-kambodżański

3. Ochrona przyrody: Velo de la Novia, Raja Ampat oraz Isla Arena

4. Państwa BRICS i rynki wschodzące Azji

5. Siła mediów społecznościowych i influencerów w dostarczaniu informacji

6. Chiny liderem transformacji motoryzacyjnej

7. Żywy materiał budowlany, zielony cement i dom odporny na pożary

8. AI, rynek pracy i inteligencja emocjonalna

W tym odcinku podcastu mamy przestrzeń na rozmowy o Bliskim Wschodzie i tym, jak konflikt izraelsko-irański wypływa na pomoc humanitarną w regionie. Patrzymy szerzej na to, jak wygląda sytuacja pomocowa na Bliskim Wschodzie, dlaczego jest tak bardzo skomplikowana i czy są możliwości, aby ją poprawić? A do tego dołączamy ważny kontekst działania organizacji humanitarnych: co trzeba zrobić, aby przygotować misję, jakimi wartościami się kierować, dlaczego dobra ocena sytuacji i apolityczność są tak ważne, skąd pochodzą środki?

Naszą gościnią jest Draginja Nadażdin, Dyrektorka Generalna Lekarzy bez granic, medycznej organizacji humanitarnej niosącej pomoc w wielu regionach świata. Organizacji, która została założona przez lekarzy, ale też dziennikarzy, dlatego jej misją poza pomaganiem jest również informowanie. Najważniejsze to spojrzenie z perspektywy człowieka, który jest na miejscu, daje świadectwo, opowiada swoją historię, która ma szansę dotrzeć szerzej, wpłynąć na ludzi, ich zachowania czy decyzje. Lekarze bez granic działają zarówno doraźnie, w nagłych sytuacjach, jak i długoterminowo, gdy wspierają potrzeby i lokalne zespoły, dzieląc się wiedzą i umiejętnościami, a docelowo przekazują całość lokalnym strukturom. Są tam, gdzie mieszkańcy spotykają się z problemami, z którymi sobie nie radzą.

Konflikt izraelsko-irański, wzajemne ataki i przemoc wpływają zarówno na poczucie bezpieczeństwa, jak i na sytuację humanitarną w regionie. Pierwszą najbardziej odczuwalną kwestią, poza doraźną pomocą cywilom, jest zmiana szlaków transportu pomocy czy leków. Sytuacja na Bliskim Wschodzie jest trudna i ważna. A cały system humanitarny wymaga dużego wzmocnienia po decyzjach Donalda Trump i zamrożeniu środków pomocowych. Posłuchaj, dlaczego.