Over taal gesproken

EXPLORE

Society & Culture

© 2024 PodJoint

https://is1-ssl.mzstatic.com/image/thumb/Podcasts211/v4/eb/9c/d9/eb9cd9b6-faed-f00c-5628-7c77815351ba/mza_13279683967732894848.jpg/600x600bb.jpg

Over taal gesproken

Instituut voor de Nederlandse Taal / Genootschap Onze Taal

37 episodes

1 week ago

De winnaar van de Taalboekenprijs 2025 schreef een compact maar veelomvattend boek over de symbiose tussen mens en taal: Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. We spreken de auteur, hoogleraar Nederlandse taalkunde en historische taalkunde Freek Van de Velde, over hoe taal samenhangt met regio en klimaat, waarom talen in de bergen complexer zijn en hoe geschreven en gesproken taal elkaar beïnvloeden. En ook over dat talen eigenlijk niet bedoeld zijn om te leren e...

Show more...

Society & Culture

Language Learning

All content for Over taal gesproken is the property of Instituut voor de Nederlandse Taal / Genootschap Onze Taal and is served directly from their servers with no modification, redirects, or rehosting. The podcast is not affiliated with or endorsed by Podjoint in any way.

De winnaar van de Taalboekenprijs 2025 schreef een compact maar veelomvattend boek over de symbiose tussen mens en taal: Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. We spreken de auteur, hoogleraar Nederlandse taalkunde en historische taalkunde Freek Van de Velde, over hoe taal samenhangt met regio en klimaat, waarom talen in de bergen complexer zijn en hoe geschreven en gesproken taal elkaar beïnvloeden. En ook over dat talen eigenlijk niet bedoeld zijn om te leren e...

Show more...

Society & Culture

Language Learning

Episodes (20/37)

Over taal gesproken

Wat taal verraadt – met Freek Van de Velde

De winnaar van de Taalboekenprijs 2025 schreef een compact maar veelomvattend boek over de symbiose tussen mens en taal: Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. We spreken de auteur, hoogleraar Nederlandse taalkunde en historische taalkunde Freek Van de Velde, over hoe taal samenhangt met regio en klimaat, waarom talen in de bergen complexer zijn en hoe geschreven en gesproken taal elkaar beïnvloeden. En ook over dat talen eigenlijk niet bedoeld zijn om te leren e...

1 week ago

37 minutes

Over taal gesproken

Van Tamazight tot straattaal – met Khalid Mourigh

Taalkundige Khalid Mourigh groeide op met het Nederlands — de 'leuke taal' — maar toen hij ouder werd kreeg hij steeds meer belangstelling voor het Tamazight (ook wel bekend als Berbers), de taal van zijn vader en opa. Hij onderzocht het Ghomara-Tamazight in de bergen van de Rif, en kreeg ook steeds meer interesse voor de Berber-cultuur. Terug in Nederland richtte hij zich op de straattaal van jongeren in Gouda, die zzzeg mar zzzo praten. We spraken hem over zijn jeugd, over het Berber en, ui...

4 months ago

42 minutes

Over taal gesproken

Luisteren naar dieren — met Bibi Dumon Tak

Wat zijn 'tot-machines-gemaakten'? Waarom kwispelt een hond naar links? En wat staat er in de korte briefjes van de wolf? In deze aflevering praten we met Bibi Dumon Tak, schrijfster, dierenambassadeur en nu ook gasthoofdredacteur van het dierentaalnummer van het tijdschrift Onze Taal. Een gesprek over dier-en-taal, over hoe je dieren een stem geeft in kinderboeken, over speciëcisme, en over het loeien van koeien. En over wolven — die door ons niet zo goed begrepen worden. Over taal gesproke...

5 months ago

35 minutes

Over taal gesproken

De taal van het Eurovisiesongfestival

Welke talen hoor je allemaal op het Eurovisiesongfestival? Waarom kiezen artiesten voor een bepaalde taal? En wat zie je als je het festival door een taalkundige bril bekijkt? In deze aflevering spreken we met iemand die daar alles van weet, taalkundige en songfestivalliefhebber Paulette van der Voet. Paulette doet promotieonderzoek aan de universiteit van Umeå in Zweden en zette samen met haar collega's het vak 'Linguistics and the Eurovision Song Contest' op. En verder gaat het uitera...

6 months ago

33 minutes

Over taal gesproken

Hè? Oh! Hmm. Hèhè! De kleine woordjes maken de taal — met Mark Dingemanse

Kleine woorden zoals hè en oh gebruiken we haast ongemerkt, maar ze zorgen er wel voor dat we soepel een gesprek kunnen voeren. Dit soort woordjes viel lang buiten het blikveld van onderzoekers, maar tegenwoordig krijgen ze veel belangstelling (zie ook het Boekenweek-essay van Paulien Cornelisse). Taalkundige Mark Dingemanse doet er onderzoek naar, en volgens hem zijn dit soort woordjes juist het kloppend hart van de taal. We spraken met hem over gesproken vraagtekens, hummende luisteraars, c...

8 months ago

34 minutes

Over taal gesproken

Kun je een misdaad oplossen door taalonderzoek?

Het klinkt spannend: kun je een misdaad oplossen door taalonderzoek? En wat onderzoek je dan precies? In deze aflevering spreken we met een heuse taaldetective, iemand die werkt op het snijvlak van taal en recht: forensisch taalkundige Meike de Boer. Over auteursanalyse, onverstaanbare opnames en dadersprofielen. Gebruikte fragmenten: Nieuwsbericht van Omroep West over de vermissing van OrlandoVoorbeelden uit de misdaadseries Hawaii Five-O en Line of Duty Website van Meike de Boer:...

8 months ago

39 minutes

Over taal gesproken

Ik loef het! De taal van de TikTok-generatie

Voor de nieuwste trends moet je op TikTok zijn, ook voor de nieuwste taaltrends. Daarover praten we in deze aflevering met Ludmilla Coornstra. Ze is zillennial, chronisch online en redacteur bij het tijdschrift Onze Taal, waarin ze sinds kort ook een rubriek schrijft over de taaltrends op sociale media. Een gesprek tussen een babyboomer, een zillennial en een millennial over generaties, memes, loeven, mandjes doen, gen Z'ers die marketingscripts schrijven en bovenal: breinrot. Meer breinrot:...

10 months ago

35 minutes

Over taal gesproken

Bommeleskonte, deemster en scharrig: vergeetwoorden met Nelleke Noordervliet

Nelleke Noordervliet is schrijver en publiceert sinds 1987 historische romans, essays, verhalen en columns. Daarnaast is ze ook de 'Beschermvrouwe van het Gezelschap van de Geadopteerde Vergeetwoorden'. We spraken met haar over vergeetwoorden, maar ook over ontbreekwoorden (voor dingen waar nog geen woord voor is) — een geanimeerd gesprek over oude en nieuwe taal. Overigens: het woord diens wordt in de podcast een 'vergeten woord' genoemd, maar dat is het enkel in de betekenis 'van hem' in o...

10 months ago

39 minutes

Over taal gesproken

Het Papiaments: je armen, je benen en je hoofd — met Marta Dijkhoff

Het Papiaments is de moedertaal van de meeste inwoners van Aruba, Bonaire en Curaçao. Maar wat weten we verder eigenlijk van de taal? Hoe is deze creooltaal ontstaan? Hoe is de verhouding met het Nederlands, dat ook een officiële taal is op de drie eilanden? En hoe zit het met die talen in het onderwijs? In deze aflevering gaan we in gesprek met taalkundige duizendpoot Marta Dijkhoff over het belang van het goed beheersen van je thuistaal, de groeiende belangstelling voor het Papiaments, iden...

11 months ago

43 minutes

Over taal gesproken

Over taal gesproken & Meneer Van Dale: een kijkje achter de schermen

In deze speciale zomeraflevering praten we met Jaap Parqui, alias Meneer Van Dale, van de gelijknamige podcast. Overdag is Jaap uitgever bij Van Dale, en we spraken hem over zijn werk daar, hoe het is en hoe het was. Maar hij ondervraagt ons ook - over ons werk bij het Instituut voor de Nederlandse Taal en het Genootschap Onze Taal. En verder hebben we het natuurlijk over onze andere gezamenlijke interesse: het podcasten. Een aflevering die anders is dan anders — maar minstens zo leuk! Meer ...

1 year ago

42 minutes

Over taal gesproken

De uitspraak van de R — met Koen Sebregts

Geen klank is zo variabel als de r. Je hebt de (rollende) tongpunt-r, de huig-r en de Gooise, of beter gezegd, randstad-r. Maar dan heb je ook nog de typisch Haagse r, en soms valt de r helemaal weg. Hoeveel r-en zijn er eigenlijk? Koen Sebregts deed onderzoek naar de klank, en in deze aflevering spreken we hem over hoe het kan dat er zoveel r-en zijn, of er ooit maar één r was en of de Gooise r ook echt uit het Gooi komt? Luisterrrrrren maarrrrrrrrr! Fragmenten Veilig leren Lezen - Letter R...

1 year ago

39 minutes

Over taal gesproken

De kunst van het vertalen — met Paula Stevens

Vertalen is een anoniem beroep — maar ook een zeer intensieve bezigheid, en hondsmoeilijk bovendien. Denk bijvoorbeeld maar aan alle taal- en cultuurverschillen waar je een oplossing voor moet zien te vinden. En hoe ga je om met onvertaalbare woorden en woordgrapjes, en hoe breng je de stijl van een auteur zo goed mogelijk over? We praten met Paula Stevens over de 5 miljoen soorten Noors, over troosteten en over waarom de Nederlandse vertalingen altijd 10% langer zijn. Paul...

1 year ago

40 minutes

Over taal gesproken

Etymologie — waar komen onze woorden vandaan?

Bij etymologie gaat het vaak over leenwoorden — woorden die we overnemen uit andere talen —, maar een belangrijk deel van onze woordenschat bestaat uit erfwoorden. Dat zijn woorden die er altijd al waren, maar die door de vele eeuwen heen wel aanzienlijk veranderd zijn. En precies die woorden vormen het interessegebied van Yoïn van Spijk. We spraken met hem over hoe woorden veranderen, en over de voorouders van het Nederlands: het proto-Germaans en het proto-Indo-Europees, en ook over hoe we ...

1 year ago

38 minutes

Over taal gesproken

Superbrabants jonguh! Nepdialect of nieuwe stijl?

Dialecten dreigen te verdwijnen, maar in Brabant is iets bijzonders aan de hand: daar spreken jongeren een nieuwe vorm van dialect, waarin sommige eigenschappen worden uitvergroot. Taalkundige Kristel Doreleijers doet onderzoek naar taalgebruik en identiteit, en verdiepte zich in het nieuwe, Brabantse hyperdialect. En dan vooral in het lidwoordgebruik, waarmee vooral jongeren zich onderscheiden. Is het dialect, nepdialect of eerder jongerentaal? De fragmenten die je h...

1 year ago

40 minutes

Over taal gesproken

Het taaljaar 2023 met Kees van der Zwan

In deze aflevering kijken we terug op het afgelopen taaljaar: wat waren de ontwikkelingen, wie zijn ons ontvallen, en wat waren de woorden van dit jaar? Onze deskundige gast daarbij is Kees van der Zwan, tot voor kort hoofdredacteur van het taaltijdschrift Onze Taal. En behalve naar het voorbije jaar, kijken we ook naar de afgelopen dértig jaar — de periode dat Van der Zwan aan Onze Taal verbonden was. Wat is er allemaal veranderd in die jaren, en wat juist niet? De fragmenten zijn afk...

1 year ago

51 minutes

Over taal gesproken

Nederlands studeren in Italië - 60 jaar neerlandistiek in Triëst

Triëst is een van de vijf Italiaanse steden waar je Nederlands kunt studeren. De opleiding, die vooral tolken en vertalers aflevert, bestaat zestig jaar — en dat was reden om te spreken met drie mensen die er meer van weten: Paola Gentile, hoofd van de opleiding, Frieda Steurs, die nauw betrokken was bij een uitwisselingsproject tussen de universiteiten van Triëst en Leuven, en Alessandro Colagiovanni, een veelgevraagde tolk-vertaler, die in Triëst afstudeerde. Een gesprek over de...

1 year ago

45 minutes

Over taal gesproken

Waterige compromissen — en andere taal van de politiek

Hoe zetten politici taal in om hun publiek te overtuigen? In de aanloop naar de komende verkiezingen praten we erover met deskundige Robbert Wigt, auteur van een boek over de debatvaardigheden van Mark Rutte. Een gesprek over hoe je als politicus het debat naar je hand kunt zetten, over het belang van een goeie grap op zijn tijd, over wat Rutte zo'n goede debater maakt, en over hoe zijn opvolgers in de politieke arena - Yesilgöz, Timmermans, Omtzigt, Van der Plas - het doen, qua taal. M...

2 years ago

33 minutes

Over taal gesproken

Hoe vangen we geur in woorden? Een gesprek met Caro Verbeek

Waarom is het zo lastig om geuren goed te omschrijven? Hadden we vroeger meer woorden voor geur? Kun je met meer geurwoorden beter over geur praten? En hoe belangrijk is het om over geur te (kunnen) praten? We spreken erover met kunst- en geurhistorica Caro Verbeek. Een odoresk gesprek over geurwoorden, geurindelingen en geurhistorie, over de Maleisische Jahai die veel nauwkeuriger over geuren kunnen praten dan wij, over het verband tussen geur en gezondheid, en over pomanders, loddereindoosj...

2 years ago

41 minutes

Over taal gesproken

Grammatica en gevoel. Een gesprek met Ronny Boogaart

Hoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is dat dat soort zinnen soms ongrammaticaal lijken - ze zijn niet 'af' -, maar toch begrijpt iedereen wat je ermee bedoelt. Die 'grammatica van het gevoel' is een van de onderzoeksgebieden van taalkundige en docent Ronny Boogaart, die zic...

2 years ago

41 minutes

Over taal gesproken

Swipen voor een kwarrel: de taal van online dating

Sinds we online daten (sinds bijna dertig jaar alweer) is het Nederlands verrijkt met woorden als swipen, ghosten, gaslighten, wokefishen, benchen, doordaten, prela, ignorela, appaire, bambiseks, poema, fuckboy, beer, sugardaddy en nog vele, vele andere. We spreken erover met Milou Andree, poema en samensteller van het Datingwoordenboekje van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Doe je mee aan ons luisteronderzoek? Dat kan hier. Lees alle woorden terug in het DatingwoordenboekjeLees het a...

2 years ago

31 minutes