In deze vierde en laatste aflevering trekken we diep de binnenlanden van Papua in, naar de plek waar Nederland ooit een concentratiekamp runde. Maar we beginnen in Merauke, de meest oostelijke stad van de Indonesische archipel.
____________________________________
Tijdens de soevereiniteitsoverdracht tussen Nederland en Indonesië in 1949 blijft één gebied buiten schot en onder Nederlands gezag: Nieuw-Guinea, het huidige Papua. Een enorme jungle in het uiterste oosten van het eilandenrijk, twaalf keer groter dan Nederland. Pas in 1962, onder internationale druk én op het randje van oorlog, geeft Nederland toe. Ook het laatste stukje kolonie wordt losgelaten.
Papua is altijd een onderbelichte regio geweest. Niet alleen tijdens het Nederlands bewind, maar ook in de afgelopen zestig jaar als onderdeel van de republiek Indonesië. De cultuur, identiteit en bestaansrecht van de oorspronkelijke bevolking staan dan ook al decennialang onder druk.
Vrijwel niemand weet dat Nederland in toenmalig Nieuw-Guinea tussen 1926 en 1942 een waar concentratiekamp runt, aan de oevers van de rivier de Digoel, midden in de jungle. De oprichting van strafkamp Boven-Digoel betekent de geboorte van het dorp Tanahmerah, waar je alleen met een stevige 4x4 of een klein propellervliegtuig kan komen.
De gevangenen van Boven-Digoel zijn communisten en nationalisten die potentieel een gevaar vormen voor het Nederlandse koloniale gezag. Zonder proces worden ze naar deze groene hel verbannen. Malaria is hier een sluipmoordenaar. Koppensnellers bevolken het dichtbegroeide oerwoud. Jezelf wassen kan, in de rivier die wemelt van de krokodillen. Ontsnappen is onmogelijk. Er is geen hoop, er is geen perspectief. Er is slechts de illusie van vrijheid aan het einde van de wereld.
De Nederlandse regering vermomde Boven-Digoel als gewoon Indisch dorp. Maar dat was het niet. Boven-Digoel was óns concentratiekamp.
Credits
Oost-Indisch Doof is een podcast van Jeffrey Buys en Joost Tanasale. De podcast is gemaakt met behulp van Onny Latupeirissa, Abba Bahalwan, Edoardo Mote en Nona Karubun. Voice-overs werden ingesproken door Roger Goudsmit, Tessa Bouwman en Robbert Kooijman. De muziek werd gemaakt door Gijs van Veldhuizen.