Bu bölümde başarısızlığın psikolojisini ve süreçten öğrenerek çıkmak için bu psikolojinin nasıl yönetilebileceğini ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: "Demek ki hedefini hep küçük tutmuşsun" (01:24) Başarı nedir? (02:17) Sosyal acı ve beyin (03:32) Kendini kıyaslama (07:33) Başarısızlık sonrası analiz (09:36) Bilişsel çarpıtmalar (11:14) Süreç analizi: “Ne planladım, ne oldu?” (11:50) Kök nedeni bulmak (13:14) Şans faktörü Kaynaklar Resilience to emotional distress in response to failure, err...

Bu bölümde açıkça yanlış şeyleri savunan kişilerin bile neden hep kendilerini haklı sandığından ve kendi yanlışını fark etmenin neden bu kadar zor olduğundan bahsediyoruz. İçerik (00:00) Giriş, herkesin kendisini haklı sanması (01:00) Sistem 1 ve Sistem 2 (02:27) Wason kart deneyi ve Sistem 1'in hataları (04:44) Onaylama yanlılığı (06:22) Bilgi yeterliliği ve açıklama derinliği yanılsamaları (08:29) Dunning–Kruger etkisi (09:05) Fikir birliği yanlılı...

Bu bölümde, suç işleyen ya da ahlaki açıdan sorunlu davranışlar sergileyen kişilerin nasıl olup da kendilerini hâlâ “iyi insan” olarak gördüklerini konuşuyoruz. Rüşvet, torpil, kopya çekmek gibi örnekler üzerinden insanların vicdanlarını nasıl ikna ettiğini ve ahlaki çelişkilerle başa çıkmak için hangi psikolojik mekanizmaları kullandığını ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: “Haram yemem, rüşvet yerim" (01:17) Suç işleyenlerin tuhaf mazeretleri (02:11) Piaget ve ahlaki gelişim (03:00) “Makul ...

Bu bölümde, ChatGPT gibi yapay zeka sohbet botlarının bir tür “ilişki danışmanı” olarak kullanılmasının mantıklı olup olmadığını tartışıyoruz. Önce LLM’lerin (geniş dil modellerinin) nasıl çalıştığını, daha sonra gerçek terapistlerle benzerlik ve farklılıklarını ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: “ChatGPT’ye sordum, ayrıl dedi” (01:27 ) LLM’ler nasıl çalışır? (02:19) Çin Odası ve yapay anlama (04:12) Sistem 1 – Sistem 2 ve LLM benzerliği (09:40) Akıl yürüten modeller: o3 gibi örnekler (12:...

Bu bölümde, psikiyatrik hastalıklar arasında en ölümcüllerden biri olan anoreksiya nervoza üzerine konuşuyoruz. Güzellik ve zayıflık kavramlarının modern kültürde nasıl iç içe geçtiğini, sosyal medyanın beden algısı üzerindeki etkisini ve neden bazı insanların zayıflık uğruna hayatlarını riske attığını inceliyoruz. Genetik yatkınlık, duygularla başa çıkma becerileri, kültürel değerler ve sosyal kıyaslamanın bu hastalığın gelişimindeki rolünü tartışıyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:20) Kültür...

Bu bölümde yaşadığımız coğrafyanın kişiliğimiz ve psikolojik yapımız üzerindeki etkilerini ele alıyoruz. İklim, kültür, ekonomik koşullar, sosyal normlar ve göç dinamikleri bireyi nasıl şekillendiriyor? Kültürel farkların ruh sağlığına etkisinden, halk danslarıyla birey-toplum ilişkisine; dikkat eksikliği olan kişilerin Amerika'ya göç eğiliminden büyük şehirde büyümenin psikolojik bedeline kadar birçok farklı örnek üzerinden çevre ve insan arasındaki etkileşimi tartışıyoruz. İçerik (00:00) G...

Bu bölümde psikiyatri perspektifinden burçlara bakıyoruz. Doğduğumuz ayın - ya da en azından mevsimin - kişiliğimize etkisi olabilir mi, yoksa burç yorumları tamamen rastgele mi? Burçlara olan inanç nereden geliyor ve neden bu kadar yaygın? İçerik (00:00) Giriş: Psikiyatri kitaplarında burç var mı? (01:17) Astrolojinin tarihçesi ve kültürel mirası (04:45) Astrolojiye kimler neden inanır? (07:19) Barnum etkisi ve kişisel analiz illüzyonu (09:50) Neden hep olumlu şeyler söyleniyor? (12:38) Doğ...

Bu bölümde rüyaların anlamlı olup olmadığını, Freud’un yorumlarından günümüz nörobilim bulgularına kadar ele alıyoruz. Rüyalar gerçekten bilinçdışına açılan bir kapı mı, yoksa zihnin rastgele üretimleri mi? Fizyolojik etkilerden psikolojik strese, sembollerden yaratıcı ilhamlara kadar rüyaları şekillendiren faktörleri konuşuyoruz. İçerik (00:00) Giriş ve Freud'un Rüya Yorumu (01:53) Rüyalardaki mantıksız şeyler (02:30) Nörobilim Freud'u ne kadar doğruluyor? (04:07) Rüyaların içeriğind...

Önceki bölümde, psikiyatrik tanıların geçerliliğini ve güvenilirliğini sorgulayan Rosenhan deneyini ele almıştık. Bu bölümde ise tanıların pratikte ne işe yaradığını ve nerede yetersiz kaldığını konuşuyor, bir psikiyatristin hastayı bütünüyle anlamaya çalışırken tanı dışında nelere dikkat ettiğini inceliyoruz. İçerik (00:00) Giriş: Herkese tanı mı koyuyoruz? (02:06) Tolstoy depresyonda mıydı? (03:50) Tanıda muğlak sınırlar (05:35) Geçerlilik ve güvenilirlik ne demek? (06:25) Psikiyatrik tan...

Bu bölümde psikiyatride tanı koyma sürecinin bilimsel dayanaklarını ve sınırlılıklarını ele alıyoruz. 1973’te yapılan ünlü Rosenhan deneyinden yola çıkarak, psikiyatrik tanıların güvenilirliği ve geçerliliği üzerine yürütülen tartışmaları inceliyoruz. Tanılar gerçekten bilimsel mi, yoksa uydurma mı? Psikiyatristler tanı kılavuzlarını ne ölçüde kullanıyor? Hastaların söylediklerine ne kadar güveniyoruz? İçerik (00:00) Giriş (01:50) Rosenhan deneyi ve psikiyatriye yöneltilen eleştirile...

Bu bölümde çocukların neşesinin arkasındaki biyolojik, psikolojik ve sosyal etkenleri konuşuyoruz. Neden çocuklar daha çok güler? Anda kalmak neden onlar için kolaydır. Prefrontal korteks, dopamin, nöroplastisite ve mindfulness kavramlarıyla çocukların mutluluğuna bir pencere açıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: Çocuk olmak neden güzel? (01:30) Üst beyin ve alt beyin (02:56) Dopamin ve keşfetmenin heyecanı (03:46) Uyum sağlama ve nöroplastisite (04:16) Ortam gürültüsü (Default mode network...

Bu bölümde sade yaşam arayışını antik felsefeler ve modern nörobilim ışığında ele alıyoruz. Antik Yunan’da Kinikler, Epikürcüler ve Stoacılar nasıl bir sadelik anlayışı geliştirdi? Günümüzde dopamin çağında yaşayan beyin bu sadeliği neden zor buluyor? Felsefi yaklaşımlar ve psikolojik gerçeklikler arasında sadeleşmenin sınırlarını tartışıyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:11) Antik Atina’da günlük yaşam nasıldı? (03:09) Diyojen ve Kiniklerin radikal sadeliği (04:47) Epikürcülük: Azl...

Bu bölümde bir protesto yöntemi olarak boykotu davranışsal psikoloji yönününden ele alıyoruz. İnsanlar neden boykota katılır? Hangi boykotlar tutar, hangileri söner? Ahlaki motivasyon, topluluk desteği, duyguların gücü ve sosyal medyanın rolü üzerinden boykotun psikolojik arka planını inceliyoruz. İçerik (00:00) Charles Boycott’un hikayesi (02:03) Yakın tarihten boykot örnekleri (03:30) İnsanlar boykotlara neden katılır? (04:36) Ahlaki motivasyon ve belirsizlik (05:10) Duyguların har...

Bu bölümde "normal" kavramının ne anlama geldiğini ve psikiyatride neden tanımlanmasının zor olduğunu konuşuyoruz. Normal nedir? Kime göre, neye göre normal? Günlük hayatta sıkça kullandığımız bu kelimenin istatistiksel, felsefi, evrimsel ve tıbbi açılardan nasıl farklı şekillerde tanımlanabileceğini tartışıyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:00) Neler normal, neler hastalık belirtisi? (03:25) İstatistik, biyoloji, felsefe ve tıp açısından normal (05:11) Psikiyatride normal / anormal (06:19) Ps...

Bu bölümde günlük yaşamda karşılatığımız bir çok problemi çözmemizi, hatta belki bir çok kapıyı aralamamızı sağlayacak bir beceriden: iyi bir dinleyici olmaktan söz ediyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:02) Düşüncelerimiz dinlemeyi nasıl engelliyor? (02:15) Önemsemek ve anlamaya odaklanmak (03:50) Beden dili ve göz teması (05:42) Sessizliğe tahammül etmek (06:53) Kendimizi anlatma isteğini durdurmak (07:32) Anlatmaya teşvik etmek (10:14) Anladığımızı özetlemek (12:15) Özet Kaynaklar You're N...

Bu bölümde dinlemenin ilişkilerdeki kritik rolünden ve iyi bir dinleyici olmanın önündeki engellerden söz ediyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:22) Dinlemenin önemi (03:24) İlişkilerde dinlemek (05:37) Dinlemek neden zor? (07:37) Üzüntüyü dinlemek (08:15) Tartışırken dinlemek (09:50) Özet Kaynaklar You're Not Listening: What You're Missing and Why It Matters (Kate Murphy) The Lost Art of Listening: How Learning to Listen Can Improve Relationships (Michael P. Nichols) İletişim nebil...

Tıp fakültesinden çok sevdiğim öğrencimiz Alperen, mezun olduktan sonra Tıpta Uzmanlık Sınavı için yoğun bir tempoda çalışırken lenfoma tanısı aldı. Benim için gerçekten özel bir yeri olan bu bölümde ben sordum, Alperen bize kendi öyküsünü anlattı. Yalnızca onkoloji ve hematoloji hastalarının değil, stresli dönemlerden geçen herkesin yararlanabileceği, akıp giden bir sohbet oldu. İçerik (00:00) Giriş (01:35) Hastalığın fark edilmesi (04:43) Biyopsi sonucun beklenmesi (07:00) TUS ve hastalı...

Bu bölümde profesyonel dolandırıcıların çok zeki insanları bile nasıl manipüle edebildiğini davranış bilimleri açısından inceliyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:00) Dolandırıcılık ve türleri (02:06) Alt beyin, üst beyin ve dolandırıcılar (03:45) Alt beynin harekete geçirilmesi (08:43) Üst beynin devre dışı bırakılması (13:12) Özet ve öneriler Kaynaklar The Psychology of Fraud, Persuasion and Scam Techniques: Understanding What Makes Us Vulnerable (Martina Dove) Nobody's Fool: Why We Get Ta...

Kartalkaya yangın felaketinde kaybettiklerimizin anısına ithaf ettiğimiz bu bölümde hayatın adil olmasına dair beklentimizi ve bu beklentinin davranışlarımız üzerindeki etkilerini ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş (00:38) Çaresizlik hissi ve adalet beklentisi (01:54) Milgram deneyi (02:58) Mervin Lerner ve adil dünya yanılgısı (04:35) Farklı kültürlerde adalet ve hak kavramları (07:03) Bireysel etkenler (08:13) Adil dünya inancı neleri açıklar? (11:12) Olumlu ve olumsuz yanlar...

Bu kısa molada kişisel gelişim kavramını ele alıyoruz. Kişisel gelişim yayınları yararlı mı yoksa zaman kaybı mı?Neden bazı insanlar bu kategoriden uzak duruyor?İletişim nebiliyorus@gmail.com https://www.instagram.com/cenanhep⁠⁠⁠