Waarneemgids November 2025

Wat zijn de hoogtepunten aan de hemel in november 2025?

• Jupiter is een groot deel van de nacht te zien.
• Een hoop transits en schaduwovergangen van manen van Jupiter.
• Uranus is in oppositie.
• Komeet C/2025 A6 Lemmon is met het blote oog te zien (vanaf een donkere locatie).
• De lancering van NASA's ESCAPADE missie.
• En ook het observeren van 3I/ATLAS wordt besproken.

Wat is er in oktober gebeurd in het zonnestelsel?

• De soap rond het budget en de leiding van NASA.
• Venus heeft meer water in de atmosfeer, blijkt uit oude data.
• Raket van Artemis II staat op Kennedy Space Center.
• Deeltjes van CI chondrieten gevonden in maanmonsters.
• Materiaal van proto-aarde gevonden.
• New Glenn raket arriveert voor lancering ESCAPADE.
• Blokken kooldioxide graven geulen uit op duinen van Mars.
• Asteroïde scheert op langs aarde op slechts 428 km afstand.
• Theorie van Leiden Observatorium en SRON verklaart straalstromen in gasreuzen.
• Complexe chemie in oceaan Enceladus.
• Missie naar Uranus kan 2x zo snel met Starship.
• Komeet C/2025 A6 Lemmon met blote oog te zien!
• Ruimtesondes bij Mars fotograferen 3I/ATLAS en 2 missies vliegen door de ionenstaart.
• Een aardachtige planeet voor Teegarden's Ster in de "leefbare zone".
• Algoritme maakt JWST nog scherper.
• Ander algoritme maakt telescopen op Aarde scherper.

Oktober is al begonnen, dus hier is de waarneemgids van oktober 2025.

Hoogtepunten in oktober:

• Saturnus is nog steeds goed te zien.
• Jupiter komt steeds eerder op.
• Komeet C/2025 R2 (SWAN25B) is mogelijk zichtbaar.
• Bedekkingen van Titan door Saturnus en andersom (met de telescoop)
• De lancering van NASA's ESCAPADE missie naar Mars misschien in oktober?

(Coverart: Filipp Romanov)

Wat is er in september (en een deel van augustus) gebeurd in het zonnestelsel?

• Contact met JUICE even kwijt
• Artemis II ergens tussen februari en april volgend jaar.
• Waarschijnlijk veel uitstel voor Artemis III
• China's voortgang met hun bemenste maanprogramma.
• Clovis cultuur mogelijk uitgestorven door komeet of asteroïde.
• Inslagkrater in de Noordzee
• Water vloeide in Ryugu een 2e keer.
• Hayabusa2's volgende doelwit is erg klein.
• Japan levert H3 raket voor Ramses missie.
• JWST ziet donkere patronen in Saturnus' aurora's.
• JWST vindt nieuwe maan bij Uranus.
• Komeet SWAN25B mogelijk met blote oog zichtbaar?
• 3I/ATLAS krijgt een staart.
• Plato telescoop komt in Noordwijk.
• 6000 bevestigde exoplaneten
• Subneptunussen zijn waarschijnlijk geen oceaanplaneten.

Daar is hij dan: de waarneemgids van september 2025.

Hoogtepunten in september:

• 7 september is 's avonds een totale maansverduistering.
• Saturnus en Neptunus zijn in oppositie.
• De maan bedekt de Plejaden.
• Op 29 september is de lancering van NASA's ESCAPADE missie naar Mars gepland, op een New Glenn raket.

Deze aflevering beschrijft de recente ontwikkelingen in het zonnestelsel van juli en augustus, zoals:

* Het Amerikaanse Congres verwerpt het voorstel van het Witte Huis om het mes te zetten in het budget van NASA.

* Cubesat zou fosfine in atmosfeer Venus kunnen onderzoeken.

* Apollo 8 en 13 astronaut Jim Lovell overleden.

* Einde Lunar Trailblazer.

* Radio astronomie op Blue Ghost 2 maanlander.

* Betere radarmetingen met Mars Reconnaisance Orbiter.

* Europa Clipper test radar bij Mars.

* Slimme techniek om leven te detecteren op Mars.

* Mars meteoriet verkocht aan onbekende partij.

* Na inslag DART op Dimorphos werden grote rotsblokken weggeslagen.

* China overweegt Neptunus orbiter.

* Derde interstellair object 3I/Atlas gevonden.

* Mogelijke planeet voor Alfa Centauri A.

* Waarschijnlijk geen atmosfeer bij TRAPPIST-1d

* Slim idee voor goedkope interstellaire missies.

* Uitkomst competitie voor ontwerp van een generatieschip.

Links:

Chrisalis, een ontwerp voor een generatieschip: https://www.canva.com/design/DAGmr3ubC8E/LHHAeeAIGGQe_TkZVs-PXA/view?utm_content=DAGmr3ubC8E

Inderdaad, het is nog geen eind van de maand. Maar er is best wat te zien aan de sterrenhemel in augustus. I.v.m. vakanties hebben we deze aflevering vervroegd.

Hoogtepunten in augustus:

• In de ochtend van 12 augustus komen de heldere Venus en Jupiter behoorlijk dicht bij elkaar.
• Alle planeten zijn in deze maand re-de-lijk tot goed zichtbaar.. De meesten zijn wel in de ochtend te zien.
• Een mooie samenstand op 20 augustus van de maansikkel, Venus, Jupiter, en Caster en Pollux van sterrenbeeld Tweelingen.
• Met de telescoop is een samenstand van Saturnus en Neptunus te zien op 6 augustus.

Wat is er te zien aan de sterrenhemel in juli?

• Jupiter wordt weer zichtbaar.
• Saturnus en Neptunus staan op 16 juli dicht bij elkaar.
• De maan staat op 28 juli vlak bij Mars.

Onze maandelijkse aflevering over recente ontwikkelingen in het zonnestelsel, zoals:

• Zuid-Korea werkt aan cubesats voor Venus onderzoek.
• Resilience lander crasht op de maan.
• Blue Origin's Blue Moon lander wordt groter dan Apollo LM.
• Oranje glas op de maan afkomstig van vulkaanuitbarstingen.
• Maanstof is minder schadelijk dan stedelijke luchtvervuiling.
• "Sputtering" in atmosfeer Mars waargenomen.
• Tianwen-2 op weg naar asteroïde.
• Kans dat asteroïde 2024 YR4 inslaat op maan iets verhoogd. Levert wellicht meteoren regens.
• Uranus' manen donkerder aan de verkeerde kant.
• Komeet Bernardinelli-Bernstein blijkt enorm.
• JWST fotografeert ijzige planeet.
• JWST ontdekt Saturnus-achtige planeet met directe fotografie.
• First light voor Vera Rubin Observatory. Ontdekt gelijk 2100 asteroïden.
• Starship explodeert bij test laden brandstof.

Extraatjes:

• Australische mot navigeert op de sterren.
• NASA satelliet uit 1964 blijkt bron Fast Radio Burst.

Wat is er aan de sterrenhemel te zien in juni?

• Mars en Regulus ontmoeten elkaar 2 keer.
• Venus is helder in de ochtend.
• Het is weer het seizoen voor lichtende nachtwolken.

Onze maandelijkse aflevering over recente ontwikkelingen in het zonnestelsel, zoals:

• De bijeenkomst van onze werkgroep bij Volkssterrenwacht Bussloo.
• De petitie om NASA's budget te redden.
• Kosmos 482 komt ergens in de Indische Oceaan terecht.
• Voorloper van tectonische activiteit op Venus?
• NASA technicus die Apollo 13's CO2 probleemoplossing leidde overleden.
• Ruimteschip Artemis 2 opgeleverd.
• Resilience maanlander in baan rond de maan.
• Perseverance rover ziet aurora op Mars.
• Stofstorm foto-bombt Perseverance selfie.
• Sofware update voor Mars Express.
• Recurring slope lineae op Mars zijn waarschijnlijk niet door water veroorzaakt.
• Met Starship naar Mars in 90 dagen.
• .. tenminste, als hij succesvol vliegt (en dat deed hij niet op testvlucht 9 en 8 en 7).
• Probleem voor Psyche missie met wegvallende druk stuwsysteem.
• Tianwen-2 wordt binnenkort gelanceerd naar asteroïde.
• Vesta heeft geen kern.
• Jupiter's aurora's veranderen met de minuut.
• Jupiter was mogelijk ooit 2x zo groot.
• JWST ziet methaancyclus op Titan.
• Titan's atmosfeer werkt als een gyroscoop.
• Mogelijke nieuwe dwergplaneet met langgerekte baan.
• Hint van Planeet 9 in IRAS en AKARI data?
• Hoe NASA de standregeling van Voyager 1 weer werkend kreeg.
• Enorme moleculaire wolk in buurt van ons zonnestelsel.
• Planetaire stofschijven in het hart van onze Melkweg.
• Tuinieren in microzwaartekracht.

Links:

Petitie van de Planetary Society: http://planet.ly/petition

Video van Jupiter aurora: https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Webb/Webb_reveals_new_details_and_mysteries_in_Jupiter_s_aurora

Tuinieren aan boord van ISS: https://science.nasa.gov/science-research/science-enabling-technology/unearthly-plumbing-required-for-plant-watering-in-space/

Video's van onze bijeenkomst:

Recente ontwikkelingen: https://youtu.be/QAm0uCLN8K0

Gebruik van een echte point spread functie en deconvolutie bij planeetfotografie: https://youtu.be/Iec1Qczogts

Wat is er aan de sterrenhemel te zien in mei?

• Venus en Saturnus worden weer zichtbaar (in de ochtend).
• De asteroïde 4 Vesta is in oppositie.
• Mars passeert de sterrenhoop Praesepe (M44).

Extra:

• Een oude Venus sonde keert terug naar Aarde. (Meer info: https://sattrackcam.blogspot.com/2025/04/kosmos-842-descent-craft-reentry.html en https://www.youtube.com/watch?v=vGQgmnQ1FtA)

Onze maandelijkse aflevering over recente ontwikkelingen in het zonnestelsel, zoals:

• Beoogd NASA directeur Jared Isaacman ondervraagd.
• Mogelijke theorie over hoe Mercurius tot stand kwam.
• Dwingeloo radio telescoop ketst signaal af van Venus.
• Microben op de zuidpool van de maan.
• De achterkant van de maan is mogelijk droger.
• Pentagon wil water op de maan in kaart brengen.
• Bewijs dat theorie over oorsprong water op aarde niet klopt.
• Hadden homo sapiens misschien zonnebrand tijdens opklappen magnetische polen?
• Curiosity vindt langste organische moleculen.
• Perseverance boort oudste monster tot nu toe.
• Kleine kans dat asteroïde 2024 YR4 in gaat slaan op de maan.
• Lucy bezoekt asteroïde DonaldJohanson.
• Zonnewind slaat paar keer per maand in op Jupiter.
• Het hagelt ammonia-waterijs op Jupiter.
• Oceanen Titan krijgen maar weinig organische stoffen van het oppervlak.
• Pluimen Enceladus komen direct van oceaan onder oppervlak.
• Rotatie Uranus nauwkeuriger bepaald.
• JWST fotografeert Neptunus' aurora's.
• China heeft nog steeds plannen voor missies naar Jupiter, Venus monstername en Neptunus.
• Dimethyl sulfide op exoplaneet K2-18b?
• Astronomen ontcijferen atmosfeer sub-Neptunus.

Wat is er aan de sterrenhemel te zien in april (voor zover maan en planeten gerelateerd)?

• Mars is goed te zien. Jupiter gaat steeds vroeger onder. Maar Venus komt 's ochtends vroeg terug.
• De maan bedekt de Plejaden op 1 april.
• Met een telescoop is de Barrow straal wellicht interessant (4/5 april). Of anders Rupes Recta (6/7 april).

Met dank aan onze sponsors deze maand: Titanic Adventures en Mercurial Travels.

Onze maandelijkse aflevering over recente ontwikkelingen in het zonnestelsel, zoals:

• Blue Ghost landt succesvol op de maan (en fotografeert een maansverduistering)
• De Athena lander van Intuitive Machines valt ook om.
• Problemen voor NASA's Lunar Trailblazer.
• Voor waterijs op de maan hoef je misschien niet naar de zuidpool.
• De oudste inslagkrater op aarde is 3,5 miljard jaar oud.
• Hera fotografeert Mars en Deimos.
• China kiest 3 mogelijke landingsplaatsen voor Mars monstername missie.
• Perseverance rover vindt mogelijke biosignatuur.
• Diep in Mars kan nog vloeibaar water zijn.
• Mars reizigers kunnen last krijgen van oogaandoeningen.
• ESA overweegt "Heavy Metal" missie naar asteroïde.
• 128 nieuwe manen voor Saturnus.
• Hart van Helix nevel heeft mogelijk verpulverde planeet.
• JWST fotografeert 4 planeten bij HR 8799.
• 4 planeten voor de Ster van Barnard.
• "Chinese Hubble" telescoop in 2027.
• "First light" van ELT verwacht in 2029.
• Groot industrieel complex brengt mogelijk enorme lichtvervuiling naar Ataccama woestijn.
• Starship testvlucht 8 niet helemaal succesvol.
• Witte Huis wil mes zetten in NASA wetenschap.

O ja, teken nog even de petitie om Sterrenwacht Mercurius te behouden:

https://sterrenwachtmercurius.petities.nl

Ook in maart is er weer voldoende reden om omhoog te kijken, zoals:

• Een gedeeltelijke zonsverduistering op 29 maart. (Zorg dat je ogen goed beschermd zijn.)
• De maan en Mars staan dicht bij elkaar op 8/9 maart.
• Op 5 maart is een dubbele transit van manen van Jupiter te zien.
• En er zijn twee maanlandingen begin maart.

(Coverafbeelding: Intuitive Machines)

Onze maandelijkse aflevering over recente ontwikkelingen in het zonnestelsel, zoals:

• Twee maanlanders zijn onderweg. Blue Ghost gaat landen op 2 maart.
• Een maanlander (IM-2) wordt 27 februari gelanceerd.
• ESA looft contract uit voor bouw van de Argonaut maanlander.
• Een inslag op de maak creeërde 2 Grand Canyons in 10 minuten.
• Curiosity rover vindt aanwijzingen voor kabbelend water op Mars.
• Waterstof hield Mars lang geleden warm.
• Asteroide 2024 YR4 leek even de aarde te raken. Gelukkig is de kans een stuk minder.
• Veel bouwstenen voor leven in monsters asteroïde Bennu.
• Chinese Tianwen-2 gaat nog meer asteroïde monsters naar aarde brengen.
• Callisto is waarschijnlijk ook een oceaanwereld.
• Leven zou oceaanwerelden niet zo maar kunnen "ontsnappen".
• 3D waarnemingen van de atmosfeer van een exoplaneet.
• NASA moet 10% medewerkers ontslaan. Oh nee, toch niet.
• Mogelijke invloed supernova op viruspopulatie op aarde?
• Petitie om Sterrenwacht Mercurius in Dordrecht open te houden.

De petitie voor Sterrenwacht Mercurius vind je hier:

https://sterrenwachtmercurius.petities.nl

Eerst vertellen we iets over een meteorietinslag die op camera is opgenomen.

En in februari is weer van alles te zien aan de sterrenhemel, zoals:

• Op 1 februari staan Venus, de maan en Saturnus vlak onder elkaar en Neptunus staat ook in de buurt.
• De maan staat op 8 februari 0:30 op slechts 1 graad van de ster Elnath.
• De maan nadert Mars heel dichtbij op 9 februari in de avond.
• Met een telescoop is het clair obscure effect van de Straal van Hesiodus de moeite waard, op 6 februari.
• Als je graag transits van de manen van Jupiter ziet, moet je 25 februari rond 22:00 zeker even je telescoop op de gasreus richten.

Onze maandelijkse aflevering over recente ontwikkelingen in het zonnestelsel, zoals:

• Een korte terugblik op de bijeenkomst van onze werkgroep afgelopen zaterdag.
• Komeet C/2024 G3 (Atlas)
• Twee maanlanders op 1 raket. En een maanhuisje.
• Yutu-2 rijdt niet meer.
• Maan had langer een magnetisch veld dan gedacht.
• NASA bespreekt Mars Sample Return.
• Waarom Mars' halfronden zo verschillend zijn.
• Roodbruine banden in Jupiter's atmosfeer zijn geen ammonia ijs.
• Water op aarde toch van kometen?
• Succesvolle lancering New Glenn, Starship breekt in stukken.
• Gaia missie ten einde.

Januari 2025 zit boordevol zaken om waar te nemen aan de sterrenhemel. Zoals:

• De maan bedekt Saturnus op 4 januari.
• De maan bedekt een aantal sterren van de Plejaden op 10 januari.
• Een samenstand van de maan, Mars en Castor en Pollux op 13/14 januari.
• Mars is in oppositie (16 januari).
• En we kijken uit naar de lancering van 2 maanlanders op dezelfde Falcon 9 raket.