Pape François n'a tɔgɔ yɛrɛ ye Jorge Mario BERGOGLIO ye, ! keretiyɛn katolikiw ka karamɔgɔba faatura bi k'a si to san 88 na. Nin  kunnafoni carinna Vatican, egilizi ɲɛmɔgɔyaso yɛrɛ de fɛ sɔgɔmada in na. Ale de kɛra Pape fɔlɔ ye min ma bɔ Europe gun kan. Argentine jamanaden de wa keretiyɛn katolikiw ka ɲɛmɔgɔba 266nan

Bi jumann, kow tora aw yɛrɛ lo bolo, aw ye ŋinikaliw tengun an na Algérie ni France ka lon labanw furukufuruku kan, ale ni Algérie ni Mali fana ka bɛnbaliya kan.Aw segin na fana ka laŋini ka famuyali sɔrɔ an ka kunu  babu kan, n'o tun bi talikɛ subagaya lahala kan an fɛ farafinna.

Ghana, subagaya dalen don maa kɛmɛ ni kɔ la, k’o gwɛn ka bɔ u sigiyɔrɔw ra. O maa nunu fan ba ye musow de ye. Adamadenw ka hakɛ lafasalitɔn Amnesty International de y’o fɔ a ka jatiminɛ sɛbɛn dɔ kɔnɔ kunu tɛnɛn. ka ni bɔ Ghana ra, nin kɛwale sugu in bi kɛ  an ka sigidalaw la farafinna. O ko in yɛrɛ bi se ka faamuya cogo di?

Mali jamana na,donnatɛmɛfanga ɲɛmaa ye weele bila fasodenw ka kotigiw ma, o ka na sigikafɔ ra, yasa o ka se ka politikitɔnw sigili sariyaw ani o ka musakakow fɛsɛsɛfɛ. Nka politikimɔgɔ dɔw ma o weelekan bɛnkoɲunman ye. O ka fɔra, ni y'a sigafɔ damatɛmɛlen lo ye, wa politikitɔnw nii ma don a kora fana.

Bi na an ka doni jigi Gabon jamana na, foli kanw tɛka kɔtigɛ kabi jamana ɲɛma kalata jabi kun fɔlɔw ye sebaya di Brice Oligui Nguema ma.Kan 90 ni kɔ lo  lonnatamɛnfanga ɲɛmaa y'a sɔrɔ jabiw kɔ.  Aw ka hakilinan ye mun ye a ka sugandili kan, ci ba jumanw lo bi ka makɔnɔn, aw y'aw ka fɛlaw fɔ o babi lo kan.

La Guinée, marabagaw ye kalata nataw labɛn kalifa jamana cɛmabɔli minisiri ma, kasɔrɔ CENI de tun jɔlen don n'o ko ye, cakɛda don min ka yɛrɛyeya tun b'a bolo wa ale de tun jɔlen don ni kalataw ye, k'a ta wotew ma, foo ka ta se kalataw jaabi ma i n'a fɔ san 2010 ka sariyasunba tun b'a laɲini cogoya min na, nka donnatɛmɛfanga ɲɛmaa y'a latigɛ k'a kɛ i n'a fɔ a tun bɛ kɛ cogoya min ka kɔn san 2010 cɛ.Aw y'o famuya cogo di?

Bi juman, kow tora aw sago ra, aw y'a laŋini ka segin ka kuma USA jamanaɲɛmaa Donald TRUMP ka salen kuraw latigɛ taabolo kuraw kan.Bawu, Donald Trump y'o salenw sɔngɔ yɛlɛli ŋɔngiri fɔlɔ, kalo saba kuntala kɔnɔn, o salen bi boli  jagofɛnw kan minnu bi bɔ diŋɛn fan wɛrɛ fɛ ka don Etats Unis.O kɔ, aw kuma ka caya kokura Niger marabagaw ka latigɛ kan, ka haoussa kan lakolɔn inafɔ Niger fasokan, fransikan nɔn na.

Yala aw ka hakilina ye mun ye gosiliwalew kan, minnu bi tara ka musow sɛgɛrɛ?  mun ye dɔ fara a baraka tuguni an fɛ farafinna yan kɔsa in na? O ɲininkaliw de fɛsɛfɛsɛra bi ka kɛnɛ kan.

Mali ni Algerie cɛ gɛlɛya kan tile fila in na, jamana fila ninnu labanna k’u ka sanfɛdancɛw datugu u ni ɲɔgɔn cɛ. Algérie le kɔnna k’o latigɛ in ta, yanni Mali fana ka tugu a kɔ.  I n'a fɔ Mali, Burkina-Faso ani Niger , Algerie fana ye weele bila a ka lasigidenw ma AES jamanaw bɛɛ kɔnɔ.  Nin Furuku-furuku dabɔra Mali Kɛlɛbolo ka pankurun kelennabila ‘’drône’’ dɔ cili kɔ lɔgɔkun tɛmɛnen Algerie fɛ. Aw hakilina ye mun ye o ko kan? an ka bi baabu bolila o de kan

USA jamanaɲɛma Donald TRUMP ye sani-ni-feere kɛlɛ lawuli diɲɛ kɔnɔ, a kɛlen kɔ ka  salen kuraw sigi  duwaɲɛsira fɛ Etats-Unis ni Europe jamanaw ni Amérique latine jamanaw cɛ jagoko sirafɛ.A y'a latigɛ ka 10 fara duwaɲɛ salenw kan, kɛmɛsara la. O salen bɛ boli jagofɛnw kan, minnu bɛ bɔ kɔkanjamanaw la, ka na feere USA. O kɔlɔlɔ bɛ ka dadigi kɛ diɲɛ sugubaw kɔnɔ. Feerefɛnw sɔngɔ bɛ ka bin, kabi jumadon. 

An ni ninsɔndiya de bɛ aw lasɔrɔ i ko wati bɛɛ. I n'a fɔ juma tɛmɛnen bi fana an bɛ lada latilen ni kuma toli ye aw sagko la. Aw cayara ka laɲini an ka segin Mali politikimɔgɔw ka weelekan lakurayali kan wasa waati jolen ka fɔ jamanaɲɛmaaw kalatakɛli ko la, an bɛ aw ka hakilinanw sɔrɔ o ko sɔni.  O ko aw minnu fɛla ye an ka ta Guinée ka kuma Moussa Dadis Camara ka labilali kan walima Bassirou Djomaye Faye ka san kɛlɛn mara kɛcogo Sénégal kunna.

Kɛri 12 ɲɔgɔn sama sama kɔ Senegal wassadɛn ye u ka jɛdi surɔ wassa yɛlɛma ka don san 2024 yafa sariya "loi d’amnistie" labaara cogo la. Wasaden kɛmɛ ni 60 kan , wasaden kɛmɛ ni 26 de sira di wasa sariyabɔlɔ in ka falɛn. O kɔrɔ bɛ a jira  ko kiribina kɛ sisan san 2021 ni san 2024 cɛ wilikajɔ fangaliw ni a tɔɲɔniwale kan. 

I ko ɲan fɔ aw ye cogomin, Sénégal jamana na bi,  avril kalo kile 2 ye  a san kɛlɛn de ye tiki tiki ko Bassirou Djomaye Faye ye a ka marada bɔ. A ka kalekandi sɛnfɛ a tun ye layidu ta ko a bɛna ɲɛda kura di Sénégal ma , ni yurukuruku kɛlɛli ni tungalata kɛlili ni jamana in ka yɛrɛɲéya sabatili ye . san kɛlɛn kɔ yala ni layidu nunu timɛni dabɔra wa. 

Mali politikitɔnw ni jamanaden tɔgɔlatɔn dɔw farala ɲɔgɔn kan bɔlɔnɔbila kɛ bɛnkansɛbɛn kelen na , u ye min wele ko "déclaration du 31 mars". O dantigɛli sɛbɛn in laɲini tun ye kalata kɛli de ye teliya la. San kelen o kɔ ta ma mɛnɛ, sisi ma bɔ. Politikimɔgɔ nunu seginna k'u ka laɲini lakuraya kunu,  k'u b'a fɛ  jamanaɲɛmaakalata ka kɛ teliya la Mali kɔnɔ.

La Guinée jamana na, kalo 8 kasɔ kɔ donatɛmɛfanga ɲɛmaa kɔrɔ Moussa Dadis Camara ye fiɲɛbɔda sɔrɔ nin dɔgɔkun furancɛ in na.  O ko lawaleyara la Guinée donatɛmɛfanga ɲɛmaa général Mamady Doumbouya ka jumadon yafa de kɔ

An bɛ jatikila minɛ cote d’ivoire bi, yɛn mun falɛn dona musso ka jigini sɛkɛna fiɲɛbɔ congé de maternité kuntagala la ni mars kalo in na wagati kofɔlɛn bɔra kalo 3 la ka kɛ kalo 6 ye. Nin ye latikɛ ye mun mɔnɛ bina bɔ mussow fɛ minun bɛ barakɛ jamana tokola baradaw la.o musso ko fɔlɛn bi seka ta sekɛna fiɲɛbɔla sisan kalo fila yani u ka jigini cɛ , o kɔ U bɛ kalo nani sɛkɛnafiɲɛbɔ kɛ yani u ka kara dabɔli cɛ. 

Cameroun jamana na, ka kɛɲɛ ni  fanga politikitɔn RDPC ka san 40 sɔrɔli ye . an bɛ kuma labila aw ye bi ye jamanaɲɛmaa Paul Biya ka mara kɛcogo de kan, a sigili ni bi cɛ jamana in kunna.Aw yɛrɛ bolo jamanaɲɛmaa in ye taaɲɛ jumɛn de lase Cameroun ma a ka san 40 ni kɔ mara in kɔnɔ? 

Kɔsa in na, mɔgɔ caman diyagoyara minɛna Burkina Faso, kunnafonidilaw, hakilinafɔlaw , walima politikimɔgɔw k'a sababu kɛ u ka kumakan dɔw ye. Mɔgɔ minɛnen nunu cɛma an bɛ se ka Burkina kunnafonidalaw ka ɲɛmaa Guézouma Sanogo n'a ka dankan kɛ misali ye . Olu minnu diyagoyaminɛ "centre norbert zongo" la nin dɔgɔkun in na u kɛlen kɔ k'u ka dusutiɲɛn jira ka kɛɲɛ ni kunnafonidilaw ka yɛrɛyeya minɛni ye u la Capitaine Ibrahim Traore tile la . 

An bɛ jatigila minɛ La Guinée de  bi , yen min  kalo 8 , "28 septembre" kasaara kiri kɔ , kasaaratɔw bɛ makasili la halisa u ka mɔnɛbɔwari saraliko la.Laginewari miliyari 19 min tun  sarali kofɔra kasaaratɔ kɛmɛ ni kɔ ɲɔgɔn ye,  ɲɛ ma sɔrɔ o ko la. Yala aw dun ye mun faamu mɔnɛbɔwari in sarali  sumayali la kiri ɲangiliw binnen kɔ? Nin wari in sarali tora mɔgɔ jalakilenw ma, Yala a ko bɛna ɲɛnabɔ aw yɛrɛ hakili la wa?

Sénégal jamanaɲɛmaa Bassirou Djomaye Faye sugandira ka Macky Sall nɔnabila jamana in kunna. Kalo damandɔ ka kɔn san 2024 marisikalo ɲɛ, mɔgɔ caman tun ye siga don kalata in kɛli la nga a ko labanna ka kɛ daamu kɔnɔ. O siratigɛ la an bɛ kuma di aw ma bi Sénégal fanga yɛlɛmacogo de kan. K'a ta Macky Sall la,  ka na se  Bassirou Djomaye Faye ma, nin ɲɛmaa nunu bɛɛ sigira kasɔrɔ jamana in ka kalan, nga o m'a bali Sénégal ka politikiko bɛɛ labanna kumaɲɔgɔnya la.