In deze Bijbelstudie van Leander Janse staat een indrukwekkende gebeurtenis centraal: hoe de inwoners van de goddeloze stad Ninevé reageren op de korte, krachtige boodschap van Jona: ‘Nog veertig dagen en Ninevé wordt ondersteboven gekeerd.’ Wat volgt is een onverwacht massaal berouw. ‘De mensen van Ninevé geloofden in God,’ staat er. Ze vasten, trekken rouwgewaden aan en roepen tot God, van jong tot oud; zelfs de dieren worden erbij betrokken.
De reactie van de koning is al even aangrijpend. Hij verlaat zijn troon, legt zijn staatsiegewaad af, hult zich in een rouwgewaad en gaat in het stof zitten – een oosterse uiting van diep berouw. Hij beveelt de hele stad te vasten, zich te bekeren van geweld en ‘met kracht tot God te roepen’. Deze vier uitingen – vasten, rouwkleding, gebed en bekering – vormen een roep om genade.
Wat volgt is wonderlijk: ‘Toen zag God wat zij deden… en Hij deed het niet.’ Gods oordeel blijft uit. ‘God reageert op onze reactie,’ zegt Leander. Deze studie laat zien dat God een levende en horende God is, vol barmhartigheid, een God die liever genade toont dan oordeel.
‘Hoe zou hij geroken hebben?’ vraagt Leander Janse zich af, als hij het moment beschrijft waarop Jona door de vis op het droge wordt uitgespuugd. Na drie dagen in het donker, op de grens van leven en dood, ligt Jona op het strand. En dan gebeurt het: ‘Het woord van de Heere kwam voor de tweede keer tot Jona.’ God geeft hem een nieuwe kans.
De reis naar Nineve is lang, zo’n maand lopen. Tijd om na te denken. Jona gaat, dit keer wel. Zijn boodschap is kort en krachtig: ‘Nog veertig dagen en Nineve wordt ondersteboven gekeerd.’ Maar, legt Lander uit, het Hebreeuwse woord ‘hafak’ kan ook iets anders betekenen: kantelen, veranderen, bekeren. De dreiging draagt tegelijk ook hoop in zich. God wil genade geven.
‘De prediking is geen prediking als we Gods boodschap niet brengen.’ Leander maakt duidelijk dat ware verkondiging niet gaat om wat mensen graag willen horen, maar om wat waar is. Jona preekt geen zachte boodschap, maar roept op tot bekering en gerechtigheid. Zelfs voor een stad als Nineve is er nog tijd. De kern is helder: God wacht. Hij wil redden. Zelfs de meest verdorven stad krijgt nog veertig dagen.
In het gebed van Jona, uitgesproken vanuit de buik van de vis, kijken we recht in het hart van een man die opnieuw heeft leren bidden. ‘Oh God, mijn God,’ roept hij (Jona 2:1). In deze lezing laat Leander Janse zien hoe dit gebed een spiegel is van het evangelie. Jona erkent zijn zonde en Gods oordeel: ‘Verstoten ben ik van voor uw ogen’ (vers 4). Hij beseft dat hij zichzelf niet kan redden: ‘De grendels sloten zich voor eeuwig achter mij’ (vers 6). Deze erkenning is volgens Leander essentieel om het evangelie te begrijpen.
Maar er klinkt ook hoop. Jona herontdekt Gods barmhartigheid – een God ‘die rijk is in barmhartigheid’ (Efeze 2:4). God wil niet alleen redden, Hij doet het ook: ‘Maar uit het verderf trok u mijn leven omhoog’ (vers 6). Dat besef leidt tot dankbaarheid: ‘Met dankzegging zal ik u offers brengen’ (vers 9), en vervolgens tot overgave: ‘Wat ik beloofd heb, zal ik nakomen.’
Leander: ‘Herken jij die dankbaarheid? Want wie Gods verlossing werkelijk begrijpt, wordt een dankbaar, toegewijd mens die leeft tot eer van Hem.’
In deze aflevering word je meegenomen in het hart van Jona’s gebed, midden in de buik van de vis. Leander Janse stelt direct de kernvraag: "Welke God roept Jona aan?"
Allereerst is God degene die hoort en antwoordt. Jona bidt: “Ik riep uit mijn benauwdheid tot de Heere en Hij antwoordde mij.” Dit laat zien: gebed is geen therapie, maar een gesprek met een levende God. Vervolgens leert Jona dat God soeverein is – Hij is actief aanwezig, zelfs in het lijden. “U wierp mij de diepte in,” zegt Jona, waarmee hij erkent dat niet de zeelieden, maar God zelf zijn leven leidt, zelfs als dat door het water gaat.
Ook herkent Jona dat God rechtvaardig is: “Verstoten ben ik van voor uw ogen,” zegt hij, beseffend dat zijn ongehoorzaamheid gevolgen heeft. Tegelijk roept hij uit: “Maar uit het verderf trok U mijn leven omhoog, Heere mijn God.” – God redt. En meer nog: Hij is “goedertieren” – vol standvastige liefde. Een God die niet loslaat, maar zich aan mensen verbindt. Uiteindelijk jubelt Jona: “Het heil is van de Heere.” Alles wat goed, bevrijdend en helend is, komt van Hem.
Leer deze God kennen zoals Jona Hem herontdekt – als je bidt, spreek dan niet alleen je nood uit, maar noem Hem zoals Hij is. Dat verandert alles.
In deze aflevering van Het Evangelie van Jona staat het gebed van Jona centraal, uitgesproken vanuit het binnenste van een grote vis. Wat op het eerste gezicht een straf lijkt, blijkt juist een reddingsactie van God. “Toen bad Jona tot de Heere zijn God vanuit het binnenste van de vis,” lezen we in Jona 2. Leander Janse nodigt ons uit om stil te staan bij die noodsituaties in ons eigen leven: momenten waarin we, net als Jona, geen uitweg meer zien en alles dreigt te verdrinken in verdriet, verlies of angst.
De kernboodschap is dat het niet de nood zelf is die ons verandert, maar wat we met die nood doen. “Jona veranderde op zich niet door in de buik van de vis te zitten, maar door in de buik van de vis te bidden.” Dat gebed is geen formule, maar een terugkeer tot God. De vis wordt zo het atelier waarin God Jona opnieuw leert bidden.
Gods doel is niet alleen redding, maar ook vorming. “Het grootste wonder is niet dat Jona overleeft in de vis, maar dat Jona verandert in de vis.” In onze diepste nood ontdekken we wie God werkelijk voor ons is – en dat Hij genoeg is. Zoals Tim Keller zegt: “Je beseft niet dat Jezus alles is wat je nodig hebt, totdat Jezus alles is wat je hebt.”
In deze achtste aflevering van de videoserie Het Evangelie van Jona, neemt Leander Janse ons mee naar Jona’s vlucht en de storm op zee. Eén boodschap staat centraal: zelfs in de chaos is God nabij, aan het werk en vol genade. Terwijl Jona probeert te ontsnappen aan Gods opdracht, barst er een storm los. De zeelieden, die eerst tot hun eigen goden roepen, raken diep onder de indruk van de macht van Jona’s God. Wanneer de zee tot rust komt nadat ze Jona overboord hebben gegooid, “vreesden de mannen de Heere met grote vrees; ze brachten Hem offers en deden geloften.”
Leander Janse wijst op het opvallende contrast: Jona’s vroom klinkende woorden blijken hol, terwijl de heidense zeelieden — door hun daden — juist eerbied en toewijding tonen aan God. En dan is daar dat onverwachte moment van hoop: God stuurde een grote vis om Jona te redden. Geen veroordeling, maar genade.
Deze Bijbelstudie wil je bemoedigen: ook als je je in de buik van de vis bevindt – verloren, uitgeput – is God daar. Zijn plan faalt niet. Zijn liefde is groter dan onze zwakte.
In deze Bijbelstudie over Jona 1:11-12, onderdeel van de serie Het Evangelie van Jona, neemt Leander Janse ons mee naar een aangrijpend moment op zee: een storm die woedt, een profeet op de vlucht, en een God die niet genegeerd kan worden. Jona erkent eerlijk: ‘Ik weet dat deze storm door mij komt.’ Hij is de oorzaak van de chaos, maar niet bepaald een toonbeeld van berouw. Zijn hart blijft gesloten, en toch stelt hij voor: ‘Gooi mij maar in zee; dan zal het kalm worden.’ Geen gebed, geen smeekbede – maar wel een poging om de zeelieden te redden, een mengeling van koppigheid en compassie.
Leander Janse laat zien hoe deze daad niet losstaat van het evangelie: Jona’s offer wordt gelegd naast het volmaakte offer van Jezus Christus. Waar Jezus gehoorzaam en vol liefde zichzelf geeft, handelt Jona uit schuld en tegenzin. Toch verbindt Jezus zelf Zijn dood met Jona’s verhaal: drie dagen in de vis als voorafschaduwing van Zijn eigen opstanding.
Als Jona overboord gaat, wordt het stil. Die kalmte verbeeldt Gods vrede wanneer gerechtigheid is vervuld. ‘Er is geen veroordeling meer voor wie in Christus Jezus zijn’ – zo wijst Jona’s reis ons op de diepe rust van Gods genade.
De confronterende vraag ben jij een toneelspeler? staat in deze Bijbelstudie centraal. Niet in de creatieve zin, maar zoals de Bijbel spreekt over hypocrisie – doen alsof je iets bent wat je niet echt leeft. Aan de hand van het verhaal van Jona, die zegt: ‘Ik vrees de Heere, de God van de hemel,’ terwijl hij juist voor diezelfde God op de vlucht is, legt Leander Janse bloot hoe woorden en daden soms pijnlijke tegenpolen kunnen zijn.
De zeelieden zijn geschokt: ‘Hoe hebt u dit kunnen doen?’ Want Jona’s belijdenis klinkt oprecht, maar zijn gedrag verraadt iets anders. Zo ontstaat er een spiegel: ook wij kunnen mooie woorden spreken over geloof, terwijl ons hart elders is. Leander daagt ons uit tot zelfonderzoek, maar niet zonder genade. ‘Je bent een huichelaar omdat je een zondaar bent,’ zegt hij eerlijk. Maar juist daarom is er hoop: Jezus kwam ook voor toneelspelers.
Door eerlijk te worden over onze dubbelhartigheid en die bij God te brengen, kan er herstel komen. ‘God wil een mens uit één stuk maken,’ klinkt het hoopvol. En wie zichzelf leert kennen, wordt zacht naar anderen. Want genade is er niet alleen voor de verloren zoon, maar ook voor de oudste broer.
In deze aangrijpende Bijbelstudie wordt het beeld van een slapende Jona te midden van een hevige storm op zee gebruikt door Leander Janse als spiegel voor ons eigen geestelijk leven. Terwijl de zeelieden in paniek zijn, bidden en alles doen om te overleven, ligt Jona diep te slapen in het ruim van het schip. ‘Hoe kunt u zo diep in slaap zijn?’ vraagt de kapitein hem. Deze vraag klinkt door als een oproep aan ons allemaal: zijn wij geestelijk wakker of weggezakt in een roes?
Leander wijst op het contrast tussen de heidense zeelieden en de profeet Jona. Waar zij roepen tot hun goden en alles op alles zetten, is Jona stil, teruggetrokken en ongehoorzaam. Hij lijkt afgestompt, misschien door verdriet of teleurstelling over Gods opdracht. Het roept de vraag op: zijn wij als kerk wakker in een wereld die zinkt als een schip?
Deze boodschap is geen vingerwijzing, maar een liefdevolle aansporing: ‘Laat deze boodschap als een steentje zijn bij jouw levensbootje waardoor je wakker wordt.’ Jezus komt spoedig terug. Laten we daarom niet slapen, maar wakker zijn – als zoutend zout en lichtend licht, dragers van een hoopvolle boodschap die écht redding brengt.
In deze aflevering duiken we verder het verhaal van Jona in. Jona is op de vlucht voor God, maar God laat hem niet zomaar gaan. ‘Maar de Heere wierp een hevige wind op de zee’ – zo begint het keerpunt in dit verhaal. Die storm is geen toeval: het is Gods werk, doelbewust en liefdevol ingezet. God slingert de storm als het ware op Jona’s pad, een genadige confrontatie.
Leander laat zien hoe dit zinnetje diepe waarheid bevat: God is soeverein. Hij bestuurt stormen, ziekte, voorspoed en tegenspoed. Alles ligt in Zijn hand. Dat is een ongemakkelijke gedachte in onze tijd, waar we liever een zachte God zien die niets met het kwaad te maken heeft. Maar de Bijbel maakt duidelijk: ‘De Heere heeft gegeven, de Heere heeft genomen.’ God staat niet machteloos aan de zijlijn, maar is met alles verweven – ook met onze pijn.
Deze storm brengt Jona terug naar Gods hart. En zo gebruikt God nog steeds stormen in ons leven: niet om ons kapot te maken, maar om ons terug te brengen bij Hem. ‘Misschien zie je pas achteraf: God heeft iets van mij afgenomen, om me iets veel heerlijkers te geven.’ Zo groot is Zijn goedheid.
In deze Bijbelstudie staan we stil bij het vervolg van Jona’s vlucht – en Gods verrassende antwoord daarop. Terwijl Jona denkt ver weg van God te kunnen vluchten, ‘wierp de Heere een hevige wind op de zee’. Die storm is niet zomaar natuurgeweld: het is een doelgerichte, genadige ingreep van God zelf. Leander Janse onderstreept dit: ‘De Heere wierp de storm’ – God slingert hem als het ware op Jona’s pad, als een liefdevolle wake-up call.
De storm laat zien dat God soeverein is: Hij heeft de zee en het droge gemaakt, Hij beschikt stormen én kan ze stillen. Deze waarheid is misschien confronterend, zeker als we door eigen stormen gaan – ziekte, verdriet, verlies – maar ook troostvol. Want niets gaat buiten Gods hand om. ‘Beter in de handen van een almachtige God die je niet altijd begrijpt, dan in de handen van een machteloze God die je wel begrijpt maar niets voor je kan doen.’
De boodschap is helder: God laat Zijn kinderen niet los. Hij gebruikt zelfs stormen om ons terug te roepen naar Zijn hart. Zoals Jona uiteindelijk zal ontdekken: de storm was geen straf, maar genade. Een kruispunt. Een keerpunt. Een uitnodiging om weer thuis te komen bij God.
In deze Bijbelstudie duiken we in de eerste drie verzen van het boek Jona, waarin de profeet direct van God een duidelijke opdracht krijgt: ‘Sta op, ga naar de grote stad Ninevé en predik tegen haar.’ Maar in plaats van te gehoorzamen, kiest Jona ervoor om te vluchten – weg van de stad, maar vooral weg van God. ‘Hij daalde af naar Jafo,’ staat er, en vervolgens ‘daalde hij af in het schip.’ Een neergaande beweging, letterlijk en geestelijk.
Leander stelt dat we Jona niet te snel moeten veroordelen, maar juist naast hem moeten gaan zitten. Want wie kent niet de neiging om weg te lopen als Gods opdracht onbegrijpelijk of moeilijk voelt? Jona had misschien angst, trots, verwarring of zelfs wantrouwen tegenover God. Net als wij soms. En toch, in alles blijkt Gods hart: vol rechtvaardigheid, maar ook vol barmhartigheid. ‘God wil niet dat enigen verloren gaan, maar dat allen tot bekering komen.’
Deze Bijbelstudie wordt heel persoonlijk: Waarin lijk jij op Jona? Vlucht jij ook, uiterlijk of innerlijk? En durf je dan te bidden: ‘Heere, toon mij waar ik U wantrouw?’ Gods genade is groter dan onze vlucht. Hij zoekt je op, soms bij de hand, soms in je nekvel – maar altijd uit liefde.
In deze Bijbelstudie-serie over Jona neemt Leander Janse je stap voor stap mee door dit Bijbelboek. Geen heldenverhaal, maar het relaas van een profeet die niet wil doen wat God zegt. Volgens Leander is Jona vooral ‘een profeet die in verzet komt tegen Gods genade’.
Deze eerste aflevering laat zien hoe het Bijbelboek vragen stelt over gehoorzaamheid, roeping en Gods omgang met mensen – ook buiten Israël. Leander wijst erop dat het boek bewust eindigt met een open vraag: ‘God heeft het laatste woord – en dan is het stil.’ Dat dwingt jou als lezer om ook zelf positie te kiezen. Wat is jouw antwoord op de vragen die het boek stelt?
‘Jona had een theologisch probleem met God. Hij wist hoe God is – genadig en geduldig – maar hij wilde dat niet.’ Het zet je aan tot nadenken. Over jezelf, over hoe je kijkt naar ‘de ander’, en over hoe ver Gods genade reikt. Doe dus mee en begin aan een Bijbelstudie over Jona!