De titel is meer: Meniere vroeger en nu, want ik vertel over uitspraken van eind jaren '80 en hoe ik erover denk en hoe daar tegenwoordig over wordt gedacht. 

In de jaren '80 werden er boekjes uitgegeven met informatie over Meniere, door de N.S.V.M. In deze aflevering ga ik in op het artikel geschreven door KNO arts prof dr Oosterveld.

(foto is uit het Meniere boekje Balans, 8e jaargang, no 1,1990)

Volledig transcript volgt nog

Om overzicht te krijgen in de acties die ik kan gaan doen om straks het nieuwe boek goed de wereld in te brengen, heb ik een Mindmap gemaakt. Ik vertel welke onderwerpen belangrijk zijn, waar ik aan moet denken en wat handig is om te regelen. Het boek verkoopt zich namelijk niet vanzelf. 

(eigen foto van de Mindmap)

Volledig transcript volgt nog

Een aflevering over het schrijfproces van mijn derde boek Hoor jij wat ik hoor? Vanaf het begin, de eerste verhalen tot en met de verzending naar de drukkerij. 

(eigen foto van het tinnitus schrift)

Volledig transcript volgt nog

Als je spullen van vroeger aan het opruimen bent, kom je heel wat tegen. Dan komen er ook heel wat herinneringen naar boven. Soms pijnlijk, soms grappig, soms verbazend. Er komt van alles aan emoties langs. En zal ik het blijven bewaren of nu echt een keer wegdoen?

Eigen foto van bewaarde spullen

Volledig transcript volgt nog.

In mijn leven is een kantelpunt, het moment tussen een leven zonder en met Meniere. Maar dat kantelpunt was eigenlijk een kruispunt, want er hadden hele andere dingen kunnen gebeuren als ik iets anders had 'gekozen'. Hoewel dat toen geen bewuste keuze zou zijn geweest. Ik vertel ook wat heb ik dan wel gedaan.

(eigen foto)

Volledig transcript volgt nog

Ik leer veel van de nascholingsdagen, georganiseerd door Hooridee. Als ik dan ook apparatuur kan uitproberen waardoor ik beter kan spraakverstaan, dan is dat geweldig. 

Een aflevering over soloapparatuur naast het gebruik van hoortoestellen.

Op de foto zie je mij tijdens de presentatie tijdens de nascholingsdag. Hier heb ik de inductielus om.

(foto: Marijke van den Berg)

Volledig transcript volgt nog

Er zijn verschillende spelletjes waarbij evenwicht een rol speelt. Trouwens, tijdens elk spel dat je doet is je evenwicht betrokken, want ons evenwichtszintuig staat altijd 'aan'

(Eigen foto van het spel Acrobat Tower)

Volledig transcript volgt nog

Ik heb iets vreemds ontdekt. Ik ben minder alert zonder hoortoestellen in. Het zou beter zijn als ik juist dan beter oplet, qua veiligheid. 

(eigen foto van bril, hoortoestellen en spiegeltje)

Volledig transcript volgt nog

s Morgens vroeg op de camping. Alles is roerloos. Zo ervaar ik dat tenminste. Klopt dat wel? Roerloos is ook een vorm van stilte. Net als tijdloosheid ervaren. Stil de tijd.

(eigen foto van gehaakte windvanger die roerloos hangt)

Volledig transcript volgt nog.

Het horen van allerlei geluiden is niet meer vanzelfsprekend als je gehoorverlies hebt. Als je dan hoortoestellen gaat dragen, is er een ware geluidenontdekkingsreis. Ook ontdek hoe luid de omgeving is. Ineens hoor ik iets knisperen. Wat is dat eigenlijk, knisperen?

(eigen foto van lang geleden, winters tafereel, knisperende sneeuw)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast van Paula Hijne. En ik maak deze podcast naar aanleiding van het boek 'Evenwicht, in uitvoering' en ook over alles wat mij uit evenwicht brengt of juist weer in evenwicht terugbrengt. En dan heb ik het ook met name over het gehoorverlies en de tinnitus, beperkingen waar ik ook mee te maken heb. Dit is seizoen 9, aflevering 16: Knisperen.

In 2019 kreeg ik mijn hoortoestellen. Dat was eigenlijk de 2e keer, want de allereerste keer kreeg ik in 2006. Dat is toen helemaal misgegaan. Daardoor kreeg ik de aanvallen van draaiduizeligheid, wat uiteindelijk de ziekte van Ménière is geworden. Toen heb ik geen hoortoestellen daarna meer gedragen. Maar in 2019 ben ik dan toch met hoortoestellen begonnen, omdat het gehoorverlies zó veel werd, dat door de kno-arts het advies werd gegeven: begin aan hoortoestellen, want dat zorgt ervoor dat je veel minder energieverlies tijdens het spraakverstaan hebt. Dat heb ik toen heel langzaam opgebouwd. Maar wat nog meer opviel is dat wat ik toen hoorde, met die hoortoestellen in, dat er zó veel geluid om ons heen is. Het was écht voor mij een soort geluiden-ontdekkingsreis. Ik heb een aantal van die dingen opgeschreven. Dan ging het over ..ehm.. dat ik allerlei opmerkingen heb gemaakt over wat ik nou allemaal hoor en hoe ik dat dan hoor.

Tjonge wat hebben de mensen harde stemmen.

Hmmm mijn eigen stem klinkt alsof ik in een ton zit, het is zó hol!

Ik schrik van de piep van de magnetron.

Wat een ongelofelijk hard geluid maakt de waterkoker. Ik loop liever even weg, want het doet pijn aan mijn oren.

De wc doortrekken! Ik probeer zo snel mogelijk de wc uit te vluchten. Dat kletterende water, au au!

Het ritselen van de krant. Dat is een nieuw geluid, ik heb dat nog nooit eerder gehoord.

Wat hoor ik toch? Het blijkt de klok te zijn, aan de muur.

Hmm zijn dat rollende containers buiten?

Logeervogel. Hij blijft maar kwebbelen, pfff dat deed hij anders nooit.

De vulpen krast op het papier!

Hè, dat is gek, de toetsen van de computer die maken geluid!

Oh, wat zorgt de harde wind langs mijn oren voor een onaangenaam geluid!

Wat zijn er een boel vogels in het bos, ik hoor ze van alle kanten!

Dat verkeer buiten, daar word je moe van zeg! Wat zijn dat veel verschillende tonen!

In 2019 heb ik een hoor-dagboek bijgehouden en daar heb ik allemaal dit soort opmerkingen in opgenomen. Het ging met name ook over hoe het gehoorverlies was, maar ook hoe de tinnitus was op dat moment. D'r waren heel veel geluiden die mij ineens opvielen. Heel veel geluiden die me opvielen, die ik nooit in mijn leven eerder heb gehoord. Of wat dan zó lang geleden is, dat ik dat eigenlijk vergeten was. Dat is zó bijzonder om ineens al die geluiden te horen, maar ook om te horen hoeveel geluid er is.

Ja, en wat is dan geluid? Ik heb het daar wel eerder over gehad. Geluid zijn trillingen in de lucht, die door gezonde oren zijn waar te nemen. Geluid is hoorbaar wanneer de trillingen elkaar voldoende snel opvolgen en de geluidsbron de mogelijkheid heeft uiteindelijk voldoende geluidsenergie aan het oor heeft af te geven. Een andere definitie van geluid is: de trilling in het frequentiebereik dat door het gehoor kan worden waargenomen. Dat staat in het audiologie-boek. Dat is een hele korte samenvatting van wat geluid is.

En geluiden horen we via onze oren. Maar geluid kunnen we ook in ons hele lijf voelen zoals in de muziek, de bastonen en de drum. Want ons lijf is namelijk één grote klankkast met allerlei holtes. In het hoofd en in de borst en in de buik. Ons lijf bestaat voor een groot deel uit water. En geluiden, trillingen en vibraties die worden zo door het hele lichaam geleid. Ik heb het dan over het geluid wat we opvangen met onze oren.

Ik heb deze aflevering genoemd: knisperen. En wat is knisperen dan? Knisperen, ik vind dat een fascinerend woord. Ik vind dat een, ja misschien wel een grappig woord. Knisperen dat betekent... dat is een zacht knetterend of krakend geluid. Dat wordt vaak veroorzaakt door iets dat droog is of iets wat afbreekt. Dat is bijvoorbeeld als je over de verse sneeuw heen loopt, dan kraakt dat, maar dat kun je bijna knisperen noemen. Want echt kraken is het ook niet, het is meer echt een soort knisperen, ja... daar is het woord ook voor bedoeld.

In de zomer is het juist als er heel veel droog gras is, met name ook in de duinen, daar heb je allemaal van dat hele stugge gras en als dat dan helemaal verdroogd is en je gaat daarop lopen, dan hoor je het knisperen. Kan ook zijn een plastic zakje wat je helemaal aan het verfrommelen bent of wat je open maakt, dat kan ook knisperen. Maak je het niet stuk, maar dat is wel droog en het is een soort ja, zacht geluid wat -als je het over plastic zakjes hebt- kan het ook juist een heel onaangenaam geluid zijn, omdat het knisperen dan heel luid is, heel hard is.

Knisperen is dan dus knetteren en kraken. Maar ik vind knetteren en kraken vind ik net een beetje ..ehm.. een luider geluid dan knisperen. Knisperen is een wat zachter geluid. Dan kan je het ook hebben over ritselen. Maar ik vind ritselen iets heel anders dan knisperen. Het ritselen van de bomen als je alle blaadjes heen en weer hoort gaan, als de wind er doorheen gaat, dat is het ritselen van de bomen. Dat vind ik geen knisperen. Knisperen is een beetje krokanter of zo. Ik weet niet hoe ik het anders moet uitleggen.

Nou kun je ook een knisperend geluid horen in je oor. En dat kan komen door problemen met de buis van Eustachius. De buis van Eustachius, die zit in het middenoor en die heeft een verbinding met de neus- en keelholte en als dat niet goed functioneert kan dan knisperend, hoorbaar iets zijn wat je dan dus hoort in je oren. Dan kan het zijn dat die buis van Eustachius niet goed opent, dat daar een soort druk op komt. En om dat weer weg te krijgen, als je dat zelf wilt doen, dan kun je je oren klaren. Dan kun je je neus snuiten door eerst je neus dicht te knijpen en dan doen alsof je snuit. Moet je ook je mond dicht houden en dan even doen alsof je snuit en dan gaan die trommelvliezen, die ploppen weer open. Die gaan natuurlijk niet echt open, maar die buis van Eustachius die opent zich dan eigenlijk. Dat is wat er gebeurt. En dan kan het zo zijn dat het knisperen weer weg is. Blijft het knisperen? Dan is het -denk ik- wel handig om naar de arts te gaan, om te kijken wat daaraan gedaan kan worden. Want als je altijd het knisperen hoort, of die druk op je oor zo voelt, dan is dat onaangenaam. Dan kun je er beter iets aan laten doen.

De buis van Eustachius kan ook dicht gaan als je heel erg verkouden bent en dat is wat ik ja, geregeld wel ken. Dat is dan zo'n dof gevoel, dan hoor ik ook bijna helemaal niets meer, en dan is ook die buis van Eustachius.. omdat de neus verstopt zit, is ook het gehoor... werkt dan minder goed. Maar ja, als het weer over is, is er ook weer niets aan de hand.

Dat knisperende geluid kan ook komen als er oorsmeer in je oor zit, dat zit in het buitenoor. En dat oorsmeer kan zich zo ophopen voor het trommelvlies, zodat het trommelvlies niet meer goed kan bewegen. Het irriteert misschien het trommelvlies ook wel, helemaal als het er een beetje tegenaan komt. En dat kan ook een knisperend geluid opleveren.

En wat ook kan is dat de tinnitus die je hoort, dat dat gaat knisperen. Dat het geluid een knisperend geluid is. Knisperen is ook wel een woord, een onomatopee, oftewel een klanknabootsing, want knisperen lijkt een beetje alsof het een onomatopee is. Er zijn nog meer woorden die een klanknabootsing zijn, zoals ..ehm.. een gil, een sis, zoef, floep, klets, au, hik, tsjilp, kwek, miauw, klok, slok, plons, gak, bam, bons.

Ja, ik doe natuurlijk al een beetje zoals het geluid klinkt, maar dit zijn ook gewoon woorden die je dus kan opschrijven. Het is écht een klanknabootsing. En knisperen kan daar wel tussen passen, zo'n klanknabootsing.

Er zijn ook vogels die hebben hun naam te danken aan het geluid wat ze maken. Zo heb je de koekoek en de tjiftjaf, de kievit, de oehoe, de grutto, de tureluur. Moet je maar eens goed gaan luisteren naar als je meerdere grutto's hoort, dan hoor je de hele tijd ‘grutto, grutto, grutto!’ Dat is écht heel grappig om te horen. Dan vind ik het wel weer gek dat een duif, een duif zegt altijd roekoe, dan zou je denken dat je een duif eigenlijk ‘roekoe’ moet noemen. Het geldt dus niet voor alle vogelnamen dat dat meteen de klanknabootsing is. Want dan zou een duif dus roekoe heten.

Maar zo'n klanknabootsing is ook dat knisperen. En wanneer hoor ik het knisperen? Nou, ik heb nu nieuwe hoortoestellen en met die nieuwe hoortoestellen daar zit het microfoontje op een andere plek dan bij mijn andere hoortoestellen. En nu is het zo dat ik mijn haren heel vaak over dat hoortoestel hoor wrijven. En helemaal met natte haren en als dat dan natte haren zijn, dan is het ook echt een beetje een knisperend geluid. Wanneer ik het ook hoor knisperen is als ik m'n nek draai. Als ik mijn nek horizontaal heen en weer beweeg, dan wil het nog wel eens dat het een beetje aan het kraken is, maar omdat het toch een zacht geluid is, noem ik het knisperen.

En dan heb je het ook vaak over krakende chips. Maar als ik chips eet zonder dat ik mijn hoortoestellen in heb, dan is het geen kraken meer, maar dan wordt het chips eten wordt knisperen. Ik heb het ook bij bepaalde nootjes. Bij zonnebloempitten, als ik die eet. Dan is dat een...

Na de warme douche vind ik het heerlijk om daarna even onder de koude douche te staan. De tinnitus wordt er niet meer of minder van, dus ik ga nog steeds te stralen onder de douche. Maar hoe douche ik veilig? Zonder uit te glijden over de vloer?

(eigen foto: handgreep in onze douche)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast van Paula Hijne. Deze podcast gaat over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Het gaat over ons fysieke evenwicht, het gaat ook over wat mij uit evenwicht brengt of wat mij in evenwicht houdt en dat kan zowel fysiek als psychisch zijn. Dus vandaar evenwicht in de breedste zin van het woord. Dit is seizoen 9, aflevering 15: Koud douchen.

Als je mij al heel lang volgt, dan weet je misschien ook wel een keer dat ik heb gesproken over douchen. Seizoen 6, aflevering 8 'Douchen'. Toen sprak ik over hoe lekker het douchen is in relatie tot tinnitus. Want de tinnitus die werd eerst overstemd door de luide douchestralen. En dan was het in mijn hoofd even helemaal stil. Dat is nu niet meer zo. Ik heb steeds meer gehoorverlies gekregen en die harde geluiden van het water worden dus niet meer helemaal overstemd door de tinnitus. Dus die tinnitus die hoor ik ook, als ik die harde stralen, als ik dat water, hoor kletteren langs mijn oren, dan hoor ik daar de tinnitus bovenuit. En toch sta ik nog steeds te stralen onder de douche. Want dat was toen de aanleiding van die aflevering. Dat ging over dat tinnitus zo fijn overstemd kan worden door het douchen. En nu het bij mij niet meer het geval is, die over, ...dat overstemmen, helpt het mij toch nog enorm om heerlijk onder de douche te staan, omdat je gewoon lekker kan ontspannen!

En deze aflevering gaat over het koud douchen. Daar bedoel ik eigenlijk mee het douchen met koud water. En het liefst doe ik dat na de warme douche en dat vind ik dan heel fijn. Dat voelt enorm fris! En dan, tijdens het warme douchen, dan kijk ik al uit naar het koude water wat ik erna nog ga krijgen. En wat ik daarna voel over mijn hele lijf, brrrr! Zo lekker!

Koud douchen blijkt ook heel goed te zijn voor het immuunsysteem. Het immuunsysteem krijgt dan een soort boost. Dat wordt even extra aangezet om te helpen je lichaam met allerlei stoffen die in je lijf zitten die niet goed zijn, om die dan weer te verwijderen.

En met het schrijven van het boek over tinnitus, heb ik gekeken naar allerlei oorzaken en toen kwam ik uit bij de Ayurveda. De Ayurveda die geeft bepaalde oorzaken voor tinnitus aan. In die Ayurvedische geneeswijze benoemen ze andere oorzaken voor tinnitus dan die in de reguliere gezondheidszorg worden benoemd. Dan gaat het over overbelaste zenuwen, altijd maar praten, overmatig sporten, te veel achter de computer werken of tv kijken, slechte spijsvertering, te veel diëten, te vaak blootstelling aan kou, te veel zwemmen en duiken, geluidsoverlast.

Nou, die laatste, geluidsoverlast, dat is er eentje die ook in de reguliere gezondheidszorg wordt genoemd. Overbelaste zenuwen, als het gaat over stressreacties in je lijf, dan past het ook wel bij de reguliere gezondheidszorg. Maar te vaak blootstelling aan kou! Dat is wel een rare! Vind ik vreemd. Hoeveel is dan te vaak, vraag ik me af? Is dat 3x in de week? En dan alleen een paar minuten na die warme douche, als ik op de sportschool heb gedoucht. Of bedoelen ze daar dat het elke dag is en dat het een groot deel van de dag is dat je in de kou bent? Terwijl ze juist eigenlijk zeggen de temperatuur in huis, 20, 21 graden, als je dat nou terugzet naar 18, 19 graden dan zou dat ook heel goed zijn voor je lijf! Of is dat dan toch te koud? En dan vraag ik me af: hebben dan de mensen in Scandinavische landen dan veel vaker tinnitus? Als het gaat dus over te vaak blootstelling aan kou?

En sinds een paar jaar ben ik gewend aan koud douchen. Na die warme douche dus. Dat is ooit begonnen op de sportschool en dat was meer een beetje een uitdaging met de andere dames na de groepsles. Dat we dan, nou ja, allemaal gingen douchen en dat we op een gegeven moment hadden, we konden de douche -er was een thermostaatkraan- konden we ook op koud zetten, dat we dan de uitdaging hadden om daarna dus even koud af te douchen. En dat was in het begin natuurlijk, ja een beetje gillen en ..ehm.. van dat zijn we helemaal niet gewend dus ..ehm..... Maar naarmate je dat vaker doet, ga je... gaat je lichaam eraan wennen, ga je er zelf aan wennen en nu is het gewoon een gewoonte geworden!

En het koude douchen doe ik dus na de warme douche. Behalve als het 's avonds laat is en het is juist koud, dan wil ik de warmte vasthouden, dus dan ga ik niet koud douchen. En ook als ik me niet helemaal lekker voel, als ik verkouden ben of verkouden dreig te worden, dan wil ik die koude douche nog wel eens overslaan. Misschien zou het dan juist beter zijn, maar dan vind ik het niet prettig. Dus dan doe ik het niet. Maar de andere momenten wel. Ik merk dan geen verschil in de luidheid van de tinnitus. Het wordt er niet meer door, maar het wordt er ook niet minder door. Dan heb ik al zo van ja, dat koude douchen hoef ik dus niet meer of minder te gaan doen, toch?

Ik hou ervan om me wel lekker warm te voelen, aangenaam warm. Maar dan niet dus door de zon, zoals in de zomer. Dan is het me vaak veel te warm, daar kan ik eigenlijk helemaal niet zo goed tegen. En ook de hittebuien die ik nog steeds heb als gevolg van de overgang, in de overgang had ik ze heel vaak. En die blijf ik nog steeds houden, die hittebuien. En ik denk dat ik die ook nog heel lang blijf houden, want mijn moeder had het ook nog steeds, zelfs toen ze al 80 was, had zij het af en toe zó ontzettend heet en dan begon ze helemaal te zweten. Nou dat is wat ik ook nu nog steeds herken bij mezelf.

En ik houd er dus tegenwoordig van om na de warme douche toch ook koud te douchen.Tijdens zo'n hittebui dan doe ik mijn kleding allemaal zo veel mogelijk af. Ik heb vaak laagjes kleding aan, zodat het al koel is. En anders stap ik even naar buiten. Helemaal in de winter is het dan ook heel fijn om dan even buiten te staan, want dan is het ook wat koeler dus dan zoek ik ook de kou op. Vind ik toch wel prettiger om mee om te gaan.

Maar even terugkomen op dat douchen. Dat douchen, hoe doe ik dat veilig? Ik wil namelijk niet uitglijden. En de kans op uitglijden is groot tijdens het douchen, omdat dan de vloer vaak te glad is. Onder andere op de sportschool doe ik dan slippers aan en die slippers helpen mij om dan niet uit te glijden, onder de douche - of als ik wegloop uit de douche. En thuis hebben we daar ook veranderingen in aangebracht. Dat hebben we al vanaf 2006, toen hebben we de badkamer verbouwd en dat was vlak na de eerste aanval van draaiduizeligheid die ik had gehad. Die dus zo heftig was, dat toen we bezig waren met de indeling van de badkamer, dat ik toen al heb aangegeven: ik wil graag een vast zitje in de douche hebben -een soort klapstoeltje is dat dan én een handgreep aan de muur. Dan wordt het makkelijker om na een aanval toch te douchen en dat niet iemand mij steeds moet vasthouden, omdat ik de neiging heb om om te vallen, want dan kan ik mezelf vasthouden, of dus zo nodig dan dat ik ga zitten. En nu tijdens die wiebeldagen vind ik dat ook heel fijn. Ik wil nog wel eens gaan douchen met mijn ogen dicht en dan vind ik het heel fijn om die handgreep vast te houden, want dan weet ik ook dat ik ..ehm.. niet omval, want ik heb gewoon die steun dan. We hebben ook in onze badkamer een goede vloer. Die niet zo glad wordt. Een beetje een stroeve vloer en dat is wel heel prettig. Dan hoef ik niet per se slippers aan thuis als ik onder de douche ga.

Op vakantie is het natuurlijk heel wat anders. Als wij op vakantie gaan naar de camping, dan heb je daar het sanitair en vaak heb ik mijn slippers dan ook mee, omdat ik niet weet wat voor een vloer daar op de grond ligt. En dan is het heel prettig om met die slippers dan de douche in te stappen, dan voorkom ik gewoon dat ik uitglij. We gaan nu naar een camping met privé-sanitair. Daar wil ik eigenlijk mijn slippers niet aan doen, want ja het is gewoon van jezelf op dat moment. Maar ik heb dan wel een badmat mee en die badmat zorgt er dan toch voor dat ik daar aangenaam opsta, maar dus ook ..ehm.. een hele kleine kans, of eigenlijk géén kans heb dat ik zomaar uitglij.

In die tussendoor-vakanties die wij hebben, gaan we nog wel eens naar een Bed & Breakfast en daar heb je natuurlijk ook allerlei verschillende soorten badkamers, verschillende soorten douchecabines. En ook daar komen we af en toe echt zo'n gladde vloer tegen. En ik heb niet altijd mijn slippers mee die ik onder de douche mee aan kan. En als er dan een gladde vloer is, dan vraag ik altijd of zij een badmat hebben. Als zij die niet zelf hebben, dan willen ze nog wel eens dat ze dat dan voor mij gaan aanschaffen. En dan zeggen ze ook, als ze die dan goed desinfecteren, dan kunnen ze die ook vaker gebruiken als er nog iemand daarmee zit. Want vaak hebben ze niet eens daarover nagedacht dat dat wel eens te glad kan zijn. Maar dan geef ik het zelf dus aan. Want ik wil veilig kunnen douchen.

En tijdens het douchen, en dan gaat het weer echt over dat evenwicht, dan mijn haar wassen, doe ik niet door mijn hoofd helemaal achterover te kantelen. Want als ik mijn hoofd achterover kantel dan wil ik nog wel eens wat draaierig worden. Dus ik sta het liefst gewoon rechtop mijn haren te wassen en dat doe ik ook met het afdrogen van mijn haren. Dan ga ik ook niet te ver achterover en dat helpt enorm, dat je dan dus minder snel draaierig wordt en niet zomaar omvalt. Dus zo zijn er verschillende mogelijkheden dat als je veilig wilt douchen, dat je daar zelf een heleboel aan kan doen, als je daar maar alert op bent. Als je maar weet dat je er zelf iets aan kan doen om stevig te blijven staan en niet uit te glijden in de douche.

En ben jij ook van pla...

Ik ben graag lui en toch ben ik altijd bezig met iets. Dus, hoe doe je dat eigenlijk, lanterfanten? 

(foto: Roel Hijne, aan het strand in Zeeland)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En ook dit keer weer is het in die breedste zin. Je luistert naar Paula Hijne, auteur van het boek 'Evenwicht, in uitvoering'. En er valt nog veel meer te vertellen over dat fascinerende zintuig en ook over al die psychische ervaringen als je het hebt over het psychisch evenwicht. Dit is seizoen 9, aflevering 14: Lanterfanten.

De vorige aflevering ging het over die luie oren. En dat woordje 'lui' dat vind ik wel een apart woord, want ik zeg wel eens ik ben heel graag lui. Ik doe heel graag helemaal niets. En dan hoor ik mijn man al lachen op de achtergrond, want die heeft echt zo van: jij en niets doen, dat kan helemaal niet! Maar zo kwam ik ook op dat woord lanterfanten. En tijdens de vakantie dan is het eigenlijk het ultieme moment om vaak te lanterfanten. Maar, wat is lanterfanten dan precies? Ik was er eigenlijk wel nieuwsgierig naar. Dus ik ben op zoek gegaan, van wat wordt er nou gezegd over lanterfanten?

Nou, lanterfanten dat is een Nederlands woord en ja dat betekent eigenlijk luieren, rondhangen, niets doen. Andere woorden ervoor zijn: lummelen en niksen, dat is eigenlijk hetzelfde als niets doen hè. Rondslenteren. Het grappige is dat al deze woorden, dat zijn eigenlijk werkwoorden. En ik heb al een keer eerder een podcast gemaakt over niets doen, seizoen 6, aflevering 14. En dat niets doen dat ging over het feit dat het ook een werkwoord is en dat niets doen, niet bestaat. Want je doet altijd wel iets! Als jij rustig zit en helemaal niks met je handen doet, niks met je gedachten doet, dan ben je nog steeds iets aan het doen en dat is namelijk zitten, kijken, luisteren, ruiken. Je doet altijd namelijk iets.

Het woord lanterfanten dat is ja, een soort synoniem voor al die woorden waarin het niet helemaal duidelijk is wat je nou precies aan het doen bent. Ze zeggen het ook wel: het is een vorm van tijdverdrijf zonder specifiek doel. En dan is het zo dat je bij lanterfanten, dat kun je op een positieve manier zien. Dat is een manier van ontspannen. Waarbij je ook je geest de vrije loop laat. Maar je kunt het ook helemaal negatief zien en dat is dan die luiheid of tijdsverspilling. En dat zien zij dan negatief. Nou vind ik lui zijn helemaal geen negatief woord. Tenzij je natuurlijk hebt afgesproken om allerlei dingen te doen en je doet het vervolgens niet, dan kan je zeggen van: dan ben je lui, want je neemt niet je verantwoordelijkheid.

Maar lui zijn zélf, luieren, het vermijden van inspanning, vind ik helemaal niet zo heel erg. En met name op vakantie is dat natuurlijk helemaal het moment ervoor om dat lekker te doen. En waarschijnlijk is het voor heel veel mensen eigenlijk ook noodzakelijk om lekker te luieren, om even helemaal niets te doen.

Ik zie luieren dan niet dus als tijdsverspilling, maar meer als een vorm van de dingen even heel anders doen dan je anders deed. Niet haastig, van alles doen, ..ehm.. werken - en lanterfanten kan dan een hele bewuste keuze zijn. Als je dat weer negatief ziet, kan het een teken van verveling zijn of een gebrek aan motivatie. Maar je kan het ook zien op die positieve manier, dat als je je geest de vrije loop laat, dat je dan ook de creativiteit kan stimuleren. En dat ken ik ook zeker wel, want op het moment dat ik heerlijk ontspannen sta, bijvoorbeeld onder de douche of tijdens het wandelen, waarbij ik niet in m'n hoofd bezig ben met de boodschappen die ik moet gaan halen, maar gewoon heerlijk om me heen aan het kijken ben, dan komen ineens die, die ideeën naar boven. Dan plopt het opeens op. Die creativiteit stimuleren dat zit daar zeker bij in. En dan zou je kunnen zeggen dat het lanterfanten ook écht nodig is om dan dus dan ja, op die goeie ideeën te kunnen komen. Zonder dat je het afdwingt. Want je kunt ook zeggen: ik ga nu lanterfanten, want ik moet een nieuw idee hebben. Zo werkt het ook weer niet. Maar juist als je het even helemaal los laat, dan plopt dat ineens op!

Dan is lanterfanten een methode om te onthaasten. Of zoals je ook wel eens leest, dat is de kunst van het ont-moeten. Met een streepje ertussen: ont-moeten. Niet meer moeten. En lanterfanten, dat komt al sinds de 16e eeuw in Nederland voor, dat woord. Want dat komt van lanterfan. Dat betekent dan wel een lui persoon. En het komt van een heel oud werkwoord: lanteren. Dat betekent leeglopen en dat komt uit het Frans. En het is eigenlijk weer een synoniem voor het verspillen van tijd óf iemand voor de gek houden. Die vind ik dan wel weer grappig, iemand voor de gek houden. Dat doet me niet denken aan, als ik aan lanterfanten denk, doet me dat niet meteen associëren met iemand voor de gek houden, maar oké.

Tijdens de vakantie dan is lanterfanten, iets, ja dat is helemaal de.. de.. de manier om de vakantie door te brengen. Er zijn mensen die ontzettend actief zijn op vakantie, heel veel dingen doen. Mogen zij weten, maar als ik op vakantie ga dan wil ik eigenlijk het liefst de hele dag lanterfanten. En wat houdt dat lanterfanten dan allemaal in? Dan doe ik allemaal dingen die ik op dat moment gewoon graag wil doen! Dus ik ben zelf ook actief, maar dan op een hele rustige manier. Dat kan dus een boek lezen zijn. Of aan het haken. Tekenen. Schrijven. Gewoon lekker schrijven met de pen zonder daar per se een opdracht... aan een opdracht te moeten voldoen. En dan zijn dat soort dingen die ik op dat moment bedenk, zonder dat iemand dat mij oplegt dat ik dat zou moeten doen of zo. Dat vind ik ook een vorm van lanterfanten.

Wat we ook wel in de vakantie doen is slenteren over de markt. Nou kan rondslenteren betekenen dat je heel langzaam loopt en dat het doelloos is. Nou vind ik slenteren over de markt, dat is voor mij niet doelloos. Ik vind het leuk om op een markt rond te lopen en daar rond te struinen om te kijken wat er allemaal te zien is. Alleen het slenteren, dat langzaam lopen, dat is niet eenvoudig. En dan kom ik even op dat hele evenwichtsgebeuren. Want tijdens slenteren over de markt, als het dan ook druk is, dan kan ik niet goed voor me uit kijken. Dan kan ik ook niet goed zelf de ondergrond zien. En dan wil het nog wel eens zijn dat ik heel makkelijk struikel. Omdat daar toch weer een stoepje is of een ..ehm.. scheefliggende tegel wat ik dan allemaal nét niet kan zien, omdat er allemaal mensen lopen. Het kost me dan ook veel meer moeite om me staande te houden, tijdens het lopen. Want je loopt heel langzaam en dat langzame lopen is voor mij veel moeilijker dan flink dóór stappen.

Als ik zelf aan het wandelen ben, heb ik best een hoog wandeltempo en dat is ook wel om me goed in evenwicht te houden. Dus langzaam lopen is juist veel moeilijker. Dan sta je langer op één been, ik weet niet precies hoe dat is. Je bent ook niet gespitst op het lopen zelf, omdat je veel meer aan het kijken bent naar wat je allemaal kan zien om je heen en vooral op zo'n markt, bij al die marktkraampjes en zo. En dat betekent, ook tijdens dat rondslenteren, dat ik eerder ergens tegenaan kan botsen. Dat kan dan dus de marktkraam zijn, spulletjes die daar staan of tegen iemand aan botsen. Dus dat betekent dat ik extra alert moet zijn op mijn omgeving. Op al die mensen die om me heen zijn, maar ook alle dingen die daar zijn.

Ik moet ook goed rekening houden met mijn tas. De tas die ik draag, waar draag ik die? Doe ik die op mijn rug of over mijn arm heen, lang hengsel dat ie aan mijn zij hangt. Die hou ik dan bij me, maar daar moet ik heel erg mee oppassen dat ik daar niet mee ga zwieren of dat ik daar dan ergens mee aan stoot. Dat slenteren over de markt vind ik heel leuk om te doen en tegelijkertijd kost het ook veel energie om dat goed te doen. Om niet te vallen en niet te struikelen.

Wat wij tijdens de vakantie ook doen, is dat we onderweg met het fietsen -we fietsen heel veel- dat we onderweg ergens afstappen en dan heb ik altijd een zitmatje mee. En ik neem ook tegenwoordig een groot kleed mee, een picknickkleed. Als het prettig is kunnen we daarop gaan zitten. ..Ehm.. een natte ondergrond of dat het wat vies is en dan kun je toch veilig zitten. Ik vind het ook een prettig idee dat we zo'n kleed mee hebben. Waar we het picknickkleed ook voor kunnen gebruiken is, als het ineens ontzettend begint te stortregenen en we kunnen geen schuilplaats vinden en je bent ook je regenkleding vergeten, dan kun je dus dat picknickkleed over je heen hangen en dan kun je toch nog droog blijven. Dus hij is voor meerdere doeleinden geschikt. Je zou er zelfs ook wat in kunnen doen en kunnen dragen om iets groots mee te nemen. Nou hebben we dat nog nooit gedaan, dat bedenk ik nu ter plekke, maar dat zou kunnen.

Als ik aan vakantie denk is wat ik niet fijn vind, dat is in de warmte, als het heel heet is, om dan buiten te zijn. Want ik ben niet graag in de volle zon, in de zomer. Ik zoek dan ook het liefst de schaduw op en liefst de schaduw van de bomen. Dat is de allerfijnste schaduw die er is. En als we dan die schaduw hebben gevonden -of het nou op de camping is, naast onze tent en caravan of onderweg waar we ergens in de schaduw kunnen zijn, kunnen zitten, waar we iets kunnen drinken of waar we gewoon gezellig even met zijn tweeën rustig kunnen zitten- dat zijn dat allemaal momenten waarop ik kan lanterfanten!

Lanterfanten. Ja. De manier van ontspannen en ik zie dat dan ook als een heel positief woord, en ook al ben ik ergens heel graag heel lui, doe ik liever niets, is het tegelijk ook dat ik dat niet kan! Dan pak ik toch graag een boek, iets om te lezen of om het gesprek aan te gaan, rustig iets te snoepen, iets lekkers, fruit. Om me heen kijken, vogels kijken. Vogels kijken, eigenlijk is dat ook een mooie vorm van lanterfanten! Je hebt dan we...

Kun je je oren teveel verwennen? En krijg je luie oren als je hoortoestellen gaat dragen? Gehoorverlies kost altijd energie, helemaal als je wilt spraakverstaan. Maar worden je oren dan lui als je daar versterking bij gebruikt? 

(foto Pexels, Mike Bird)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne. Deze podcast is de enige podcast die gaat over ons zintuig 'evenwicht'. Ons fysieke evenwicht. En daarnaast ook alle andere ervaringen die ik op doe rondom dat evenwicht en eigenlijk ook de andere beperkingen die ik heb, als het gaat over gehoorverlies en tinnitus, en daar deel ik ook graag over in deze podcast. Dit is seizoen 9, aflevering 13: Dan krijg je luie oren.

Dan krijg je luie oren. Ik ga daar straks op in,want ik ga eerst even iets vertellen over het blog wat ik gelezen heb van PlanPlan adviesbureau. Die geeft allerlei oplossingen rondom het horen als het spraakverstaan niet meer vanzelfsprekend is. En de titel van dat blog was: Kun je je oren te veel verwennen?

En ik las die titel, 'Kun je je oren te veel verwennen?' en dan doet me dat denken aan ..ehm.. zouden ze dan bedoelen om je oren te masseren of zo? Of bedoelen ze daarmee dat je naar hele fijne muziek de hele tijd aan het luisteren bent of zo? Want dat zou ik denken bij ‘verwennen’. Maar daar ging het niet over. Het ging over een man waarbij het niet meer vanzelfsprekend is dat ie kan spraakverstaan, helemaal niet op zijn werk terwijl hij heel veel moet luisteren. Dus hij verloor heel veel energie aan het luisteren. Hij had dan wel naast zijn hoortoestellen een extra hoorhulpmiddel, maar dat voorkwam niet dat energieverlies. PlanPlan adviesbureau is toen ingeschakeld en ze hebben toen een heel systeem bedacht wat hij kan gebruiken om aangenamer te luisteren in gezelschap, bij vergaderingen en dergelijke.

En dan gaat het ook over vergoedingen en zo. En toen ze daarmee bezig waren had de audioloog als opmerking:’ is het wel verstandig om zo'n systeem in te zetten? Want tijdens het werk kan hij dan beter verstaan, maar verstaat hij 's avonds een stuk slechter, want dan heeft hij die apparatuur niet. Dan valt dat toch juist tegen?’ Dat is een rare opmerking van de audioloog, vind ik!

Energie verliezen overdag door ingespannen luisteren, dat haal je namelijk helemaal niet in. 's Avonds heb je dan totaal geen energie meer over om ook maar iets te doen! En door dat systeem -dat geluidssysteem met al die microfoontjes, door dat in te zetten tijdens al die vergaderingen, hou je juist energie over om ook 's avonds nog iets te doen. En meestal zijn dat 's avonds toch wel rustige dingen in je eigen huis. Maar mocht deze persoon toch nog naar een vergadering moeten, dan lukt dat ook, omdat hij die energie nog over heeft.

En ik heb daarop gereageerd, op dat blog wat ik las op LinkedIn, want hoe zit dat dan precies? Ik heb toen gereageerd met wat ik heb meegemaakt. Dat een kennis waar ik mee aan het praten was, die kreeg als advies om geen hoortoestellen te nemen, want het was maar ongeveer zo'n 35 decibel verlies, dat is net de grens of je wel of niet hoortoestellen zou kunnen nemen. Alleen die had écht wel veel moeite met spraakverstaan. Maar het advies was: neem geen hoortoestellen, want dan worden je oren lui. En dat vond ik zó gek! Want je oren zijn gewoon een mechaniekje. Het is geen spier die je kunt trainen! En door meer inspanning om spraak te verstaan, gaat het mechaniekje helemaal niet beter werken. En als dat mechaniekje al beschadigingen heeft en je spant je enorm in om het toch nog te kunnen verstaan, gaat dat ook niet herstellen. Het herstelt helemaal niet. Als het mechaniekje stuk is, is het stuk!

Dat was mijn reactie. Maar hoe leg je dat nou precies uit hoe dat mechaniekje dan werkt? Wat is er dan met dat mechaniekje. En dan ga ik het elke keer weer uitleggen hoe dat nou precies zit met de werking van het oor. Het blijkt dat heel veel mensen de werking van het oor niet begrijpen. En ik zeg mechaniekje -verkleinwoord- omdat het een heel klein iets is, waar we het over hebben. En ik heb het wel eerder verteld, maar ik vertel het nu nog een keer, de werking van het oor.

Dan heb je het over geluid en geluid is een verandering in de luchtdruk. Het geluid dat wordt verplaatst in golven door de lucht en het oor vangt die geluidsgolven op. En die komen dan binnen via de oorschelp in de gehoorgang. Dan heb je eerst het buitenoor. In dat buitenoor daar zit het trommelvlies. En dat trommelvlies dat is heel gevoelig, want dat komt in trilling door die geluiden die daar binnenkomen. En die trillingen van het trommelvlies die worden dan doorgegeven aan het middenoor. In het middenoor zitten drie gehoorbeentjes: de hamer, het aambeeld en de stijgbeugel. En die drie gehoorbeentjes die versterken de geluiden die doorgegeven worden via dat trommelvlies. Die stijgbeugel die geeft de trillingen door naar het binnenoor. En dat gaat via het ovale venster. Het binnenoor is namelijk een heel gesloten circuit. In het binnenoor zit de endolymfe vloeistof. En dat ovale venster is een vlies die die vloeistof dan tegenhoudt, zodat die endolymfe niet in het middenoor kan komen. Dat is niet handig namelijk.

In dat binnenoor komen die geluidstrillingen... die brengen de endolymfe, die vloeistof, in beweging. En dan als een soort drukgolf wordt die endolymfe door het slakkenhuis geduwd.

Dat slakkenhuis, hierin zit het orgaan van Corti, het eigenlijke gehoororgaan. En daar zitten trilharen in en zenuwcellen. En die trillingen dat zijn eigenlijk de afbuigingen. Het bewegen van die trilharen, en die afbuigingen.. de mate van afbuiging maakt hoeveel.. met hoeveel druk dat gebeurt en dat wordt dan een zacht geluid of een hard geluid. En die trillingen worden doorgegeven aan de zenuwcellen. En dan ontstaan er elektrische impulsen. Deze elektrische impulsen gaan dan door naar de gehoorzenuw en samen met de impulsen uit de evenwichtsorganen gaan ze dan door de achtste hersenzenuw zo naar de hersenstam. Ze worden dan via de hersenstam en kleine hersenen, door gegeven aan het gehoorcentrum, de auditieve cortex. En ook aan andere delen van de hersenen. En als het daar eenmaal is beland, dan weet je wat je hoort of wat er gezegd is en waar vandaan het geluid komt als je ook echt met twee oren hoort.

En hoe zit het dan in die hersenen? Je hebt die grote hersenen en in die hersenen zitten slaapkwabben. Of wel de temporale kwab genoemd. En ze zeggen slaapkwabben, alleen ja, het heeft helemaal niets met slapen te maken. En misschien hebben ze het wel zo genoemd omdat als je op één oor ligt tijdens het slapen, dan ligt deze kwab, die slaapkwab, die ligt dan op het kussen. Die slaapkwabben die zitten net boven de oren. In je hebt er dus twee, aan allebei de kanten één. En die zijn er dus voor het verwerken van het geluid. Voor het spraakverstaan en ook het begrijpen van de spraak. In die slaapkwabben zit dus dan die auditieve cortex en dat is eigenlijk het eindstation van het verwerken van al die geluidsprikkels die via dat oor binnen komen.

En bij beschadiging in dit hersengebied, in die slaapkwab, kan er auditieve overprikkeling ontstaan. Alle geluiden komen dan even hard binnen! En dan kun je het niet meer filteren. Je kunt niet meer één geluid, zoals de stem van iemand, eruit selecteren. Je kunt niet meer gericht luisteren. En dit is zintuigelijke overprikkeling. Heel lastig als alle geluiden allemaal hetzelfde klinken. Als je niet meer kunt filteren, is dat heel onaangenaam.

Ook hierbij is duidelijk... het gehoor is een zintuig en het is ook het mechanische zintuig net als de evenwichtsorganen. Het is een mechaniekje. En wat ik net al zei, als dat mechaniekje niet meer helemaal goed functioneert, dan is ook alles wat doorgegeven wordt, wordt ook niet meer helemaal goed doorgegeven.

Het horen van spraak is iets anders dan spraakverstaan! En het spraakverstaan is niet helemaal hetzelfde als spraak begrijpen. Horen van spraak, dat kan ik dan even voor mezelf uitleggen. Ik hoor dat er iets gezegd wordt door mijn man, verderop in de kamer. Ik hoor dat hij praat, ik hoor zijn stem, ik herken het geluid van zijn stem, maar ik versta niet precies wat hij heeft gezegd. En ik weet dat het een vraag is, dat kan ik horen aan de melodie. Dan kan ik al helemaal niet begrijpen wat er is gezegd.

En spraak begrijpen is ook dan niet helemaal hetzelfde. Want stel dat ik met mijn hoortoestellen in heel goed een Engels filmpje waarin gesproken wordt, waar Engels in gesproken wordt, dat ik dat heel goed kan volgen. Ik hoor precies wat er wordt gezegd dus het spraakverstaan is goed. Alleen omdat het Engels is, kan het nog steeds zijn dat ik niet precies begrijp wat er is gezegd. En helemaal, omdat er bij mij een soort vertraging in het hele systeem zit, hoor ik dan wel wat er is gezegd, maar omdat er daarna nog door gepraat wordt, wordt het heel moeilijk om verder te volgen: wat is er nou gezegd? Want bij Engels moet ik het ook nog eens een keer gaan vertalen in het Nederlands. Ik denk namelijk nog helemaal niet in het Engels. Daar doe ik het veel te weinig voor. Dus ik moet het ook vertalen. En het komt al vertraagd binnen en dan moet ik het ook nog vertalen en dan lukt het dus niet om dat filmpje in het Engels, om dat goed te begrijpen. En dat heeft dus alles te maken met hoe het systeem bij mij werkt, dat het anders werkt dan bij een goedhorende.

Maar krijg je daar dan luie oren van? Nee! Luie oren? Door versterking van hoortoestellen, daar krijg je geen luie oren van! Omdat die oren zelf dus geen spier zijn, maar een mechaniekje, wat zo goed mogelijk werkt zoals het werkt en als het is beschadigd, als er foutjes in zitten, als het genetisch niet goed is aangelegd, dan kun je het niet goed opvangen. En als je dat dan met een hoortoestel kan oplos...

Wat heb je nu weer meegenomen? Dat is een vraag die ik vaak na de vakantie krijg. We nemen dan ook meestal iets mee van vakantie dat we vervolgens in huis een plekje geven.

(eigen foto van een uil van staal)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne en ik deel heel veel van mijn ervaringen over alles wat te maken heeft met het evenwicht. En ook deel ik ervaringen met ja, wat mij ook in balans houdt, waar ik door in evenwicht kan komen of in evenwicht kan blijven. Dit is seizoen 9, aflevering 12: Wat heb je nu weer meegenomen?

Nou, deze vraag: ‘Wat heb je nu weer meegenomen?’ wordt af en toe door onze jongens gesteld. Onze jongens die wonen niet meer thuis. Maar toen ze nog hier woonden en niet meer meegingen op vakantie, dan was het altijd de eerste vraag die ze stelden als wij thuiskwamen: wat heb je nu weer meegenomen? Ze weten ondertussen dat wij altijd iets meenemen als we van vakantie komen. Want elke vakantie lukt het mij, lukt het ons, om een kunstwerk mee te nemen, dat we tijdens de vakantie tegen zijn gekomen. En het is niet zo dat we er speciaal naar zoeken. Het is meer dat we dan tijdens de vakantie de tijd hebben en de aandacht hebben om goed om ons heen te kijken. En misschien lokken we het wel een beetje uit, want we gaan wel kunstroutes volgen. En we gaan naar galerieën en kunstmarkten, dus ja dan lokken we het misschien wel een beetje uit. En dat doen we omdat we het heel leuk vinden. En ook heel mooi om te zien wat andere mensen allemaal kunnen maken. Het gaat ook vaak wel om amateur kunstenaars. En het gaat ons niet om per se iets te kopen. Het is ook een beetje ..ehm.. de prijs, het prijskaartje wat er aanhangt en in hoeverre we er echt heel blij van worden als we daar beiden naar kijken. Het moet wel betaalbaar blijven.

Het blijkt wel dat mijn man en ik dezelfde smaak hebben. Op wat uitzonderingen na hoor. Er staan een paar dingen hier in huis, dat mijn man heeft van nou ja.... hmmn, hij kan daar niet echt het mooie in vinden, maar hij vindt het oké als ik het dan gekocht heb, omdat hij weet dat ik er wel heel blij van kan worden.

En als we onderweg zijn, dan is het ook altijd weer even de vraag of we het wel in de fietstas mee kunnen nemen, weer naar de camping. En anders ook kunnen we het wel meenemen naar huis toe? Want we zijn dan op vakantie, dus we het kunnen niet altijd mee terug nemen. En anders moeten we dus met de verkoper of met de kunstenaar afspreken waar en wanneer we het kunnen komen halen.

Ik weet eigenlijk niet wanneer we daarmee zijn begonnen. Maar ik herinner me nog wel, lang geleden, we woonden nét in dit huis, dus dan is dat toch nou, dat kan misschien wel 25, 24 jaar geleden zijn, toen gingen de kinderen trouwens nog wel mee op vakantie. En toen waren we op vakantie in Renesse in Zeeland. We zijn toen op de fiets naar Zierikzee gegaan en daar hebben we toen bij een bloemenwinkel een hele grote mier zien staan. Er stonden verschillende grote mieren en die kun je dan in de tuin neerzetten. Die vonden we allebei zo grappig en omdat we nog maar net in dat huis woonden, hadden we nog een hele lege tuin en toen hadden we zo van leuk, wat zou het leuk zijn als we dat in de tuin neer kunnen zetten! En dat is dan ook... na de zomervakantie is die mier dan bij ons thuisbezorgd, zodat we hem eigenlijk direct in de tuin konden zetten, want hij kon onmogelijk mee in de auto terug.

En ik weet dat, kort daarna hebben we ook twee andere grote kunstwerken gekocht. Die zijn helemaal gemaakt van staal, dat zijn twee vogels. En die kunstenaar die gebruikte daarvoor allerlei stalen onderdelen van machines en apparaten en zo. En die vormt ie zo om... maakt hij zo aan elkaar vast dat je dus vogelfiguren krijgt. En die zagen we op de markt in Sint Maartenszee. Maar ook die waren heel groot en die zijn ook pas later thuisbezorgd. En dan heb je ook al, dan ga je naar huis toe, dan weet je dat je dat al wel gekocht hebt, maar je hebt het niet. Dus het is altijd nog even heel spannend als het eenmaal bij je thuiskomt en dan ben je ook weer heel blij als het er eenmaal is. Die stalen kunstwerken zijn ook heel erg zwaar en die staan dan ook buiten, want die zijn gewoon bijna niet te tillen. Die staan gewoon op een vaste plek en als ze even op een andere plek moeten staan dan kost dat even wat meer moeite, want je verzet ze niet zomaar!

We hebben ook een kunstwerk in de eetkamer hangen. Dat hangt er nu ook al jaren! En het gekke is, ik hoef daar helemaal niets anders te hangen, want ik vind het nog elke keer leuk om daarnaar te kijken! En dat kunstwerk hebben we toen gezien in ..ehm.. Noord-Holland. Dat was tijdens een kunstroute in Noord-Holland. En ik weet nog precies, we gingen ook met de fiets die route doen en we kwamen bij een klein kerkje. En we komen dat kerkje binnen en we zien het allebei hangen en we hebben allebei zoiets van, maar dat vinden wij mooi!

Die kunstroute was nog maar net geopend, dus we mochten het ook niet meteen meenemen. De bedoeling was dat daar twee weken lang, zou het allemaal daar blijven hangen en staan, al die kunstwerken op die hele route. We hebben toen wel gezegd we willen dat graag kopen. Daar is toen een stickertje op geplakt. En pas twee maanden later hebben we dat zelf opgehaald bij de kunstenares thuis. Die woonde op een andere plek in Noord-Holland en we gingen toevallig daar ook in die omgeving een korte vakantie vieren en toen hebben we het bij haar opgehaald. En wat bleek? Het was het eerste werk dat zij verkocht! Ze was er nog niet eens zo heel lang mee bezig, met kunst maken. Dus zij was heel trots dat ze dat werk kon verkopen aan ons!

En zo is er dus elk jaar wel iets dat we kopen, dat we meenemen. En het leuke is dat we van de meeste werken ook nog precies weten waar dat was en wanneer dat nou... 't hangt er nog een beetje van af, als we een paar jaar achter elkaar op dezelfde camping waren weet ik niet meer precies welk jaar. Maar we weten vaak wel waar we het gekocht hebben, op welke plek dat was en wat de omstandigheden waren en of de kunstenaar er zelf bij was of niet.

Komt nu opeens naar boven dat we ooit een houten kunstwerk hebben gekocht bij een huis, dat was in Serooskerke in Zeeland. En we konden bij dat huis naar achteren lopen. Daar in die hele tuin stonden allemaal houten beelden en één houten beeld fascineerde ons en dat hebben we toen ook ter plekke gekocht. En we kregen van deze mensen (ha), het waren oudere mensen, en die man had het kunstwerk gemaakt, maar ze hadden ook een hele grote tuin met allerlei fruitbomen erin, onder andere pruimen. We kregen na aankoop van dat kunstwerk -we hebben trouwens toen twee kunstwerken gekocht, want ik weet dat we ook een uil hebben gekocht, een houten uil, die hebben we nog steeds, het andere kunstwerk is al helemaal vergaan, dat bestaat niet meer- maar we kregen toen ook twee zakken vol met pruimen mee, want alle pruimen zijn tegelijk rijp daar en ze moesten van die pruimen af. Dus die vonden het heel fijn dat wij daar kwamen om daar even in die tuin naar die kunstwerken te komen kijken en dat we ook nog iets meenamen. Dat was toch wel heel bijzonder.

We hebben ook ooit een keer een raamwerk gekocht met allemaal tegeltjes van keramiek gemaakt die daarin hangen. En dat hebben we gekocht ook tijdens een kunstroute en dat hing in een verzorgingshuis in Grijpskerke. Ik kan me nog helemaal ook voorstellen hoe dat eruitzag, hoe we daar aan kwamen fietsen, hoe we daarbinnen waren. En dat hing daar aan de muur en dat werk was ook zo groot, dat konden we ook helemaal niet meenemen. Sowieso waren we daar op de fiets, maar ook ..ehm.. met de auto kon dat ook niet. Het paste niet in de auto om mee te nemen. We waren toen nog met de tent op vakantie, dus we hadden ook niet zo veel ruimte. En dat hebben we pas veel later gekregen, dat kunstwerk, want die kunstenares die ging op een gegeven moment naar Utrecht. We hebben contact gehouden na de zomervakantie en die mevrouw vertelde 'ik ga nog naar Utrecht toe, naar familie toe'. Toen is mijn man speciaal naar Utrecht gereden om het kunstwerk bij haar op te halen.

En nog niet zo lang geleden hebben we een klein werkje gekocht. Dat is een regenboog, helemaal van glas gemaakt. We reden daar langs een, ja een boshuisje -'t zag er heel grappig uit- en er stonden een paar spulletjes buiten, allemaal van glas gemaakt. En er stond ook bij 'galerie' met een pijltje en dat het open was. Toen zijn we gestopt en daarnaar toegelopen, naar die galerie. We zijn daarbinnen gaan kijken en de eigenaar van die galerie die was daar. Zijn vrouw maakte alle kunstwerken, maar hij zorgt voor alles wat er omheen nodig is. Dus hij stond ons te woord, zijn vrouw was er niet. En hij vond het heel leuk om te vertellen over al die kunstwerken. Was hij heel enthousiast over en we hebben daar een paar hele mooie dingen gezien. En een van die werken was een kleine regenboog en die konden we meenemen op de fiets.

Dat heeft hij toen heel goed voor ons ingepakt en hebben we dus meegenomen. Het is ook veilig thuisgekomen. Het staat nu bij ons voor het raam. En elke keer als ik dat zie, word ik vrolijk van al die kleuren die daarop zitten. Het leuke is dat we deze mevrouw, deze kunstenares, een tijdje geleden op een gegeven moment op televisie zagen. Ik zag die ruimte van haar, ze vertelde over het werk wat ze deed en ik had echt zo van: dit komt me zó bekend voor! En toen heb ik gekeken bij die regenboog wat voor een plakaatje daarop zat. Zo'n plakaat zit daarop en dat is Torenbeek en toen heb ik dat opgezocht en het was inderdaad hetzelfde atelier waar wij toen al zijn geweest. Waar we spontaan langs fietsten en toch even naar binnen zijn gegaan. Het was heel leuk om die kunstenares op televisie te zien waar wij dan zo'n werkje van in huis hebben.

Zo hebben we...

Ik lees graag en dat doe ik veel te weinig. Wanneer lees ik wel en van welk genre houd ik? Wat is handig tijdens het lezen om nek en schouders te ontlasten?

(eigen foto van leesplank)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En je luistert naar Paula Hijne. In deze podcast vertel ik over van alles wat wel iets te maken heeft met het evenwicht. En dat is ook zo bij deze aflevering. Dit is seizoen 9, aflevering 11: Wat ik lees.

Tijdens de vakantie dan heb ik de rust en neem ik de tijd om boeken te lezen. Dan gaat er altijd een hele stapel mee in de caravan. En ik wil ook nog wel eens in de boekwinkel, tijdens de vakantie, een boek kopen of ik zoek er eentje in de boekenkast in de kantine van de camping. En meestal zet ik dan ook weer een boek terug uit mijn stapel die ik al gelezen heb.

En ik lees het liefst papieren boeken. Geen ereader. Een ereader vind ik niet zo fijn. Hoe klein hij ook is en hoe prettig leesbaar dat ook is. En ik kan me voorstellen dat een ereader heel handig is als je een lange reis maakt met de trein of het vliegtuig of met de fiets. Ik weet dat mijn zoon toen hij naar Australië ging ook een ereader meehad. Dat was alleen maar heel prettig, dan kon hij toch allerlei Nederlandse boeken blijven lezen, omdat het allemaal op de ereader stond. Je kunt dan ook complete boeken lezen, zonder dat je ze dus fysiek mee hoeft te zeulen.

Wij staan het liefst op één plek tijdens de vakantie en we hebben ook genoeg ruimte om boeken mee te nemen en daarom nemen we het liefst een stapel boeken mee. En dan vind ik het heel fijn om in een boek te beginnen en te zien ook hoe ver je bent gekomen. Dat is het verschil met een ereader, dan weet je niet waar je precies bent in het boek. En dat vind ik met een boek wat je in je handen hebt, vind ik wel heel prettig. En om te weten waar ik ben gebleven, daar gebruik ik de zelfgemaakte boekenlegger voor, die doe ik dan tussen de bladzijden waar ik ben. Maar dat wist je al, want daar heb ik in de vorige podcast aflevering over verteld ;-)

Maar zo vind ik het ook fijn om te zien dat het boek bijna uit is. En soms is dat natuurlijk heel jammer, vooral als het een heel goed geschreven boek is en waar ik ook met heel veel plezier dan in gelezen heb, dan heb ik echt wel zo van: hè het mocht van mij wel langer duren. En ik lees vaak dikke boeken en dan ben ik toch wel weer blij als het dan uit is, want zo'n dik boek ja, dat is ook wel weer de voldoening ervan dat je weer zo'n heel boek uit hebt gelezen. En dan wacht ik vaak één of twee dagen en dan pas begin ik aan een volgend boek. Dan heb ik nog even het verhaal van het vorige boek in mijn hoofd en dat blijft nog een beetje rondzingen en daar denk ik nog een keer over terug en zo. Ben ik een beetje aan het herhalen en dan begin ik daarna weer aan een volgend boek. En ik hou eigenlijk van verschillende thema's. Ik lees graag iets over historie, over geschiedenis. Of een familiedrama. ..ehm.. reisverhalen. En bij die reisverhalen en ook bij die geschiedenis, dan ga ik ook vaak opzoeken waar dat allemaal is. Via Google Maps en zo.

Zo heb ik een tijd geleden het boek 'Het zoutpad' gelezen. En dat vond ik geweldig! En ik heb ook opgezocht toen, hoe en waar dat waargebeurde verhaal zich heeft afgespeeld. Dan kon ik er een beetje een beeld ook bij hebben, dan kon ik zien, oh dat is daar en dat is daar. En het is écht wel een behoorlijke afstand die ze daar gewandeld hebben. Het is een boek over wandelen. En dat boek inspireert mij dan ook wel om lange wandelingen te gaan maken. Alleen ja, dat doe ik nu nog niet. Ik hoop dat ik dat op een gegeven moment toch kan oppakken. Het lijkt me heel fijn om een hele dag lekker onderweg te zijn en dan is niet het doel het eindpunt, maar het doel is juist de weg zelf! Dat je gewoon lekker onderweg bent en daar van alles kunt bekijken, kunt zien, voelen, ruiken, ervaren. Maar oké, dat is eigenlijk naar aanleiding van het boek 'Het zoutpad' en volgens mij is dat boek verfilmd onlangs. Volgens mij is het ook te zien.

Wat ik niet lees, dat zijn ..ehm.. thrillers en ..ehm.. detectives of streekromans. Zo zijn er wel een heleboel boeken die ik altijd links laat liggen. En het liefst -het allerliefst- lees ik fantasy. Een fantasiewereld waarin allerlei wezens leven. En dat er ook mensen leven die dan met die wezens samenleven. En meestal ontstaat er natuurlijk een conflict in zo'n boek of ze gaan oorlog voeren of er moet iets gezocht worden om iets anders weer te bestrijden. Er is dus altijd een held in zo'n boek. En die is dan op zoek naar de oplossing. Of ja, meestal toch ook wel op zoek naar verbinding. En omdat er ook allerlei wezens, andere wezens, in zo'n boek meedoen, zijn er heel veel mogelijkheden en komen er ook allerlei bijzondere oplossingen en zo. Dat vind ik leuk om over te lezen. En het vreemde van fantasy vind ik wel, dat het vaak in een andere tijd afspeelt en dat is meestal dat het jaren of nou soms zelfs eeuwen geleden is.

Dus dan zijn er allerlei ..ehm.. al die moderne communicatiemiddelen, die zijn er dan helemaal niet. En ook al die, al het vervoer wat wij op dit moment hebben, komt niet voor in die boeken. Als het wel over de toekomst gaat, dan noem je het vaak geen fantasy -ook al is het een fantasie verhaal- dan is het eerder science fiction. En science fiction heb ik ook wel gelezen, want de allereerste boeken die nu fantasy genoemd worden, waren eigenlijk science fiction boeken. Tenminste, het hoorde onder het thema science fiction. En dat ging ook af en toe wel over hele andere planeten, over dat je zelfs heen en weer kunt reizen tussen de planeten. Maar de science fiction boeken spreken me tegenwoordig toch veel minder aan.

Maar waarom nou de voorkeur voor die papieren boeken? Een papieren boek houd je namelijk in je hand, een fysiek boek. En om het in je hand te houden is dat altijd wel een belasting voor je nek en schouders. En als dan je evenwicht is verstoord, als je al last hebt ook van je nek, dan kan het natuurlijk een hele goede reden zijn om een ereader te gebruiken. Er is wel eens gevraagd of mijn boeken ook als e-book beschikbaar zijn. Maar dan schrik ik van de prijs om van een fysiek boek een e-book te maken en daardoor gaat mijn voorkeur steeds weer naar een fysiek boek. 'Evenwicht, in uitvoering' heeft een hardcover zodat je het boek helemaal open kunt leggen om te lezen. En dan klapt het boek niet vanzelf dicht en dan kun je er rustig dus in kijken. Kun je alleen ja, je kunt hem gewoon open leggen, je hoeft niet eens je hand erop te leggen. En 'Ménière in balans' en 'Hoor jij wat ik hoor?' die hebben een soft cover, een zachte omslag. Die moet je dus wel eigenlijk met je handen openhouden, ook al heb je hem ergens op liggen. Maar die boeken zijn dan ook minder dik. Dus die zijn nog wel heel handzaam.

Maar om dan toch mijn nek en schouders te ontlasten tijdens het lezen, zet ik het boek altijd op een leesplank. En deze leesplank die zet ik op schoot of ik zet hem op tafel, want dan hoef ik het boek niet in mijn handen te houden. Ik hoef hem alleen maar open te houden met mijn hand zodat ie niet dichtklapt. Die leesplank heb ik al vele jaren. En ik ben op zoek gegaan of ik deze leesplank nog ergens kan kopen, want ik ben eigenlijk wel toe aan een nieuwe, maar ik vind hem dus nergens. Dat vind ik heel jammer. Dus ik ben wel heel zuinig op degene die ik nu heb.

En deze leesplank gaat ook echt elke vakantie mee! Die kan ik ook... ik kan hem laag zetten of wat hoger zetten. Dus afhankelijk van het soort boek wat ik lees. En ook hoe ik zelf zit, want als ik met mijn knieën opgetrokken zit, dan kan hij bijna helemaal plat, de leesplank. Maar zit ik met mijn benen naar beneden, dan is het juist heel fijn dat de leesplank hoger is, dan kan ik toch op een prettige manier lezen en mijn nek en schouders dus ontlasten. Heel prettig!

Nou zijn er ook andere leeshulpmiddelen. Er zijn ook andere leesplanken. Er zijn er ook met een kussentje. Die heb ik zelf ook, maar die vind ik dus niet prettig. Op een of andere manier werkt het niet voor me. Dus ik heb nog geen alternatief gevonden voor de leesplank die ik nu heb.

Ja. Wat ik lees. Zo heet deze podcast. Ik lees soms de krant. Ik lees soms een tijdschrift. Dat doe ik heel vaak 's morgens bij het ontbijt. Als ik dan geen krant heb, dan pak ik één van de tijdschriften die is binnengekomen. En dan kan ik zo een hele week met zo'n tijdschrift toe, omdat ik dan maar 1 of 2 artikelen per dag lees. Maar het liefst lees ik een interessant, een inspirerend, een prettig leesbaar, hoopvol boek. Ook al is het fantasy. Of misschien juíst fantasy, want zo lukt het dan om de echte wereld even buiten te sluiten. En op vakantie is dat helemaal prettig. Dan waan ik me ook echt een beetje in een andere wereld. Je bent zelf al op een andere plek en dan vind ik het heerlijk om me mee te laten voeren naar een hele andere wereld. Met boekenlegger, want die doe ik er steeds tussen op de bladzijde waar... dat ik weet waar ik ben gebleven. Dit was weer een korte aflevering. Van de podcast 'Evenwicht, je leven'. Seizoen 9, aflevering 11: Wat ik lees.

En het kan zijn dat jij niet naar mijn stem luistert, omdat er heel veel gehoorverlies is of omdat er minder tijd is, dat je dan het transcript leest. Want bij elke aflevering van deze podcast, staat een volledig transcript, inclusief alle kromme zinnen die ik noem, alle eht'jes die ik noem, alles wordt getypt en blijft daarin staan. Er zijn dan ook mensen die, als ze alleen lezen, dat ze dan zeggen van 'ik hoor je het ook zeggen!' Helemaal als je mijn stem al kent, dan kun je het ook -als je het leest- mijn stem al wel herinneren hoe ik het uitgesproken zou hebben. Je kunt natuurlijk nog terugluisteren. Als je nog niet alle afleveringen hebt gehoord, alle afleveringen zijn er nog vana...

Het idee om boekenleggers te maken heb ik overgenomen van mijn schoonvader. Waar is een boekenlegger handig voor? 

(eigen foto, met zelfgemaakte boekenleggers, van mijn schoonvader en van mijzelf)

Volledig transcript 

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert Paula Hijne. En ik maak deze podcast over het evenwicht. Hoewel het soms lijkt alsof ik een thema weer heb, waarbij je hebt van: nou wat heeft dat nou met het evenwicht te maken?! Maar als je dan goed luistert, dan zal je altijd wel de connectie vinden met óf het fysieke evenwicht óf met het psychische evenwicht. En dit is ook weer zo'n aflevering. Seizoen 9, aflevering 10: Boekenlegger.

Ik hou heel erg van boeken lezen. En dat doe ik wel veel te weinig. Dat doe ik wel in de vakantie. In de vakantie dan heb ik altijd wel een boek bij me. En om te weten waar ik ben, gebruik daar een boekenlegger voor. En ja, als ik dan toch een boekenlegger gebruik, kan ik beter de boekenlegger gebruiken die ik zelf gemaakt heb. Ik heb namelijk een paar jaar lang een boekenlegger gemaakt. En ik ben benieuwd of er nog iemand is die één van die boekenleggers, die ik toen in die jaren heb gemaakt, of die ook nog echt gebruikt worden. Er staat namelijk ook een jaartal op. En ik denk dat er nog wel andere mensen zijn die mijn boekenlegger -één van boekenleggers- gebruiken, want als er een bestelling wordt gedaan van én het boek 'Ménière in balans' en het boek 'Evenwicht, in uitvoering', dat is een duo-pakket, stuur ik ook altijd een boekenlegger mee. En zolang de voorraad strekt kan ik dat natuurlijk doen.

En dat zijn boekenleggers zonder jaartal. Die heb ik op een gegeven moment laten drukken, omdat ik merkte dat ik dat ook wel heel handig als een soort visitekaartje kan gebruiken.

Maar hoe kwam ik nou op het idee om jaren geleden een boekenlegger te maken?

Dat idee dat komt van mijn schoonvader Joop Hijne. Ergens in, ik denk 1987, is hij begonnen met zijn eerste boekenlegger te maken en dat deed hij met een kalligrafie-pen. Hij had toen net leren schrijven met een kalligrafie-pen. Daar was ik ook in die tijd mee bezig, we waren het eigenlijk allebei aan het leren. Dat schreef ie dan op een stukje papier en dat ging ie dan meerdere keren kopiëren en dan heel voorzichtig uitknippen, denk ik, want ik weet niet of hij een snijmachine had. En die boekenlegger die ging dan mee met de kerstkaart. Dus als er een kerstkaart verstuurd werd, was er ook een boekenlegger. Dus de hele familie kreeg van hem altijd een boekenlegger. Eén van die boekenleggers is uit 1990 en daar staat de tekst op: 'mensen: zij zijn op het mooist als ze bereid zijn hulp te ontvangen en hulp te geven.'

En er staat een mooie tekening dan bij. En nou weet ik niet of hij de tekening dan zelf had gemaakt of dat hij dat als een plaatje ergens vandaan heeft gehaald. Dat weet ik niet precies. Maar hij heeft toen van 1987 tot en met ongeveer 1995, heeft ie elk jaar een boekenlegger gemaakt. En ik heb die boekenleggers toen altijd gebruikt. En dat was een beetje, ja wat ruw papier, gekleurd papier. Hij had ook vaak verschillende kleuren. Dan kon je uitkiezen in welke kleur boekenlegger van dat jaar je wilde hebben. Want het was duidelijk dat ik hem gebruikte, want op een gegeven moment viel ie gewoon uit elkaar!

Maar dat idee van die boekenlegger, dat heb ik altijd onthouden. Mijn schoonvader is in 1999 overleden. Maar pas 14 jaar later heb ik dat idee weer opgepakt. Het heeft altijd in mijn hoofd gezeten. En ik wilde al veel eerder dat gaan maken en ook dat idee om het met de kerstkaart mee te sturen, zo'n boekenlegger. Maar ik kwam er helemaal niet aan toe. Ik had twee kinderen in huis. Ik had mijn werk. Vrijwilligerswerk. We gingen bij vrienden en familie op bezoek. Ik had allerlei hobby's. Ik had altijd een volle agenda. Dus er was niet zo veel ruimte om ook nog bezig te zijn om zoiets creatiefs te maken. Ik maakte ook altijd al de kerstkaart zelf. Maar dan ook nog een boekenlegger erbij, dat kon er niet bij in mijn hoofd.

In 2006 ben ik volledig uitgevallen. Toen had ik ineens een hele lege agenda. Maar toen is ook eigenlijk mijn creativiteit uitgevallen! Ook toen kon ik er helemaal met mijn hoofd niet bij om daarmee bezig te zijn. Pas in 2012 ben ik gestart met het schrijven van mijn eerste boek, 'Ménière in balans' en toen pas kwam die creativiteit weer naar boven. Werd hij weer aangewakkerd. En ineens had ik daar dus wel tijd voor. En ik had er een idee voor. En in 2013 heb ik de eerste boekenlegger gemaakt. En ik weet nog dat ik het idee ervan, van die boekenlegger, om daar ook een tekst op te schrijven, net zoals mijn schoonvader dat had gedaan. Die tekst die heb ik bedacht toen ik naar een cliënt reed in de bus en ik ineens bedacht van, oh ja ik wilde nog iets voor die boekenlegger doen. Wat kan ik doen?

En als ik dat dan ineens aanzet, om daarover na te gaan denken eigenlijk, kan ik het ook wel weer loslaten, want ineens komt het dan naar boven. En toen heb ik ook de eerste tekst bedacht en dat heeft natuurlijk alles te maken, ook weer met het uit balans zijn. En die tekst gaat dan: 'even uit balans, even in beweging, soms zwaar, dan weer licht, even een nieuwe kans voor een nieuw evenwicht.'

En die eerste boekenlegger, die heb ik toen meegestuurd met de kerstkaarten die we allemaal verstuurden. Op die boekenlegger staat bovenaan het logo Equi Libre. En Equi Libre heb ik al vaker een keer iets over verteld. Dat is een mooi logo. Is ook naar aanleiding van de vorm, nee het is zelfs andersom gegaan. Ik had dit logo van Equi Libre, had ik al. En toen ik bezig was voor het model van het boek 'Ménière in balans', heb ik dit logo, de vorm van het logo, gebruikt ook voor het model in het boek.

En het mooie is nu, in het derde boek komt dit model ook weer terug. Dus die vorm van dat model blijf ik gewoon geweldig vinden! En die staat dus bovenaan op de boekenlegger, dan komt de tekst en daaronder staat dan Paula. Later heb ik ook Paula Hijne opgeschreven. Via Novus Coaching. Zeewolde. En daaronder staat dan een plaatje, een foto van een bloem of een vlinder, iets van een zelfgemaakte foto, of van een kunstwerk wat ik zelf heb gemaakt, waar ik dan ook weer een foto van heb gemaakt.

Want daarna dus ja, ongeveer 2012, ben ik steeds meer dingen ook gaan maken met mijn handen. En met kleuren gaan werken. Met vormen. Dus die hele creativiteit, die was zó weer aangewakkerd en die stroomt eigenlijk nog steeds. Door het maken van teksten. Door creatief schrijven. Door de dingen die ik maak. Ja, heerlijk om te doen!

Even kijken, ik heb er nog eentje, die heb ik later gemaakt. En die heeft de titel: 'Stilte.' Die titel staat hier ook echt bovenaan. 'Stel ik laat alle emoties voorbijstromen. Zonder woorden. Gedachten, verhaal. Oordeelloos. In mijn hoofd ontstaat een zee van stilte.'

En het kan zijn dat je die wel eens een keer eerder hebt gehoord. Want ik kan me zo voorstellen dat ik deze een keer eerder heb genoemd ook - in een andere podcast-aflevering. En zo gebruik ik de boekenlegger nog steeds tijdens de vakantie als ik een boek aan het lezen ben. Dan komt een van die boekenleggers weer tevoorschijn. Die gaat dan weer mee. Het wil ook nog wel eens zo zijn dat ik dan die boekenleggers daar laat liggen op de vakantie. Daar in de kantine of zo, waar ook allerlei andere boeken zijn. En dan hoop ik dat ie ergens weer een plekje krijgt en dat iemand anders daarvan kan gaan genieten.

En verder nu, op dit moment, gaan de boekenleggers nog mee met dus dat duo-pakket. En als ik ergens een presentatie geef of een lezing, dan wil het nog wel eens zijn, dat ik ook een bakje met al die boekenleggers meeneem en dan kunnen mensen zo'n boekenlegger ook meenemen. Dan kunnen ze uitzoeken ook, welke tekst ze mooi vinden. Dus ja hoe leuk is het om een boekenlegger te gebruiken als een soort visitekaartje en tevens dat het een heel praktisch iets is, omdat je het kunt gebruiken in je boek als je aan het lezen bent.

Dan sluit ik af deze aflevering, met nog de... ik denk dat dit de laatste is geweest die ik heb gemaakt, weet ik niet, ik heb er zo'n 6 gemaakt, dus niet zo heel veel. En eigenlijk zou ik er natuurlijk weer een heleboel kunnen maken, maar oké.

Ik ben na 6 jaar, ben ik gestopt met het maken van een boekenlegger. Ook omdat we veel minder kerstkaarten gingen versturen. Maar deze wil ik dan nog met je delen. Want ik zei al: alles heeft met evenwicht te maken. De titel hiervan is: 'Evenwicht is beweging.'

'Stoeien met gedachtes, emoties. Vinden van treffende woorden. Het juiste gebaar. De aantrekkingskracht tussen jou en mij. Voortdurende bewegingen, zoekend naar evenwicht. Onontkoombaar.'

Hier zit dus dat kleine stukje fysieke evenwicht in, evenwicht is beweging en de rest is dat psychische evenwicht. Wat ik al zei, dat is de podcast 'Evenwicht, je leven'.

Je hebt geluisterd naar seizoen 9, aflevering 10: boekenlegger.

Dit is de podcast van Paula Hijne, auteur van het boek 'Evenwicht in uitvoering' en ook van 'Ménière in balans'. Dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer.

Gedachten zijn zoveel sneller en buitelen om elkaar heen. Zoveel gedachten die er voortdurend zijn. Er is ook zoveel te bedenken. 

(foto van eigen tekening)

Volledig transcript 

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Ik vertel graag over het fysieke evenwicht, maar ook over een heleboel andere dingen waar ik nou ja, misschien wel dagelijks mee te maken heb. En dit is zo'n aflevering. Iets wat er dagelijks is bij mij. Je luistert naar Paula Hijne. Dit is seizoen 9, aflevering 9: Gedachten zijn zó veel sneller.

Ik neem je even mee naar iets wat ik in 2021 heb geschreven. Dat is al heel wat jaren geleden. Toen heb ik een soort project gedaan van Etty Hillesum waarbij allerlei citaten gebruikt werden -van Etty Hillesum- waar dan over geschreven kon worden. Er zat een beetje een vaste werkwijze aan en die werkwijze was dat je eerst het citaat overnam, dat schreef je op in je schrift en daarna 15 minuten schrijven naar aanleiding van dat citaat. Zo maar wat bij je opkomt. Het is een vorm van creatief schrijven. En dat doe ik graag. Stap 2 was dan het voorlezen van wat je had geschreven. En daarna ging je bepaalde woorden onderstrepen. Zinnen die je raken waarbij je echt zo hebt van: nou, dat vind ik eigenlijk wel heel mooi. Dus die ging je onderstrepen.

Stap 3 is de verdieping. Je kiest dan een van die onderstreepte fragmenten of dat woord wat je hebt onderstreept en ook daar ga je dan weer 15 minuten over schrijven. Na dat schrijven ga je weer voorlezen aan jezelf en ook dan ga je weer onderstrepen. En dat doe je een paar keer. En dan is stap 5: alle onderstreepte fragmenten ga je onder elkaar schrijven. En dan krijg je een soort lijstje en dan kun je weer beginnen aan een nieuw citaat. Dan wil ik je meenemen in -niet per se het citaat- maar wel wat daaruit voort is gekomen. En dat gaat met name over allerlei gedachten. Gedachten die er altijd zijn, die ik ook altijd heb. Naar aanleiding van het eerste citaat heb ik toen geschreven, een klein stukje daarvan, en dat gaat als volgt:

Ik schrijf niet over alles wat in mijn gedachten rond dwarrelt. Dat is gewoon te veel! Veel te veel! Want gedachten zijn zó veel sneller en buitelen om elkaar heen. En soms is er geen touw aan vast te knopen. Als ik dat allemaal op papier wil zetten, dan is dat gewoon onmogelijk.

Dit is een heel klein stukje uit een tekst van 15 minuten. En ik heb daar toen de zin uitgehaald: gedachten zijn zó veel sneller en buitelen om elkaar heen. Toen ben ik daar ook weer 15 minuten over gaan schrijven. En die hele tekst kan ik nu ook met je delen.

‘Gedachten zijn zó veel sneller en buitelen om elkaar heen. Mijn hoofd is heel vaak vol van allerlei gedachten. Van de hak op de tak. Onsamenhangend. Van de ene gedachte associeer ik een andere gedachte. Een herinnering. Een ogenschijnlijk klein voorval dat ineens naar boven komt, als ik compleet aan iets heel anders denk. Een idee dat ik ga uitwerken in mijn hoofd en dat blijf ik dan herhalen. En herhalen. Opdat ik het niet ga vergeten. En vaak is het dan het beste om het te noteren. Zodat ik het mag vergeten en het later weer terug kan lezen. Ja, dan krijg je zinnen van ..ehm.. wat zou ik kunnen doen als....En dat is ook voer om van alles naar boven te laten komen. Want er is zó veel mogelijk! Zo veel keuzes. Hoe. Wat. Waar. Met wie. Wanneer. En wat dan doen? En dat kan ook iets zijn naar aanleiding van een film. Of iets wat ik heb gelezen. Terugdenken. Hoe ging het ook alweer?

Verwerkingsgedachten. Om iets te begrijpen. Of te doorgronden. Iets wat ik op een rijtje wil zetten. En ik heb toen een boek gelezen en dat heette: Sterkarm. En in dat boek was een tijdmachine waarmee men van de 21 eeuw naar de 16e eeuw kon reizen en weer terug. Iets wat natuurlijk totaal onmogelijk is en dus regelrechte fantasie is. En dat is zó leuk aan fantaseren. Wat zou ik doen als ik ineens in de 16e eeuw zou belanden? Maar dat vind ik onvoorstelbaar. Ik zou werkelijk niet weten hoe ik me zou gedragen. Ik zou niet weten hoe ik dan mijn leven zou leven. Terwijl juist omdat ik er over kan lezen, en dat er ook allerlei films over zijn gemaakt, dus je kunt het ook met allemaal beelden bekijken, is dat voor ons wel een beetje voor te stellen. We kunnen wel terug in de tijd denken.

Andersom, iemand in de 16e eeuw, die heeft totaal geen beeld of voorstelling van hoe wij hier nu, in de 21e eeuw, leven. Zelfs iemand die aan het begin van 20e eeuw is geboren, zo in 1901, 1902, ook die kon zich, denk ik, geen wereld voorstellen met wat wij nu hebben, met internet, met computers. Dat je een mailtje kan schrijven. Een WhatsApp berichtje en dat je degene die aan de andere kant van de wereld is, dat je die ziet typen om een berichtje naar jou te sturen. Die mensen konden zich niet voorstellen dat je overal bereikbaar bent. Bijna op de hele wereld. En ook niet dat je totaal afhankelijk bent van het internet.

En elke ontdekking vroeger, nou, denk maar aan elektrisch licht ..ehm.. de telefoon, de trein. Dat waren best hele grote veranderingen. En veranderingen die wij nu meemaken, dat voelt voor mij van: ze gaan heel snel, maar het gebeurt allemaal wel in kleine stappen. We worden daar eigenlijk helemaal in meegenomen. En daardoor is ja, bijna niets meer ons vreemd. Over de toekomst wat er dan mogelijk is, daar is nog zó veel over te schrijven. Ja, wij kunnen dat wel gaan bedenken, maar ook dan denk ik dat wij ook geen voorstelling hebben van hoe dat over een eeuw verder, hoe dan de wereld eruit zal zien.’

Uit deze tekst heb ik toen een regel gehaald: Herhalen, opdat ik het niet ga vergeten. En toen heb ik daar weer 15 minuten over geschreven.

‘Herhalen, opdat ik het niet ga vergeten. Ze hebben het wel over de kracht van herhaling. Dat is wanneer we iets nieuws leren, iets ons eigen willen maken. En soms is het dan écht nodig om veel, heel veel te oefenen. En te herhalen dus. Anders ben je het zo weer kwijt. Wat ik dan bedoel met het herhalen, is dat nieuwe idee. 's Avonds laat of midden in de nacht, in bed, dan komt het nieuwe idee, dat plopt op. Het kan ook onderweg zijn. En ik heb geen pen en papier bij me. Ik heb geen mogelijkheid om iets op te schrijven. Gebeurt ook als ik fiets of wandel. Dan heb ik ook eigenlijk niets bij me. Maar dat nieuwe idee komt wel op. En dat wil ik niet vergeten. En dan ben ik voortdurend aan het herhalen zodat het blijft hangen. En tijdens het herhalen, komen er dan weer allerlei nieuwe puntjes bij, die ik ook wil onthouden. Dus ook weer ga herhalen.

En dat kan behoorlijk vermoeiend zijn. En zo heb ik al héle verhalen voor een podcast-aflevering gemaakt in mijn hoofd. En dan zijn dat best goede afleveringen, vind ik dan zelf. Alleen, het is dan niet opgenomen, het is niet echt, het staat nergens. Ik kan het niet opslaan, behalve in mijn eigen gedachten. En die ben ik dan weer aan het herhalen. En soms wel 4 of 5 keer. En dan heb ik écht van: tjonge wat een woordvondsten, oh wat een geweldige verhaallijn! Wat een mooie start! Wat een leuk plot ook! En dan kan het me enorm frustreren dat ik een deel ervan weer kwijt ben 's ochtends vroeg als ik weer wakker ben. Of als ik onderweg ben geweest, als ik dan weer eenmaal thuis ben. Heb ik het dan voor niets uitgedacht en herhaald!? Kan ik ook zonder al die gedachten, al die ideeën, fietsen of wandelen of slapen?

Ja. Het liefst zou ik goed willen kunnen slapen. Het slapen lukt niet elke nacht even goed. Maar wat houdt mij dan wakker? Zijn dat die ideeën? Die continue stroom van ideeën? Of is het de tinnitus, het oorsuizen. Dat voortdurende geluid wat me wakker houdt? En soms ontdek ik dat het piekergedachten zijn. Maar het is gek dat ik minder piekergedachten heb, het zijn echt ..ehm.. veel meer creatie-gedachten. Dan bedenk ik ook van ..ehm.. welke gasten ga ik uitnodigen voor mijn radioprogramma? Waar kan ik nog meer boeken gaan verkopen? Of zal ik toch maar LinkedIn-berichten gaan maken? Maar welke thema's pak ik dan op? Waar ga ik dan over posten? En ook bijvoorbeeld dan bij de podcast: welk plaatje kan ik daarbij doen? Hoe kom ik daaraan? Moet ik die nog bewerken? Dus voortdurend zijn er allerlei gedachten die mij verder kunnen brengen.

En stel dat ik al die gedachten daadwerkelijk had uitgevoerd? Als ik dat écht allemaal had uitgevoerd, dan had ik ontzettend veel acties ondernomen. Ik had hele boeken al geschreven. Ik had dan ontzettend veel ontmoetingen al gehad. Wat ik net al noemde, heel veel podcast-afleveringen al gemaakt. Al die programma's, al die ideeën, als die allemaal werkelijkheid waren geworden!’

Dit is naar aanleiding dus van een citaat van Etty Hillesum, waar ik elke keer weer op door-associeer op bepaalde zinnen. Zo heb ik ook nog een citaat en in dat citaat gaat het over muziek. En volgens mij heb ik dit kleine stukje over muziek al een keer verteld, maar juist in dat stukje staat weer een regel, die ik daarna weer oppak om verder over te schrijven. Dus dat deel ik dan, en misschien deel ik dat nu voor de tweede keer.

‘Muziek. Ik luister nauwelijks zelf naar muziek. Ik heb daar ook weinig behoefte aan. En het maken van het radioprogramma, dat, ja, dwingt mij, tussen aanhalingstekens, om passende muziek te vinden, bij het thema, bij de gast, bij het seizoen. En dat is wel heel goed, want dan luister ik tenminste af en toe wel naar muziek. En dan ook heel gericht, want ik luister naar de tekst, naar de tekstbeleving, naar de melodie, naar het ritme, de stijl van de muziek. Wat past er bij het radioprogramma en bij de gast? En ik zal dus nooit heftige, hardrock muziek kiezen en dat is gewoon omdat ik er zelf niet zo van hou. Maar ook bijvoorbeeld zware operamuziek of zware klassieke muziek, die zal ik niet zo gauw kiezen. Juist de lichtheid wil ik in het programma houden. Het programma wordt 's avonds uitgezonden en daarom kies ik ook h...

Hoeveel stappen moet je doen per dag? Is 10.000 stappen de norm? Of mag het ook iets minder zijn? Zijn er ook alternatieven als je de stappen niet per dag kunt zetten?

(Foto Pexels Clem Onojehuo)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De enige podcast over ons zintuig 'evenwicht' en misschien ook wel de enige die gaat over het evenwicht in de breedste in zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne. En dit is seizoen 9, aflevering 8: Hoeveel stappen?

Hoeveel stappen per dag, dan hoor je heel vaak dat je 10 duizend stappen per dag moet zetten. 10 duizend stappen, dat is nogal wat!

En onze jongste zoon die wilde dat gaan nastreven, 10 duizend stappen, maar die kwam er al snel achter dat dat helemaal niet haalbaar is. Hij is gegaan naar 8 duizend stappen en hij probeert elke dag 8 duizend stappen te zetten. En hij heeft al gemerkt dat ook het in huis rondlopen, dat al die stappen mee kunnen tellen. Als je dan tenminste de stappenmeter ook aan hebt staan, anders kun je dat ook niet meetellen. Nu woont hij op zeshoog in een flat van wel 20 verdiepingen. Dus hij kan heel vaak die trap nemen. Met name omhoog, alleen dat doet hij dus niet zo vaak. Hij wil nog wel eens met de trap naar beneden gaan. En dan elke stap die je zet wordt natuurlijk geteld als een stap. Dus die 8 duizend stappen kan hij halen als ie in ieder geval een paar keer ook die trap naar beneden loopt. En dan naar boven gaat ie dan toch vaak met de lift.

Maar 10 duizend stappen, waar komt dat eigenlijk vandaan? Ik ben eens op zoek gegaan en ik kom er ook achter dat het eigenlijk een marketing trucje is geweest. In de jaren 60 van de vorige eeuw, zo rond 1960, 1964 was er een bedrijf in Japan en die heeft toen de eerste stappenteller op de markt gebracht. En die stappenteller die heette: Manpo-kei. Dat is Japans en dat betekent 10 duizend stappen. En het Japanse teken voor 10 duizend, dat lijkt op een persoon die loopt. Dus misschien vandaar dat ze die stappenteller zo bedacht hebben of zo. Dit is door een heleboel andere bedrijven en organisaties overgenomen daarna. Helemaal zo'n 20 jaar geleden of zo, toen er heel veel meer stappentellers kwamen. Het werd eigenlijk ..ehm.. gewoon in Nederland om een stappenteller te hebben.

Maar er is helemaal geen wetenschappelijke basis voor het aantal stappen. Dus ik ben toch ook eens effe op zoek gegaan van hoe zit het dan als je het hebt over het aantal stappen, wat is dan wel gezond om te doen? Nou heb je bij EOS wetenschap, hebben ze dat even allemaal uitgezocht. Die geven aan dat mensen die jonger zijn dan 60, die kunnen best volstaan met tussen de 8 duizend en 10 duizend stappen per dag. Dat zou heel goed zijn. Maar als je ouder bent dan 60, dan haal je het meeste voordeel als je tussen de 6 duizend en 8 duizend stappen zet! Dus het is toch al een heel stuk minder. En ben je boven de 75, dan zeggen ze, ja minimaal 1500 stappen. Het zou ook 4000 kunnen zijn. En maximaal 8000. Dus daar zit écht een grens aan.

Nou zeggen zij, als je het hebt over stappen, misschien kun je het beter hebben over de lichaamsbeweging die je doet, de activiteiten die je doet. En dan zeggen ze al, dan 150 tot 300 minuten matige activiteiten wekelijks. Dus per week dat je tussen de 150 en 300 minuten bezig bent. Of als je dus heel krachtig bezig bent, gaat hardlopen of zo, dan zit je tussen de 75 en 150 minuten, dan kan dat korter. Dan gebruik je daar veel meer energie voor. Als dat lukt om die matige activiteiten wekelijks te doen, dan zorgt dat voor een betere levensverwachting en ook voor de cardiovasculaire gezondheid. Dus voor je hart en bloedvaten en zo. En dat klopt ook wel, we willen natuurlijk ook wel genoeg bewegen. En we weten ook wel, dat als je veel te veel beweegt dat dat dan weer ook een teveel is. Dat is dus helemaal niet nodig!

Maar als ik nou ga naar die 8 duizend stappen, dan vraag ik me altijd af: hoeveel loop je dan ongeveer? Dat heb ik weer gevonden op een andere website. Bij Team Sportservice. Dan zeggen ze: ..ehm.. in zo'n 15 minuten kan je ongeveer 1500 stappen doen. En als je 30 minuten aan het lopen bent, dan zijn dat ongeveer 3000 stappen, 45 minuten zit je op 4500 stappen en bij 60 minuten dan doe je ongeveer 6 duizend stappen. Het ligt er ook een beetje aan hoe groot je stappen zijn. Lange mensen met lange benen zetten grotere stappen en die hoeven dus eigenlijk minder stappen te zetten. Of als ze zoveel stappen zetten, hebben ze ook een grotere afstand, dat ze kunnen afleggen. Want hier staat: 60 minuten is 6000 stappen, maar als je gaat wandelen, ongeveer 5 kilometer per uur, dat is ongeveer één uur wandelen, dan zouden dat ook weer 8 duizend stappen zijn. Dus het ligt er ook echt aan hoe groot je bent en hoe groot je stappen zijn.

Wat daar ook bij gezegd moet worden is, dat oudere mensen minder stappen hoeven te zetten. Oudere mensen die gebruiken per stap veel meer energie en daardoor hebben oudere mensen minder stappen nodig om dezelfde voordelen te bereiken. En dat ken ik ook zeker bij mezelf. Als ik aan het wandelen ben, dan ben ik met mijn aandacht ook echt aan het wandelen en dan kost het zetten van de stappen, kost meer energie. Niet zo zeer het stappen zelf, als wel de aandacht die ik daarvoor nodig heb om me in evenwicht te houden. Want ik weet door de evenwichtsuitval die er is, dat het heel belangrijk is om in beweging te blijven, maar dat al het bewegen wat je doet waardoor je ja, links/rechts-coördinatie, ....ehm.... het recht op de weg blijven lopen, dat kost allemaal meer aandacht om dat goed te blijven doen. Dus kost ook meer energie.

Nou ik ben al boven de 60, dus dan zou ik tussen de 6 duizend en 8 duizend stappen zitten wat voldoende zou zijn, maar als je weet dat het ook nog eens een keer sowieso het stappen zetten heel veel meer energie kost, kan ik misschien wel volstaan met 5 duizend stappen per dag. En nou weet ik niet eens of ik daar elke dag aan kom, want er zijn dagen dat ik veel minder aan het lopen ben. En de andere dag, als ik ga sporten, dan ben ik heel veel meer in beweging. En dan is het niet per se stappen, maar dan wel heel veel meer in beweging met mijn hele lichaam.

Dan vroeg ik me af: als je het hebt over kilometer per uur? Hoe zit dat precies? Als je 5 kilometer per uur aan het lopen bent, hoeveel meter per seconde is dat dan? En dat blijkt dan 1,3 meter per seconde te zijn. Andersom, 1 meter per seconde is 3,6 kilometer per uur. 3,6 kilometer per uur dat is een beetje een langzaam wandeltempo. En waarom het nou dus die 1,3 meter per seconde is, als je 5 kilometer per uur wil wandelen? Het is een beetje een raar getal 1,3 - tenminste dat vind ik dan weer, dan denk ik het moet een mooi rond getal zijn. Maar komt dat natuurlijk omdat we 60 seconden in een minuut hebben en 60 minuten weer in een uur en als je dat dan omrekent, die 5 kilometer per uur is dan 1,3 meter per seconde. Als je ongeveer 10 duizend stappen wil zetten, dan ben je ongeveer 7 tot 8 kilometer qua afstand moet je dan afleggen. Maar ook dat is weer afhankelijk van de stappen die je zet.

Mijn zoon die is lang, dus die zal grote stappen zetten, dus die hoeft minder stappen neer te zetten. Dus eigenlijk voor hem als hij dan 8 duizend stappen zet, moet hij best heel veel meer afstand afleggen wil die aan die 8 duizend komen, bedenk ik me opeens. Dat is voor hem toch wel anders. Ik heb kleinere stappen, ben dus eerder aan die 8 duizend stappen. En nóg eerder als ik ervoor ga om ongeveer 6 duizend stappen per dag te doen.

Maar ik zei net al van als je gaat sporten, dan ben ik niet alleen maar aan het lopen, dan zijn er ook allemaal andere mogelijkheden. En op de sportschool is dat hè. Daar heb ik de crosstrainer waar ik op kan, daar zou ik dan ook in plaats van stappen tellen de crosstrainer voor kunnen gebruiken. ..ehm..... het fietsen kan ik daar doen. Ik kan op de loopband gaan lopen. Roeien. Roeien is ook een hele goeie. Dan ben je niet aan het lopen rechtop, maar door het roeien zelf ben je wel in beweging met je armen en te benen tegelijk. En een ander alternatief is ook dansen. Dansen is natuurlijk heel leuk, vind ik ook heel leuk. Dan ben ik mijn evenwicht aan het triggeren. Ik blijf daar soepel door. Ik ben nu zelf ook aan het bewegen dus (ha). ..ehm.. blijf er flexibel door. Dus met fijne muziek om me heen kan ik ook gewoon heerlijk dansen en is dat dus ook het alternatief om stappen te zetten per dag.

En natuurlijk fietsen! Naar de sportschool ga ik altijd lopend. Maar ga ik naar het dorp of iets verder weg, dan neem ik altijd de fiets. En fietsen kun je dan ook in plaats van stappen zetten, kun je ook fietsen. Met het fietsen bouw je ook kracht op in je benen. En het verbetert ook je mobiliteit van je gewrichten en je knieën en zo. Terwijl het toch weinig belasting is voor je botten. Met een uur fietsen op een gematigd tempo, zit je zo aan 10 duizend stappen per dag! Ja en toen ik dat las, dacht ik van: nou een uur fietsen, dat doe ik nog wel eens. En dan is het niet vaak één uur achter elkaar, maar als ik een paar keer heen en weer fiets, dan zit ik op een gegeven moment al heel gauw aan dat uur. Dus dan doe ik misschien toch vaker die 10 duizend stappen per dag.

Nou is natuurlijk naar het dorp hier fietsen, ben ik niet een uur onderweg, dat is 10 minuten, een kwartier. Maar ja, als ik dan al heen en weer ben gereden, ben ik zo dat ik een half uur toch wel samen, totaal gefietst heb. En als ik dat 2x gedaan heb op een dag zit ik natuurlijk al aan het uur. Want er staat niet bij dat je dat achter elkaar moet doen. Ik weet niet wat hier staat over dat fietsen of het een elektrische fiets is of een gewone fiets. 'k Moet zeggen: met een elektrische fiets, als ik wind tegen heb, dan is het door de elektrische fiets makkelijker om tegen de wind in te fietsen, is veel lichter. Dat zou anders zijn dan wanneer ik een gewone fiets zou hebben zonde...

Letterlijk en figuurlijk tenenkrommend, een aflevering over tenen, kromme tenen, tenen lezen en stevig staan.

(foto Pixabay- Wokanpadix)

Volledig transcript 

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De enige podcast over ons zintuig 'evenwicht'. Dat fascinerende zintuig waar we allemaal al dagelijks mee te maken hebben. En ook over het evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne. Ik ben auteur van het boek 'Evenwicht, in uitvoering' en ik ben erachter gekomen dat er nog zó veel meer valt te vertellen over dat zintuig 'evenwicht' en helemaal dat evenwicht in de breedste zin van het woord. Dit is seizoen 9, aflevering 7: Tenenkrommend.

Tenenkrommend, dat is een uitdrukking. Dat is één woord, je schrijft het allemaal aan elkaar. Dat wist ik niet, maar toen ik dat ging opzoeken, en ik moest het zelf even opschrijven, dacht ik hé: het is één lang woord! Wat betekent tenenkrommend dan precies? Nou dat is iets als je je ergens heel erg voor schaamt. Of dat iets heel erg beschamend is. Dat iets gênant is. Dan kan dat tenenkrommend zijn. In Vlaanderen noemen ze het tenenkrullend. Grappig hè?

En het kan dus tenenkrommend zijn maar het kan ook tenenkrommender zijn of zelfs overtreffend: tenenkrommendst. Dat woord 'tenenkrommen' dat iets al heel erg beschamend is, dat dat ook nog eens een keer een vergrotende en overtreffende trap heeft, dat het zelfs tenenkrommendst kan zijn. En kromme tenen van iets krijgen, ja, is eigenlijk ook ja, je rot ergeren aan iets. Het kan ook zijn dat het plaatsvervangende schaamte, dus niet de schaamte vanuit jezelf, maar je ziet iets gebeuren en jij schaamt je voor wat de ander er aan het doen is.

Tenenkrommend, ergens kromme tenen van krijgen, kan ook zijn dat iets uitermate slecht is. En dan slecht, wat jij slecht vindt en dat je daar dus de uitdrukking voor gebruikt: kromme tenen van iets krijgen. Want het is natuurlijk een uitdrukking. En ik heb het even opgezocht. Ik dacht dat het een hele ouderwetse uitdrukking is van heel lang geleden. Maar het blijkt dat het pas in de jaren ‘80 in zwang is gekomen, want toen werden tenen als erg gevoelige lichaamsdelen beschouwd. Toen pas! Daarvoor waarschijnlijk helemaal niet. Pas vanaf de jaren ‘80 kwam daar veel meer aandacht voor en toen is dus die uitdrukking ontstaan: tenenkrommend. Dan moet je die niet verwarren met ‘gauw op zijn teentjes getrapt’, want dat is weer een hele andere uitdrukking.

Kromme tenen, ja, je kunt het ook hebben. Kromme tenen dat zijn scheve tenen. En als je scheve tenen hebt, dan kan het helpen om daar steunzolen voor te gebruiken. Want die steunzolen die helpen dan om de druk op je voeten beter te verdelen en dat zorgt er ook weer voor dat je tenen minder belast worden. Ik weet nog wel dat ik vroeger als klein meisje een soort bult kreeg aan de zijkant van mijn voeten. En ik weet niet of het bij allebei de voeten was of bij eentje. En toen bleek dat ik heel erg naar binnen liep met mijn voeten, dat ik een beetje platvoeten had. En zodoende dat er een botje helemaal ging verschuiven, dat het naar de zijkant van mijn voet kwam. Het heeft niet direct met mijn tenen zelf te maken, maar wel met mijn voet en toen heb ik steunzolen gekregen om dat weer tegen te gaan. Want dan ga je op een andere manier weer staan, het wordt anders belast inderdaad. En dat heeft toen wel geholpen, want op een gegeven moment was dat bultje ook helemaal weg aan de zijkant. En dat was wel heel prettig, want toen werd ik er ook steeds bewuster van, van hoe ik zelf sta. Ik voel nu ook nog steeds als ik met mijn voet naar binnen ga, dat het écht een platvoet wordt, of dat ik meer op de buitenkant van mijn voet ga staan -dat ik die voetrand ook voel- en dan is het veel prettiger.

Dus zo sta ik vaak, ik sta vaak hier op blote voeten aan de statafel te werken. Deze podcast op te nemen, online te werken. En dan ben ik me altijd bewust van hoe ik sta. Maar als ik sta, heb ik geen kromme tenen. Als je wel hele kromme tenen hebt, die door steunzolen niet op te lossen zijn, dan kan je dat ook operatief laten doen. Dan worden de kleine botjes van de teenkootjes, die worden gebroken en dan wordt dat weer goed recht gezet. En dan krijg je weer mooie rechte tenen. Maar als je gekrulde, samengeknepen tenen hebt of helemaal dat die voet dus verkrampt, dat kunnen dan tekenen zijn van dystonie. En dat kan dus bij de ziekte van Parkinson optreden.

En ik ben nog verder gaan kijken. Nou blijkt dat naast gekrulde tenen er ook komma-tenen zijn. Ruiter-tenen. Hamer-tenen. Mallet-tenen. Jubeltenen. Klauw-tenen. Écht! Ik stond er verbaasd van, want dat wist ik niet! Je hoort af en toe wel dat er iets met een teen is van iemand. Maar dan ja, een komma-teen? Ik heb er nooit over gehoord. Ik heb dat volgens mij ook nauwelijks gezien bij iemand. Dus het valt ook niet echt op. En dat klopt ook wel, want we zitten natuurlijk altijd met die voeten in schoenen, dus het valt niet op dat tenen op een verkeerde manier zijn gegroeid. Maar al die soorten tenen, dat is een verstoring van het evenwicht van de voetspieren. Nou, dan hebben we weer natuurlijk evenwicht. Op ‘evenwicht’ ben ik alert van, wat bedoelen ze precies? En dan heeft het te maken met dat de trek- en buigspieren van de tenen, dat die dus niet meer goed werken. Dat daar dus iets verkeerd is gegaan. Dat kan met één teen zijn, dat is bijvoorbeeld zo'n hamerteen. Volgens mij gebeurt dat met één teen. Maar het kunnen ook meerdere tenen zijn of zelfs alle tenen als het echt al die tenen zijn, dat die zich gaan verkrampen. Dat kan onder andere ook gebeuren door artrose of diabetes, bij verzwakte voetspieren, dan kan het allemaal gebeuren.

Als we kijken naar het psychische aspect, dan kan het ook zijn dat als je met gekromde tenen loopt, dan kan het duiden op spanning en stress. Dat is dan iemand die zijn uiterste best doet, waarbij het vaak wel lukt, maar ook vaak dat het nét niet lukt, dat het dan zo veel spanning op gaat leveren en dat je letterlijk met gekromde tenen gaat lopen. Nou, met gekromde tenen lopen, als je dat altijd doet, dan zorgt het ook voor spanning in je hele lijf, want alleen door het krommen van je tenen doen al die beenspieren ook mee! En ik denk als je dat helemaal doet, dan gaan je buikspieren meespelen, misschien zelfs je bilspieren. Maar als je dat continu aanspant, dan is het natuurlijk helemaal niet goed!

Je kunt het ook zelf doen. Met je tenen krommen natuurlijk en dan vraag ik me af: kun je tijdens het lopen ook je tenen krommen? En is daar een verschil ook tussen dat, als je op blote voeten loopt of met schoenen aan? Want met schoenen aan en dan je tenen krommen, voelt heel anders dan wanneer je op blote voeten loopt. Nou is blote voeten lopen sowieso heel gezond. Want op blote voeten lopen dan versterken je voetspieren. Het zorgt ook voor een verbeterde bloedcirculatie. En daarmee ook de bloeddruk, die wordt daar ook positief door beïnvloed. En als je op blote voeten in de natuur loopt, daar word je rustig van. Want dan voel je ook echt de aarde onder je voeten, je voelt echt waar je loopt, de ondergrond en zo. En ook hierbij staat dan ook, je krijgt een beter evenwicht. Je wordt je bewuster van de stappen die je zet en je wordt je ook bewuster van je eigen evenwicht. Dat kan weer bijdragen tot een betere houding, een betere lichaamshouding. Dus blote voeten lopen dat is heel fijn om op die manier te lopen. Nou moet ik zeggen, ik kan niet altijd op blote voeten lopen. Ik vind het ook niet fijn om op harde ondergronden te lopen, op de stoep, op de straat, allemaal veel te hard waar we meestal op lopen. Dus daar doe ik toch veel liever schoenen aan. Helemaal ook om te voorkomen dat je wondjes oploopt. Dat je je bezeert en zo.

Wat mij ook opviel toen ik daarover aan het lezen was, blote voeten: zonder schoenen, kunnen je voeten sneller gaan zweten! En dat kan best wel zijn dat dat zo is, maar dat valt dan bijna niet op, omdat je dan al aan het lopen bent of zo. En het meteen verdampt, want het is mij nooit op gevallen dat ik op blote voeten sneller aan het zweten ben. Nou heb ik sowieso weinig dat mijn voeten gaan zweten, dus ik heb daar sowieso niet zo heel veel last van. En er zijn bepaalde doelgroepen die beter niet op blote voeten kunnen lopen. En dat zijn mensen met diabetes of met MS of die een hernia hebben. Want die hebben een verminderde gevoeligheid in de voeten. En dan kun je beter niet op blote voeten lopen.

Er is ook nog een andere uitdrukking en die uitdrukking is: ‘je schrap zetten’. En dan vraag ik me af: als je je schrap zet, ga je dan ook je tenen krommen? Want je schrap zetten heeft natuurlijk wel te maken met een soort spanning, dan is er iets wat heel spannend is. Maar ik vind ook, je schrap zetten is ook een teken van alertheid, dat je ..ehm.. gaat opletten. En ik vraag me af, als je je schrap zet of dan ook je tenen gaan krommen? Geen idee! Dat zou ik dan moeten uitvinden als ik zelf een keer... dat iets zó spannend is, ga ik dat dan ook doen? Ga ik mijn tenen krommen?

Maar als je je tenen gaat bekijken, iedereen heeft andere voeten, maar ook andere tenen. Je kunt namelijk ook tenen lezen. Dat is dus een soort ‘tenen-taal’. Ik heb het gelezen (ha) op de website van Gehwol. En Gehwol is een merk van voetenbalsem en die geven bepaalde dingen aan over die tenen. Ze zeggen al; de vorm van je tenen, daar word je mee geboren. En dat is ook scheefstand en zo van je tenen, dat kan ook heel erfelijk bepaald zijn. In de loop der jaren kan het wel veranderen door prikkels van buitenaf. Bijvoorbeeld door verkeerd schoeisel of door een hele verkeerde houding van je voeten. En zodoende kunnen ook die verschillende tenen, die jubeltenen en hamertenen, dat kan allemaal dus ontstaan.

Maar als je kijkt naar die tenen die van gezonde voeten. Als je dan aflopende tenen hebt, grote teen, tweede teen, derde teen, die dan een beetje zo schuin a...

Ik hou van kleur. Het liefste wil ik ook kleurrijke, opvallende hoortoestellen die gezien mogen worden. Dat is niet eenvoudig, blijkt nu ik voor de keuze van nieuwe hoortoestellen sta. Het worden waarschijnlijk zwarte. Maar ik heb een ideetje hoe dat is op te lossen.

(eigen foto van mijn huidige hoortoestellen)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Dat kan het fysieke evenwicht zijn, maar ook het psychisch evenwicht. En ook al die andere dingen die mij uit evenwicht kunnen brengen. Daar heb ik het over in deze podcast. Je luistert naar Paula Hijne. Ik ben auteur van het boek 'Evenwicht, in uitvoering' en ik werk ook als hoorcoach en begeleid mensen, mensen met de ziekte van Ménière, met tinnitus, maar ook met het gehoorverlies. En deze aflevering gaat over het gehoorverlies, of dat niet per se, het gaat meer over de hoortoestellen die nodig zijn voor het gehoorverlies, om het gehoorverlies minder te maken, om beter te kunnen spraakverstaan. Dit is seizoen 9, aflevering 6: Kleurig is fleurig.

Dan neem ik je eerst even mee naar de opticien. ‘k Was naar de opticien om weer oogdruppels te halen of eigenlijk kunsttranen, want ik heb hele droge ogen. Ik heb er al een keer een aflevering over gemaakt. En die kunsttranen die helpen mij om dan toch voldoende traanvocht te hebben en dan worden die ogen niet zo droog en gaat het niet jeuken en zo, dus dat is heel prettig. Maar ik was bij de opticien en daar zag ik heel veel verschillende monturen. Te kust en te keur. Verschillend in vorm, verschillend in grootte, sowieso in kleur. En dan heb je één kleur of verschillende kleuren, binnen één bril. Er zijn mannenmonturen, er zijn damesmonturen, er zijn kindermonturen. En de vorm zelf dat het twee glazen zijn, dat is natuurlijk bij elke bril hetzelfde. En het glas is natuurlijk ook altijd hetzelfde. Ook al is de sterkte anders, het is altijd doorzichtig. Je hebt ook af en toe mee-kleurende brillen, anders dan een zonnebril. Maar veel keus daarin is er niet. Maar wél de keuze in het montuur. En ga je naar de ene opticien of naar de andere opticien en ook daar vind je weer heleboel verschillende andere monturen.

En dan een hoortoestel. En dan beperk ik mij tot alleen achter-het-oor hoortoestellen. Dat is zo'n klein toestelletje wat achter het oor gaat en dan is er een slangetje wat dan in je oor gaat. En in je oor zit dan het luidsprekertje. En het kan ook dat het een heel oorstukje wordt. Maar dan beperk ik mij weer tot alleen maar wat achter het oor zit. Dat kleine apparaatje, dat kleine toestelletje wat daar zit. Die hoortoestellen, daar heb je verschillende merken van. Best veel verschillende merken. Binnen die merken zijn er ook nog weer allerlei types. En al die types, dat heeft ook nog weer te maken... in de loop der jaren had je eerst dát toestel, toen kwam dát erbij en dat type kwam erbij, dus je hebt ook nog -verspreid over de jaren- heel veel verschillende mogelijkheden. Dat maakt dat het kiezen van het juiste hoortoestel veel moeilijker wordt, omdat er zó veel keuze is.

Toch heel anders dan bij het kiezen van een bril. Bij een bril zit daar dan toch een bepaalde beperking bij, want dat is wat in de winkel beschikbaar is, wat je kan zien. Maar bij een hoortoestel, je hebt niet de audicien die al die hoortoestellen op een rijtje heeft staan. De audicien die kiest voor jou wat bij jou het beste past naar aanleiding van jouw verhaal, over het gehoorverlies en wat jij belangrijk vindt om te versterken. Spraakverstaan of in rumoer te kunnen luisteren. Dat je graag muziek luistert of juist heel veel buiten bent. Aan de hand van het verhaal wat jij nodig hebt, kiest de audicien dan wat voor merk het beste bij jou past en welke type.

Maar dat kleine toestelletje wat achter je oor zit, die vorm daarvan, dat lijkt eigenlijk allemaal wel een beetje op elkaar. En dat is ook wel logisch, want het moet wel achter het oor natuurlijk passen. De vorm daarvan kan wat ronder zijn. Het kan wat langer zijn dan de ander. Het kan iets rechthoekigs zijn. Dat is dus heel persoonlijk wat bij jou past. Want iedereen heeft een andere vorm oren. Maar verder blijft het wel beperkt. Het blijft klein en de één is iets groter, omdat daar bijvoorbeeld een ringleidingstand bij in moet. Dan wordt het een iets groter apparaatje. En dus ook nog een verschil of er batterijtjes in moeten of dat het oplaadbaar is. Want dan hoeft daar geen batterijtje in, maar wel een kleine accu. Dus het zijn allemaal dingen die maken hoe die vorm kan zijn.

Maar dan de kleur. Ik ben eraan toe om nieuwe hoortoestellen aan te schaffen. En ik ben dus bij de audicien nu om dat uit te kiezen. En dan laat hij zien: dit is het merk wat we gaan uitproberen. Hiervan verwacht ie dat dat het beste bij mij gaat werken. En dan mag je kiezen wat voor een soort hoortoestel, welke kleur jij wilt hebben. En dan zie je die kleuren en dan is het de keuze tussen grijs, zilver-grijs, bruin, beetje metallic bruin, donkerbruin misschien nog wel, maar dan is het toch nog een soort huidskleur, of zwart. Heel veel meer keus is er gewoon niet. Zo saai! Ik vind het echt héél saai!

De hoortoestellen die ik op dit moment heb, die zijn wit met een rode achterkant waardoor wit en rood ja, dat valt tenminste op. En ik vind het heel leuk dat het rood is. Tussen de keuze die ik had stond ook nog roze, lichtroze. Nou hou ik dus van kleur, maar ik vind lichtroze, ik heb zelf ook een lichte huidskleur, is ook een beetje roze, dan vind ik 'm ook weer wegvallen. Als het nou knalroze was geweest, had ik dat heel leuk gevonden! Waarbij de audicien nog zelf zei: het is maar de vraag of we daaraan kunnen komen, aan die kleur. Maar lichtroze viel voor mij sowieso af. Toen ben ik eens gaan kijken, als je hoortoestellen intikt en je kiest voor kleur dan kom je wel bij Phonak uit. Het merk Phonak, die heeft nog wel verschillende kleuren. Ik ga nu Oticon uitproberen en dan zie je wel een paar toestellen die wel een kleur hebben, maar precies dat merk en type waar ik nu voor gekozen heb, die heeft al die kleuren niet, behalve dat lichtroze.

Dan moet je eigenlijk gaan naar de kindertoestellen. Het blijkt dat heel veel kindertoestellen wel in kleur zijn. En wat ik begrepen heb, is dat er vroeger veel meer kleurtjes waren en dat het steeds meer eruit gaat, omdat mensen er toch niet voor kiezen. Ik heb het ook gelezen op het blog van Janneke Roozen van Hoorstyle. Die heeft een blog gewijd aan dus die kleuren van het hoortoestel. Zij houdt ook heel erg van kleur en ze merkt ook dat er daar toch weinig variatie in is en weinig keuze in is.

En waarom wil ik ze laten zien? Waarom wil ik graag een kleurtje? Nou sowieso, ik hou van kleur, maar ik heb ook gemerkt: ik zie ze dan beter. Ook zonder bril zie ik een kleurtje beter dan dat het een huidskleur zou zijn. En ik wil ook laten zien als mensen al iets van achter mijn oor zien -vaak hangt mijn haar er wel een beetje overheen- maar dan wil ik het laten zien: dit heb ik nodig. En ik wil ook laten zien dat het heel gewoon is om een hoortoestel te dragen. Net als dat je een bril draagt. Iedereen vindt het heel gewoon om een bril te dragen, dat ook een hoortoestel dragen heel normaal is. Dat het erbij hoort.

Nou ja, wat ik al zei: ik hou van kleur dus het liefst wil ik dat in een kleur. En dan hoeft het nog niet eens verschillende kleuren te zijn, één kleur is wel goed. Ik geloof dat ik dan voor blauw zou kiezen of zo of ..ehm.. misschien wel groen. Waar ik minder van hou is de metallic-kleuren. En die Phonak-toestellen die ik dan vind, dat is heel vaak die metallic-kleur en daar hou ik dan weer niet van. Ik wil liever dat het wat mat is of zo. Nou ja, dat is dus écht heel persoonlijk. En jammer dat er dan zo weinig mensen voor kleur willen kiezen! Want als heel veel mensen het wél zouden kiezen, willen kiezen, dan zou dat natuurlijk veel meer zijn!

Het grappige is, als je het hebt over kleuren hoortoestellen, dan hebben ze het ook wel over ..ehm.. ja de rode kleur is voor het rechteroor en de blauwe kleur is voor links. Maar dat zegt dus niets over dat toestelletje zelf, want die is helemaal niet rood en die is helemaal niet blauw. Dan gaat het over het kleine luidsprekertje aan de ene kant is dat dan rood, de rechterkant is rood en de linkerkant is blauw van kleur. Zodat je dus ook het toestel in het juiste oor stopt. Andersom gaat ook een beetje moeilijk, want ook het draadje loopt een bepaalde kant op, dus andersom krijg je het niet eens goed in je oor.

Wat ik wel weet is dat je stickertjes kunt kopen. En die stickertjes die kun je dan plakken op je hoortoestel. En het is jammer dat het niet standaard is dat je dat door de audicien gezegd wordt, maar gelukkig heb ik dat zelf al gevonden. Ik heb er wel eens eerder over gehoord ook, dus ik ben even op die website gaan kijken, van Tiny stickers heet dat. Het lastige is alleen, daar zijn allerlei bewegende beelden. Al die stickertjes, al die thema's die ze hebben, dat verschuift steeds, dat draait, dat gaat heen en weer. En dat is weer heel lastig kijken voor mij. Dat heeft weer te maken dat het evenwicht niet goed werkt, dat bewegende beeld -en helemaal dan op deze website van Tiny stickers- is echt heel onaangenaam.

Ik heb wel gezien dat daar ontzettend leuke kleine stickertjes op zitten. En die stickertjes zijn ook weer verwijderbaar, dus je kunt ze makkelijk weghalen, dus dan kan je weer nieuwe stickers erop doen. Dus ik vermoed -ik ga nu hoortoestellen uitproberen en ik heb nu gekozen voor de kleur zwart- en ik vermoed dat ik op een gegeven moment toch naar die stickertjes ga kijken, om te kijken van hoe ik ze dus kleurig kan krijgen. Hoe ik daar toch een kleurtje aan krijg. En het zijn verschillende thema's; het kunnen bloemen zijn of abstracte kunst of noem maar op. Ik weet zeker dat ik daar kleurtjes uit kan halen, p...