Ο Χρήστος Ζερβής είναι ψυχίατρος, παιδοψυχίατρος, ψυχαναλυτής, πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, για πολλά χρόνια υπεύθυνος του τμήματος Ψυχιατρικής Εφήβων και Νέων στο κρατικό νοσοκομείο "Γ. Γεννηματάς". Στη συζήτησή μας μεταφέρει τα συμπεράσματά του για τις σύγχρονες παθολογίες της εφηβείας από μια τεράστια κλινική εμπειρία.

Μπορούν οι βιβλιοθήκες να είναι θεραπευτικές; Η απάντηση είναι ναι! Οι ιστορίες έχουν την ικανότητα να μας αλλάζουν σε συναισθηματικό, κοινωνικό, συμπεριφορικό και ψυχολογικό επίπεδο. Όταν οι ιστορίες χρησιμοποιούν λέξεις και εικόνες μαζί, σε μορφή βιβλίων, τότε η θεραπευτική τους δύναμη μεγαλώνει. H Λήδα Τσενέ είναι ιδρυτικό μέλος της Athens Comics Library, που σε συνεργασία με το Refugee Week Greece επιλέχθηκε από το European Cultural Foundation στο πλαίσιο του Europe Challenge 2022 να σχεδιάσει και να αναπτύξει πιλοτικά ένα πρόγραμμα, το οποίο στοχεύει να αναδείξει τη θεραπευτική δύναμη των ιστοριών και τις βιβλιοθήκες ως ασφαλείς χώρους ίασης. Στα πλαίσια αυτού του Προγράμματος συνεργάζεται με την Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ).

Ο Ηλίας Κικίλιας είναι Διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Γραμματέας του Τομέα Ανάπτυξης στο ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής. Η συζήτησή μας ξεκίνησε από τις ασθένειες του κοινωνικού κράτους και κατέληξε στη μάστιγα της φοροδιαφυγής γιατί οι οικονομικές ανισότητες συνδέονται άρρηκτα με τις δυσκολίες των πλέον ευάλωτων να υποστηριχτούν με ποιοτικές και επαρκείς υπηρεσίες πρόνοιας.

Ποιες είναι οι νέες προκλήσεις για το κοινωνικό κράτος στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, της τεχνητής νοημοσύνης και της «μεγάλης παραίτησης» από υποαμειβόμενες και εξουθενωτικές δουλειές; Ο καθηγητής στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου Μάνος Ματσαγγάνης έχει ασχοληθεί όσο ελάχιστοι με την κοινωνική πολιτική και μοιράζεται μαζί μας τους προβληματισμούς του για τον δικαιολογημένο θυμό που προκαλούν οι τεράστιες ανισότητες και για το χαμηλού επιπέδου προεκλογικό debate που δεν αγγίζει τα ουσιώδη ζητήματα για τη χώρα και για τη νέα γενιά.

Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Νίκος Σιδέρης, γνωστός στο ευρύ κοινό από τα best-seller βιβλία του, αγγίζει το συλλογικό τραύμα που άφησε η τραγωδία των Τεμπών, συναρθρωμένο με το πένθος των ανθρώπων που είχαν απώλειες στο πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα. Μας εξηγεί πώς να μιλήσουμε στα παιδιά για τη συμφορά, πώς να αντιμετωπίσουμε τον θυμό των εφήβων και των νέων, πώς να αναζητήσουμε τη λύτρωση.

Η συγγραφέας Μάιρα Παπαθανασοπούλου γνωρίζει βιωματικά πόσο δύσκολη αλλά και πόσο μεγαλειώδης είναι η μάχη με την αναπηρία. Η ίδια την κερδίζει καθημερινά και τα πλάσματα της μυθοπλασίας της έχουν κάτι από τον εαυτό της.

Ο Ανδρέας Τάκης, επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας και Μεθοδολογίας του Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, μιλά για τις παραβιάσεις δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και την αναγκαία κοινωνική άμυνα για την προστασία τους.

Η Μαίρη Λεοντσίνη είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του ΕΚΠΑ. Έχει ασχοληθεί όσο ελάχιστοι επιστήμονες στην Ελλάδα με τα θέματα φύλου και σεξουαλικότητας και δεν είναι αισιόδοξη για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την αποδοχή της διαφορετικότητας στη χώρα μας.

Η Νεφέλη Στουρνάρα είναι κοινωνιολόγος και έκανε τη διατριβή της (που πρόσφατα κυκλοφόρησε σε βιβλίο από τις εκδόσεις Παπαζήση) μιλώντας με καθαρίστριες αλβανικής και βορειοηπειρωτικής καταγωγής σε δημόσια νοσοκομεία. Κατέβηκε, δηλαδή, τα σκαλιά που την έφεραν κοντά στο σύγχρονο προλεταριάτο που δουλεύει σε συνθήκες επισφάλειας, μεγάλης πίεσης, ακόμη και κινδύνου ψυχικής υγείας.

Η δημοσιογράφος, συγγραφέας και ποιήτρια Τασούλα Επτακοίλη έχασε τον σύντροφό της ξαφνικά και πρόωρα. Πενθούσε γράφοντας τις σκέψεις της και «έκλεισε» την οδύνη της σε ένα βιβλίο, «Το άλλο μου ολόκληρο», που διαβάστηκε πολύ και συγκίνησε. Έχει στο βιογραφικό της, εκτός από τα βιβλία της, μια νικηφόρα μάχη με τον καρκίνο, υπέροχες σχέσεις με γάτες, ενδιαφέροντα κείμενα στην «Καθημερινή» και τα «Πλάνα με ουρά» στην ΕΡΤ.

Υπόθεση ζωής για την ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ Θάλεια Δραγώνα υπήρξε η άρση των αποκλεισμών σε βάρος των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη. Ερευνά θέματα κοινωνικών ταυτοτήτων και τη συνάρθρωση του ψυχικού με το κοινωνικό. Υπήρξε βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ (2007-2009) και ειδική γραμματέας του υπουργείου Παιδείας (2009-2010). Στη συζήτηση αυτή μιλά για τους ορατούς και αόρατους ρατσισμούς, τον σεξισμό στην ελληνική κοινωνία, τους μηχανισμούς περιθωριοποίησης των ευάλωτων – ανάμεσά τους και οι ψυχικά ασθενείς.

Όταν ακούμε Γιατροί Χωρίς Σύνορα, ο νους μας πάει στον Οδυσσέα Βουδούρη, τον χειρουργό και πρώην βουλευτή που έγινε ο πρώτος πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης, προσφέροντας υπηρεσίες ο ίδιος σε δεκάδες εμπόλεμες περιοχές, από τη Βοσνία μέχρι τη Σομαλία και τη Ρουάντα. Επικεφαλής σήμερα του Κοινωνικού ΕΚΑΒ και αφοσιωμένος στη φροντίδα των ασυνόδευτων προσφυγόπουλων, έχει πάντα το ίδιο πάθος για την προστασία των ευάλωτων και των αποκλεισμένων.

Η Όλγα Στέφου είναι δημοσιογράφος και μαχητική αρθρογράφος, με ισχυρή πολιτική άποψη και πάθος. Το μόνο που δεν μπορεί να φανταστεί κανείς όταν διαβάζει τα κείμενά της είναι ότι παλεύει με μια δύσκολη μορφή σκλήρυνσης κατά πλάκας. Πριν κλείσει τα 30 της χρόνια έμαθε ότι δεν είναι βέβαιο τίποτα, ούτε καν το να στέκεσαι στα πόδια σου χωρίς να χάνεις την ισορροπία σου.

Ο Γρηγόρης Αμπατζόγλου είναι εμβληματική προσωπικότητα στην κοινοτική παιδοψυχιατρική στη Βόρεια Ελλάδα. Έχει πολλές ματαιώσεις στο βιογραφικό του, σε μια διαρκή προσπάθεια για ποιοτικές υπηρεσίες ολιστικής φροντίδας σε ευάλωτα παιδιά. Και έχει πάντα το ίδιο πάθος για τη διασφάλιση της παιδικής προστασίας έξω από κλειστά ιδρύματα και μακριά από ασυλικά σύνδρομα.

Ο Αλέκος Παπαδόπουλος είναι ένας μεταρρυθμιστής πολιτικός, που στη διάρκεια της πολιτικής του διαδρομής έκανε συγκρούσεις και πήρε ρίσκα προκειμένου να ανατρέψει αγκυλώσεις. Ως πρώην υπουργός Υγείας ασκεί κριτική στο νέο νομοσχέδιο για το ΕΣΥ και εξηγεί γιατί είναι τόσο δύσκολη η θεσμική ολοκλήρωση στη χώρα μας.

Όλοι μας ξέρουμε κάποιον/-α που υποφέρει ή έχει υποφέρει από κατάθλιψη. Μπορεί να είχαμε και οι ίδιοι αυτό το βίωμα και να ξέρουμε πόσο δύσκολη γίνεται η ζωή σε μια τέτοια συνθήκη. Αλλά η κατάθλιψη θεραπεύεται και γι’ αυτό το σημαντικό είναι να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα, να μιλήσουμε γι’ αυτό και να ζητήσουμε βοήθεια. Η ψυχίατρος Γιώτα Φέξη, επικεφαλής του ευρωπαϊκού προγράμματος ενάντια στην κατάθλιψη EAAD-Best, που υλοποιείται από την ΕΠΑΨΥ, εξηγεί.

Όλο και περισσότερες οικογένειες αντιμετωπίζουν τη δύσκολη κατάσταση της άνοιας, δύσκολη όχι μόνο για τους πάσχοντες αλλά και για τους φροντιστές τους. Ο Θέμης Δαρδιώτης, αν. καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και επικεφαλής του Κέντρου Ημέρας Άνοιας της ΕΠΑΨΥ στη Λάρισα, απαντά σε ερωτήσεις που όλοι μας θα θέλαμε να κάνουμε, είτε έχουμε έρθει σε άμεση επαφή με τη νόσο είτε όχι ακόμη.

Ο Λεωνίδας Γρηγοράκος, πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, καθηγητής στην Ιατρική, δεν έχει ακόμη συνέλθει τελείως από την περιπέτειά του με τον κορονοϊό. Ανακαλώντας την εμπειρία της διασωλήνωσης, μια απόφαση που πήραν γιατροί του «Σωτηρία», οι οποίοι υπήρξαν φοιτητές του, η φωνή του σπάει και δυναμώνει όταν διαμηνύει: «Το ΕΣΥ και τα μάτια μας!».

Ο Νίκος Κωστόπουλος είναι ο γιατρός που έφερε στη χώρα μας την Αγιουρβέδα, την ινδική ιατρική, που στηρίζεται σε μια ολιστική προσέγγιση, με αναγνώριση της ψυχοσωματικής βάσης των περισσότερων ασθενειών. Με σεβασμό στην παραδοσιακή ιατρική, χρησιμοποιεί τη διατροφή, την άσκηση, τον διαλογισμό και τις αναπνοές ως μέσα θεραπείας. Όχι «αντί» των προτάσεων της επιστήμης, αλλά «μαζί».

Ο Πέτρος Κουναλάκης, ιστορικό στέλεχος της Ανανεωτικής Αριστεράς, είχε δώσει μάχες για το δικαίωμα στην αποτέφρωση, δηλαδή στην δυνατότητα καθενός να ορίζει το σώμα του και μετά το θάνατό του. Η κόρη του, η δημοσιογράφος και συγγραφέας Ξένια Κουναλάκη, ζει με την τέφρα του στο σαλόνι της και μας μιλά για απώλειες, πένθη και ανολοκλήρωτους διαλόγους που συνεχίζονται νοερά, για πάντα.