De transitie naar een duurzame toekomst gaat niet lukken, voorspelt toekomstdenker Ruud Veltenaar. Een ecologische, economische en sociale crisis zal ervoor zorgen dat onze samenleving in elkaar stort. En: dat is het beste dat ons zou kunnen overkomen. Zo energiek als Ruud vertelt, zo pessimistisch is het toekomstscenario dat hij schetst. Hij voorspelt een ineenstorting zoals de teloorgang van het Romeinse rijk of het uitsterven van de dinosauriërs. Maar die giga-crisis biedt ons als me...

Oplossingsjeuk is een hele bijzondere irritatie. Akelig hardnekkig ook, en het staat klimaattransitie in de weg. Daan Remarque, psycholoog, communicatieadviseur en zelfbenoemd klimaatoptimist, bedacht deze term voor een bijzonder verschijnsel: als mensen de oplossingen voor een specifiek probleem niet zien zitten, zoals stoppen met vliegen vanwege duurzaamheidsredenen, hebben ze de neiging om het hele probleem te downplayen. Klimaatverandering? Het zal wel meevallen. Solution aversion, heet h...

Kijk verder dan de krantenkop en morele verontwaardiging, zegt Mijntje Lückerath, hoogleraar Corporate Governance aan de Universiteit van Tilburg. Zij bespreekt de rol van morele dilemma's in de boardroom en vraagt erkenning voor de complexiteit van besluitvorming in de boardroom. Kiezen tussen goed en fout is makkelijk. Stelen mag niet en liegen is fout. Maar in het dagelijks leven wordt het complexer. Leugentje om bestwil? Een white lie? Is de waarheid achterhouden ook liegen? In ons gespre...

Ze werken in totaal uiteenlopende sectoren, maar zowel Sharon van Herel als Esther Smit leveren in hun werk een bijdrage aan een duurzame toekomst. Esther Smit werkt met haar bedrijf Oxious Talent Factory aan recycling en upcycling van afgedankt bedrijfstextiel. In haar confectieatelier in Rotterdam werken bovendien mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. "Mensen denken: als je een oude trui in de kledingbak gooit, komt er aan het einde van de productielijn een nieuwe trui uit. Zo werkt ...

Klimaattransitie is niet alleen een technologische of economische transitie, maar ook een sociale transitie. Suzanne Kröger, Tweede Kamerlid voor GroenLinks, ziet dat mensen het gevoel moeten krijgen dat ze grip hebben op hun eigen leven en dat ze niet worden overrompeld door veranderingen. Daarom maakt zij zich niet alleen hard voor duurzaamheid, maar ook voor zoiets als energiecoöperaties, betaalbare woningbouw, goed en betaalbaar openbaar vervoer. De lusten en de lasten van de klimaattra...

Renewi maakt van Playmobil-poppetjes van de binnenkant van oude koelkasten. Knap staaltje recyclen – en daar moeten straks veel meer bedrijven mee aan de slag, als de CSRD-richtlijnen van kracht worden. Sander Leenders en Willem Sterkenburg van Renewi pleiten ervoor om afval niet te zien als last, maar als lust, en om op een positieve manier te praten met andere bedrijven over duurzaamheid in de keten. ‘Voorheen werd het vuilnis genoemd, nu spreken we al over afval. En we gaan toe naar het be...

We weten meer over de maan dan over de oceanen, terwijl oceaanstromingen op kilometers diepte cruciaal zijn voor het klimaat. De AMOC, een complexe Atlantische zeestroom, beïnvloedt het milde klimaat in Europa. Door opwarming, smeltwater en veranderingen in zoutgehalte, dreigt deze stroming te verzwakken of zelfs stil te vallen. Elfstedentocht, denk ik meteen. Of in elk geval een tegenbeweging tegen de klimaatopwarming waar we zo bang voor zijn. Maar zo mooi is het allemaal niet. Die verande...

Van alles wat klimaatonderzoeker Frank Selten kan vertellen over ultraviolet licht, de zon als kernreactor, hoeveelheid Watt die op de aarde afkomt en elektromagnetische straling, gaat je hoofd duizelen. Want wat heeft waterdamp te maken met klimaatverandering? En waarom is het slecht nieuws dat we een naderende ijstijd ontwijken? En tegelijk is het heel simpel - tenminste, als Frank het uitlegt. De temperatuur op aarde blijft hetzelfde als er net zoveel energie binnenkomt als eruit gaat. On...

Binnen de duurzame bubbel is het niet gauw goed genoeg. Vegetarisch eten, maar wel leren schoenen aan je voeten? Ai, beetje jammer. Niet honderd procent vegan? Je doet moeder Aarde verdriet. Gelukkig spreekt journalist Nadine Maarhuis ons allemaal moed in: het hoeft niet perfect. 'Liever een grote groep mensen die hun fouten ook maken, dan een kleine groep die perfect groen leeft,' zegt ze. Nadine beschrijft in De Groene Actiegids wat we allemaal kunnen doen om een beetje duurzamer te leven....

Marien Boonman strijdt fel tegen 'energiepopulisme', zoals hij het noemt: feitenvrij discussiëren over de energietransitie voor politiek gewin. "Sommige mensen zeggen: we lossen alles op met technologie. En anderen vinden juist dat we als consumenten ons gedrag moeten aanpassen om het energieverbruik omlaag te brengen. Maar ja, we blijven spulletjes kopen en als je mensen vraagt om minder op vliegvakantie te gaan, krijg je weinig positieve reacties." Ik praat met Marien Boonman over klimaatd...

Niet iedereen staat open voor verandering, vooral bij complexe kwesties zoals de klimaattransitie. Volgens sociaal psycholoog Kees van den Bos komt deze weerstand vaak voort uit wantrouwen jegens instituties en een gevoel van onrechtvaardigheid. Mensen voelen zich niet gehoord, wat polarisatie kan versterken. Van den Bos benadrukt het belang van procedurele rechtvaardigheid: het eerlijk behandelen van mensen en transparantie in besluitvorming. Wanneer mensen het gevoel hebben dat er na...

Wandelen door een bos, snoepen van bessen en noten en onderweg alle boodschappen voor het eten vanavond bij elkaar plukken. Kan dat? Zeker, zegt Stijn Heijs, voorzitter van de Stichting Voedselbosbouw. Stijn vertelt wat we zien als we door een voedselbos lopen: “De bomen zijn de hoogste laag, denk aan kroonbomen zoals tamme kastanje, linde en walnoot. Lindeblad kun je eten als salade, zeker als het jong is. De tweede laag zijn fruitbomen zoals appels en peren. Iets lager zijn de struiken, bij...

Wat hebben voodoopriesters, Pippi Langkous en magiërs te maken met veranderingsprocessen? Daar is corporate antropoloog Jitske Kramer ingedoken. We praten over het belang en de impact van rituelen op veranderingsprocessen in de westerse samenleving. Rituelen bieden houvast in de chaos die onvermijdelijk bij een transitie hoort. Jitske legt uit dat met name die liminale fase, de fase van onzekerheid en verbeelding, een grote rol speelt tijdens een verandering. Geen leuke fase, want wie ...

Prachtig, dat Nederland het braafste jongetje van de klas wil zijn als het gaat om energietransitie, maar dat heeft ook zo z'n nadelen. Dat bespreek ik met Remco de Boer, podcastmaker en auteur van het boek Droomland. Willen wij binnen drie maanden een nieuw nationaal record lopen op de marathon, dan is de kans groot dat we na een paar hardlooptrainingen al afhaken. Te grote ambities leiden onvermijdelijk tot teleurstellingen. Remco geeft voorbeelden zoals de netcongestie en ambitieuze, maar...

Kunstenaar en social designer Fides Lapidaire vertelt over haar project 'Broodje Poep', dat de kringloop van voedingsstoffen via menselijke ontlasting onderzoekt. Van jongs af aan hebben we geleerd poep als vies te beschouwen, wat een belemmering vormt voor duurzame oplossingen. Het project zet mensen aan op een andere manier te denken over de systemen en de afspraken in de samenleving die we lang geleden hebben gemaakt. Dienen die afspraken ons nog? Of kunnen we op een andere manier na...

Een podcast luisteren of een boek lezen over duurzaamheid is leuk en belangrijk, maar is het genoeg om in beweging te komen en écht bij te gaan dragen aan de transitie naar een duurzamere wereld? Voor sommige mensen wel, maar genoeg anderen worstelen om hun gedrag aan te passen of hun ideeën tot uitvoer te brengen. Daarom lanceert Marnix, samen met zijn co-auteur van het boek Duurzame Ambitie, Mark Siegenbeek van Heukelom, een nieuwe tak van de Ecosofie Podcast: de Ecosofie Academy. In...

Voel jij je thuis op je werk? En draagt jouw werk iets bij een mooiere, betere wereld? Eline Veninga was succesvol in het bedrijfsleven, maar voelde zich niet gelukkig. Ze ging iets totaal anders doen, ze werd chef de mission bij een stichting die regeneratief boeren mogelijk maakt. In deze podcastaflevering, opgenomen tijdens het evenement Symbiotic Shift, deelt Eline haar persoonlijke verhaal over hoe ze zich steeds ongemakkelijker voelde op haar werk, waar ze een deel van zichzelf m...

Esther Thole, hoofdredacteur van chemisch vakblad C2W | Mens & Molecule, geeft een spoedcursus Scheikunde. Om de duurzaamheidstransitie te begrijpen, speelt scheikunde een grote rol, legt ze uit. Bijvoorbeeld als het gaat om hergebruik van plastic en het recyclen van afval, om te begrijpen wat er mis gaat en waar de oplossing ligt. Ze legt het verschil uit tussen elementen, atomen en moleculen. En vertelt hoe het kan dat we bijna overal weer de vier elementen koolstof, stikstof, zuurstof ...

In deze podcast bespreken Marnix Kluiters en Pieter Hilhorst hoe onze samenleving vaak individuen in hokjes dwingt, over hordes laat springen en soms zelfs vernedert. Hilhorst verwijst naar de filosoof Avishai Margalit en diens concept van een fatsoenlijke samenleving, waar mensen niet worden vernederd. Een voorbeeld van vernedering is het toeslagenschandaal, waar burgers klem zaten in en door het systeem. Hilhorst benadrukt dat bestaanszekerheid niet alleen over inkomen gaat, maar ook ...

Het blijkt dat Nederlanders hun eigen leven vaak positiever beoordelen dan de samenleving en politiek. Er is onvrede en boosheid over de politiek, vooral omdat men vindt dat grote problemen zoals immigratie, klimaatverandering, inkomensongelijkheid en woningnood niet goed worden aangepakt. Josje den Ridder, onderzoeker bij het Sociaal Cultureel Planbureau, verdiept zich in wat mensen vinden en voelen over hoe het gaat in Nederland, door middel van enquêtes en focusgroepen. Ze con...