Ευδαιμονία

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη λοιπόν, η ευδαιμονία αποτελεί το ύψιστο αγαθό στη ζωή μας, ως εκ τούτου, εν ονόματι αυτής οφείλουμε να ρυθμίζουμε τη συμπεριφορά μας. Πιο συγκεκριμένα, ο άνθρωπος είναι "δημιουργικό" ον. Οι άνθρωποι δημιουργούν χίλια δυο πράγματα - φτιάχνουν πλοία, κατασκευάζουν πόλεις, κάνουν πολέμους, συνάπτουν φιλίες, καθιερώνουν αθλητικούς και πολιτιστικούς αγώνες. Και όλα αυτά πάντοτε για κάποιο "σκοπό". Τίποτε στη ζωή μας δεν είναι άσκοπο, λέει ο Αριστοτέλης. Καθετί παραπέμπει σε κάτι άλλο, καθετί γίνεται για κάποιο σκοπό.  Υπάρχει μια νομοτελειακή ιεράρχηση σκοπών και οι άνθρωποι ουσιαστικά χρησιμοποιούν μια αλυσίδα αγαθών η οποία, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, πρέπει να καταλήγει κάπου, να έχει τέλος, έναν έσχατο σκοπό. Ως τελικό σημείο αναφοράς όλων των αγαθών στη ζωή του ανθρώπου, ο Αριστοτέλης θεωρεί την "ευδαιμονία".

Ο Αριστοτέλης δεν ήταν μοιρολάτρης, όπως θέλουν οι σημερινοί οικονομολόγοι μας να πιστεύουν. Σύμφωνα με τις ιδέες του μπορούμε να ευτυχήσουμε οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή μας, αρκεί να υιοθετήσουμε τον κατάλληλο τρόπο συμπεριφοράς. Για να εξασφαλίσουμε το ύψιστο αγαθό της ευδαιμονίας, οφείλουμε να εκτελούμε τις εκάστοτε πράξεις μας σωστά. Ποιος είναι όμως αυτός ο ιδιαίτερος τρόπος συμπεριφοράς με τον οποίο οι άνθρωποι θα εξασφαλίσουν την ευδαιμονία τους; Πότε μπορούμε να πούμε ότι οι πράξεις μας εκτελέστηκαν ορθά, ώστε να μας κάνουν ευτυχισμένους; Για να δοθεί απάντηση σε αυτές τις απορίες, λέει ο Αριστοτέλης, είναι αναγκαίο, πρώτα από όλα, να καθοριστεί το έργο του ανθρώπου. Και αυτό γιατί αισθάνεται κανείς ευτυχισμένος, εφόσον κάνει καλά τη δουλειά του.

Ο τρόπος με τον οποίο οι απόψεις τον Μπένθαμ από τον 18ο αιώνα βρίσκονται στην επικαιρότητα του 21ου αιώνα, αποτελεί άλλη μια απόδειξη ότι ζούμε με βάση ιδέες όχι και τόσο φρέσκιες. Όσο κι αν η τεχνολογία αναπτύσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, αυτό γίνεται βάσει των ιδεών και αντιλήψεων του 18ου και του 19ου αιώνα.

Είναι κάτι σαν την μέση ταχύτητα των αυτοκινήτων στις πόλεις. Ανεξαρτήτως εάν διαθέτουν κινητήρες που να αποδίδουν ταχύτητες 150 και 200 χιλιομέτρων την ώρα, τα αυτοκίνητα κινούνται με μέση ταχύτητα 35 χιλιομέτρων την ώρα, όσο και τα πρώτα αυτοκίνητα στο τέλος του 19ουαιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα.

Ο λόγος έγκειται αποκλειστικά στον συντηρητισμό που διέπει το σύνολο της ανθρώπινης κοινωνίας μας, μιας κοινωνίας που δεν επιθυμεί να αλλάξει, ούτε να χάσει την ησυχία της, γιατί δεν γνωρίζει, δεν μπορεί να μάθει και φοβάται, ή καλύτερα τρέμει το αύριο.

Ο Τζέιμς Μιλλ, με την ανάλυσή του για τα Φαινόμενα του Ανθρώπινου Νου, αποκτά μια θέση στην ιστορία της ψυχολογίας και της ηθικής. Ο Μιλ έκανε την αρχή της συσχέτισης στην ανάλυση των σύνθετων συναισθηματικών καταστάσεων, όπως οι συγκινήσεις, τα αισθητικά συναισθήματα και το ηθικό συναίσθημα, προσπαθώντας να τα επιλύσει σε ευχάριστες και οδυνηρές αισθήσεις.

Το πρόβλημα σε όλες αυτές τις σκέψεις έγκειται στο ότι η αναζητούμενη ευτυχία είναι η επικάλυψη της ιδιάζουσας ηθικής που διέπει την φιλοσοφική Δύση. Σύμφωνα με αυτή την ηθική, ως ανώτατο αγαθό ορίζεται η ηθικότητα των συνειδητών μας πράξεων με σκοπό την δημιουργία οφέλους και κάθε τι που θα μας είναι χρήσιμο και συμφέρον. Προσοχή τώρα, σε αυτό που δεν αναφέρεται. Ωφέλιμο, χρήσιμο και συμφέρον σε ΕΜΑΣ, όχι στους άλλους. Η τελολογική θεωρία κόντρα στις ειδολογικές θεωρίες. Μια θεωρία ατομικού συμφέροντος και πλήρους απεξάρτησης από το κοινωνικό σύνολο, καθώς η ηθικότητα μιας πράξης κρίνεται αποκλειστικά από το αποτέλεσμα - που είναι θεωρητικώς ωφέλιμο και ευχάριστο - και όχι από το φρόνημα ή την πρόθεση, όπως υποδεικνύουν οι ειδολογικές θεωρίες.

Τέταρτη Διάσταση

Ψυχή μου βγες και σάλεψε στο φως που με τυφλώνει,

Καιρός πάει που στέκομαι, κι ο φόβος μεγαλώνει.

Μια θλίψη, μια απόγνωση, το πνεύμα μου ορθώνει,

Και η ζωή στο διάβα της στο τέλος με πληγώνει.

Αρνούμενος να χάσω το κορμί μου,

σωσίβιο φοράω την ψυχή μου

και ναυαγός παλεύω στη σιωπή μου,

να αλλάξω αργά και σταθερά, τα θέλω στη ζωή μου.

Μια τέταρτη διάσταση ξεπρόβαλε, με όραμα λαθραίο.

Εκεί υπάρχουν άνθρωποι με όνομα σπουδαίο,

με μια ζωή όλο νόημα και τίποτε τυχαίο,

Κει που γεννιέσαι άνθρωπος, με Άλφα κεφαλαίο.

Πόσο σε αγάπησα ζωή, και πόσο σε λυπάμαι,

Τα λάθη και τους πόθους μου, πάντα θα τα θυμάμαι.

Ό,τι κι αν θέλω το μπορώ, μόνος μου συλλογάμαι

Θα ζήσω δυνατά πολύ, τον κόπο δεν λογάμαι.