เมื่อแหล่งท่องเที่ยวมีผู้รับผิดชอบแล้ว แต่ทำไมมันถึงยังไม่เกิดความยั่งยืน โจทย์ที่สำคัญของการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน คืออะไร ? 

บทบาทของการจัดการแหล่งท่องเที่ยวในระดับสากลก็ต้องเป็นหน้าที่ของหน่วยงานที่มีชื่อเรียกว่า DMOs (Destination Management Organization) หรือ องค์กรจัดการแหล่งท่องเที่ยว ซึ่งหมายถึงองค์กรที่มีหน้าที่ในการพัฒนาการท่องเที่ยวในระดับแหล่งท่องเที่ยว โดยทั่วไปรูปแบบของ DMOs ก็จะมีความหลากหลายทั้งเป็นรูปแบบหน่วยงานของรัฐที่มีอำนาจเต็มในแหล่งท่องเที่ยว หรือการรวมตัวของหลากหลายหน่วยงานที่มีอำนาจหน้าที่แตกต่างกัน เช่นหน่วยงานของรัฐ องค์กรเอกชน หรือคณะบุคคลที่มีอำนาจหน้าที่ รวมถึงผู้เชี่ยวชาญ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และภาคีเครือข่ายที่มีส่วนต่อความสำเร็จในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวตามเป้าหมาย หรือวิสัยทัศน์ที่กำหนด ซึ่งรูปแบบของ DMOs ก็จะแปรเปลี่ยนไปตามรูปแบบการปกครอง รวมถึงนโยบายการกระจายอำนาจของแต่ละประเทศด้วย

กิจกรรมท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ คืออะไรกันแน่ ?

วันนี้ เราจะมาพูดคุยกันว่า ทำไมต้องการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ ? 

การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ นั้นสำคัญอย่างไรต่อแหล่งท่องเที่ยวและนักท่องเที่ยวได้รับประโยชน์อย่างไร 

การท่องเที่ยวของวันพรุ่งนี้

ในโลกปัจจุบันนี้ ประเทศที่พัฒนาแล้วต่างให้ความสำคัญกับการพัฒนาด้านนวัตกรรม เนื่องจากนวัตกรรมเป็นการสร้างหรือการปรับปรุงสินค้า กระบวนการ หรือ การให้บริการ โดยใช้ความรู้ใหม่ให้เหมาะสมกับความต้องการของตลาดเพื่อสร้างธุรกิจใหม่ ๆ ยังผลให้เศรษฐกิจเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง ก่อให้เกิดการจ้างงาน และพัฒนาความเป็นอยู่ของผู้คนให้ดีขึ้นกว่าเดิม อีกทั้งยังมีความสําคัญในการเสริมสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเที่ยวด้วย

แหล่งท่องเที่ยวต้องมีกลไกในการกระจายประโยชน์สู่แหล่งท่องเที่ยวให้ได้ เพราะไม่เช่นนั้นคนในชุมชนจะเป็นผู้ที่รองรับแต่ด้านลบของการท่องเที่ยว เช่น ขยะ น้ำเสีย โดยที่ชุมชนไม่ได้อะไรเลยเป็นเพียงผู้รับผลเสียเท่านั้น จะทำอย่างไรให้ชุมชนเป็นผู้มีส่วนได้ด้วย

การจัดการการท่องเที่ยวจะต้องขยายประโยชน์จากการท่องเที่ยวให้เติบโตเข้าไปในแหล่งท่องเที่ยวด้วย เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน การเพิ่มผลิตภัณฑ์ กิจกรรมการท่องเที่ยว

ก่อนที่จะเกิดการระบาดของโควิด-19 นั้น ประเด็นปัญหาที่จุดหมายปลายทางทางการท่องเที่ยวที่เป็นที่นิยมหลายแห่งได้ต่อสู้กับปัญหานี้มามากและกินระยะเวลาหลายปี คือ ปัญหาภาวะนักท่องเที่ยวล้นเมือง หรือ “Overtourism” โดยนักท่องเที่ยวมักจะมีการกระจุกตัวอยู่ในพื้นที่ที่ได้รับความนิยมสูง โดยเฉพาะในประเทศที่มีจุดเด่นด้านท่องเที่ยว ความรู้สึกแออัดของนักท่องเที่ยว ส่งผลให้นักท่องเที่ยวไม่พึงพอใจและได้รับประสบการณ์ที่ไม่ดีจากการท่องเที่ยว

อีกทั้งปัญหาดังกล่าวยังส่งผลกระทบถึงประชาชนที่อาศัยในประเทศนั้นๆที่ต้องอดทนกับความแออัดและการแย่งชิงการใช้สาธารณูปโภคกับนักท่องเที่ยว สิ่งแวดล้อมถูกทำลาย ประสบปัญหาการจัดการทรัพยากร ทั้งการจัดการสิ่งปฏิกูล น้ำ และพลังงาน วัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลง ไปจนถึงสัญญาณที่สำคัญที่สุดคือคนท้องถิ่นไม่รู้สึกว่าตนเองเป็นเจ้าของ Destination อีกต่อไป

ซึ่งจากการระบาดของโควิด-19 ก็ทำให้เกิดการหยุดชะงักของการเดินทางการท่องเที่ยว และถือเป็นการ Reset ให้โอกาสของแหล่งท่องเที่ยวได้สะสางปัญหาและตัดสินใจจัดการด้านการท่องเที่ยวให้เกิดความยั่งยืนมากขึ้น

การท่องเที่ยวแต่ละครั้งมักจะฝากไว้ซึ่งร่องรอยของความเสียหายเอาไว้ไม่มากก็น้อย และด้วยต้นทุนของธุรกิจทางการท่องเที่ยวที่เป็นธุรกิจที่เปราะบางอยู่แล้วจากปัจจัย 4 ประการ คือ ภัยธรรมชาติ ความมั่นคง เศรษฐกิจตกต่ำ และโรคระบาด เมื่อเกิดการแพร่ระบาดของโควิด 19 เข้ามาทำให้ส่งผลกระทบเชิงลบต่อธุรกิจท่องเที่ยวอย่างรุนแรง แต่ในขณะเดียวกันเมื่อการท่องเที่ยวหยุดชะงักไป แหล่งท่องเที่ยวไม่ถูกรบกวนก็ทำให้เกิดการฟื้นฟูสภาพได้เป็นอย่างดี นี่อาจจะเป็นโอกาสที่ดีที่ภาคการท่องเที่ยวจะได้ปรับรูปแบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวใหม่ เพื่อให้เกิดการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน เข้าสู่ Tourism New Normal

เราจะมาขยายประเด็นกันอีกสักนิดว่า โควิด – 19 ทำให้เกิดผลกระทบกับอุตสาหกรรมท่องเที่ยวขนาดไหน แล้วเราจะหาทางออกอย่างไร และการทำงานของรัฐจะสามารถเข้าไปสร้างความสามารถในการตั้งรับกับสถานการณ์แบบนี้ในอนาคตได้หรือไม่ โดยคุณชัยรัตน์ ไตรรัตนจรัสพร ประธานสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ได้มาร่วมแบ่งปันความรู้และความคิดเห็นใน EP.1 นี้