Tradycja, post, gościnność, autentyczność, magia. Między innymi te pojęcia tłumaczą etnografia i antropologia, dziedziny nauki opisujące kulturę ludową i grupy etniczne, a przede wszystkim - człowieka. Nasza współczesna i dawna rzeczywistość to nie tylko kalendarz obrzędowy, a w nim Adwent, Zielone Świątki i karnawał, czy pojęcia takie jak obcość, tożsamość i tabu, ale i drzewa, słońce, ptaki, pory roku. Dzięki opowieściom antropologów i etnografów oraz sięgnięciu do ich prac, możemy poznać podstawowe pojęcia tworzące te dwie nauki. To okazja, żeby poznać nasz świat z trochę innej perspektywy. Prowadzi Hanna Szczęśniak.
All content for Abecadło Etnografa is the property of Polskie Radio S.A. and is served directly from their servers
with no modification, redirects, or rehosting. The podcast is not affiliated with or endorsed by Podjoint in any way.
Tradycja, post, gościnność, autentyczność, magia. Między innymi te pojęcia tłumaczą etnografia i antropologia, dziedziny nauki opisujące kulturę ludową i grupy etniczne, a przede wszystkim - człowieka. Nasza współczesna i dawna rzeczywistość to nie tylko kalendarz obrzędowy, a w nim Adwent, Zielone Świątki i karnawał, czy pojęcia takie jak obcość, tożsamość i tabu, ale i drzewa, słońce, ptaki, pory roku. Dzięki opowieściom antropologów i etnografów oraz sięgnięciu do ich prac, możemy poznać podstawowe pojęcia tworzące te dwie nauki. To okazja, żeby poznać nasz świat z trochę innej perspektywy. Prowadzi Hanna Szczęśniak.
- Najważniejszym momentem recepcyjnym w życiu dziecka i niemowlęcia był obrzęd kościelny chrztu - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Barbara Ogrodowska. - Dopiero wtedy dziecko zostawało przyjęte w świetle prawa zwyczajowego i kościelnego oraz przyjętego obyczaju do społeczności.
Dziecko było radością, dumą i szczęściem swoich rodziców - mówiła z okazji Dnia Dziecka w "Abecadle etnografa" dr Barbara Ogrodowska. - Jego narodziny jako akt biologiczny wskazywały na trwałość całej rodziny i społeczności.
- Duchy, jak wierzono w wielu regionach naszego kraju to bezcielesne i niewidzialne istoty, które najczęściej z boskiej woli penetrowały świat ludzi aby go porządkować - nie zawsze zgodnie z interesami jego mieszkańców - pisała w książce "Świętowania polskie. Przewodnik po tradycji" prof. Anna Zadrożyńska. Czytała Marzena Trybała.
- Szamanizmem nazywa się zespół praktyk i wierzeń, które charakteryzują się tym, że praktykujący je szaman wchodzi w odmienny stan świadomości - w "Abecadle etnografa" tłumaczyła dr Ewa Klekot.
- Słowo dyskurs nie jest wyłączną własnością etnologii. Korzystają z niego przedstawiciele nauk społecznych, humanistycznych, studiów kulturowych i językoznawcy - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Maria Małanicz-Przybylska. - Słowo to pojawia się w publicystyce i języku potocznym. W ramach tych różnych dyscyplin używane jest w różnych znaczeniach.
- Cultus po łacinie oznacza cześć, hołd, uwielbienie przedmiotu kultu. Pokazuje to relacje podmiotowo-przedmiotową, czyli jest ktoś lub coś, co jest przedmiotem kultu i musi być ktoś, kto jest podmiotem ten kult uprawiającym - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Ewa Klekot.
- Dzień ten to przedświecie Wielkanocy, Wigilia Paschalna - ma ona bardzo bogatą obrzędowość. W Polsce jest to dzień błogosławieństw - mówiła dr Barbara Ogrodowska. - W Wielką Sobotę święci się wodę, ogień, ciernie - ważne symbole męki i chwalebnego zmartwychwstania Chrystusa. Święci się również pokarmy.
Niedziela Palmowa w Polsce jest nazywana Niedzielą Kwietną albo Wierzbną i jest bardzo uroczystą niedzielą Wielkiego Postu, obchodzoną na tydzień przed Wielkanocą - tłumaczyła dr Barbara Ogrodowska.
- Bardzo długo w antropologii mówiono o zjawisku, które nazywano wartościami kulturowymi. Oznaczały one wartości współdzielone przez grupę, oznaczały również wartości zewnętrzne w stosunku do ludzi - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Ewa Klekot.
- Kosmos postrzegano w opozycji do świata ludzi: tego, co nieskończone, bezkresne, wobec tego, co skończone, ograniczone - pisała w swoim "Przewodniku po tradycji" prof. Anna Zadrożyńska.
- Zima była dawniej bardzo trudna do przeżycia nawet dla zamożnych, bo mróz, brak żywności żywności i choroby zbierały wtedy swoje żniwo - mówiła dr Barbara Ogrodowska.
- Czym jest płeć w sensie biologicznym wszyscy wiemy. Każdy z nas ma swoją płeć. Rodzimy się najczęściej jako kobiety lub mężczyźni i różnimy się między sobą pod względem anatomicznym, to kwestia bezsprzeczna i uniwersalna - tłumaczyła dr Maria Małanicz-Przybylska.
Kobieta - jednocześnie symbol obcości i swojskości, zagrożenia i bezpieczeństwa - zajmuje szczególne miejsce w ludowych mitach i przekonaniach - pisała prof. Anna Zadrożyńska.
Kiedyś karnawał, czyli czas między Bożym Narodzeniem a Wielkim Postem, był czasem niezwykłym, w całej Europie upływał pod znakiem zabaw, wesołości, uczt - tłumaczyła w "Abecadle Etnografa" dr Barbara Ogrodowska.
- Księżyc to dziwaczny wędrowiec po nocnym niebie o zmiennym obliczu i niepokojącym, zimnym świetle, wkradający się podstępnie do ludzkich domostw. Budził więc dwojakie uczucia - pisała w książce "Świętowania polskie. Przewodnik po tradycji" prof. Anna Zadrożyńska.
- Emic i etic to para terminów, która podkreśla podejście badawcze, ale też sposób analizy i interpretacji wybrany przez badacza kultury. Terminy te wywodzą się z językoznawstwa, w latach 50. XX wieku stworzył je amerykański lingwista Kenneth Picke - tłumaczyła dr Maria Małanicz-Przybylska.
- Ruch jest dla człowieka czymś naturalnym. Taniec to też ruch, ale jednak niecodzienny, specyficzny - opowiadała w "Abecadle etnografa" dr Ewa Klekot.
- W tradycji ludowej gromnica bronić miała ludzi i ich domostwa przed groźnymi żywiołami, a przede wszystkim przed burzą, uderzeniem pioruna i ogniem - opowiadała dr Barbara Ogrodowska. - Uważano, że posiada moc odwracania gromów i błyskawic i stąd wzięła się jej ludowa nazwa.
To, że kobieta zachodzi w ciążę, to ewidentny dowód na to, że zadała się z zaświatami, bo życia człowiek nie moża stworzyć, a tylko je odnowić - mówiła w "Abecadle etnografa" prof. Anna Zadrożyńska.
Tradycja, post, gościnność, autentyczność, magia. Między innymi te pojęcia tłumaczą etnografia i antropologia, dziedziny nauki opisujące kulturę ludową i grupy etniczne, a przede wszystkim - człowieka. Nasza współczesna i dawna rzeczywistość to nie tylko kalendarz obrzędowy, a w nim Adwent, Zielone Świątki i karnawał, czy pojęcia takie jak obcość, tożsamość i tabu, ale i drzewa, słońce, ptaki, pory roku. Dzięki opowieściom antropologów i etnografów oraz sięgnięciu do ich prac, możemy poznać podstawowe pojęcia tworzące te dwie nauki. To okazja, żeby poznać nasz świat z trochę innej perspektywy. Prowadzi Hanna Szczęśniak.
