“วัฒนธรรมของอินเดียเป็นแบบบุฟเฟต์” สะท้อนถึงความหลากหลายด้านต่าง ๆ ของอินเดีย ประเทศซึ่งเป็นห้องแล็บทางสังคมศาสตร์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก ขณะเดียวกันในเมืองขนาดใหญ่ของอินเดียที่เป็นมหานคร มีความพร้อมทางด้านเทคโนโลยี เป็นเมืองทันสมัย อินเดียมีระบบขนส่งทางรถไฟที่ใหญ่และครอบคลุมหลาย ๆ พื้นที่ทั่วประเทศ นอกจากนี้ ด้านวิทยาการและเทคโนโลยีก็มีการพัฒนาคิดค้นอย่างต่อเนื่อง ดังจะเห็นได้จาก เทคโนโลยียานอวกาศของอินเดีย เป็นต้น

         ดร.ปิยณัฐ สร้อยคำ มองอินเดียผ่านประสบการณ์การศึกษาด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของตนเองกับประสบการณ์ส่วนตัว และให้ภาพนโยบายการต่างประเทศของอินเดียว่าเน้นไปที่การใช้อำนาจละมุนหรือ Soft Power เป็นหลัก ซึ่งมีลักษณะสำคัญอยู่ 4 อย่าง ได้แก่ ด้านวัฒนธรรม การทูตพหุภาคี สันติ และการสร้างคนผ่านการศึกษา

ROOTED: Life at the Crossroads of Science, Nature, and Spirit ผลงานของ ลีอันดา ลินน์ โฮปต์ แปลภาษาไทยโดย สดใส ขันติวรพงศ์ ในชื่อ “หยั่งราก” งานเขียน / งานแปลที่ทำให้เรามีความสุขเป็นหนึ่งเดียวกับโลกได้ เป็นหนึ่งเดียวกับสิ่งรอบตัวเราได้ เราไม่รู้สึกว่าแปลกแยก และเรามีความสุขกับทุกขณะที่เรามีชีวิตอยู่

“หนังสือเล่มใหม่ที่มีความเป็นส่วนตัวสูงของลีอันดา ลินน์ โฮปต์ นักเขียนมือรางวัล คือคำเชื้อเชิญอันชาญฉลาดให้อยู่กับโลกอย่างเรียบง่ายและลึกซึ้ง จากการเดินเท้าเปล่าในป่า และจินตนาการความสัมพันธ์กับสัตว์และต้นไม้แบบใหม่ ไปจนถึงการตรวจสอบภาษาที่เราใช้อธิบายและคิดเกี่ยวกับธรรมชาติ เธอปลุก การอยู่อย่างหยั่งราก ในฐานะวิถีการอยู่อย่างสอดคล้องกับป่าดงและความดิบเถื่อนที่ค้ำจุนมนุษย์และสรรพชีวิต” (จากเพจ : สวนเงินมีมา)

การเกิดขึ้นของรางวัล SEE LIKE หรือ รางวัลเห็นแล้วชอบ ซึ่งเป็นรางวัลที่มอบให้กับนักเขียนไทย และ เพจช่างเขียนพยัญชนะ ซึ่งเป็นพื้นที่สาธารณะออนไลน์ เปิดให้นักเขียนและกวีชาวไทย ได้ส่งผลงานสร้างสรรค์เพื่อรับการพิจารณาเผยแพร่ลงในเพจ และมีกลุ่มนักกีฬาสานฝันเข้าร่วมเป็นเฟืองเล็ก ๆ ให้แก่กันและกัน เพื่อสนับสนุนคุณค่างานวรรณกรรม งานเขียน กวีนิพนธ์ และนักเขียนหรือกวี การทำงานร่วมกันของแต่ละฝ่าย โดย สุวิชานนท์ รัตนภิมล นักเขียนและกวี

นำเสนอเรื่องราวการเกิดขึ้นของรางวัล เพจช่างเขียนพยัญชนะและการดูแลเนื้อหาเพจรวมใจสานฝัน โดย รุ่งนภา สุรเชษฐ์ อดีตนักกีฬาเทนนิสทีมชาติไทย ตัวแทนกลุ่มนักกีฬาสานฝัน นำเสนอที่มาของกลุ่ม โครงการ และการเป็นเฟืองเล็ก ๆ ให้กับสังคมในด้านต่าง ๆ หนึ่งในนั้นคือด้านงานเขียน วรรณกรรม

ปิดท้ายด้วย ดิเรก นนทชิต บรรณาธิการของเพจช่างเขียนพยัญชนะ นำเสนอถึงการทำงานบรรณาธิการให้กับเพจช่างเขียนพยัญชนะ

         “อีกเสี้ยวหนึ่งของโอบกอด” (2021) นวนิยายเล่มล่าสุดของ ภู่มณี ศิริพรไพบูลย์ ซึ่งเจ้าตัวบอกว่าเป็นภาคแรกของนวนิยายก่อนหน้าคือเรื่อง “2020” นวนิยายสองเรื่องเชื่อมโยงกับความทรงจำ ปรากฏการณ์เดจาวู ทฤษฎีคู่ขนาน Butterfly Effect ฯลฯ

         “อีกเสี้ยวหนึ่งของโอบกอด” ผู้เขียนยังสอดแทรกบริบททางสังคม โดยเล่นกับความรู้สึกด้านลึกของตัวละครที่จิตตกกับสถานการณ์ในชีวิต เช่น การสะท้อนความกลัวต่อโควิด-19 ปรากฏอยู่ในระบบการศึกษาของไทย ความเหลื่อมล้ำ หรือแม้แต่ความทรงจำที่สร้างความรู้สึกมากมายต่อมนุษย์และสิ่งรอบตัว รวมถึงการที่เราในฐานะผู้อ่าน อาจจะได้มีเวลากลับเข้ามาทบทวนถึงการโอบกอดความรู้สึกของตัวเอง ของคนรอบข้าง และการหยิบยื่นอีกเสี้ยวหนึ่งของโอบกอดไปยังผู้อื่น

         “เพราะหลังจากนี้ไปไม่กี่เดือน โลกที่เรารู้จักจะไม่มีอีกต่อไป ไม่มีทั้งผม คุณ หรือใครหลงเหลืออยู่อีกเลย มันคือจุดจบของโลกที่เรารู้จัก แต่ที่น่าแปลกคือ ผมมักจะถูกส่งกลับไปในห้วงเวลาต่างๆ ก่อนหน้านี้ มีชีวิตอยู่มาจนถึงจุดจบของโลก” - ภู่มณี ศิริพรไพบูลย์

นิทานพื้นบ้านอีสาน มีความพร่าเลือนของความจริง และความไม่จริงอยู่ในนั้น ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจให้ สาคร วงษ์ราชสีห์ ได้เริ่มศึกษา ค้นคว้า อ่าน และแสวงหาผู้ให้ข้อมูลเรื่องเล่า เพื่อนำตัวบทนิทานมาผลิตซ้ำ คลี่คลาย ให้มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ด้วยการเล่าใหม่ผ่านงานศิลปะสร้างสรรค์ในรูปแบบสื่อผสม เพื่อส่งต่อความทรงจำในนิทานพื้นบ้านอีสานที่สะท้อนชีวิตของผู้คนในอดีต ข้ามกาลเวลามาจนถึงปัจจุบัน และอนาคต งานศิลปะของเขาจึงเป็นการบันทึกเรื่องเล่าความทรงจำของผู้คน เป็นตัวกลางในการอนุรักษ์ให้นิทานไม่ให้เลือนหายไปหรือถูกหลงลืมว่าเคยมีอยู่

ประวัติศาสตร์ของเมืองแพร่เป็น “ประวัติศาสตร์บาดแผล” ที่เกิดจากการสร้างรัฐสมัยใหม่ผ่านเรื่องราวของกบฏเงี้ยว การเข้าใจประวัติศาสตร์ของเมืองแพร่จึงไม่เพียงแต่เข้าใจประวัติบ้านเมืองหนึ่ง หากยังเป็นการทำความเข้าใจ “ชีวประวัติ” การสร้างชาติไทยโดยนัยด้วย – จากหนังสือ “ประวัติศาสตร์เมืองแพร่ : รัฐจารีต สู่การสร้างอาณานิคมภายใน ภายใต้วาทกรรม รัฐชาติ” โดย ชัยพงษ์ สำเนียง

         “ชีวิตการแสดงจะเป็นอย่างไร เมื่อฟารีดาตัดสินใจคลุมผม” เรื่องราวของฟารีดา จิราพันธุ์ นักแสดง ที่สั่งสมประสบการณ์การแสดงละครเวทีมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2540 จะได้รับการถ่ายทอดในรูปแบบเรื่องเล่าผ่านชีวประวัติ และเชื่อมโยงอัตลักษณ์ ตัวตนของเธอเข้ากับศิลปะการแสดง เพื่อส่งสารแห่งความศรัทธาต่อพระเจ้า จุดเปลี่ยน ความท้าทาย บททดสอบต่าง ๆ การแสดงเดี่ยวครั้งแรกในชีวิตของฟารีดา ในละครเวทีเรื่อง “ฮีญาบ”

         “การคลุมฮีญาบเป็นการบอกว่าฟาได้ศรัทธาต่อพระเจ้าอย่างหมดคำถาม อย่างหมดหัวใจแล้ว แต่ฟายังรู้สึกว่าในการเป็นนักแสดงก็เป็นมนุษย์คนหนึ่งมากกว่าที่จะมาบอกว่าฟาเป็นนักแสดงมุสลิม เพราะชีวิตของคนมุสลิมก็เป็นหนังสือที่มีหลายหมวด” ฟารีดา จิราพันธุ์ กล่าว

         นลธวัช มะชัย หนึ่งในสมาชิกกลุ่มลานยิ้มการละคร ได้พูดถึงการทำงานของกลุ่มว่า กระบวนการละครอย่างหนึ่งคือการทำงานร่วมกับตัวบทวรรณกรรม งานวิชาการต่าง ๆ งานค้นคว้าวิจัย สมาชิกในกลุ่มต่างมีความสนใจการอ่าน นำไปสู่การแลกเปลี่ยน และหัวใจของการอ่านคือการค้นหา การสร้าง storytelling หรือเรื่องเล่า narrative บางอย่าง การทำงานระหว่างศาสตร์และศิลป์ของละครกับวรรณกรรม ต้องใช้เวลานานในการเลือกวรรณกรรมสักชิ้นที่มีเสน่ห์ หรือมีจุดแข็งที่จะนำมาสร้างเป็นละครได้ ดังนั้น วรรณกรรมจึงเป็นต้นทางให้พวกเขาใฝ่ฝันและจินตนาการสร้างงานขึ้นมาบนเวทีต่อ
         ลานยิ้มการละครสร้างสรรค์งานละครจากหนังสือเรื่อง “สะพานขาด” ของ กนกพงศ์ สงสมพันธุ์ “แม่งูไม่เคยห่างหายจากหมู่บ้าน” ของ อานนท์ นานมาแล้ว และล่าสุดได้รับแรงบันดาลใจ ดัดแปลงส่วนหนึ่งของวรรณกรรมเรื่อง “โจนาทาน ลิฟวิงสตัน : นางนวล” ของ ริชาร์ด บาก และ “พ่อมดมหัศจรรย์แห่งออซ” ของ แอล.แฟรงก์ โบม เพื่อทำละครเรื่อง “โจนาทาน ชาญวิทย์ แห่งออซ” แสดงในเทศกาลละครกรุงเทพฯ 2564

         ดร.อับดุรเราะฮหมาน มูเก็ม นำเสนอมุมมองต่อสถานการณ์ ปรากฏการณ์ในอัฟกานิสถาน ผ่านวรรณกรรมของอัฟกานิสถานสองเล่ม ได้แก่ The Kite Runner และ The Library Bus หนังสือที่มีความเหมือนกันในด้านการศึกษาและเด็ก - The Kite Runner นำเสนอเรื่องเล่าและภาพประวัติศาสตร์อัฟกานิสถานผ่านเด็ก ชุมชน อาหาร วัฒนธรรม ความรุนแรงในสังคม การมองโลกของมุสลิมจากสองฝั่งคือมองโลกแบบสายตาตะวันตกกับตะวันออก ส่วน The Library Bus นำเสนอเรื่องราวของเด็ก ผู้หญิง ในพื้นที่ไกลปืนเที่ยง ที่ไม่ได้รับโอกาสทางการศึกษาด้วยสถานการณ์ภายในประเทศ หนังสือทั้งสองเล่มเป็นเพียงตัวอย่างวรรณกรรมที่ให้ภาพสะท้อนประวัติศาสตร์สังคมของอัฟกานิสถานตามบริบทที่ปรากฏ อย่างไรก็ตาม โลกของหนังสือไม่ใช่โลกของการสรุป การอ่านไม่ได้หมายความว่าสิ่งเหล่านั้นเบ็ดเสร็จอยู่ข้างใน ดร.อับดุรเราะฮหมาน จึงชวนกันตั้งคำถาม วิเคราะห์ต่อเรื่องที่อ่าน และข่าวสารที่ได้รับฟังมาไปพร้อม ๆ กัน

         “45 ปี ปิยสัมพันธ์ไทย-เวียดนาม (ค.ศ.1976-2021) : มรรคาแห่งประวัติศาสตร์” ผลงานของ รศ.ดร. Truong Thi Hang และ ผศ.ดร.นคร เสรีรักษ์ หนังสือประวัติศาสตร์ซึ่งให้ภาพสะท้อนความหลากสีในความสัมพันธ์ระหว่างไทย - เวียดนามทั้งก่อนและหลังความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการ ในด้านการเมือง ความมั่นคง การทหาร เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม แถลงการณ์สถาปนาสัมพันธไมตรีทางการทูตไทย-เวียดนาม เมื่อวันที่ 6 เดือนสิงหาคม ปี ค.ศ. 1976 เป็นการจารึกให้โลกรู้ว่าสองประเทศได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการ

         หนังสือเล่มนี้แบ่งความสัมพันธ์ไทย-เวียดนามออกเป็นช่วงดังนี้ (1) สัมพันธภาพไทย-เวียดนามก่อนปี ค.ศ. 1976 ตั้งแต่ทศวรรษที่ 12 จนถึงปี ค.ศ. 1975 (2) 45 ปี ปิยสัมพันธ์ไทย-เวียดนาม (ค.ศ. 1976-2021) มรรคาแห่งประวัติศาสตร์ และ (3) การเจรจาทางการทูตกระแสหลักในความสัมพันธ์ไทย-เวียดนาม
 

         “เพราะความรักมิอาจเร่งร้อน” วรรณกรรมที่ใช้ภาษาเยอรมัน ผลงานของ Daniela Krien นักเขียนชาวเยอรมัน แปลเป็นภาษาไทยโดย ปิยะกัลย์ สินประเสริฐ นำเสนอเรื่องราวความรักของผู้หญิง 5 คนซึ่งมีความแตกต่างกันแต่เชื่อมโยงผ่านสถานะทางเพศกับความรัก งานเขียนเรื่องนี้ยังนำเสนอและให้ภาพสะท้อนสังคมร่วมสมัยของเยอรมันผ่านตัวละคร ทำให้ผู้อ่านซึมซับสังคม การเมือง วัฒนธรรม ทัศนคติ มุมมองต่อโลกและชีวิตของผู้หญิงหรือผู้คนจากเยอรมนีตะวันตกและเยอรมนีตะวันออกในอดีต ดังนั้น ขณะที่ความรักมิอาจเร่งร้อน การอ่านเพื่อค้นพบสิ่งที่ซ่อนระหว่างบรรทัดในเรื่องนี้ก็มิอาจเร่งร้อน

         นอกจากนี้ ปิยะกัลย์ สินประเสริฐ ยังเล่าถึงประสบการณ์ทำงานแปลเล่มแรก การฟังหนังสือเสียงมีส่วนช่วยในการทำงานแปลในด้านใดบ้าง และการอัปเดตภาษาเยอรมันในแต่ละปีว่ามีผลต่อการแปลอย่างไร

         “บ้านที่กลับไม่ได้” งานเขียนรวมเรื่องสั้นโดย ผศ.ดร.บุญเลิศ วิเศษปรีชา พาผู้อ่านเข้าไปยังบ้านที่เป็นรูปธรรมและนามธรรมของคนไร้บ้านชาวฟิลิปปินส์จำนวน 8 ชีวิต ได้ให้ภาพสะท้อนเชิงสัญลักษณ์ของ “บ้าน” ของแต่ละคนไว้เช่นไรบ้าง

         หลังจากผู้อ่านได้อ่านงานเขียนเกี่ยวกับคนไร้บ้านของผู้เขียนไปก่อนหน้านั้น คือ “โลกของคนไร้บ้าน” และ “สายสตรีท” นำเสนอในรูปแบบงานวิชาการ งานวิจัย และงานสารคดี ตอนนี้คนไร้บ้านได้นำมาเล่าใหม่ในรูปแบบของวรรณกรรม เพื่อให้คนอ่านเข้าใจคนไร้บ้านผ่านความรู้สึกด้านลึกภายในซึ่งเป็นบ้านในหัวใจของพวกเขา ทุกเรื่องพาคนอ่านเข้าไปเกาะขอบหน้าต่าง เปิดประตูบ้าน แล้วค่อย ๆ แง้มเข้าไปเพื่อทำความรู้จักตัวตนของคนไร้บ้าน

         “บ้าน” สัญลักษณ์ของความหมายที่เป็นนามธรรมนี้ อาจสะกิดเตือน หรือชวนให้คนอ่านตั้งคำถามต่อ “บ้าน” ของตัวเอง ไม่เฉพาะแต่คนไร้บ้านเท่านั้น

         หนังสือหนึ่งเล่ม ทำหน้าที่แตกต่างหลากหลาย สำหรับหนังสือ “รามานุจัน อัจฉริยะไม่รู้จบ” (The Man Who Knew Infinity) โดย โรเบิร์ต คานิเกล แปลเป็นภาษาไทยโดย นรา สุภัคโรจน์ งานแปลแต่ละเล่มได้ส่งต่อภาษา วัฒนธรรม สังคม ชีวิต ความเป็นอยู่ของผู้คน ฯลฯ ไปยังคนในอีกภาษาในมิติที่หลากหลาย

         ศรีนิวาสะ รามานุจัน เป็นนักคณิตศาสตร์ชาวอินเดีย ผู้ค้นพบทฤษฎีจำนวน อนุกรมอนันต์ และเศษส่วนต่อเนื่อง โดยไม่เคยเรียนรู้อย่างเป็นระบบจากมหาวิทยาลัย เรื่องราวของเขาได้ส่งต่อไปยังคนอ่านหลายล้านคนผ่านหนังสือ และ “การียา ยือแร” เป็นผู้หนึ่งที่ได้อ่านหนังสือเล่มนี้ เมื่อเดินทางไปประเทศอังกฤษ ได้มีโอกาสไปยืนอยู่ในจุดที่รามานุจันเคยไปศึกษาและใช้ชีวิตเรียนรู้ จึงจินตนาการตามเรื่องราวในหนังสือไปด้วย การทบทวนเรื่องราวที่ได้อ่าน ณ วันที่ได้ตามรอยเท้าชีวิตของนักคณิตศาสตร์อัจฉริยะ สะท้อนให้เห็นถึงความสัมพันธ์เชื่อมโยงระหว่างพื้นที่ การอ่าน หนังสือ และผู้คน
 

“โบยบินไปสู่โลก ซึ่งความรักสะพรั่งบาน” กวีนิพนธ์ของ “อติรุจ ดือเระ” นักเขียนรางวัลยุวศิลปินไทย (Young Thai Artist 2020) คือการร้อยเรียงแห่งมวลกวีนิพนธ์นานาที่ถูกสานสร้างขึ้นจากประสบการณ์ พื้นที่ เรื่องใกล้ตัว เรื่องที่ได้ฟังมา โดยมวลถ้อยกวี เปิดโอกาสให้คนอ่านได้โบยบินไปเผชิญสิ่งต่าง ๆ ร่วมกับเรื่องราวใน 4 ภาค ได้แก่ ภาคแรก ทลายกำแพง ก่อสร้างสะพาน, ภาคสอง ความทรงจำฟอกขาว, ภาคสาม ลมหายใจออนไลน์ และภาคสี่ ในวันโรคระบาด ซึ่งสัมพันธ์อยู่กับผู้คนในระดับปัจเจกและระดับโลก ที่มีความรักสะพรั่งบาน แม้การโบยบินของแต่ละเรื่องราวอาจต้องเผชิญความเจ็บปวด ความรุนแรง ความสูญเสีย อันเกิดขึ้นจากโลกจริง โลกเสมือน และในวันที่โรคระบาดกระจายตัวไปทั่วโลก กวีนิพนธ์ “โบยบินไปสู่โลก ซึ่งความรักสะพรั่งบาน” เป็น Soft Power ที่ก้าวข้ามกำแพงของความเป็นรัฐชาติ และระหว่างทางมีความหวัง ดอกไม้ ความรักสะพรั่งบาน ดังตอนหนึ่งของบทส่งท้ายในบทกวีนิพนธ์เล่มนี้ว่า “แล้วโลกจะโอบกอดเรา สันติสุขจะโอบกอดโลก ท่ามกลางความรักที่สะพรั่งบานมิรู้โรย”

“6 เดือนในเขมร” เป็นเรื่องที่เขียนจากบันทึกประจำวันของ ชัยพร ศิริพรไพบูลย์ ในช่วงกลางเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2536 - มีนาคม พ.ศ. 2537 ณ เมืองโพธิสัตว์ เดิมทีแล้ว มันเริ่มต้นด้วยการเขียนเป็นจดหมายกลับมาประเทศไทยเพื่อให้พ่อแม่ พี่น้อง และผองเพื่อนผู้ร่วมงานได้อ่านกัน แต่มันเป็นจดหมายที่มีความยาวมากกว่าจดหมายปกติทั่วไป เพราะนาน ๆ ทีจึงจะได้มีโอกาสฝากคนรถผู้ประสานงานระหว่างสำนักงานในเขมร ให้นำมาส่งทางไปรษณีย์ที่อรัญประเทศในเขตประเทศไทยอีกทีหนึ่ง

เรื่องราวต่าง ๆ ที่เขียนขึ้นนี้จะเขียนเล่าเรื่องกิจวัตรประจำวัน การทำงาน สภาพบ้านเมือง และผู้คนชาวกัมพูชา รวมทั้งข้อสังเกตต่าง ๆ ที่ได้พบเห็นในประเทศนี้ โดยเฉพาะในส่วนที่ดี ๆ ของประเทศนี้ เพื่อให้ผู้อ่านได้เรียนรู้กัมพูชาจากบันทึกของบุคคลซึ่งได้เดินทางเข้าไปเป็นผู้อบรม ให้ความรู้ด้านการสำรวจและขุดเจาะน้ำบาดาลในกัมพูชา เรื่องราวในหนังสือ “6 เดือนในเขมร” ของนักธรณีวิทยาชาวไทยนับเป็นอีกหนึ่งหน้าประวัติศาสตร์ของกัมพูชาที่เผยให้เห็นถึงบริบทบรรยากาศด้านต่าง ๆ

การเป็นนักเขียนของ “ครูข้าว : รติรัตน์ รถทอง” เริ่มต้นจากการเข้าอบรมงานเขียนซึ่งมีจัดอบรมทั่วไป จนก้าวเข้าสู่การเป็นนักเขียนสารคดีช่วงระยะเวลาหนึ่ง การเขียนยังเป็นสิ่งที่เธอทำอย่างต่อเนื่อง ด้วยการส่งงานเขียนประเภทเรื่องสั้น บทกวี นิยาย ประกวดตามเวทีประกวดต่าง ๆ ต่อมาเธอสนใจทำงานศิลปะจากความสนใจส่วนตัว จึงค้นพบการผสมผสานระหว่างชีวิตกับศิลปะ ว่าคือสิ่งที่ช่วยเยียวยาชีวิตไม่ต่างจากการทำงานเขียนที่เธอเคยทำก่อนหน้า

ครูข้าวในฐานะการเป็นครูสอนและทำหลักสูตรภาษาไทยสำหรับชาวต่างชาติหลากหลายเชื้อชาติในจังหวัดสมุทรสาคร แม้จะเป็นผู้ออกแบบหลักสูตรการเรียนการสอน แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าหลักสูตรนี้เป็นการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างผู้ออกแบบหลักสูตร ผู้สอน ผู้เรียน ด้านชีวิต วัฒนธรรม ความเป็นอยู่ของกันและกัน

“งานเขียนทางประวัติศาสตร์ ประเภทชีวประวัติในลาว ค.ศ. 1975-2010 : สถานภาพความรู้” โดย รศ.ดร.ดารารัตน์ เมตตาริกานนท์ ได้เก็บรวบรวม จัดหมวดหมู่ และวิเคราะห์งานเขียนประวัติศาสตร์ประเภทชีวประวัติที่ตีพิมพ์เผยแพร่ใน สปป.ลาว ช่วง ค.ศ. 1975-2010 เพื่อเปิดประเด็นให้มีการถกเถียงงานเขียนประเภทนี้ รวมทั้งเปิดแหล่งข้อมูลใหม่ในการศึกษาประวัติศาสตร์ลาวอีกประเภทหนึ่ง อันจะเป็นประโยชน์ในการนำไปเป็นฐานข้อมูลลุ่มน้ำโขงศึกษา โดยเฉพาะการศึกษาประวัติศาสตร์ลาวต่อไป

งานวิจัยนี้ได้ใช้วิธีการศึกษาทางประวัติศาสตร์ เน้นการศึกษาจากเอกสารเป็นหลัก โดยเฉพาะหนังสือประเภทชีวประวัติทั้งที่เป็นบุคคลสำคัญในลาวและบุคคลธรรมดาที่มีการตีพิมพ์เผยแพร่ในลาว ค.ศ. 1975-2010 นับเป็นการเปิดพื้นที่ให้บุคคลหรือปัจเจกมีตัวตนในพื้นที่สาธารณะตั้งแต่เกิดจนตาย อย่างน้อยก็ได้มีเสียงในประวัติศาสตร์

ปอุมจริยะของวิมลสูริเป็นวรรณคดีเรื่อง “รามายณะ” ที่เก่าแก่ที่สุดของศาสนาเชนและมีอิทธิพลต่อรามายณะฉบับของศาสนาเชนฉบับอื่นที่แต่งขึ้นภายหลัง วรรณคดีเรื่องรามายณะของศาสนาเชนจัดอยู่ในวรรณคดีเรื่องเล่าประเภทปุราณะหรือจริตะ มีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับแนวคิดศลากาปุรุษะซึ่งเป็นแนวคิดเกี่ยวกับวีรบุรุษในศาสนาเชน วิทยานิพนธ์ “ลักษณะเด่นของตัวละครราวณะใน ปอุมจริยะ ของวิมลสูริ” โดย บุณฑริกา บุญโญ มุ่งศึกษาลักษณะเด่นของตัวละครราวณะในเรื่องปอุมจริยะ ซึ่งเป็นตัวละครปรปักษ์ของเรื่อง และศึกษาความสัมพันธ์ของแนวคิดทางศาสนาเชนที่มีต่อตัวละครราวณะ

ศาสนาเชนและแนวคิดของศาสนาต่อตัวละครราวณะ, ความแตกต่างของรามายณะฉบับของศาสนาเชนกับพราหมณ์-ฮินดู, ความสัมพันธ์และความสำคัญ ของ ภาษาบาลี สันสกฤต ปรากฤต ต่อวรรณกรรม ศาสนา และการศึกษา

“อินโดนีเซีย: การวิเคราะห์แบบเรียน” เป็นผลงานจากการฝึกทำรายงานการวิจัย (นักศึกษา SEAS รุ่น 1 ในวิชาสัมมนาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา มหาวิทยาลัยขอนแก่น เพื่อทำความเข้าใจประเทศเพื่อนบ้านในอาเซียนผ่านการวิเคราะห์แบบเรียน ประวัติศาสตร์ และบริบทอื่น
หนังสือเล่มนี้ประกอบด้วยงานวิจัย 3 เรื่องได้แก่
เรื่องที่ 1 “การวางรากฐานเยาวชนแห่งชาติในหนังสือแบบเรียนภาษาอินโดนีเซียชั้นประถมศึกษาปีที่ 1” โดย วรรษมล พันธ์สัมฤทธิ์
เรื่องที่ 2 “การเขียนประวัติศาสตร์ชาติอินโดนีเซียช่วงตกเป็นอาณานิคมในหนังสือแบบเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5” โดย จิราภรณ์ ทรงพระ
เรื่องที่ 3 “การสร้างความทรงจำเกี่ยวกับซูการ์โนในหนังสือแบบเรียนสังคมศึกษา ประเทศอินโดนีเซีย” โดย ปรมาภรณ์ แสงแก่นสาร

พระมหาเพิ่มพูน สุขเวสโก สะท้อนให้ฟังถึงความสำคัญของภาษาบาลีที่มีต่อประวัติศาสตร์ พุทธศาสนา การศึกษาของพระสงฆ์และฆราวาสผ่านตำราบาลีจากอดีตถึงปัจจุบัน ซึ่งหนึ่งในหนังสือที่ใช้ศึกษาภาษาบาลีของพระสงฆ์คือ “บาลีไวยากรณ์” พระนิพนธ์ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมวชิรญาณวโรรส นอกจากนี้ภาษาบาลีมีความสำคัญในด้านเป็นรากหนึ่งทางภาษาเพื่อทำความเข้าใจภาษาไทยในปัจจุบัน และการส่งเสริมเพื่อทำความเข้าใจภาษาบาลีเพื่อไม่ถูกจำกัดเพียงแค่ในด้านพุทธศาสนา แต่ควรได้รับการเผยแผ่ไปยังเยาวรุ่นด้วยรูปแบบที่ทันสมัย

ในด้านชีวิตบรรพชิตของพระมหาเพิ่มพูน มีแรงบันดาลใจหลายอย่างที่ทำให้หันเหชีวิตจากฆราวาสสู่การเป็นสงฆ์ในวัย 21 ปี ภาษาบาลีได้เปิดโลกทัศน์ทางภาษา ประวัติศาสตร์ สังคม และมีอุปการะต่อการศึกษาด้านภาษาของพระมหาเพิ่มพูนในเวลาต่อมา