Ένα θεατρικό έργο με τίτλο Κοπεγχάγη θα ανέβει το 1998 στη θεατρική πρωτεύουσα του κόσμου, το Λονδίνο, και θα γίνει παγκόσμια επιτυχία.

Θέμα του η μυστική συνάντηση στην Κοπεγχάγη, το 1941, των δύο βασικών πρωταγωνιστών της κβαντικής επανάστασης. Του Νιλς Μπορ του ανθρώπου που την ξεκίνησε και υπήρξε η πιο εμβληματική μορφή της και του Βέρνερ Χάιζεμπεργκ, μαθητή και φίλου του Μπορ, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με την περίφημη Αρχή της αβεβαιότητας· το σήμα κατατεθέν της νέας θεωρίας που είναι γνωστή και ως η Σχολή της Κοπεγχάγης, διότι εκεί πήρε την τελική μορφή της το 1927 με τη συνεργασία των δύο πρωταγωνιστών της ιστορίας μας.

Ξεκινώντας από τη μυστηριώδη εκείνη συνάντηση των δύο στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Κοπεγχάγη το 1941, η συζήτηση θα εστιάσει στο μεγαλύτερο ηθικό δίλημμα του 20ου αιώνα, που είναι η κατασκευή της πυρηνικής βόμβας, καθώς και στη μεγαλύτερη ανακάλυψη αυτού του αιώνα: την Αρχή της αβεβαιότητας, «χάρις» στην οποία το είδος μας έφτασε στα όρια της ύβρεως: να μπορεί να εξαλείψει τη ζωή από τον πλανήτη γη.

Φιλοξενούμενος του Φυσικού Σπύρου Α. Κάνουρα είναι ο Στέφανος Τραχανάς, ο οποίος διδάσκει Κβαντομηχανική και Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Original video: https://www.youtube.com/watch?v=2Tv37D6ivpQ

Μουσικό υπόβαθρο: ΑΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ - ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ | Official Audio Release © 2019

Cover image: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nuclear_symbol.svg.

Άραγε είμαστε μόνοι στο Σύμπαν ή κάπου υπάρχουν εξωγήινες μορφές ζωής; Ένα επίμονο ερώτημα που έφεραν στο προσκήνιο οι πρόοδοι της διαστημικής εποχής.

Οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν ν’ απαντήσουν στο ερώτημα αυτό, με βάση κυρίως την υπαρξιακή τοποθέτησή τους. Αντίστοιχες αναζητήσεις έχουν στις μέρες μας φιλόσοφοι, μελλοντολόγοι και άλλοι διανοητές και επιστήμονες, και, βεβαίως, διάφορες θρησκείες.

Η επιστήμη από την πλευρά της αναζητά συστηματικά και επιμόνως ενδείξεις και αποδείξεις για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, είτε αυτή αφορά σε μικροβιακές και άλλες στοιχειώδεις μορφές είτε σε νοήμονα ζωή με επίπεδο ανάλογο ή και υπέρτερο του δικού μας.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν γίνει και σχεδιάζονται νέες ρομποτικές αποστολές σε άλλα σώματα του Ηλιακού μας συστήματος, όπως στον Άρη και σε δορυφόρους του Δία και του Κρόνου. Παράλληλα, γίνεται έρευνα από τη Γη μέσω τηλεσκοπίων και φασματογράφων, για τον εντοπισμό μαρτυριών ζωής σε πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος και σε εξωπλανήτες άλλων συστημάτων. Τέλος, ραδιοτηλεσκόπια σαρώνουν διαρκώς τον ουρανό προσπαθώντας να συλλάβουν ραδιοσήματα τα οποία θα μπορούσε να είχαν σταλεί από όντα με τεχνολογικό πολιτισμό, όπως ο δικός μας.

Τα παραπάνω απετέλεσαν και το θέμα της εκπομπής των ΦΥΣΙΚΩΝ, της 1ης Μαΐου 2022, η οποία είχε ως τίτλο «Αναζητώντας την εξωγήινη ζωή». Φιλοξενούμενος του Φυσικού Σπύρου Α. Κάνουρα ήταν ο αγαπημένος του ελληνικού κοινού εκλαϊκευτής της επιστήμης Γιώργος Γραμματικάκης, Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής και πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο οποίος με τη γνωστή διεισδυτικότητα και επιστημονική πληρότητα, αλλά και με το συναρπαστικό του λόγο, παρουσίασε τις σημαντικότερες προσεγγίσεις στο ενδιαφέρον αυτό θέμα.

Η εκπομπή θα μεταδοθεί και πάλιν εις ένδειξη τιμής και ως αποχαιρετισμός προς τον καθηγητή Γιώργο Γραμματικάκη, ο οποίος μας άφησε σήμερα για το μεγάλο ταξίδι. Ας είναι αιωνία η μνήμη του!

Original video: https://www.youtube.com/watch?v=FGXxDSKB9EI

Μουσικό υπόβαθρο: ΑΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ - ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ | Official Audio Release © 2019

Cover image: Logo esigned by www.freepik.com .

Από τη στιγμή που κυκλοφόρησε το ChatGPT από την OpenAI, οι ΗΠΑ ήταν αδιαμφισβήτητα στην κορυφή των Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων (LLM) με σχεδόν όλα να είναι «proprietary», δηλαδή «κλειστού» κώδικα μη επιτρέποντας στο κοινό και στους ερευνητές να δουν πως αναπτύχθηκαν, ή πως δουλεύουν.

Αυτό ίσχυε μέχρι τη δημιουργία του DeepSeek R1. Το μοντέλο αυτό είναι ανοικτού κώδικα, ενώ έχει προδιαγραφές που το καθιστούν ισότιμο σε απόδοση με τα "κλειστά" μοντέλα της OpenAI και Anthropic. Αναπτύχθηκε από μια ομάδα Κινέζων επιστημόνων, κάποιοι εκ των οποιων σε μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές. Σύμφωνα με την ομάδα του DeepSeek, το έργο χρειάστηκε μόνο 6 εκατομμύρια δολάρια για να εκπαιδευτεί.

Για όλα τα παραπάνω, ο φυσικός Σπύρος Α. Κάνουρας θα συζητήσει με το Φυσικό και Βιοχημικό, με εξειδίκευση στα Πολλαπλά Κυτταρώδη Αυτόματα και στην Γενική Μορφή Τεχνητής Νοημοσύνης, Κώστα Σγάντζο.

Original video: ⁠⁠⁠https://www.youtube.com/watch?v=0ZjtNwx6Y3g&t=3023s

Μουσικό υπόβαθρο: ΑΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ - ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ | Official Audio Release © 2019

Cover image: Logo of DeepSeek, a Chinese artificial intelligence company.

Είναι δυστυχώς κοινή διαπίστωση πως όπου πάει ο άνθρωπος, αφήνει σκουπίδια. Ο πλανήτης μας έχει ρυπανθεί από κάθε είδους απόβλητα, τα οποία συναντούμε παντού· ακόμα και στα πιο απόμακρα και βαθιά σημεία των ωκεανών. Εξαίρεση δεν θα μπορούσε φυσικά να είναι το Διάστημα, στο οποίο αρχίσαμε να έχουμε δραστηριότητες και κατ’ επέκταση να το ρυπαίνουμε από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα.

Η απουσία κάποιας διεθνούς συμφωνίας επί του θέματος, είχε ως αποτέλεσμα να έχουν συσσωρευθεί στον εγγύς διαστημικό χώρο χιλιάδες παροπλισμένοι δορυφόροι, αλλά και κάθε μεγέθους αντικείμενα τα οποία είτε χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορες αποστολές και παρέμειναν εκεί είτε είναι αποτέλεσμα ατυχημάτων ή, ακόμα, και δοκιμών όπλων από πλευράς διαστημικών υπερδυνάμεων.

Τα καλά νέα είναι πως οι ενεργοί δορυφόροι, αλλά και τα διαστημικά κατάλοιπα παρακολουθούνται πλέον, ενώ τα τελευταία καταγράφονται και κατατάσσονται με βάση το βαθμό επικινδυνότητάς τους. Η παρακολούθηση γίνεται με διάφορες μεθόδους, με κυριότερη τη χρήση ραντάρ σάρωσης του πέριξ του πλανήτη μας διαστημικού χώρου. Επιπλέον, υπάρχουν σχεδιασμοί, κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα, για τη σύλληψη και επαναξιοποίηση διαστημικών καταλοίπων.

Γι’ αυτό το πολύ σημαντικό θέμα για το μέλλον των διαστημικών αποστολών, όπως και των αστρονομικών παρατηρήσεων που γίνονται από την επιφάνεια του πλανήτη, ο Φυσικός Σπύρος Α. Κάνουρας συζητά (Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2024) με τον Δρ Αστροφυσικής Βασίλη Καραμανάβη, Ερευνητή στο Ινστιτούτο Φράουνχόφερ Φυσικής Υψηλών Συχνοτήτων και Τεχνικών Ραντάρ, στο Βάχτμπεργκ της Γερμανίας.

Original video: ⁠https://www.youtube.com/watch?v=CKpCmbZ8sQI

Μουσικό υπόβαθρο: ΑΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ - ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ | Official Audio Release © 2019

Cover image: Chinese space station Tiangong-1 imaged during re-entry with TIRA radar facility of the Fraunhofer institute FHR. Press Release / March 21, 2018

Κύριο πυλώνα του αποδεκτού σήμερα Κοσμολογικού Προτύπου της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang) αποτελεί η Κοσμολογική Αρχή, δηλαδή η παραδοχή ότι το Σύμπαν είναι ισοτροπικό και ομογενές. Αυτό σημαίνει πως, σε μεγάλη κλίμακα, έχει ίδιες ιδιότητες και σύνθεση προς κάθε κατεύθυνση.

Μια βασική ιδιότητα, η οποία έχει την αφετηρία στην αρχή του Σύμπαντος, δηλαδή στη Μεγάλη Έκρηξη, είναι και η Διαστολή του Σύμπαντος για την οποία έως τώρα δεχόμαστε πως είναι ισοτροπική. Αυτό σημαίνει πως το Σύμπαν για οιονδήποτε παρατηρητή σε οποιοδήποτε σημείο του διαστέλλεται με ομοιόμορφο τρόπο προς όλες τις κατευθύνσεις.

Εντούτοις, μια νέα μελέτη, η οποία βασίζεται σε παρατηρήσεις σμηνών γαλαξιών με τα τροχιακά τηλεσκόπια ακτίνων Χ, δείχνει πως, εάν δεν υπάρξουν άλλες ερμηνείες που όμως και αυτές θα έχουν επιπτώσεις στο Κοσμολογικό Πρότυπο, το Σύμπαν δεν επεκτείνεται με τον ίδιο ρυθμό προς όλες τις κατευθύνσεις. Δηλαδή, δεν είναι ισότροπο!

Στην εκπομπή των ΦΥΣΙΚΩΝ της Παρασκευής 4 Φεβρουαρίου 2022, στις 9 μμ, ο Φυσικός Σπύρος Α. Κάνουρας φιλοξένησε τον Δρ. Αστροφυσικό Κωνσταντίνο Μίγκα, επικεφαλής συγγραφέα της νέας μελέτης. Ο Δρ. Μίγκας μέσα από μια συναρπαστική πορεία από τη Μεγάλη Έκρηξη έως σήμερα, 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια από τότε, ανέλυσε και έδωσε πιθανές ερμηνείες των ευρημάτων της ομάδας, αναφερόμενος στις συνέπειες αυτών όσον αφορά στο Καθιερωμένο Κοσμολογικό Πρότυπο.

Original video: https://www.youtube.com/watch?v=Ij-ZKwpQsBg&t=1s

Μουσικό υπόβαθρο: ΑΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ - ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ | Official Audio Release © 2019

Στις 12 Μαίου 2022, ανακοινώθηκε από το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (EHT) η φωτογράφιση της υπερμαζικής μελανής οπής, η οποία βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας και είναι γνωστή με την κωδική ονομασία «Τοξότης Α*».

Πρόκειται για μια ασύλληπτη δομή τεσσάρων εκατομμυρίων ηλιακών μαζών, με τόσο ισχυρό βαρυτικό πεδίο που δεν επιτρέπει τίποτα να φύγει από εκεί· ούτε καν το φως... Η εν λόγω μελανή οπή, όπως και κάθε τέτοια, αποτελεί το όριο του φυσικού μας κόσμου, όπως τον αντιλαμβανόμαστε οι άνθρωποι, καθότι δεν είναι δυνατόν να έχουμε καμία πληροφορία για το τι συμβαίνει και τι ισχύει από εκεί και μέσα. Ό,τι την πλησιάσει παγιδεύεται και δεν εξέρχεται ποτέ ώστε να μας μεταφέρει πληροφορίες.

Η ανακοίνωση αφορά στη φωτογράφιση του περιβάλλοντος χώρου, με κεντρικό στοιχείο τη σκιά της μελανής οπής. Αυτό έγινε κατορθωτό χάρι στη συνέργεια οκτώ ραδιοτηλεσκοπίων διασκορπισμένων σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, με την υποστήριξη εκατοντάδων αστροφυσικών από ερευνητικά ιδρύματα πολλών χωρών του κόσμου. Το δίκτυο του Τηλεσκοπίου Ορίζοντα Γεγονότων, δύναται να συνδυάζει δεδομένα σημάτων τα οποία λαμβάνονται ταυτοχρόνως από τα ραδιοτηλεσκόπια και να τα επιπροσθέτει μέσω της εφαρμογής προωθημένων αλγορίθμων που δημιουργήθηκαν ειδικά γι’ αυτό το σκοπό.

Φιλοξενούμενος στο podcast των ΦΥΣΙΚΩΝ είναι ο Καθηγητής φυσικής του Georgia Tech Dr Δημήτριος Ψάλτης, ο οποίος πρωτοστάτησε στη σύλληψη και δημιουργία του Τηλεσκοπίου Ορίζοντα Γεγονότων. Οικοδεσπότες είναι ο φυσικός Σπύρος Α. Κάνουρας και ο Dr Εμμανουήλ Αγγελάκης.

Πρωτότυπο video: https://www.youtube.com/watch?v=pn3cDuBICbY

Μουσικό υπόβαθρο: ΑΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ - ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ | Official Audio Release © 2019

Από τους Πατέρες της Εκκλησίας μέχρι τον Κέπλερ και τους σύγχρονους αστρονόμους έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις στους χώρους της Θεολογίας και της Επιστήμης. Υπήρξε τελικώς ο αστέρας της Βηθλεέμ, τον οποίο αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, και εάν ναι, ήταν υπερφυσικό ή φυσικό φαινόμενο; Ή τίποτα από τα δύο; Και εάν ήταν φυσικό φαινόμενο, οφειλόταν σε σύνοδο πλανητών ή ήταν κάποιος κομήτης ή κάποιο μετέωρο ή καινοφανής αστέρας; Ή μήπως κάτι άλλο; Φιλοξενούμενος των ΦΥΣΙΚΩΝ ο Ομότιμος καθηγητής Αστρονομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Σταύρος Αυγολούπης.

Η ηχογράφηση έγινε 5 Δεκεμβρίου 2024.

01:20:Θεολογικές Αναφορές για το άστρο των Χριστουγέννων.

05:14: Η γνώμη της σύγχρονης αστρονομίας.

06:10: Οι ιδιότητες του αστέρα όπως περιγράφονται από τον ευαγγελιστή Ματθαίο.

07:37: Έτος γέννησης του Ιησού.

08:43: Το λάθος του Διονυσίου του Μικρού.

09:16: Η διάρκεια του αστέρα σύμφωνα με την ευαγγελική αναφορά.

10:16: Η φωτεινότητα του αστέρα σύμφωνα με την ευαγγελική αναφορά.

11:10: Το σενάριο της συνόδου πλανητών.

13:53: Το σενάριο του διάττοντα αστέρα.

15:22: Το σενάριο του κομήτη.

18:12: Το σενάριο του υπερκαινοφανούς αστέρα.

19:29: Έχοντας απορρίψει όλα τα αστρονομικά σενάρια, που θα μπορούσαμε να καταλήξουμε ?

Μουσικό υπόβαθρο: ΑΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ - ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ | Official Audio Release © 2019