*۱. وصیت دارا: پل انتقال قدرت*در لحظات پایانی زندگی، دارا در وصیتی (اندرز) به اسکندر، او را به ترس از خدا و یادآوری ناپایداری قدرت فرامی‌خواند. وصیت کلیدی او دو بخش دارد:
- *حفظ خاندان:* نیکی به بستگان و فرزندانش.
- *ازدواج با روشنک:* ازدواج با دخترش، روشنک، با این هدف که از این پیوند فرزندی زاده شود که نام اسفندیار را زنده کرده و آیین‌های ایرانی (آتش زردشت، جشن سده، نوروز) را پاس دارد. این وصیت، در عمل، راهی برای انتقال مشروع قدرت به اسکندر فراهم می‌کند.
- *سوگواری عمیق:* او جامه چاک کرده و بر تاج کیانی خاک می‌پاشد. این عمل، احترام او به پادشاه مغلوب را به ایرانیان نشان می‌دهد و از او چهره‌ای بزرگوار می‌سازد.
- *تدفین شاهانه:* دستور می‌دهد دارا را مطابق با آیین ایرانی (در دخمه) و با تجملات کامل به خاک بسپارند که این نیز نشانه احترام به سنت‌های محلی است.
- *اجرای عدالت قاطع:* اسکندر بی‌درنگ جانوشیار و ماهیار، دو وزیر خائنی که دارا را به قتل رسانده بودند، را به شکلی عبرت‌آموز زنده بر دار می‌کند. از آنجا که «شهریارکشی» در شاهنامه بزرگ‌ترین گناه محسوب می‌شود، این اقدام سریع، اسکندر را به عنوان نماد «عدالت» معرفی می‌کند و باعث می‌شود ایرانیان او را به عنوان «شهریار زمین» بپذیرند.
- *سیاست‌نامه:* او نامه‌هایی به بزرگان و موبدان ایران می‌فرستد که در آن ضمن اعلام برائت از قتل دارا، همه را به داد و فرهنگ دعوت می‌کند. او دستور ضرب سکه به نام خود (نماد حاکمیت) را صادر می‌کند اما همزمان اجازه می‌دهد ساختارهای پیشین و آیین‌های محلی پابرجا بمانند. تحلیلگر این سیاست را به منش رواداری کوروش بزرگ تشبیه می‌کند.
- *خواستگاری از روشنک:* اسکندر با فرستادن نامه‌ای رسمی به خانواده دارا، به وصیت او عمل کرده و از روشنک خواستگاری می‌کند. این ازدواج سیاسی، پیوند او را با خاندان شاهی ایران محکم کرده و حکومت او را در چارچوب سنت ایرانی مشروعیت می‌بخشد.
*۲. اقدامات هوشمندانه اسکندر پس از مرگ دارا*اسکندر پس از پذیرش وصیت و مرگ دارا، مجموعه‌ای از اقدامات نمادین و سیاسی را برای تثبیت جایگاه خود انجام می‌دهد:*۳. تثبیت حکومت از طریق دیپلماسی و سنت*اسکندر برای استقرار کامل حکومت خود، دو راهبرد اصلی را در پیش می‌گیرد:تحلیل نهاییاین بخش از شاهنامه، اسکندر را نه یک فاتح بیگانه، بلکه یک سیاستمدار بافراست و هوشمند به تصویر می‌کشد که می‌داند برای حکمرانی پایدار، تنها شمشیر کافی نیست. او با ترکیبی از *عدالت* (مجازات قاتلان)، *رحمت* (سوگواری برای دارا)، *دیپلماسی* (نامه‌نگاری با بزرگان) و *احترام به سنت* (عمل به وصیت و حفظ آیین‌ها)، قلب و ذهن ایرانیان را تسخیر می‌کند. در واقع، وصیت دارا به مثابه یک پل عمل می‌کند که گذار قدرت را از یک سلسله ایرانی به یک حاکم جدید، به شکلی آرام و مشروع ممکن می‌سازد.
