قوم هزاره، با چهره‌هایی که یادآور اقوام آسیای شرقی‌اند و با ریشه‌هایی کهن در تاریخ و جغرافیای افغانستان، یکی از اقوامی است که سرگذشتی پرفراز و نشیب در این سرزمین داشته است؛ آنان فارسی‌زبان‌اند، بیشترشان پیرو مذهب تشیع‌اند و خود را به پاسداری از سنت‌ها متعهد می‌دانند و رد پایشان را از دشت‌های سرد بامیان تا محله‌های مهاجرنشین مشهد و تهران می‌توان جست‌وجو کرد. 
تبار قوم هزاره ازجمله موضوعاتی است که همواره محل اختلاف نظر پژوهشگران بوده و نظریه‌های گوناگونی درباره آن ارائه شده است.