Czy możliwe jest, że ktoś „zajrzy” do naszego mózgu – zanim jeszcze popełnimy czyn? I zaaresztuje nas prewencyjnie? Brzmi jak science fiction, ale współczesna nauka i prawo to umożliwiają.

Jedno czego brakuje (na razie) to zebranie danych surowych z mózgów wystarczającej liczby ludzi.

Dlatego omawiam książkę „Walka o mózg. Wolność myślenia w erze neurotechnologii” – fascynującą, ale też niepokojącą lekturę o granicach wolności i prywatności w epoce, gdy technologia potrafi coraz więcej.

Oczywiście, że polecam do przeczytania. ALE 👉 posłuchajcie, na co zwrócić uwagę.

📖 Książka: "Walka o mózg. Wolność myślenia w erze neurotechnologii" Farahany Nita A., 2025. Zysk i S-ka

Czy tragiczne wydarzenie z lipca bieżącego roku to tylko nieszczęśliwy wypadek, czy zapowiedź czegoś gorszego? Co z tym wspólnego ma dojrzewanie mózgu, układ nagrody, korą przedczołowa, Donald Hilton i Jonathan Heidt? Posłuchaj. Podaj dalej, bo algorytmy na pewno będą to ciąć ze względu na kluczowe słowa.

Dziś „Psycholog wyjaśnia... inaczej”  do rozmowy  zaprosiłam  Dawida Radomskiego – trenera profilaktyki zdrowia psychicznego i eksperta od nowych technologii. Temat? Sztuczna inteligencja. Ale bez uproszczeń i zachwytów na wyrost.Zastanawiamy się:

• Czy AI może naprawdę wspierać nasze zdrowie psychiczne?
• Gdzie przebiega granica między narzędziem a emocjonalną protezą?
• Dlaczego Snapchat był najbardziej wpływową aplikacją AI wśród młodzieży?
• Co się dzieje, gdy ktoś zakochuje się w czatbocie?
• I czy możliwy jest dobry chatbot – taki, który nie tylko słucha, ale i kieruje do realnej pomocy?

💡 Jeśli chcesz zrozumieć, jak AI zmienia nasze relacje, emocje i wybory – ta rozmowa jest dla Ciebie. Merytoryczna, momentami zabawna, zawsze szczera.

🎧 Posłuchaj, zanim technologia wyprzedzi nas o kolejny krok.

I tak mi to zeshadowbanują za słowa kluczowe, ale można np spróbować udostępniać. Może gdzieś dotrze.





Jeśli chciałbyś wesprzeć twórcę, możesz mi postawić kawę: 
https://buycoffee.to/bognabialecka

Dziś omawiam i polecam książkę dr Anny Lembke "Niewolnicy dopaminy ćwiczenia". Posłuchaj i dowiedz się, czego możesz się spodziewać i dlaczego warto sięgnąć po tę pozycję.

Jeśli chciałbyś wesprzeć twórcę, możesz mi postawić kawę: 
https://buycoffee.to/bognabialecka

💡 Czy empatia zawsze prowadzi do dobra?
Często słyszymy, że to kluczowa cecha moralna, ale czy na pewno? W tym odcinku przyglądam się ewolucji pojęcia empatii, jej wpływowi na decyzje moralne i badaniom, które pokazują, że czasem może prowadzić do niesprawiedliwości i błędnych wyborów.
🔬Eksperymenty i koncepcje:
📖 Paul Bloom – Przeciw empatii
🧪 Eksperyment Batsona – kiedy empatia szkodzi sprawiedliwości
⚠️ Gad Saad – „samobójcza empatia” i jej społeczne konsekwencje

Dziś zajmuję się fenomenem Jelly Frucika i wyjaśniam, dlaczego każdy rodzic powinien się nim zainteresować. A właściwie nie nim, a zupełnie innym problemem. Jakim? Posłuchajcie.

O kilku kluczowych koncepcjach z książki Jonathana Haidta "The Anxious Generation", uzupełnionych o istotny polski kontekst, ale też o książce Bogna Białecka, Aleksandra Gil "Pomoc dziecku w cyberpułapce" . Zapis live z dnia 10.10.2024 - Dnia Zdrowia Psychicznego.

Rozmowa z Dorotą Liss, mamą piątki dzieci właśnych i wielu przysposobionych. O tym, czym jest rodzina zastępcza, kto może zostać rodzicem zastępczym, jak się do tego przygotować, jakie towarzyszą temu wyzwania. 
Wersja spisana wywiadu znajduje się na:
www.aleteia.pl
Pod tytułem: Ma pięcioro dzieci własnych i wiele przysposobionych. “Dzięki pieczy zastępczej dorastam w człowieczeństwie” [wywiad]

Szereg mocnych argumentów za tym, dlaczego sypialnia powinna być wolna od elektroniki oraz kilka porad, co zrobić, jeśli nie da się jej całkowicie wyeliminować. Prawdopodbnie części tych argumentów nigdy nie słyszałeś.

Znasz kogoś, kto śpi ze smartfonem lub ma komputer w sypialni? Udostępnij.

Obiecane źródła:
dr Victoria Dunckley "wymieć śmieci z mózgów dzieci"
prof Manfred Spitzer "Epidemia smartfonów"
prof Manfred Spitzer "Jak uczy się mózg"
Marco Mencagli, Marco Nieri "The Secret Therapy of Trees"

Pajdokracja: país, paidós (gr.) - dziecko; kratós (gr)– siła, władza, to realne doświadczenie współczesnego świata, z wszystkimi tego konsekwencjami. Stworzyliśmy naszym dzieciom świat, w którym przetrwa najsilniejszy, najbardziej bezwzględny. 
Rodzice przejęci dawaniem dziecku empatii, rodzicielstwem bliskości i komunikacją bez przemocy mogą jednocześnie rzucać je na pożarcie innym. Myślę, że nieświadomie, dlatego czas zacząć o tym mówić.

Teoretycznie co tu wyjaśniać? W praktyce - sporo.
Zapraszam.

Dalsze lektury: 
Dwa ciekawe badania dotyczące kluczowych czynników wychodzenia z uzależnień:
Dekkers, Anne & Bellaert, Lore & Meulewaeter, Florien & De Ruysscher, Clara & Vanderplasschen, Wouter. (2021). Exploring essential components of addiction recovery: A qualitative study across assisted and unassisted recovery pathways. Drugs: Education, Prevention and Policy. 28. 10.1080/09687637.2021.1943315.
Anne Dekkers, Lore Bellaert, Florien Meulewaeter, Clara De Ruysscher & Wouter Vanderplasschen(2021) Exploring essential components of addiction recovery: a qualitative study across assisted and unassisted recovery pathways, Drugs: Education, Prevention and Policy, 28:5, 486-495, DOI: 10.1080/09687637.2021.1943315

Oraz badanie pokazujące wagę zmiany warunków, otoczenia fizycznego jak i społecznego dla wyjścia z uzależnienia: Hall, W., & Weier, M. (2017). Lee Robins' studies of heroin use among US Vietnam veterans. Addiction (Abingdon, England), 112(1), 176–180. https://doi.org/10.1111/add.13584

Jak przegrać małżeństwo, przyjaźń, życie? Bardzo prosto. Zacząć traktować je jako grę skończoną. O co chodzi? Dziś przybliżam koncepcję Simona Sinka - gier skonczonych i nieskończonych (opisaną szczególowo w książce "Infionite game" z 2019 r), a opartą na koncepcji proifesora Jamesa P. Carse z 1986 r. - "Finite and Infinite Games: A Vision of Life as Play and Possibility".

Tak naprawdę to zadania domowe. Ale i tak zapraszam do posłuchania.

PS - dlaczego ministrżka, nie ministra? Myślę, że jako kobieta mogę złożyć swoją propozycję nowego feminatywu. A zdecydowanie preferuję ministrżkę (na wzór kardiochirurżki) od ministry, czy ministerki.

PPS - badania, na które się powołuję opisuje w podcaście J. Peterson, pt. "A Psychological Breakdown of a Rap Song"

Z góry wiadomo, że mi się podoba, że HRejterzy zrobili materiał o fonoholiźmie. Jest merytorycznie dobry, zrobiony z jajem, zawiera konkretne wskazówki. I właśnie wskazówki - zalecenia, co z tym wszystkim zrobić - komentuję i dopowiadam. W materiale na prawie cytatu wykorzystałam fragmenty filmu "Pokolenie smutku i fonoholizmu, czyli jak smartfony niszczą życie dzieci i dorosłych".

Zobacz też nasze porady dla rodziców: www.rodzice.co

Uważasz, że wykonujemy pożyteczną pracę?
Pomóż nam nadal to robić.
W zeznaniu podatkowym przeznacz swój 1,5% na:
KRS : 0000386395
Fundacja Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii


Możesz też wesprzeć nas darowizną.
Nr konta bankowego fundacji:
38 1090 1476 0000 0001 1625 0228

Podobno słychać dziś płacz i zgrzytanie zębów w podstawówkach i nie tylko jak Polska długa i szeroka. Zamach na wolność. A raczej drobny (i zdecydowanie zbyt późny) powiew rozsądku regulujący jeden z problemów. Posłuchaj.

"Nasze dzieci (czy to przy pomocy telefonu, czy MP4) chodzą w słuchawkach na uszach na ulicy, w domu, w toalecie, podczas odrabiania lekcji, podczas relaksu. Słuchają muzyki dla nas niezrozumiałej-rap. Czy to jakoś wpływa na poziom depresyjności?"

"Czy duży odsetek depresji wśród nastoatkow wynika z przyczyn społecznych (życie online) czy nadmiaru dopaminy od ekranów i scrollowania, a może natłoku negatywnie nastrajających treści?"

To pytania od rodziców, które padly podczas konferencji poświęconej zdrowiu psychicznemu dzieci i młodzieży, którą niedawno współorganizowała moja fundacja.

Podczas live odpowiadałam na ważne pytania zadawane przez rodziców dzieci i nastolatków z depresją. Ponieważ live odbył się na niszowym kanale, jego zapis powielam w podcaście.

Dziś poruszam temat, który niepokoi wielu rodziców i opiekunów: związek między autyzmem a nadmiernym korzystaniem z ekranów i urządzeń elektronicznych.

Wyjaśniam nie tylko, jak nadmierne korzystanie z technologii wpływa na dzieci z autyzmem, oraz jakie są udokumentowane badaniami konsekwencje tego zjawiska. Podaję kilka praktycznych wskazówek.

Badania będące podstawą każdego z twierdzeń, które padły w podcaście:

[1] Melke, J., Goubran-Botros, H., Chaste, P., et al. (2007). Abnormal melatonin synthesis in autism spectrum disorders. Molecular Psychiatry, 13(1), 90–98.
Higuchi, S., Motohashi, Y., Liu, Y., et al. (2003). Effects of VDT tasks with a bright display at night on melatonin, core temperature, heart rate, and sleepiness. Journal of Applied Physiology, 94(5), 1773–1776.
[2] Goodwin, M. S., Groden, J., Velicer, W. F., et al. (2006). Cardiovascular arousal in individuals with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 21(2), 100–123.
Corbett, B. A., & Simon, D. (2013). Stress and cortisol in autism spectrum disorders. OA Autism, 1(1), 1–6.
Wallenius, M. (2010). Salivary cortisol in relation to the use of information and communication technology (ICT) in school-aged children. Psychology, 1(2), 88–95.
Mark, A. E., & Janssen, I. (2008). Relationship between screen time and metabolic syndrome in adolescents. Journal of Public Health, 30(2), 153–160.
Goldfield, G. S., Kenny, G. P., Hadjiyannakis, S., et al. (2011). Video game playing is independently associated with blood pressure and lipids in overweight and obese adolescents. PLoS ONE, 6(11), e26643.
[3] Theoharides, T. C., Asadi, S., & Patel, A. B. (2013). Focal brain inflammation and autism. Journal of Neuroinflammation, 10(1), 46.
Ranjbaran, Z., Keefer, L., Farhadi, A., et al. (2007). The relevance of sleep abnormalities to chronic inflammatory conditions. Inflammation Research, 56(2), 51–57.
Cajochen, C., Frey, S., Anders, D., et al. (2011). Evening exposure to a light-emitting diodes (LED)-backlit computer screen affects circadian physiology and cognitive performance. Journal of Applied Physiology, 110(5), 1432–1438.
[4] Just, M. A., Keller, T. A., & Kana, R. K. (2013). A theory of autism based on frontal-posterior underconnectivity. In Development and Brain Systems in Autism (pp. 35–63).
Rowan, C. (2010). Unplug—Don’t drug: A critical look at the influence of technology on child behavior with an alternative way of responding other than evaluation and drugging. Ethical Human Psychology and Psychiatry, 12(1), 60–68.
Dunckley, V. L. (2014, February 27). Gray matters: Too much screen time damages the brain. Psychology Today.
Weng, C.-B., Qian, R.-B., Fu, X.-M., et al. (2013). Gray matter and white matter abnormalities in online game addiction. European Journal of Radiology, 82(8), 1308–1312.
[5] Adolphs, R., Sears, L., & Piven, J. (2001). Abnormal processing of social information from faces in autism. Journal of Cognitive Neuroscience, 13(2), 232–240.
Uhls, Y. T., Michikyan, M., Morris, J., et al. (2014). Five days at outdoor education camp without screens improves preteen skills with nonverbal cues. Computers in Human Behavior, 39, 387–392.
Pea, R., Nass, C., Meheula, L., et al. (2012). Media use, face-to-face communication, media multitasking, and social well-being among 8- to 12-year-old girls. Developmental Psychology, 48(2), 327–336.
Heffler, K. F., & Oestreicher, L. M. (2016). Causation model of autism: Audiovisual brain specialization in infancy competes with social brain networks. Medical Hypotheses, 91, 114–122.
Chonchaiya, W., & Pruksananonda, C. (2008). Television viewing associates with delayed language development. Acta Pædiatrica, 97(7), 977–982.
[6] White, S. W., Oswald, D., Ollendick, T., et al. (2009). Anxiety in children and adolescents with autism spectrum disorders. Clinical...

Najnowszy raport NASK "nastolatki 3:0" zawiera druzgoczące dane, co zresztą odzwierciedla sama okładka raportu. Rośnie nam pokolenie wtórnych analfabetów zamkniętych w magicznym świecie, gdzie nie ma ułamku sekundy ciszy, cały czas coś miga przed oczyma, hejt nieznanej osoby w internecie sprawia że dziecko boi się odłożyć na sekundę urządzenie bo coś może się wydarzyć w mediach społecznościowych. Zapraszam do wysłuchania nagrania, gdzie komentuję na żywo najnowsze wyniki badań.
Odcinek podcastu wraz z omawianymi danymi w wersji wizualnej można znależć na moim kanale na youtube, tu umieszczam dla tych, co wolą słuchać.

🌿 Czy depresja to choroba cywilizacyjna? Dr Ilardi mówi "TAK" i wskazuje na społeczności, gdzie depresja jest praktycznie nieznana - jak Amisze czy plemię Kaluli. Co ich wyróżnia? Prosty, naturalny styl życia, bliskość z naturą, silne więzi społeczne i brak technologii, które nas przytłaczają.

🧠 Żyjemy w świecie, który nasz mózg trudno rozumie. Stres, który nas otacza, jest traktowany przez nasze ciała jak bezpośrednie zagrożenie życia, wywołując silne reakcje biologiczne. W dawnych czasach, te reakcje były rozładowywane przez aktywność fizyczną - ucieczkę lub walkę. Dziś? Pozostają w nas, gromadząc się i powodując problemy zdrowotne.

🌞 Dr Ilardi sugeruje, że powinniśmy się uczyć od tych społeczności i wprowadzać elementy ich stylu życia do naszego codziennego rytmu. Wysiłek fizyczny, czas spędzony na świeżym powietrzu i słońcu, dieta bogata w omega-3, silne więzi społeczne - to wszystko może być antidotum na nasze współczesne problemy.

👥 Chcesz dowiedzieć się więcej i zrozumieć, jak możesz zaimplementować te zmiany w swoim życiu? Oto sześć kluczowych kroków od dr Ilardiego, które pomogą Ci odnaleźć równowagę i zdrowie psychiczne w tym szybko zmieniającym się świecie.