„Znaczenia narkotyków nieustannie się przekształcają. Ostatnio recenzowałem artykuł o marihuanie jako luksusowym gourmet: co palić i z jakim jedzeniem to parować” – o użytkownikach cannabis i ich zwrocie na dobrostan Jan Błaszczak rozmawia z doktorem Michałem Wanke
„Analizowaliśmy polskie fora internetowe o narkotykach na przestrzeni lat i marihuana 15–20 lat temu i teraz to są dwa różne światy” – tłumaczy Michał Wanke, socjolog, członek European Society for Social Drug Research. Badacz zwraca uwagę, że narracje dotyczące dobrostanu stają się bardziej popularnym powodem sięgania po marihuanę. „Moje pokolenie paliło, żeby się najarać, bawić, śmiać się – nie było w tym wielkiej filozofii. W tych najnowszych dyskusjach – po covidzie i po wprowadzeniu medycznej marihuany – cele palenia są natomiast artykułowane, niuansowane, omawiane jest zdrowie psychiczne i zdrowie w ogóle”.
Wanke wspomina także swoją hiphopową przeszłość z grupą Dinal. Czy nagrywanie utworów o paleniu marihuany ciąży badaczowi robiącemu akademicką karierę?
Michał Wanke – doktor socjologii, kierownik Katedry Nauk o Kulturze i Religii na Uniwersytecie Opolskim. Autor licznych artykułów naukowych i badań poświęconych użytkownikom cannabis i kulturze użytkowników substancji psychoaktywnych. Współtworzył kultową hiphopową grupę Dinal, której płyta „W strefie jarania, w strefie rymowania” należy do perełek polskiego undergroundu.
„Podkast Dwutygodnika. Magazynu o Kulturze”
„Podkast Dwutygodnika. Magazynu o Kulturze” to cykl rozmów inspirowanych tekstami zamieszczonymi na łamach magazynu. Pierwsze 36 odcinków prowadziła Barbara Klicka. Od odcinka 37 „Podkast Dwutygodnika” przejął Jan Błaszczak. Co miesiąc jego gościniami i gośćmi będą autorki i autorzy dwutygodnikowych tekstów, twórcy i twórczynie, osoby zajmujące się kulturą i lubiące o niej rozmawiać.
Podkast prowadzi: Jan Błaszczak
Produkcja: Dariusz Krajewski / Dom Spotkań z Historią
Dżingiel: Przemysław „2k88” Jankowiak
Oprawa graficzna: Ola Szczepaniak
„Podkastów Dwutygodnika” szukaj w swojej ulubionej aplikacji podkastowej albo na YouTubie „Dwutygodnika”.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
„Spotkanie redakcyjne” to nowy podkast, w którym redaktorki i redaktorzy „Dwutygodnika” rozmawiają o najciekawszych wydarzeniach i najważniejszych trendach we współczesnej kulturze. W redakcji „Dwutygodnika” rozmawiamy ze sobą sporo, ale najczęściej na mailach. Za to kiedy spotykamy się na żywo, to kłócimy się o ostatnio obejrzane seriale, przeczytane książki, przesłuchane płyty. Lubimy te kłótnie, jest w nich dokładnie to, o co chodzi w uczestniczeniu w kulturze – o wymianę myśli, argumentów, emocji, o spotkanie i rozmowę. Właśnie takie ma być „Spotkanie redakcyjne”.
Na pierwszy ogień idą drugi sezon serialu „1670” i „Teściowie 3”. O pierwszym sezonie mówili wszyscy, zaczynając od byłego premiera, kończąc na premierze obecnym. Ekipie serialu „1670” udało się wstrzelić w zwrot ludowy, porwać i rozśmieszyć Polaków, którzy odnaleźli się w perypetiach mieszkańców Adamczychy. Jak wygląda drugi sezon? Czy jest tak samo dobry jak pierwszy? Co łączy „1670”, serial komediowy rozgrywający się w XVI wieku w szlacheckim dworku, z serią „Teściowie”, która rozgrywa się we współczesnej Polsce? Z Jakubem Sochą rozmawiają Jan Błaszczak i Maciej Jakubowiak.
Podkast prowadzi: Jakub Socha
Produkcja: Dariusz Krajewski / Dom Spotkań z Historią
Dżingiel: phantastonia
Oprawa graficzna: Ola Szczepaniak
„Mapa sztuki” to nowy cykl tekstów i podkastów „Dwutygodnika” opowiadający o miejscach poza dużymi i popularnymi ośrodkami, gdzie sztuka współczesna żyje – często według innych reguł niż w centrach – i wnosi coś istotnego w obieg kultury, a także w codzienne życie mieszkańców. Niektóre z takich miejsc zdążyły już dawno przebić się do szerszej świadomości i dołączyć do głównego obiegu, ale o wielu jest wciąż nie dość głośno. Zanim ruszyliśmy w drogę, poprosiliśmy o polecenia zaprzyjaźnione kuratorki, pracowników instytucji kultury, artystki i mieszkańców z różnych regionów Polski. Część z odwiedzonych przez nas miejsc jest dość nowa na mapie sztuki, inne świetnie działają od lat. Jedne to publiczne, miejskie galerie, jak te należące do sieci BWA (Biur Wystaw Artystycznych), sięgające korzeniami PRL-u, inne są niezależnymi, oddolnymi inicjatywami. To miejsca, które warto dodać do mapy kulturalnych wycieczek po Polsce, w których być może dotąd nie byliście, a nawet o nich nie słyszeliście.
W 1. odcinku „Mapy sztuki” odwiedzamy Białystok, gdzie już drugi rok odbywa się festiwal „Witaj w klubie”kolektywu Społem. Zaciekawił nas pomysł, żeby wystawy sztuki współczesnej robić w klubach osiedlowych, gdzie na co dzień odbywają się zajęcia zumby, a próbę ma sąsiedzka kapela. Klub to nie galeryjny white cube, ale też nie dom kultury. Jaka jest różnica? Tego też chcieliśmy się dowiedzieć. Impreza prezentuje twórczość młodych osób artystycznych pochodzących z Podlasia i ma wymiar środowiskotwórczy. Postanowiliśmy sprawdzić, co zajmuje młodych artystów z tego regionu.
W odcinku rozmawiamy z:
– kolektywem SPOŁEM w składzie: Aga Waśkiel, Aleksandrx Demianiuk, Julian Kazberuk, Tomek Pawłowski-Jarmołajew;
– Brygidą Szcześniak, kierowniczką klubu osiedlowego Ballada;
– artystami Małgorzatą Lengiewicz i Mateuszem Lewczukiem, których prace pokazano na wystawie „Rosną kandele, jupitery w ziemię” podczas wrześniowej edycji festiwalu.
Narracja, realizacja i montaż: Agnieszka Słodownik.
Muzyka: Ola Budzyńska z albumu „Lanquidities”, Moby z platformy #mobygratis
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
„Mówimy o przeszłości kultury ustnej, której twórcy zabrali ze sobą do grobu niezapisane nigdzie wspomnienia. Siłą rzeczy taką opowieść warto snuć, bo to jest uczestnictwo w wielkiej, kosmicznej uczcie przodków. A poza tym, sprawia też frajdę, żeby dodać do niej coś własnego” – mówi muzyk i etnograf Remek Mazur-Hanaj. Podobnego zdania jest perkusista Piotr „Gary” Gwadera: „Dla mnie opowieść jest bardzo istotna – od niej zacząłem swoje dwie solowe płyty [...] Dopiero, gdy ta historia się pojawiła, mogłem wypełniać ją materiałem muzycznym”.
W „Podkaście Dwutygodnika” rozmawiamy o opowieściach snutych przez twórców muzyki tradycyjnej. Także tych fikcyjnych, fantastycznych, z których dał się poznać zespół Radical Polish Ansambl, a także jego perkusista – Piotr Gwadera. Na swojej ostatniej solowej płycie snuje on alternatywną wizję historii oberka, który po dotarciu do Chicago daj podwaliny pod footwork – gatunek elektronicznej muzyki tanecznej, którą cechuje podobna rytmika. Rozmowa dotyczy również wpływu „zwrotu ludowego” w literaturze na scenę muzyki tradycyjnej, awantury o ścieżkę dźwiękową do filmu „Chłopi” i wpływu, jaki na środowisko ma większa obecność ukraińskich muzyków. Gwadera opowiada też o współpracy z pionierem footworku RP Boo, z którym wystąpi na Unsoundzie, a Mazur-Hanaj zdradza najnowsze plany wydawnicze zespołu Księżyc.
Piotr „Gary” Gwadera – perkusista, akordeonista i kompozytor. Współtwórca grupy Radical Polish Ansambl (wcześniej m.in. Odpoczno, Lautari), autor płyt solowych, na których roztacza alternatywne wizje polskiej wsi.
Remek Mazur-Hanaj – etnograf, współtwórca ruchu domów tańca, publicysta i muzyk (m.in. Księżyc, Wędrowiec) oraz wydawca (wydawnictwo In Crudo), laureat Nagrody Kolberga 2025.
„Podkast Dwutygodnika. Magazynu o Kulturze”
„Podkast Dwutygodnika. Magazynu o Kulturze” to cykl rozmów inspirowanych tekstami zamieszczonymi na łamach magazynu. Pierwsze 36 odcinków prowadziła Barbara Klicka. Od odcinka 37. „Podkast Dwutygodnika” przejął Jan Błaszczak. Co miesiąc jego gościniami i gośćmi będą autorki i autorzy dwutygodnikowych tekstów, twórcy i twórczynie, osoby zajmujące się kulturą i lubiące o niej rozmawiać.
Podkast prowadzi: Jan Błaszczak
Produkcja: Dariusz Krajewski / Dom Spotkań z Historią
Dżingiel: Przemysław „2k88” Jankowiak
Oprawa graficzna: Ola Szczepaniak
„Podkastów Dwutygodnika” szukaj w swojej ulubionej aplikacji podkastowej albo na YouTubie „Dwutygodnika”.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
„Naszym zdaniem dobrze jest dbać o różnorodność językową, ale w domu – w przestrzeni publicznej już nie” – mówi Mateusz Adamczyk, powołując się na badania Karoliny Hansen. Jego esej („Jak kwiatek u kożucha”) stanowi jeden z punktów wyjścia do rozmowy o stosunku Polaków do gwar i dialektów, języków mniejszości etnicznych i narodowych. Dyskutujemy o tym, jak te relacje kształtowały się historycznie, jak wpływają na nie prawo i polityka.
To także rozmowa o wstydzie. „Moim wyborem studiów była filologia polska, która miała mi absolutnie wyczyścić język ze wszelkich naleciałości wtedy jeszcze dialektu” – przyznaje Kaszubka Stasia Budzisz. Jej artykuł („Kaszubski krindż”) prowokuje nas do rozmowy o zaletach, ale też niebezpieczeństwach płynących z oficjalnego statusu języka regionalnego. Przy okazji rozmawiamy również o statusie śląszczyzny, wszechobecnych anglicyzmach i o pewnej głośnej trójmiejskiej wystawie.
Stasia Budzisz – niezależna reporterka, zajmuje się krajami byłego ZSRR, w szczególności Kaukazem, oraz rodzinnymi Kaszubami. Napisała dwie książki reporterskie: „Pokazucha. Na gruzińskich zasadach” oraz „Welewetka. Jak znikają Kaszuby”.
Mateusz Adamczyk – językoznawca, członek Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, zdobywca tytułu Mistrz Mowy Polskiej. Popularyzator wiedzy o polszczyźnie – prowadzi audycję „PrzySłowie” w radiowej Trójce, program telewizyjny „Słowo daję” w TVP oraz „Poniedziałkową Poradnię Językową” na Instagramie. Autor poradnika językowego „Jak słowo daję”. Prywatnie najlepszy przyjaciel kota Fonema.
„Podkast Dwutygodnika. Magazynu o Kulturze”
„Podkast Dwutygodnika. Magazynu o Kulturze” to cykl rozmów inspirowanych tekstami zamieszczonymi na łamach magazynu. Pierwsze 36 odcinków prowadziła Barbara Klicka. Od odcinka 37. „Podkast Dwutygodnika” przejął Jan Błaszczak. Co miesiąc jego gościniami i gośćmi będą autorki i autorzy dwutygodnikowych tekstów, twórcy i twórczynie, osoby zajmujące się kulturą i lubiące o niej rozmawiać.
Podkast prowadzi: Jan Błaszczak
Produkcja: Dariusz Krajewski, Mikołaj Kustra / Dom Spotkań z Historią
Dżingiel: Przemysław „2k88” Jankowiak
Oprawa graficzna: Ola Szczepaniak
„Podkastów Dwutygodnika” szukaj w swojej ulubionej aplikacji podkastowej albo na YouTubie „Dwutygodnika”.
„Opowiadanie ma mniej czasu, żeby cię złapać. Powieść ma na to większą szansę” – zauważa Magdalena Gołdanowska, redaktorka wydawnictwa Czarne. Gościmy ją w studio wraz z tłumaczem, Krzysztofem Umińskim przy okazji premiery zbioru „Oto początek naszej historii” Tobiasa Wolffa. Autora, któremu na kilku stronach udaje się złapać czytelnika, a przynajmniej nas.
„Z jednej strony Wolff jest świetnym opowiadaczem, a z drugiej [...] w jego pisarstwie ujmująca jest ogromna zwięzłość i prostota. To, że on przy pomocy słów, których nie musisz zaraz sprawdzać w słowniku, potrafi uzyskać efekty hipnotyzujące” – tłumaczy swój zachwyt twórczością Amerykanina Umiński.
W tym odcinku „Podkastu Dwutygodnika” rozmawiamy także o serii „Opowiadania amerykańskie” Wydawnictwa Czarne i o przyczynach żywotności tego gatunku w Stanach Zjednoczonych. Choć głównym bohaterem dyskusji pozostaje Tobias Wolff, to mowa jest w niej także o utworach m.in. Flannery O’Connor, Johna Cheevera, Katherine Anne Porter czy Breece’a D’J Pancake’a.
„Najszybszy wokalista świata”, „najgłośniejszy sprinter wszech czasów” – komentatorzy sportowi przerzucali się takimi określeniami, śledząc karierę Marcina Urbasia. Rekordzista polski w biegu na 200 metrów i wokalista deathmetalowej grupy Sceptic jest gościem „Podkastu Dwutygodnika”. Rozmówca Jana Błaszczaka opowiada o łączeniu roli wokalisty i nadziei polskiej lekkoatletyki. „Rodzice akceptowali temat koncertów, oczywiście jeśli były na miejscu. Jak się pojawiało coś wyjazdowego, to grube ściemy leciały. Kiedyś […] wziąłem ze sobą łyżwy – teoretycznie poszedłem w zimie na lodowisko, a wsiadłem do pociągu i pojechałem z zespołem na koncert do Elbląga”.
Urbaś wspomina dzieciństwo w Nowej Hucie, opowiada o swoich początkach na metalowej scenie, kontuzjach i popularności, jaką przyniósł mu rekordowy bieg na Mistrzostwach Europy w Sewilli. Sukcesów w lekkoatletyce wtedy wielu nie było, [...] więc jak się pojawił sprinter, który jest w stanie rywalizować z najszybszymi ludźmi świata, to się w Polsce zrobiła sensacja”.
Marcin Urbaś – sprinter, medalista mistrzostw Europy i halowych mistrzostw Europy, finalista igrzysk olimpijskich, wielokrotny mistrz Polski. Równolegle z karierą sportową występował jako wokalista deathmetalowego zespołu Sceptic, z którym nagrał cztery albumy. W 2022 roku, po siedemnastu latach przerwy, krakowska grupa powróciła na scenę z Urbasiem w składzie.
Podkast prowadzi: Jan Błaszczak
Produkcja: Dariusz Krajewski / Dom Spotkań z Historią
Dżingiel: Przemysław "2k88" Jankowiak
Oprawa graficzna: Ola Szczepaniak
