Skrót referatu "Rzeka - spacer bio-sensoryczny" wygłoszonego 10 kwietnia 2025 roku, w trakcie Konferencji W-pływy. Rzeki oraz inne wody w literaturze dzieci i młodzieży.
Dziękuję serdecznie Organizatorom za zaproszenie!
Interdyscyplinarne Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną Uniwersytetu Śląskiego: https://www.icbeh.us.edu.pl/
Centrum Badań nad Literaturą i Kulturą dla Dzieci i Młodzieży UKEN: https://ifp.uken.krakow.pl/centrum-badan-nad-literatura-i-kultura-dla-dzieci-i-mlodziezy/
Odcinek przygotowany na podstawie:
książki Andrzeja Wypustka "Imperium szamba, ścieku i wychodka. Przyczynek do historii życia codziennego w Starożytności".
The secret history of ancient toilets:
https://www.nature.com/articles/533456a
Dura-Europos: Water, Baths, Latrines, and the goddess eortuna in a desert city:
https://core.ac.uk/download/pdf/345089143.pdf#page=254
Mój profil popularnonaukowy na IG: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Istnieje wiele doniesień na temat starożytnych budowli, świątyni i pałaców. Ale znacznie mniej na temat systemów sanitarnych z nimi związanych, a przecież człowiek od początku istnienia musiał... wydalać. Dlaczego tak mało wiemy o obecności toalet w codziennym życiu starożytnych ludzi?
Odwiedź mój profil na IG: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
W pierwszym odcinku WODO-OBJAŚNIANIA wyniki dziennikarskiego śledztwa w sprawie jakości i ilości wód gruntowych w Europie. Interaktywna mapa Projektu https://europeanwaters.eu/map-database/
Dział Zagraniczny - polecane odcinki o Hiszpanii:
Hiszpania już się nie rozpada?:
https://open.spotify.com/episode/6jIu7LIYMbs4Edx2mN7siB?si=5e7ebe9f77ec44c5
Czemu Hiszpanią nie da się rządzić?:
https://open.spotify.com/episode/3QJTWJZUhEhFjqUwKrJi9m?si=1a5a2b704c914f43
Zajrzyj też na IG po mój wpis z szerszą analizą mapy: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Nietypowa seria o nietypowych - politykach, aktywistach i naukowcach. Choć bez wątpienia są "planetowrażliwi" to nie zawsze mieli okazję działać w pełni swoich możliwości i w zgodzie ze sobą. W pierwszym odcinku serii o trudnych związkach Jimmy'ego Cartera w trakcie jego urzędowania w Białym Domu.
Wpadnij również na mój popularnonaukowy profil: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
W tym odcinku szersze spojrzenie na problem mikroplastiku w wodzie wodociągowej:
Czy kranówka, rzeczywiście jest źródłem mikroplastiku?
Ile mikroplastiku zawierają zasoby wodne?
Czy aktualnie stosowane procesy oczyszczania wody są nieskuteczne?
Czy mikroplastik jest uwalniany z rur?
Mój popularnonaukowy profil: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Zachęcam Cię do wystawienia oceny temu podcastowi, obserwowania oraz udostępniania!
A jeśli masz ochotę wesprzeć moją działalność nie tylko lajkami i sherowaniem to wpadnij na buy coffe i postaw mi kawkę: https://buycoffee.to/wastewaterbased.doctor
Źródła:
Dietary microplastics: Occurrence, exposure and health implications: https://doi.org/10.1016/j.envres.2022.113150
Presence and fate of microplastics in the water sources: focus on the role of wastewater and drinking water treatment plants: https://doi.org/10.1016/j.jwpe.2020.101787
The contamination of inland waters by microplastic fibres under different anthropogenic pressure: Preliminary study in Central Europe (Poland): https://doi.org/10.1177/0734242X20938448
Comparative assessment of microplastics in water and sediment of a large European river: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.139866
Microplastics throughout a tap water supply network: https://doi.org/10.1111/wej.12766
Contamination and removal efficiency of microplastics and synthetic fibres in a conventional drinking water treatment plant in Geneva, Switzerland: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2023.163270
Presence of microplastics in drinking water from different freshwater sources in Flanders (Belgium), an urbanized region in Europe: https://foodsafetyandrisk.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40550-022-00091-8
Occurrence and distribution of microplastics in water supply systems: In water and pipe scales: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.150004
Quantitative analysis of nanoplastics in environmental and potable waters by pyrolysis-gas chromatography–mass spectrometry: https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2023.133013
Anionic nanoplastic contaminants promote Parkinson’s disease–associated α-synuclein aggregation: https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi8716#tab-citations
Mało POP więcej SCIENCE, ale najwięcej to pitu-pitu, czyli kolejny odcinek POPTalks, tym razem o tym, dlaczego zawsze jest mi nie po drodze z nauką… ale z korzyścią dla popularyzacji nauki. Tym razem przynajmniej krótko!
Wykład Jacka Walkiewicza w chwilach zwątpienia jest dla mnie niczym film „To właśnie miłość” w okresie świątecznym, oklepany, ale jakoś działa: https://www.youtube.com/watch?v=ktjMz7c3ke4
Mój Instagram: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Zachęcam Cię do wystawiania oceny temu podcastowi!
A jeśli masz ochotę wesprzeć moją działalność nie tylko lajkami i sherowaniem to wpadnij na buy coffe i postaw mi kawkę, bo w końcu zgodzę się na tę reklamę butelek i dzbanków filtrujących, a opieram się dzielnie ;)
https://buycoffee.to/wastewaterbased.doctor
W tym odcinku:
Kiedy jakość naszej kranówki powinna nas martwić?
Czym może smakować i pachnieć kranówka?
Czy pojawiające się osady lub zapachy są szkodliwe dla naszego zdrowia?
Jakie są możliwości poprawy jakości wody w naszym domu? Jakie kroki możemy podjąć?
(kolejny odcinek z szumem w tle - niestety, jestem w niekończącym się etapie osuszania mieszkania po zalaniu ;) trzymacie w kciuki za poprawę sytuacji w nowym roku)
Regulacje prawne określające odpowiedzialność za prawidłowe funkcjonowanie instalacji wewnętrznych oraz podstawowe zasady ich budowy, utrzymania i konserwacji:
[1] USTAWA z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Dz.U. z 2020 r., poz. 2028); Rozdział 2: Zasady zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków.
[2] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r., poz. 690, z późn. zmianami).
[3] USTAWA z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414); szczeg. art. 61 pkt 1 – w obowiązku właściciela lub zarządcy danego obiektu jest dbanie o stan instalacji wewnętrznej.
[4] PN-EN 1717:2000 „Ochrona przed wtórnym zanieczyszczeniem wody w instalacjach wodociągowych i ogólne wymagania dotyczące urządzeń zapobiegających zanieczyszczeniu przez przepływ zwrotny” (październik 2003 r.).
[5] Wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 7 grudnia 2017r. (Dz. U. 2017, poz. 2294)
Mój profil popularnonaukowy:
https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Zachęcam Cię do wystawienia oceny temu podcastowi, obserwowania oraz udostępniania!
A jeśli masz ochotę wesprzeć moją działalność nie tylko lajkami i sherowaniem to wpadnij na buy coffe i postaw mi kawkę: https://buycoffee.to/wastewaterbased.doctor
Po 10 latach od wybuchu kryzysu wodnego w mieście Flint, wciąż pojawiają się nowe alarmujące badania dotyczące zdrowia i przyszłości tamtej społeczności.
Co z naszą głową robi ołów?
Czy tak, jak Amerykanie jesteśmy narażeni na ołów w kranówce?
Co w sprawie poprawy bezpieczeństwa wody wodociągowej robi UE?
W następnym odcinku dowiesz się - Kiedy jakość naszej kranówki powinna nas martwić? Czym może smakować i pachnieć woda? I czy można coś z tymi problemami zrobić? – zapraszam 26.12.2024 r
Nowe publikacje o zdrowiu dzieci we Flint:
The effects of the Flint water crisis on the educational outcomes of school-age children: https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adk4737
Estimated Childhood Lead Exposure From Drinking Water in Chicago: https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2815850
Mój popularnonaukowy profil: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Zachęcam Cię do wystawienia oceny temu podcastowi, obserwowania oraz udostępniania!
A jeśli masz ochotę wesprzeć moją działalność nie tylko lajkami i sherowaniem to wpadnij na buy coffe i postaw mi kawkę: https://buycoffee.to/wastewaterbased.doctor
Przyszły sekretarz ds. zdrowia w administracji Trumpa - Robert F Kennedy Jr deklaruje wycofanie dodawania fluoru do wody wodociągowej. Czy rzeczywiście stosowanie fluoru niesie ze sobą więcej zagrożeń niż korzyści? Dlaczego, choć fluorkowanie wody i jego wpływ na stan uzębienia jest jednym z największych osiągnięć zdrowia publicznego, to budzi tak wiele kontrowersji?
Więcej przeczytasz tu:
w publikacji w The Guardian: https://www.theguardian.com/society/2024/nov/27/fluoride-health-benefits-risks
Źródła, z których korzystałam, i o których wspominam w tym odcinku (choć nie zawsze najlepsze, ale o tym dlaczego tak jest, też wspominam):
Association Between Maternal Fluoride Exposure During Pregnancy and IQ Scores in Offspring in Canada: https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2748634
Early Childhood Exposures to Fluorides and Child Behavioral Development and Executive Function: A Population-Based Longitudinal Study: https://doi.org/10.1177/00220345221119431
Metaanalizy pokazują, że narażenie na fluor istotne dla fluoryzacji wody w społeczności nie jest związane z niższymi wynikami IQ u dzieci - Association between low fluoride exposure and children's intelligence: a meta-analysis relevant to community water fluoridation https://doi.org/10.1016/j.puhe.2023.03.011
Narażenie niemowląt: Fluoride exposure from infant formula and child IQ in a Canadian birth cohort: https://doi.org/10.1016/j.envint.2019.105315
Mój Instagram: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Zachęcam Cię do wystawiania oceny temu podcastowi!
A jeśli masz ochotę wesprzeć moją działalność nie tylko lajkami i sherowaniem to wpadnij na buy coffe i postaw mi kawkę, bo w końcu zgodzę się na reklamę butelek i dzbanków filtrujących, a opieram się dzielnie ;)
https://buycoffee.to/wastewaterbased.doctor
W pierwszym (i kto wie, czy nie ostatnim) odcinku serii POPTalk kilka luźnych przemyśleń o nauce w mediach społecznościowych:
- O tym, jak dorobiłam się „hejtera”
- Dlaczego tworzenie naukowych treści na media społecznościowe to pole minowe? I dlaczego jestem za, a nawet przeciw tej formie popularyzacji nauki?
- Czy trzeba być profesorem, aby wypowiadać się w kwestiach naukowych?
- Dlaczego nie chcę wychodzić ze swojej bańki?
- Jak media społecznościowe psują naukę? A może nauka sama jest zepsuta egalitarnością?
Seria POPTalk to luźne rozmowy o popularyzacji nauki i widoczności naukowców w mediach oraz przestrzeni społecznej.
Post o filtrach UV, który przyniósł mi „hejtera”: https://www.instagram.com/p/CoFcORWo3Ov/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA==
Mój życiorys naukowy (w razie, gdyby ktoś chciał mi przygotować listę tematów, w których mogę się wypowiadać i mogę komunikować naukę, w sumie będę wdzięczna ;)): https://okolosciekowo.com/o-mnie/
Mój post na IG, czym jest konsensus naukowy i jak powinniśmy go komunikować?: https://www.instagram.com/p/DADm_hTo0EW/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA==
Poradnik na temat tworzenia treści na Twitter, ale myślę, że może znaleźć szersze zastosowanie dla treści tworzonych w mediach społecznościowych: https://t4scientists.com/
Czy twittowanie zwiększa cytowanie?: https://doi.org/10.1016/j.athoracsur.2020.04.065
Polecam artykuł o inicjatywie Women Doing Science, pokazującej kobiety z całego świata działające w naukach STEM, tworzącej role-model: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/20563051221113068
Science and Environmental Communication on YouTube: Strategically Distorted Communications in Online Videos on Climate Change and Climate Engineering - https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fcomm.2019.00036/full
Mój Instagram: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Zachęcam Cię do wystawiania oceny temu podcastowi!
A jeśli masz ochotę wesprzeć moją działalność nie tylko lajkami i sherowaniem to wpadnij na buy coffe i postaw mi kawkę, bo w końcu zgodzę się na reklamę butelek i dzbanków filtrujących, a opieram się dzielnie ;)
https://buycoffee.to/wastewaterbased.doctor
Zapraszam na drugą część odcinka o antybiotykooporności!
Z odcinka dowiesz się:
- co wspólnego z antybiotykoopornością mają ścieki?
- jak można zapobiegać antybiotykooporności?
- czy klimat sprzyja lekoopornym mikrobom?
Literatura:
Post o meta-analizie: https://www.instagram.com/p/C7ZXi8vo5jA/utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA==
Ten sam post na blogu:
https://okolosciekowo.com/2024/11/25/zmiana-klimatu-a-ryzyko-kolejnych-pandemii/
Zachęcam do obserwowania i oceniania!
Publikacje w kolejności pojawiania się danych:
Prognozy badaczy w Lancet: Global burden of bacterial antimicrobial resistance 1990–2021: a systematic analysis with forecasts to 2050: https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2824%2901867-1
Raport NIK: Wykorzystywanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej w województwie lubuskim: https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/17/108/LZG/
Polska kurnikiem Europy, więcej info:
https://next.gazeta.pl/next/7,172392,31058146,polska-kurnikiem-europy.html
https://krytykapolityczna.pl/kraj/mieso-kosztuje-nas-wiele-wiecej-niz-sadzicie/
Znaczenie żywności w przenoszeniu genów antybiotykooporności: Antibiotic resistance genes in food production systems support One Health opinions https://doi.org/10.1016/j.coesh.2023.100492
Główne punkty zapalne antybiotykooporności w środowisku: Environmental hotspots for antibiotic resistance genes https://doi.org/10.1002/mbo3.1197
Zapraszam też na drugą część odcinka o antybiotykooporności – 5.12.2024!
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją działalność możesz:
- udostępnić ten lub inne odcinki podcastu;
- udostępniać, lajkować i komentować moje treści na profilu: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
- „postawić mi kawkę” na: https://buycoffee.to/wastewaterbased.doctor
W tym odcinku:
- Czy naprawdę woda wodociągowa jest pełna zanieczyszczeń endokrynnie aktywnych?
- Czy pijemy kranówkę z hormonami?
Literatury jest w kosmos!
Tap water contamination: Multiclass endocrine disrupting compounds in different housing types in an urban settlement https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2020.128488
Occurrence of multiclass endocrine disrupting compounds in a drinking water supply system and associated risks
The impact of endocrine disrupting compounds and carcinogens in wastewater: Implications for breast cancer https://doi.org/10.1016/j.biochi.2023.02.006
Life cycle assessment of advanced wastewater treatment processes: Involving 126 pharmaceuticals and personal care products in life cycle inventory https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2019.01.118
Removal of endocrine disrupters from the contaminated environment: public health concerns, treatment strategies and future perspectives - A review https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e09206
Estrogens in municipal wastewater and receiving waters in the Beijing-Tianjin-Hebei region, China: Occurrence and risk assessment of mixtures https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2019.121891
Occurrence and removal of 17a-ethynylestradiol (EE2) in municipal wastewater treatment plants: Current status and challenges https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2021.129551
Occurrence and risk assessment of steroid estrogens in environmental water samples: A five-year worldwide perspective https://doi.org/10.1016/j.envpol.2020.115405
A review of 17α-ethynylestradiol (EE2) in surface water across 32 countries: Sources, concentrations, and potential estrogenic effects https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2021.112804
mój IG: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
W tym odcinku:
- Czym są zanieczyszczenia nowo pojawiające się?
- Dlaczego nie jesteśmy przed nimi wystarczająco chronieni?
Co w literaturze?
Worldwide cases of water pollution by emerging contaminants: a review https://doi.org/10.1007/s1031
Implementation of advanced micropollutants removal technologies in wastewater treatment plants (WWTPs). Examples and challenges based on selected EU countries https://doi.org/10.1016/j.envsci.2020.06.0111-022-01447-4
Mój IG: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Wojny o wodę odległa przyszłość MadMaxa czy słabo dostrzegalna teraźniejszość?
materiały, z których korzystałam do przygotowania tego odcinka:
Mapa Konfliktów Wodnych: https://www.worldwater.org/conflict/map/
Najnowszy Raport Oxfam dotyczący Gazy:
A poza tym:
https://www.latimes.com/environment/story/2023-12-28/water-related-conflicts-on-the-rise-worldwide
https://www.theguardian.com/environment/2023/nov/15/water-related-violence-war-peace
https://www.thenewhumanitarian.org/opinion/2024/03/22/water-peace-first-stop-it-becoming-weapon-war
Impact of the Russia–Ukraine armed conflict on water resources and water infrastructure https://www.nature.com/articles/s41893-023-01068-x
https://thebulletin.org/premium/2024-07/water-and-war/
The United Nations World Water Development Report 2024: water for prosperity and peace https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000388950
Mój profil popularnonaukowy na instagramie: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Czym jest "szczyt wydobycia wody"? Czy w efekcie intensywnej eksploatacji woda podzieli los ropy naftowej? Czy pewnego dnia braknie nam wody?
Peak water limits to freshwater withdrawal and use https://doi.org/10.1073/pnas.1004812107 Peak water in an era of climate change https://doi.org/10.1080/00963402.2024.2364505
Nikt się nie spodziewał, a jednak! Przybywam z nowym odcinkiem, gdzie podsumowuję najważniejszą dotychczasową wiedzę naukową, na temat jednego z największych wyzwań środowiskowych. Nieuchwytne i wyjątkowo trwałe - substancje perfluoroalkilowe i polifluoroalkilowe (PFAS)…
Szacuje się, że zanieczyszczenie naszego środowiska związkami z grupy PFAS, czyli substancji perfluoroalkilowych i polifluoroalkilowych, co roku obciąża europejskie systemy opieki zdrowotnej kwotą od 52 do 84 miliardów euro...
Jaka jest skala problemu?
Skąd biorą się w środowisku?
Dlaczego związki z tej grupy są szczególnie niebezpieczne dla naszego zdrowia, i zdrowia przyszłych pokoleń?
Czy Unia Europejska jest w stanie skutecznie nas chronić przed PFAS?
Linki:
- Projekt dziennikarski Forever Pollution https://foreverpollution.eu/
- PFAS w papierze toaletowym: Jake T. Thompson, i inni, Per- and Polyfluoroalkyl Substances in Toilet Paper and the Impact on Wastewater Systems, Environmental Science & Technology Letters, 2023 https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acs.estlett.3c0009
- PFAS w produktach codziennego użytku: Pradeep Dewapriya, i inni, Per- and polyfluoroalkyl substances (PFAS) in consumer products: Current knowledge and research gaps, Journal of Hazardous Materials Letters, 4, 2023 https://doi.org/10.1016/j.hazl.2023.100086
- Narażenie na PFAS z wody: José L. Domingo, Martí Nadal, Human exposure to per- and polyfluoroalkyl substances (PFAS) through drinking water: A review of the recent scientific literature, Environmental Research, 2019, 177 https://doi.org/10.1016/j.envres.2019.108648
Emma M. Rosen, i inni, Drinking Water–Associated PFAS and Fluoroethers and Lipid Outcomes in the GenX Exposure Study, Environmental Health Perspectives, 2022, 130(9) https://doi.org/10.1289/EHP11033
-O PFAS w wodzie deszczowej: Underestimated burden of per- and polyfluoroalkyl substances in global surface waters and groundwaters https://www.nature.com/articles/s41561-024-01402-8
-O PFAS w wodzie i ściekach: Per- and polyfluoroalkyl substances in water and wastewater: A critical review of their global occurrence and distribution https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.151003
-Wpływ PFAS na płodność: Per- and poly-fluoroalkyl substances (PFAS) and female reproductive outcomes: PFAS elimination, endocrine-mediated effects, and disease https://doi.org/10.1016/j.tox.2021.153031 Zapraszam na mój profil: https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Czy grozi nam pandemia chorób grzybicznych? dlaczego zwiększa się liczba lekoopornych grzybów? - o tym usłyszysz w tym odcinku serii o ZDROWIU ŚRODOWISKOWYM.
odwiedź mój profil na IG:
https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Co warto przeczytać?
naukowo:
Impact of climate change and natural disasters on fungal infections https://doi.org/10.1016/S2666-5247(24)00039-9
popularnonaukowe:
Merlin Sheldrake "Strzępki życia"
Karolina Głowacka, Marta Wrzosek "W czym grzyby są lepsze od ciebie?"
Nie zapomnij zostawić oceny! Jeśli odcinek Ci się podobał podaj go dalej! Dzięki za słuchanie!
Jak klimat wpływa na rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych? Czy czeka nas kolejna pandemia? i czy można wyleczyć komara? - o tym usłyszysz w tym odcinku serii o ZDROWIU ŚRODOWISKOWYM.
odwiedź mój profil na IG:
https://www.instagram.com/wastewater_based.doctor/
Co warto przeczytać?
naukowe:
Over half of known human pathogenic diseases can be aggravated by climate change: https://www.nature.com/articles/s41558-022-01426-1
popularnonaukowe:
Jonathan Kennedy "Pathogenesis"
David Quammen "Zaraza"
Jared Diamond "Strzelby Zarazki Stal"
Sonia Shah "Epidemia"
Nie zapomnij zostawić oceny! Jeśli odcinek Ci się podobał podaj go dalej! Dzięki za słuchanie!
