De wilde eend kent bijna iedereen, net als hun kenmerkende gekwaak. Steeds vaker hoor je in groepen wilde eenden echter ook een ander geluid: een kort, laag en grappig nasaal 'krak'. Dat is het geluid van de krakeend, een eendensoort die sterk in aantal toeneemt. In november zijn actief vanwege de balts.
Een opmerkelijk verschil tussen de wilde eend en de krakeend zit 'm in het geluid. Wilde eenden kwaken of snateren vaak. Het mannetje krakeend maakt juist een grappig, laag en kort knorrend ‘èh èh’ en een kwakend ‘krak’-geluid (vandaar de naam), en ook een hoog fluitend ‘pie’ tijdens de balts. Het vrouwtje krakeend kwaakt iets zachter en hoger dan de wilde eend.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat hij de zeldzame roodkeelpieper heeft gezien én hij vertelt over een nieuwe website: vogelrijkestad. Paul vertelt over pijlstormvogels. Geluidenman Henk Meeuwsen vergelijkt het herkennen van eenden met wijn: "Eenden zijn net als wijnen, die moet je je eigen maken, daar moet je even over doen." En in de Vogelvraag: wat zijn toch die doorzichtige omhulsels aan het uiteinde van een veerpen?
Schuw, geheimzinnig, luidruchtig. Dat zijn de typeringen die je vaak leest over de waterral. Een moerasvogel die je niet snel ziet, maar die zich wel geregeld luid en duidelijk laat horen, als een gillend varken in nood.
September en oktober zijn dé maanden om waterrallen te horen. "Het is dé tijd dat de rallen uit Noord- en Oost-Europa bij ons doortrekken", vertelt Paul Böhre in deze Roots-podcast. "Ze komen elkaar dan steeds tegen in de rietvelden en zijn dan opvallend luidruchtig, ze reageren ook op elkaar. Dat doen ze door een breed scala aan geluiden te maken: ze tokken als kippen, grommen en schreeuwen, kunnen onheilspellend kreunen en klagen, maar vooral ook gillen als een speenvarken in nood. Hoor je ze, wees dan stil en zoek vervolgens gewapend met een verrekijker een plekje met uitzicht op een rietkraag met modderrand…"
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat ook hij het lastig vindt om een witvleugelstern te herkennen. Ook leggen Timo en Paul uit waarom de purperreiger het zo goed doet in Nederland. Henk Meeuwsen diept herinneringen op aan de waterral. In de Vogelvraag: een raadselachtig geluid, maar van welk dier is het afkomstig?
De grutto en de kievit zijn de meest bekende weidevogels van Nederland, maar minstens zo mooi en opvallend is de tureluur. Zeker als hij luid roepend op een paal langs een weiland zit en zijn felrode poten en snavel toont.
De tureluur is eigenlijk het hele jaar wel te zien in Nederland en België, hoewel onze broedvogels vooral in Zuid-Europa en Noord- en West-Afrika overwinteren. Vogels die hier doortrekken en overwinteren komen vooral uit Scandinavië, Groot-Brittannië en IJsland. In september hoor je ze volop roepen. Hoe dat klinkt, hoor je in Notenkrakers.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland en Roots-redacteur Paul Böhre leggen uit hoe je de roep van de tureluur kunt onderscheiden van de zwarte ruiter en de groenpootruiter. Henk Meeuwsen vindt twee andere geluiden van de tureluur ook heel leuk en daar vertelt hij over. In de Vogelvraag: waarom roepen sommige vinken eindeloos achter elkaar door?
Bij het geluid van de grote stern denken veel mensen direct aan de Waddeneilanden of de Zeeuwse delta, waar de soort in grote kolonies broedt. Zijn roep klinkt fel, scherp en doordringend, wat de grote stern onderscheidt van andere kustvogels…
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt over broedende grote zaagbekken en over de bastaardarend die hij zag. Roots-redacteur Paul Böhre vraagt zich af wat een slangenarend eet in een gebied zonder slangen en Henk Meeuwsen legt hij waarom hij het geluid van de grote stern nog niet heeft opgenomen...
Jonge ransuilen die in juni net het nest hebben verlaten, hoor je ’s nachts soms urenlang hoog piepen. Het klinkt als een piepende deur die steed open en dicht gaat of een mechanisch alarm dat blijft afgaan. In deze Roots-podcast hoor je alles over het geluid van de ransuil.
Jonge ransuilen klimmen als ze te groot worden (na 3 tot 4 weken) uit het nest. Ze halen dan soms halsbrekende toeren uit. Met behulp van hun scherpe klauwen verkassen ze via takken en de stam van de bomen naar een goed verscholen plekje tussen de bladeren. Ze worden daarom ook wel takkelingen genoemd. Hun piepende roep is soms lastig te traceren, zeker als je niet weet waar je moet zoeken.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt over de grijze wouw, het NK Vogelfluiten én over een telescoop met beeldstabilisatie. Roots-redacteur Paul Böhre zag een grauwe vliegenvanger. Henk Meeuwsen vertelt onder meer hoe man en vrouw ransuil klinken.
De zang van dit citroengele vogeltje wordt omschreven als een rollende munt of een knikker op een metalen plaat. Als je rond half april voor het eerst zijn heldere zang hoort in de frisgroene beukenbossen, dan weet je: summer is coming… Luister naar het geluid van de fluiter in onze podcast Notenkrakers.
Fluiters zijn echte langeafstandtrekkers, die ver weg overwinteren in de Guineese bossen van Afrika, ten zuiden van de Sahara, van Senegal tot in Kenia. Ze komen pas laat in het voorjaar terug in Nederland en België. Vanaf half april tot in mei, als de loofbomen al fris groen zijn uitgelopen, arriveren de fluiters. Hoog in het dichte loofbos zingen ze dan hun karakteristieke lied.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat hij een smelleken zag en dat hij graag eens in de huid van deze vogel zou kruipen. Roots-redacteur Paul Böhre zag een beflijster én hij legt uit waarom boerenzwaluwen van die lange staartpennen hebben. Henk Meeuwsen vertelt het verhaal achter de geluidsopname van de fluiter. Plus: waarom gaat het zo goed met de raven in Nederland?
In maart keren ze weer terug uit Afrika: de luidruchtige kleine plevieren. Je hoort ze vaak al voordat je ze ziet. En verrassend: je komt ze tegen op plekken waar je ze niet zou verwachten: in kale duinvalleien, op bouwterreinen, grinddaken en zelfs op grote parkeerplaatsen.
Opeens zijn ze er weer: de kleine plevieren. Zodra ze zijn geland, laten ze dat heel duidelijk horen. Om het vrouwtje te versieren maakt het mannetje kleine plevier een opvallende vlinderachtige baltsvlucht boven het territorium. Luid roepend vliegt hij dan met langzame vleugelslagen en zigzaggend boven het broedgebied dat hij heeft uitgekozen.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt over de zeer zeldzame grauwe gors, die hij zag. Ook vertelt hij hoe je kunt meedoen aan het project Meet de Mees. Roots-redacteur Paul Böhre zag een rode wouw én hij legt uit hoe je de kleine plevier en de bontbekplevier uit elkaar kunt houden. En Henk Meeuwsen roept op om niet alleen te luisteren naar de kleine plevier, maar ook om de schattige jongen (van afstand) te bekijken.
De winter is de beste tijd om wulpen te zien. Ze eten en slapen dan graag in grote groepen in kustgebieden en uiterwaarden. De wulp is niet alleen een prachtige, ranke vogel om te zien, ook hun geluid is heerlijk melancholiek. En zodra het voorjaar nadert, jodelen ze er steeds vaker op los.
In het voorjaar vliegen wulpen boven hun territorium; met een trage vleugelslag stijgend en daarna weer langzaam naar beneden glijdend, met een zang die begint met langzame, melancholische klanken en zich ontwikkelt in een vaste, vloeiende zang die eindigt in een luide triller.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat hij niet naar de brileider is geweest die op Texel zit, wel zag hij een frater. Ook vertelt hij welke bijzondere soorten zijn gezien tijdens de Tuinvogeltelling. Roots-redacteur Paul Böhre (die wel naar de brileider is gegaan) legt onder meer uit wat het verschil is tussen een wulp en een regenwulp . En Henk Meeuwsen vindt dat het geluid van de wulp wat lijkt op een gebed.
De sijs is een prachtig gekleurd zangvogeltje, dat zich vooral ‘s winters mooi laat zien én horen. Vanaf februari vallen de mannetjes extra op: ze zingen dan uitbundig tijdens de opvallende baltsvlucht.
Schijnt het zonnetje op een zonnige winterdag uitbundig, dan krijgen de mannetjes van de sijs het al op de heupen en kwetteren en brabbelen ze er vrolijk en masse op los. Vanaf februari maken ze dan bovendien een vlinderachtige baltsvlucht, laag boven de bomen, waarbij ze misschien nog wel mooier zingen.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat de torenvalk Vogel van het jaar 2025 is geworden én hij vertelt waarom je de sijs zelden ziet in de tuin tijdens de jaarlijkse Tuinvogeltelling. Roots-redacteur Paul Böhre legt onder meer uit of de sijs nu wel of geen broedvogel is in Nederland. En Henk Meeuwsen vertelt over een bijzondere opname, waarin de sijs andere vogels imiteert.
In je tuin zie je vrij eenvoudig een koolmees of een pimpelmees. Maar wil je de parmantige kuifmees spotten - het punkertje onder de mezen - dan moet je toch echt het naaldbos in. Maar hoe vind je deze vogel, die door het geluid wat hij maakt ook wel bibbermees wordt genoemd.
Een kuifmees zien, begint met goed luisteren. Ze hebben namelijk een zacht en apart roepje: een bibberende volle triller ‘birr-birr-briet’, alsof het vogeltje het koud heeft. Eigenlijk klinkt het meer als een ‘biebertje’, vandaar de bijnaam bibbermees.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat veel vogelvoer gif bevat en hij legt uit waar je op moet letten bij de aankoop. Roots-redacteur Paul Böhre vertelt of de kuifmees geen last heeft van de afname van de hoeveelheid naaldbos in Nederland. En Henk Meeuwsen, die de vogelgeluiden opneemt, hoort in de zang van de kuifmees twee pieptonen en "een warm rollertje".
Vanaf oktober druppelen de eerste groepjes kleine zwanen Nederland binnen. En van november tot februari kun je genieten van veel grotere groepen. Vooral bij het Lauwersmeer en het Veluwemeer kun je zien én horen, want hun melancholieke roep is bijna niet te missen…
De kleine zwanen die in Nederland overwinteren zijn afkomstig van de toendra’s van Noord-Rusland en West-Siberië. Via Noordwest-Rusland en de Baltische staten trekken ze in september en oktober naar West-Europa, met als voornaamste eindbestemming Nederland. Van de geschatte wereldpopulatie van 21.000 vogels, overwinteren er gemiddeld 11.000 kleine bij ons.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat er naast de rode lijst ook een oranje lijst bestaat, en daar staat de kleine zwaan op. Roots-redacteur Paul Böhre legt uit dat het aantal kleine zwanen dat in Nederland overwintert afneemt. Oorzaak: klimaatverandering. En Henk Meeuwsen, die de vogelgeluiden opneemt, heeft gemengde gevoelens bij zijn opname van de roep van de kleine zwaan.
Grote mantelmeeuw, kokmeeuw en zwartkopmeeuw; in Nederland komen maar liefst 22 soorten meeuwen voor. Maar de meest bekende is de zilvermeeuw en dat komt door zijn roep. Want het hoge geluid van deze vogel roept bij veel mensen het gevoel op van zon, zee en strand.
Er is een goede reden om dieper in het leven van de zilvermeeuw te duiken. Natuurorganisaties in Engeland trekken namelijk aan de bel vanwege de achteruitgang van de meeuwen daar. Ook in Nederland is dit gaande: in de jaren 80 waren er nog 120.000 zilvermeeuwen, nu net geen 30.000. Oorzaak: schonere steden en minder vuilstortplaatsen.
Tijdens de vogeltrek vliegen jaarlijks miljoenen vogels over de wereld van hun zomerplek naar hun overwinteringsgebied en weer terug. Daarbij leggen ze gigantische afstanden af zonder te verdwalen. Vanaf augustus is de najaarstrek op gang gekomen. Maar waarom trekt de ene vogel wel en de andere niet? En hoe vinden trekvogels hun bestemming?
In deze 50e jubileumaflevering van de podcast Notenkrakers duiken we, aan de hand van onder meer kraanvogels, roodborstjes, kolganzen en koperwieken, dieper in het wonder van de vogeltrek. De podcast is live opgenomen op de beurs Be!eef in de Jaarbeurs in Utrecht.
Het bekendste geluid van de gaai is zijn rauwe en luide alarmkreet. Maar wist je dat ze ook mooi kunnen zingen én het zijn geweldige imitators. In deze aflevering van Notenkrakers vertellen we je alles over de (Vlaamse) gaai.
Verder in deze podcast: broedende hoppen, er is een nieuwe soort nachtzwaluw ontdekt en Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt over zijn favoriete (maar zeer zeldzame) zomervogel: de zomertortel.
Roots-redacteur Paul Böhre legt uit dat de gaai een 'streepjescode' heeft in zijn verenpak en waarom de vogel 'smeerlap' als bijnaam heeft. En Henk Meeuwsen, die de vogelgeluiden opneemt, vertelt dat de gaai goed kan zingen.
Geitenmelker, melkzuiger, windhapper, nachtraaf, nachtratel; weinig vogels spreken zo tot de verbeelding als de nachtzwaluw. Op de broedplekken hoor je diep in de schemer op zwoele zomeravonden hun merkwaardige ratelende zang. En wie geluk heeft ziet een glimp van deze ‘vliegende schaduw’…
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt over zijn vogelbelevenissen: van grauwe klauwier tot hop. Roots-redacteur Paul Böhre beantwoordt onder meer de vraag of meerkoeten ook vliegen? En geluidenman Henk Meeuwsen legt uit dat het geluid van de nachtzwaluw hem doet denken aan het geluid van een naaimachine...
De geelgors is met zijn felgele verenkleed en kenmerkende deuntje (lijkend op de eerste tonen van de ‘Vijfde Symfonie' van Beethoven’) een vrolijke verschijning op en langs de Nederlandse en Belgische akkers en heidevelden. Zelfs op de langste en warmste zomerdagen zingt hij onverminderd het hoogste lied.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt over de lachstern en waarom je je huisdieren zoals hond en kat beter niet buiten kunt borstelen vanwege de vogels. Roots-redacteur Paul Böhre denkt dat Beethoven echt is geïnspireerd door de geelgorszang en in de vogelvraag luisteren we naar een geluid dat een luisteraar heeft opgestuurd. Geluidenman Henk Meeuwsen vertelt dat hij de geelgors eigenlijk een gele muis vindt waar hij graag voor op de knieën gaat.
De groene specht doet het de laatste jaren opvallend goed: het aantal broedparen is sinds de jaren 90 zelfs verdubbeld. Tegenwoordig ligt het aantal broedparen in Nederland tussen de 9.500-11.500. In Vlaanderen is het aantal broedparen 4.500-7.000. De kans is dus groter geworden dat je hun aparte, lachende geluid hoort…
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt over de velduil die hij zag en Roots-redacteur Paul Böhre is op zoek naar de 'big four'. In de vogelvraag luisteren we naar een mysterieus geluid dat een luisteraar heeft opgestuurd. En geluidenman Henk Meeuwsen vindt de groene specht klinken als een heks.
Wie op een zonnige voorjaarsdag door de polder wandelt kan er bijna niet omheen: overal hoor je en zie je dartelende kieviten. Met zijn herkenbare roep, acrobatische baltsvlucht en fraaie kuif is het een opvallende verschijning. Het mannetje maakt daarbij een scala aan opvallend frivole geluiden.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt dat hij met een microfoon vanuit het raam van zijn huis 's nachts geluiden opneemt en zo hoort welke vogels overvliegen. Roots-redacteur Paul Böhre gaat uitgebreid in op het leven van de kievit en hij beantwoordt deze vogelvraag: zijn er vogels, naast roofvogels, die andere vogels eten? Geluidenman Henk Meeuwsen vertelt over een ontroerende ontmoeting met een kievit en haar jongen.
In februari en maart maak je in de bossen een goede kans om het ‘gekekker’ van een havik te horen. Hun paartijd is namelijk begonnen en dan zijn ze nogal luidruchtig en nadrukkelijk aanwezig. In de rest van het jaar is de havik zwijgzaam, grijp daarom nu je kans om deze machtige roofvogel te horen.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt onder meer dat hij recent een korhoen heeft gezien op de Sallandse Heuvelrug. Roots-redacteur Paul Böhre vertelt uitgebreid over de havik en hij beantwoordt een vogelvraag van een luisteraar: waarom broeden trekvogels niet in hun overwinteringsgebied? Geluidenman Henk Meeuwsen duikt dieper in herinnering aan het geluid van de havik.
Vooral op zonnige dagen - van januari tot mei - hoor je ze zingen op plekken waar oude loofbomen staan: boomklevers. Deze boomstamacrobaten kunnen heel mooi en vooral luid zingen; met stijgende en dalende fluittonen.
In deze podcast van Roots hoor je meer over het geluid van de boomklever én je duikt dieper in het leven van dit ruim 12 centimeter lange vogeltje.
Verder in deze podcast: Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland vertelt onder meer dat hij recent een witoogeend heeft gezien en hij gaat in op de recent verschenen Vogelbalans 2023 van Sovon.
Roots-redacteur Paul Böhre vertelt uitgebreid over de boomklever en hij gaat in op de Vogelreizen die Roots aanbiedt. Geluidenman Henk Meeuwsen vertelt dat de boomklever hem na jaren toch nog wist te verrassen met een bijzonder geluid.
