Tarih: 24 Ağustos 2021, Saat: 20:00, Yer: Ataşehir Belediyesi, Erdal Eren Kültür Merkezi Bahçesi

Bu yılın Nisan ayında yayınlanan The Cambridge Greek Lexicon (buradan itibaren CGL) dünyanın her yerindeki klasik filologların gündeminde. Akla gelen ilk soru: Peki Türkiye'de de böyle bir Yunanca veya Latince - Türkçe sözlük çalışması olabilir mi? Kısaca anlatayım.

Merhaba değerli dostlar bu yayında Platon'un Kritias diyaloğunda anlatılan Atlantis miti üzerinde duruyorum. Dr. C. Cengiz Çevik

Merhaba değerli dostlar, Halikarnas Balıkçısı'nın Bilgi Yayınevi'nden çıkan (3. Basım) Düşün Yazıları adlı eserinden kısa bir bölüm okuyorum.

Merhaba değerli dostlar,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları'ndan çıkan Kinik Felsefe Fragmanları başlıklı çevirim üzerine aynı yayıneviyle yaptığım söyleşiyi dinliyorsunuz.
"Nerelisin?" diye sorulduğunda, Diogenes "dünya vatandaşıyım" cevabını vermiştir.

Merhaba değerli dostlar bu yayında bir vakadan hareketle satılan kitabı pdf'ten okuma ve genel olarak dijital korsan kitap üzerine konuşuyorum.

Merhaba değerli dostlar, bu podcast serisinde geçmişte yaptığım çevirilerin öykülerini paylaşıyorum. Çevirileri yaparken yaşadıklarımı ve düşündüklerimi aklımda kaldığınca aktarıyorum. Her bir bölümde bir çevirimi konu ediniyor ve ileride her şeyi unutma durumuna karşı henüz unutmamış olduklarımı tarihe not düşmüş oluyorum. Sıkıcı olursa, affedin. İyi dinlemeler!

Merhaba değerli dostlar, Merhaba değerli dostlar, felsefeci Cengiz Çakmak hocamız ile üç yayınla felsefeye giriş yapıyoruz. 24.6.2020 tarihinde gerçekleşen "Pythagoras, Ksenophanes, Herakleitos" başlıklı üçüncü yayını dinlemektesiniz. Keyifli dinlemeler.

Merhaba değerli dostlar, Merhaba değerli dostlar, felsefeci Cengiz Çakmak hocamız ile üç yayınla felsefeye giriş yapıyoruz. 20.6.2020 tarihinde gerçekleşen "Anaksimandros" başlıklı ikinci yayını dinlemektesiniz. Keyifli dinlemeler.

Merhaba değerli dostlar, felsefeci Cengiz Çakmak hocamız ile üç yayınla felsefeye giriş yapıyoruz.

17.6.2020 tarihinde gerçekleşen "Başlangıçlar ve Kökenler: Mitos, Epos, Logos" başlıklı birinci yayını dinlemektesiniz. Keyifli dinlemeler.

Merhaba değerli dostlar, bu yayında Nietzsche'nin Putların Alacakaranlığı kitabında beliren Sokrates sorunundan hareketle "Kendini Bil" deyişi üzerine konuşuyorum.

Merhaba değerli dostlar, bu podcast yayınında değerli hocam Cengiz Çakmak ile 16.5.2020 tarihinde, Instagram üzerinden yaptığımız “Felsefe ve Sinekleri: Merdiven, Eleştiri, Hayat” başlıklı söyleşiyi dinleyebilirsiniz. Ünvanları ve ünvanlarla anılmayı sevmese de, Prof. Dr. Cengiz Çakmak İstanbul Üniversitesi, Felsefe Bölümü, Felsefe Tarihi Anabilim Dalı’nda hocadır. Kendisini senelerdir tanıyorum, birçok dersime girdi, Yüksek Lisans ve Doktora tezlerimin jürisinde bulundu. Kendisinden sadece felsefeye değil, yaşama dair birçok şey öğrendim. Epiktetos, Enkheiridion çevirimi ona adamıştım. Bu yayın gerçek bir entelektüel oldığunu düşündüğüm Cengiz Çakmak hocamın düşüncelerinin geleceğe aktarılmasında bir rol oynayacaksa ne mutlu bana.

Merhaba değerli dostlar, bu yayında Roma'da Yaşlı Cato'nun Yunan düşmanlığını anlatıyorum.

Presokratik filozoflar da kitaplar yazmıştır, ancak ne yazık ki bu kitapların hiçbiri günümüze tam olarak ulaşmamıştır. Sonraki yazarların eserlerinde, doksografi ve ansiklopedi metinlerinde bu kitapların bazılarından yapılan alıntılara ve bu kitaplara ait olduğu düşünülen veciz sözlere rastlamaktayız. Bununla birlikte bazı eserler de bu kitapların adı, içeriği ve dolaşıma geçip geçmediğiyle ilgili bilgiler vermektedir. Bu yayında antik kaynaklarda Herakleitos’a atfedilen ve yaygın olarak Περὶ φύσεως (Doğa Üzerine) adıyla anılan eserle ilgili tartışmalara yer verilmektedir. Bu kapsamda Antikçağ ile Ortaçağ’a ait tüm kaynaklar taranmıştır. Bunlar arasında Diogenes Laertius, Platon, Aristoteles, Sextus Empiricus, Strabon, Stobaios, Simplicius gibi önemli yazarlar bulunmaktadır. Ayrıca gerek Herakleitos’u, gerekse onun sonraki felsefe geleneğinde bıraktığı izleri inceleyen saygın modern kaynaklardaki yorumlar gözden geçirilmiştir. Bu yayının temel amacı, Herakleitos’a atfedilen tek eserle ilgili dağınık haldeki tüm kaynakları ve yapılan tüm tartışmaları bir bütün halinde sunup ele almaktır.

Merhaba değerli dostlar, bu yayında Epiktetos ve onun çevirmiş olduğum Enkehiridion adlı eseri üzerine konuşuyorum.

STOA FELSEFESİNDE TANRI VE KADER KONUSU NİÇİN ÖNEMLİDİR?
Bu konu önemlidir, çünkü tüm Stoa felsefesi tanrı ve kader kavramları üzerine kurulu olan bir fizik ve metafizik temeline dayanır.
Bir ahlak felsefesi olan Stoacılık metafizik altyapısı olmadan insanları ahlaklı yaşamaya davet edemez.
Ahlak için metafizik ve teoloji şart.
Burada metafizik yani Yunancasıyla metaphysika (µεταϕυσικά) çoğul bir terim olarak τὰ µετὰ τὰ ϕυσικά (ta meta ta physika) tamlamasının birleşik halidir. “Fizikten sonraki çalışmalar”ı ifade eder. Aristoteles ilk felsefesini veya ontolojisini bu başlık altında ele alır. Bu açıdan bakıldığında Stoacılar için Metafizik Fizik’in ötesini, sonrasını ifade etmez.
Metafizik bizatihi Fizik’e gömülüdür.
Bu yüzden klasik anlamda Metafizik Stoa terminolojisinde kendine yer bulmaz.
Stoa felsefesinde sadece Fizik vardır diyebiliriz.
İşte bu bağlamda Tanrı ve Kader karşımıza fiziksel kavramlar olarak çıkar.
Peki, fizikten ne anlıyoruz?
Fizik her şeyden önce “doğaya ilişkin olan”dır. Başka deyişle “Doğa” anlamındaki φύσις (physis) teriminden doğmuş olan fizik yani ϕυσικός (physikos) tümüyle doğaya özgü olanın araştırıldığı sahadır. Yani Doğa araştırmasıdır. Seneca’nın naturalis quaestio dediği şeydir.
Başka deyişle doğa araştırması veya fizik aslında tanrısal düzenin araştırılmasıdır.

İşte bu yüzden Stoa felsefesinde, dönüp dolaşıp tanrı ve kader, hatta tanrısal öngörü ve talih gibi düzene ilişkin kavramlarla karşılaşırız. Bu kavramlar anlaşılmadan Stoa felsefesinin ahlak anlayışı da anlaşılamaz.

Seneca Ep. 16.4’te kendisine şu sorunun sorulabileceğini belirtir: “Felsefe ne işime yarar, kader diye bir şey varsa?” Şüphesiz ki bu retorik bir sorudur, cevabı kendiliğinden olumsuzdur. Ancak Seneca ve diğer Stoacılar felsefeyi evrendeki işleyişi anlama aracı olarak gördükleri için anlamlı buluyordu. Bu anlamlı uğraş çerçevesinde, kader (fatum), tanrısal öngörü (providentia) ve talih (fortuna) ile birlikte Stoacıların evrendeki işleyişi açıklarken kullandığı bir kavramdır. D.L. 7.149’da her şeyin kadere (eimarmenê ) göre gerçekleştiği fikrinin Zeno, Chrysippus, Posidonius ve Boethus gibi Stoacıların yazdığı “Kader Üzerine” adlı eserlerde savunulduğu belirtilir. D.L. ortak fikri şöyle özetler: “Kader, varlıkların birbirine bağlı nedenidir ya da dünyayı yöneten akıldır.” Çeviri için bkz. Diogenes Laertios, Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, çev. Candan Şentuna (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, sekizinci baskı, 2019), 351. O halde birisi, kadere göre işleyen evrensel doğadaki nedenleri bilirse, sonuçları da bilebilir, çünkü doğadaki her şey tanrısal akıldan pay almış olup, oluşması gerektiği için oluşmuştur, başka deyişle, sarsılmaz kaderin yönettiği doğada ne olacaksa olacak, ne olmayacaksa olmayacaktır (Arnold, Roman Stoicism, 200). Buradan kaderin asla değişmeyeceği (değiştirilemeyeceği) sonucuna vardığımıza göre, ona “zorunluluk” adını da verebiliriz. Dahası Stoacılara göre, evrenin özü ateş olduğundan ve bu ateş de edilgen veya yıkıcı değil, aksine kutsal birliği ve nesneler âlemini sürekli canlı kılacak ölçüde yaratıcı ve aklî olduğundan ötürü onu yönlendiren kader de aklî olmalıdır. Stoacılığın kurucusu olan Zenon’un da bildirdiği gibi, kader, maddeyi harekete geçiren güçtür ve bu yüzden ona hem “tanrısal öngörü”, hem de “doğa” denilebilir. Chrysippus’un tanımına göreyse, kader, evreni yöneten zihnî güçtür yani başka deyişle, “evrenin aklıdır”, “evrende tanrısal öngörüye uygun bir şekilde yönetilen olayların yasasıdır”, “dün olmuş olanların, bugün olanların ve yarın olacak olanların yasasıdır.” (Aet. Placit. 1.27.5; 28.3, Akt. Arnold, Roman Stoicism)

Merhaba değerli dostlar
Bu yayında Makyavelli ve Cicero'nun Roma'nın kuruluş öyküsü bağlamında Romulus mitini nasıl ele aldığına odaklanıyorum.

Önerdiğim okuma listesi:

-Niccolò Machiavelli, Discourses on Livy, çev. Julia C. ve Peter Bondanella. Oxford, 2009
-C. H. Zuckert, Machiavelli's Politics. Chicago, 2017
-J. Patrick Coby, Machiavelli's Romans: Liberty and Greatness in the Discourses on Livy. Lexington Books, 1999.
-Harvey C. Mansfield, Machiavelli's New Modes and Orders: A Study of the Discourses on Livy. Chicago, 2001.
-W. Hanasz, "The Common Good in Machiavelli" (https://www.academia.edu/35166233/THE_COMMON_GOOD_IN_MACHIAVELLI)
-G. Giorgini, "Machiavelli on Good and Evil: The Problem of Dirty Hands Revisited" (https://www.academia.edu/37699208/Machiavelli_on_Good_and_Evil_The_Problem_of_Dirty_Hands_Revisited)
-S. Slocum, "On the Consistency of Machiavelli's Thinking in "The Prince" and the "Discourses on Livy"" https://www.academia.edu/41843555/On_the_Consistency_of_Machiavellis_Thinking_in_The_Prince_and_the_Discourses_on_Livy_
-J. Linderski, Founding the City: Ennius and Romulus on the Site of Rome (https://www.academia.edu/8407743/J.Linderski_Founding_the_City_Ennius_and_Romulus_on_the_Site_of_Rome._RQ_II_2007)
-David T. West, ""As if we were living in Plato's 'Republic'": Cicero's Judgment on Cato's Incompetent Statesmanship" (https://www.academia.edu/20656074/_As_if_we_were_living_in_Platos_Republic_Ciceros_Judgment_on_Catos_Incompetent_Statesmanship)
-Jane F. Gardner, Roma Mitleri (Phoenix, 2012)
-T. P. Wiseman - Remus: A Roman Myth (Cambridge, 1995)
-(ed.) N. Rosenstein, R. Morstein-Marx - A Companion to the Roman Republic (Wiley-Blackwell, 2010)
-(ed.) Harriet I. Flower, The Cambridge Companion to the Roman Republic (Cambridge, 2014)
-Rex Stem, "The Exemplary Lessons of Livy's Romulus"
-J. Puhvel, "Remus et Frater"
-W. Burkert, "Caesar und Romulus-Quirinus"
-E. Asmis, "Cicero Mythologus: The Myth of the Founders in De Republica"
-D. Briquel, "Perspectives comparatives sur la tradition relative à la disparition de Romulus"
-D. Pausch, "Der Aitiologische Romulus: Historisches Interesse und literarische Form in Livius' Darstellung der Königszeit"
-P. M. W. Tennant, "The Lupercalia and the Romulus and Remus Legend"
-R. Brown, "Livy's Sabine Women and the Ideal of Concordia"
-John M. Warner, John T. Scott, "Sin City: Augustine and Machiavelli’s Reordering of Rome"
-J. B. Carter, "The Death of Romulus"
-R. J. Panella, "Vires/Robur/Opes and Ferocia in Livy's Account of Romulus and Tullus Hostilius"
-Ana Mayorgas Rodriguez, "Romulus, Aeneas and the Cultural Memory of the Roman Republic" (https://www.academia.edu/758835/Romulus_Aeneas_and_the_Cultural_Memory_of_the_Roman_Republic)
-J. Bremmer, "Romulus, Remus and the Foundation of Rome" (https://www.academia.edu/17541106/ROMULUS_REMUS_AND_THE_FOUNDATION_OF_ROME)
-M. Rissanen, "The Lupa Romana in the Roman Provinces" (Show more...