Dit is het verhaal van Sofie. Zij is pleegmoeder van twee kinderen met Afrikaanse roots en komt voor haar werk vaak in Benin.
We vroegen elke podcastgast of er iets voor hen het verhaal van kolonisatie en dekolonisatie symboliseert. Sofie koos voor een stoffen tas die ze kocht op de markt in Benin.
Sofie: ‘De tekeningen op Afrikaanse stoffen hebben heel vaak een betekenis. Deze stof heet ‘si tu sors, je sors’ — ‘als jij vertrekt, vertrek ik ook’. Het is eigenlijk een feministisch motief. De vrouw zegt: als mijn man de bloemetjes buitenzet, dan mag ik dat ook. Ik vind het heel boeiend om te zien hoe er op deze manier non-verbaal gecommuniceerd wordt.’
Dit is het verhaal van Kris. Hij is geboren in Congo, dat toen nog Zaïre heette, en vluchtte als kleuter met zijn ouders en zijn broers naar België, in de woelige tijden vlak voor de onafhankelijkheid.
We vroegen elke podcastgast of er iets voor hen het verhaal van kolonisatie en dekolonisatie symboliseert. Kris koos voor een beeldje van een zwart jongetje, dat tegelijk een collectebus is. Kris: ‘Vroeger stond er in elke winkel, op elke toonbank, in elk dorp, zo’n beeldje, dat ‘ja’ knikte als je een cent in de gleuf stak.’ Het geld ging naar de Belgische katholieke missiewerken in Congo.
Dit is het gedicht van Jacqueline van der Waals waaruit Kris een stukje citeert:
Heb mij lief, gelijk ik ben
Ik zou tot al mijn vrienden willen gaan
— Ook wel tot hen, die niet mijn vrienden zijn —
En vragen: Heb mij lief, gelijk ik ben
En stel aan mij geen eischen. Zie, ik kan
Niet onderhoudend praten, niet gevat
Of geestig zijn, en niet vertrouwelijk
Vertellen van mij zelf of van mijn ziel….
Wat zouden we ons vermoeien voor elkaar?
Laat mij maar zwijgend naast u zitten, stil
Verdiept in eigen werk, eigen gedachten.
Of — als gij praten wilt — spreek gij tot mij.
Ik zal wel luistren, als gij vriendelijk
Met lichten kout mij onderhouden wilt,
Wel lachen om de grappen, die ge zegt,
Wel ernstig kijken, als ge hoog, of diep,
Of ijdel praat van al te diepe dingen….
Maar, als ik dan zoo zwijgend zit, en luister
Naar uw gesprek — of naar het klokgetik —
Of ‘k laat de stilte ruischen om ons heen,
— Die ruischt zoo prettig, als de menschen zwijgen —
Als ‘k mij dan blij in uw nabijheid voel,
Dan zou ik willen vragen, en de stilte
— Of ons gesprek — verbreken met mijn vraag:
‘Zeg, zijt ge ook blij, dat ik hier naast u zit?’
Spraakt gij dan ‘ja’, dan zei ik zacht: ‘Ik ook’…
En dat was alles, wat ik weten wou
En al, wat gij van mij behoeft te weten.
---
Jacqueline van der Waals (1868-1922)
uit: Nieuwe verzen (1909)
In de vorige afleveringen hoorde je het verhaal van Véronique, Kris, Hyacinth en Sophie. Zij vertelden dat verhaal niet alleen in de podcast, maar ook in een groep met nog andere mensen die ze nooit eerder hadden ontmoet.
Enkele maanden lang kwamen ze samen om over de kolonisatie te praten onder begeleiding van educatief medewerker Tiny Alaerts en moderator Ronny Mosuse. Zij hanteerden een gespreksmethode om over polariserende onderwerpen te praten, zonder dat je ruzie krijgt, ontwikkeld aan de universiteit van Leuven.
Is dat gelukt en wat kunnen we daaruit leren voor de gesprekken die we zelf hebben over moeilijke onderwerpen? Podcastmaker en journalist Liesbeth Gijsel vraagt het aan Ronny Mosuse. In het dagelijks leven is Ronny vooral muzikant en producer en voor deze gelegenheid dus gespreksbegeleider.
Dit is het verhaal van Véronique. Ze is zangeres, kunstenaar en de dochter van een Congolese vader en een Belgische moeder. In 1960, nog net voor de onafhankelijkheid van Congo, belandde haar vader in België. Die Congolese kant van haar ging ze pas echt ontdekken toen haar vader tien jaar geleden overleed.
Entre les deux
We vroegen elke podcastgast of er iets voor hen het verhaal van kolonisatie en dekolonisatie symboliseert. Véronique koos voor een van haar eigen nummers. Ze schreef het lied ‘Entre les deux’ voor haar groep La Fille D’Ernest, en koos voor de uitvoering van het nummer tijdens XAfrika, in Antwerpen, eind jaren negentig.
Véronique: ‘Entre les deux gaat over de twee kanten van mij: ik ben Belg, en ik ben Congolees. Of ik mij Belg of Congolees voel, wit of zwart, dat hangt meestal af van de situatie. Maar eigenlijk doet dat er niet toe. Hier in deze productie heeft iedereen meegewerkt vanuit z’n eigen achtergrond, en dat maakt het zo mooi.’
Dit is het verhaal van Hyacinth. Zij heeft een Ghanese moeder en een Jamaicaanse vader. Ze groeide op in Londen, werd verliefd op een Belgische man en woont intussen twintig jaar in Vlaanderen.
Essential Transformation
We vroegen elke podcastgast of er iets voor hen het verhaal van kolonisatie en dekolonisatie symboliseert. Hyacinth koos voor het lied ‘Essential Transformation’ van Cold Space.
👉 Beluister hier het nummer op Spotify
Hyacinth: ‘Cold Space, koude ruimte, rijke mensen voelden de behoefte om naar warmere landen te gaan, om zichzelf daar te verrijken. Maar omgekeerd komen mensen ook naar hier. Toen ik bijna twintig jaar geleden naar België kwam, was alles nieuw, was alles anders dan ik gewend was. Dat was een beetje worstelen, want je wilt toch voelen dat je tot een land behoort. Je voelt je een beetje gedwongen om je aan te passen, om een essentiële transformatie te ondergaan.’
