«وقتی قند توی قهوه‌ت را می‌خوری یا یک پک سیگار می‌زنی، احتمالاً داری بازی بزرگی را اجرا می‌کنی…
در قسمت دوم #پروپاگاندا سراغ سه‌گانه‌ی شرارت: شکر، چربی و دخانیات رفتیم و ردِ پای «کربن فوت‌پرینت» را دنبال کردیم.
• چرا شرکت‌های بزرگ با کالری‌بندی بازی می‌کنند؟
• چطور دود یک سیگار می‌تواند ابزارِ مهندسی افکار عمومی باشد؟
• ردپای واقعیِ کربن‌مون را کجا گم می‌کنیم؟
کانال یوتوب زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
«وقتی مهندسِ افکار عمومی می‌گوید: “واقعیت چیزی‌ست که مردم باور می‌کنند، نه آنچه اتفاق افتاده است.”»
در قسمت اول سری پروپاگاندا می‌رویم سراغ «ادوارد برنیز» مردی که لقبِ پدر روابط‌عمومی را یدک می‌کشد و هنوز افسانه‌های داغ زیادی دور‌وبرش می‌چرخد.
▪️ آیا او واقعاً “پروپاگاندا” را اختر‌اع کرد یا فقط کلمه‌ای سرخ شده سر سفرهٔ سیاست بود؟
▪️ رابطه‌اش با فروید تا چه حد فراتر از فامیل‌بازی رفت؟
▪️ و چرا هنوز هر وقت سیگار «لاکسبری» دست‌تان می‌دهند پای برنیز وسط است؟
در این اپیزود، افسانه‌ها را ورق می‌زنیم، اسطوره‌ها را چک می‌کنیم و می‌پرسیم: «چه کسی در تاریکی، سیم‌های عروسک‌های ذهن ما را می‌کِشد؟»
▶️ بشنوید روی کست‌باکس، شنوتو یا هر جایی که پادکست گوش می‌کنید.
کانال یوتوب زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
اگر تاریخ را برنده‌ها می‌نویسند، روایت را چه کسی می‌سازد؟
از ماشین تبلیغاتی حکومت‌ها در جنگ‌های جهانی تا پوسترهای «میهن‌دوستی»، از رادیوهای یک‌صدا تا تلویزیون‌های رنگی و کمپین‌های مدرن در شبکه‌های اجتماعی—ردِ بزرگ‌ترین عملیات‌های اقناع را دنبال کردیم؛ آن‌هایی که هنوز در فرهنگ عمومی نفس می‌کشند.
🎧 پلی کن و با لنز تازه به تاریخ نگاه کن.
کانال یوتوب زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
قهرمان‌هایی که قهرمان نبودند.
کارگر ساده‌ای که با فتوشاپ قدرت‌ها، تبدیل شد به سمبل یک ملت. سربازی که قصه‌اش از جنگ عراق ساخته شد تا جنگ خودش را پنهان کند. پروپگاندا همیشه همین است: قهرمان می‌سازد تا حقیقت را بکُشد.
«هیچ‌وقت برات سوال شده چرا هر چیزی که می‌خری، بعد از چند روز دیگه اون‌قدر جذاب نیست؟
این فقط مارکتینگ نیست… این پروپاگانداست.
مصرف‌گرایی، تبلیغات و شست‌وشوی ذهنی، کاری می‌کنن که همیشه “کمبود” حس کنی، حتی وقتی همه‌چی داری.
اپیزود جدید سانسورچی درباره‌ی پروپاگاندا در مصرف‌گرایی و تبلیغاته.
بشنوید… شاید بفهمیم چه‌جوری از مشتری، تبدیل به “محصول” شدیم.»
فوتبال؟ یا زمین تمرین دیکتاتورها؟
جام جهانی برزیل فقط بازی نبود؛ ویترینی بود برای شستن لکه‌های سیاه قدرت. وقتی توپ می‌غلتد، بعضی‌ها تاریخ را جوری می‌نویسند که صدای سوت داور، صدای سانسور را خاموش کند.
«گاهی لازم نیست چیزی بگویند؛ فقط باید چیزی پخش کنند.»
در این اپیزود سانسورچی می‌بینیم موسیقی چطور با BPM، تکرارِ شعار، مدولاسیون امید/خشم و همسرایی جمعی، ذهن را همگام‌سازی می‌کند؛ از سرودهای رسمی تا جینگل‌های تبلیغاتی و کنسرت‌های سیاسی.
🎧 پلی کن و بعد از این، هر «آهنگ ملی» را با گوشِ منتقد بشنو.
«همهٔ کتاب‌ها برای فهمیدن نوشته نمی‌شوند؛ بعضی برای باور کردن.»
در این قسمت سانسورچی سراغ کتاب‌هایی می‌رویم که روایت‌ساز بودند؛ از خاطرات «بازنویسی‌شده» تا مانیفست‌های پرزرق‌وبرق، از تاریخ‌های یک‌طرفه تا رمان‌هایی که به‌جای پرسش، حکم صادر می‌کنند. مکانیزم‌ها را می‌شکافیم: برچسب‌زنی اخلاقی، قهرمان/شرورسازی، حذف زمینه، و قدرتِ «نقل‌قول‌های طلایی».
🎧 پلی کن و ببین چطور «جوهر نامرئی» روی ذهن‌مان کار می‌کند.
«قهرمان از دل مردم می‌آید؛ اسطوره از اتاق تدوین.»
در این اپیزود سانسورچی می‌بینیم دیکتاتورها چطور با قهرمان‌سازی، از یک انسان معمولی، نمادی مقدس می‌سازند: روایت‌های شفابخش، معجزه‌ی پروژه‌ها، عکس‌های مهندسی‌شده، سلام‌های اختصاصی، آهنگ‌های حماسی و قاب‌هایی که شکست را حذف می‌کنند.
🎧 پلی کن و ببین «قهرمان»ت چطور ساخته شده.
«جنگ همیشه با تانک و موشک شروع نمی‌شه...
گاهی با یک تیتر روزنامه یا یک تصویر ساختگی، دشمنی رو تو ذهن ما می‌کارن.
از هیولا ساختنِ “دیگری” تا شست‌وشوی ذهن جمعی، پروپاگاندا بلدِ چطور مردم عادی رو به قاتل و کشته‌شده تبدیل کنه.
این اپیزود درباره‌ی دشمن‌تراشی و پروپاگاندا در جنگه.
بشنوید، چون فردا شاید نوبت ما باشه که توی یک قاب خبری، هیولا نشون داده بشیم.»
«چندتا از انتخاب‌های روزانه‌ت واقعاً انتخاب توئه؟»
در این قسمت، پروپاگاندا را از پوستر و تیتر و آمارِ بدون‌زمینه می‌کشیم بیرون و می‌بینیم چطور با موج‌سواری جمعی، ترساندن، کلی‌گویی پرزرق‌وبرق، یک‌سویه‌نمایی و جنبش‌های قلابی (Astroturfing)، ذهن‌مان نخ‌کشی می‌شود. مثال‌های واقعی، کوتاه و کوبنده—برای اینکه دفعهٔ بعد، زودتر بو ببری.
🎧 همین حالا پلی کن.
کانال یوتوب زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
«انسان چیزی نیست جز یک حیوان!»
«زن یعنی احساس.»
«مغز ما فقط برای بقاست، نه فهمیدن.»
جملاتی که اولش بوی حقیقت می‌دن… ولی بعدش عقلو تعطیل می‌کنن.
اینا نمونه‌هاییه از مغلطه کَند و وَجه — همون لحظه‌ای که یه ویژگی واقعی رو تبدیل می‌کنیم به تنها ویژگی موجود.
توی اپیزود شانزدهم سانسورچی، رفتیم سراغ این مغلطه خطرناک،
تا ببینیم چطور ساده‌سازی بیش از حد، ذهنمون رو به دام می‌ندازه.
🎧 گوش بده، چون دنیا «هیچ‌چیز نیست جز» پیچیدگی.
کانال یوتوب زتا:
«طبیعیه دیگه!»
«آدم باید مثل طبیعت رفتار کنه، چون هر چی طبیعی باشه، خوبه.»
مطمئنی؟
چون زهر مارم کاملاً طبیعیه!
اپیزود ۱۵ سانسورچی درباره یه مغلطه‌ی فریبنده‌ست: توسل به طبیعت.
وقتی چیزی رو فقط به خاطر «طبیعی بودن» خوب یا بد می‌دونیم، بدون اینکه واقعاً تحلیلش کنیم.
توی این اپیزود، رفتیم سراغ فصل‌های ۸۴ تا ۹۱ کتاب هنر شفاف اندیشیدن و چند مثال هم زدیم که واقعاً ذهنتو قلقلک میده!
🎧 اگه فکر می‌کنی طبیعت همیشه درسته، این اپیزود برای توئه.
«هیچ مدرکی وجود نداره که اون کار غلط بوده، پس یعنی حتماً درست بوده!»
یا برعکسش:
«نمی‌تونیم ثابت کنیم درسته، پس حتماً غلطه!»
این یعنی مغلطه‌ی توسل به جهل.
جایی که نبودِ مدرک، خودش میشه مدرک!
توی اپیزود چهاردهم سانسورچی، به سراغ این مغلطه فریبنده رفتیم و بخش‌های ۷۳ تا ۸۳ از هنر شفاف اندیشیدن رو زیر ذره‌بین گذاشتیم.
🎧 گوش کن، چون شاید خیلی از باورهایی که داری، روی «ندانستن» ساخته شدن، نه دانایی.
کانال یوتوب زتا:
«هر جا بستنی خوردن زیاد میشه، غرق شدن هم زیاد میشه!»
پس نتیجه: بستنی خوردن باعث مرگه؟!
مغلطه‌ی «همبستگی و علیت» دقیقاً همینه؛
وقتی دو تا اتفاق با هم می‌افتن، سریع فکر می‌کنیم یکی باعث اون یکی شده.
در حالی که ممکنه هیچ ربطی نداشته باشن... یا پای یه چیز سومی وسط باشه!
🎧 اپیزود سیزدهم سانسورچی رو گوش کن، چون توش مغزتو از یه خیالِ منطقی نجات می‌دیم.
هم با مثال‌های عجیب، هم با فصل‌های ۵۹ تا ۷۲ کتاب هنر شفاف اندیشیدن.
کانال یوتوب زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
🧠 «اون که فلان کارو کرد، اصلاً اسکاتلندی واقعی نبود!»
آشنا نیست؟
این مغلطه وقتی اتفاق می‌افته که به جای بررسی واقعیت، معیار رو جابه‌جا می‌کنیم تا باور خودمون رو نجات بدیم.
بهش می‌گن: مغلطه مرد اسکاتلندی واقعی
و این اپیزود، دقیقاً درباره همین بازی ذهنی خطرناک و فرار از پذیرش واقعیته.
اپیزود ۱۲ سانسورچی + بخش‌های ۴۹ تا ۵۸ کتاب هنر شفاف اندیشیدن
یک جرعه شک، با طعم منطق.
کانال یوتوب زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
🔊 همه گفتن، پس درسته؟
نه واقعاً!
مغلطه‌ی «توسل به اکثریت» همون چیزیه که باعث میشه فکر کنی چون «همه» یه چیزی رو می‌گن، حتماً درسته.
ولی سانسورچی این‌بار رفت سراغ فصل‌های ۴۲ تا ۴۸ کتاب هنر شفاف اندیشیدن تا نشون بده چرا «اکثریت»، همیشه درست نمی‌گه.
کانال یوتوب زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
🍎=🍊؟
نه عزیزم، همه‌ی چیزایی که گردن، سیب نیستن!
مغلطه «قیاس مع‌الفارق» دقیقاً از همین‌جا شروع میشه؛
وقتی دوتا چیز رو فقط به خاطر یه شباهت سطحی با هم مقایسه می‌کنی، بدون اینکه بفهمی چقدر با هم فرق دارن.
توی اپیزود دهم سانسورچی رفتیم سراغ این مغلطه و از فصل‌های ۳۴ تا ۴۱ کتاب هنر شفاف اندیشیدن چند مثال کنایه‌دار زدیم!
کانال زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
❗️ می‌خوای یه کار جدید شروع کنی؟
یه تصمیم ساده بگیری؟
یهو یکی میاد می‌گه: «اگه اینو انجام بدی، آخرش می‌رسی به نابودی!»
چی شد؟ چرا انقدر سریع افتادیم تو سرازیری؟
این همون مغلطه شیب لغزنده‌ست.
جایی که ذهنمون، از یه تغییر کوچیک، یه سقوط کامل می‌سازه.
به قول معروف: «از آب خوردن تا مرگ، فقط یه قدم فاصله‌ست!»
کانال زتا:
https://youtube.com/@zeta-zerotoai?si=5e5CRf_oNQNUdFxt
توی اپیزود نهم سانسورچی، از این مغلطه‌ی رایج گفتیم و چند مثال ملموس از کتاب هنر شفاف اندیشیدن (موارد ۳۰ تا ۳۳) آوردیم.
🎧 گوش بده تا دفعه بعد، قبل از اینکه «پله‌پله تا سقوط» بری، کمی فکر کنی!
🔴 یا با ما یا بر ما!
کلیشه‌ای نیست؟
چند بار تو زندگی با این مغلطه روبه‌رو شدی؟
مغلطه‌ی دو راهی کاذب، همون خط فکریه که تو رو مجبور می‌کنه از بین دو گزینه‌ی محدود یکی رو انتخاب کنی، در حالی که واقعیت خیلی پیچیده‌تر از این حرفاست.
توی اپیزود هشتم سانسورچی، رفتیم سراغ این مغلطه‌ی روانشناسی و چندین مثال از کتاب هنر شفاف اندیشیدن (موارد ۲۵ تا ۲۹).
📌 بشنو، شاید خودت هم تو این تله افتاده باشی!
آدرس کانال یوتوب سانسورچی :
https://www.youtube.com/@sansoorchipod
با سانسورچی چت کن
https://chatgpt.com/g/g-67fa342e91c481918e75b18bc72e3216-snswry
