https://youtu.be/vaGgcBYZdKM حافظ و حیوانات، استفاده‌ی حافظ و چند شاعر دیگر از حیوانات سلام موضوع این ویدیو درباره‌ی حضور حیوانات و استفاده از اونها در شعر حافظ هست. مثلاً در شعر سعدی، «مگس» که حشره هست، حضور خیلی پررنگی نسبت به برخی دیگه از جانوران داره. جناب سعدی فرموده بود: بگذار تا مقابل روی تو بگذریم […]

https://youtu.be/7emx9l3cn_c سلام. من امیرحسین هستم، از پادکست پروژه حافظ‌پجوهی. قرار هست در اینجا در قالب یک ویژه برنامه، با دوستان شنوامون ارتباط برقرار کنیم. و سر صحبت، بلکه سر شوخی رو باهاشون باز کنیم. در جلسات ابتدایی پادکست حافظ‌پجوهی گفتیم، حافظ می‌گفت: من، حقیقت رو به نحو دیگری و متفاوت از دیگران می‌بینم، و به […]

بنده، غلام، خلق، عام، مردم، انسان و… در معنی مردمک چشم در شعر حافظ https://youtu.be/xZtRQACcJsM سلام. موضوع این ویدیو درباره‌ی «بنده» در شعر حافظ هست. در شعر فارسی، مردم رو در معنی «مردمک» به کار می‌برند. مردم چشم. وقتی که حافظ می‌گه «بنده» منظورش به اظهار بندگی کردن نیست. حافظ «بنده» رو هم در معنی […]

https://youtu.be/BSqJ9YrpPrQ سلام فال به جز تفریح و سرگرمی برای عده‌ای؛ به منظور پیش‌بینی و پیش‌گویی آینده یا اطلاع از نیک و بدِ بخت، و روزگار، به کار میره. حافظ می‌گفت یه نشونه‌ای ببینی، فال گرفتن همین نشونه گرفتن و نشانی دادن هست. تا بتونی از طریق اون نشونه، یه سخنی بیابی، به مفهومی برسی، که […]

https://www.youtube.com/watch?v=7n83O-KaHqk

«مسند جم» در شعر حافظ: 1) بر باد رفتن 2) بر باد سوار شدن

سلام. موضوع این ویدیو درباره‌ی مسند جم هست. جم که در اشاره به جمشید هست. مسند هم به معنای جایی که بر اون می‌نشینند و به اون تکیه می‌دن هست. مسند جم، به معنی باد هست. بلکه مرکب جم! بود.
چون سلیمان پیامبر رو با جمشید یکی می‌دونستند، و حضرت سلیمان هم بر باد سوار بود، به باد می‌گفتند مسند جم.
"مردم ایران در ابتدای آشنایی با اسلام و از آنجا که با تاریخ گذشته ایران آشنایی نداشتند و با مقایسه روایات مذهبی و قصه‌های اساطیری جمشید رو با سلیمان یکی می پنداشتند."
ما در یک ویدیو، حافظ و هخامنشیان، در مورد اینکه چرا به دلیل خطای مشابه، به شیراز «ملک سلیمان» یا در تلفظ عامیانه «ملک سلیمون» می‌گفتند، توضیح دادیم. می‌تونید اون ویدیو رو ملاحظه کنید.

لینک ویدیو بر روی یوتوب:
https://youtu.be/_BbLQPppe3U

در گذشته به شهر شیراز، سرزمین فارس، می‌گفتند ملک سلیمان. حافظ می‌گفت: به خاطر رنج و اندوه و دلتنگی، حوصله‌ی شعر سرودن نداشتم. و دیدم اون قوه‌ای، اون نیرویی که باعث شعر گفتن در من می‌شد، داشت از وجودم پر می‌کشید.

قوت شاعره من سحر از فرط ملال
متنفر شده از بنده گریزان می‌رفت

با هزاران گله از شهر شیراز می‌رفت.

نقش خوارزم و خیال لب جیحون می‌بست
با هزاران گله از ملک سلیمان می‌رفت

لینک ویدئو در یوتوب:

https://youtu.be/wOU3cwZYiBQ

سلام. معمولاً فال حافظ برای دونستن آینده؛ یا تعبیر حوادثی که آینده رو پیش‌بینی کنه به کار می‌ره.

موضوع این ویدیو این هست که فال حافظ تا چه اندازه درست هست؟ چه معنی‌ای داره؟ چطوری باید با فال حافظ، یا باز کردن دیوان حافظ به نیت فال؛ برخورد کرد.

حافظ می‌گفت یه پیامی، یه ایده‌ای، اشاره‌ای به او برسه، تا او یه معمایی رو حل کنه. تا از یک رازی باخبر بشه. گفتیم، یکی از این راه‌ها، شراب بود که نور چشم می‌شد. می‌گفت نور شراب، که در ادبیات فارسی می‌گفتند شراب نور داره؛ میاد نور چشم ما می‌شه. گذشتگان می‌گفتند چشم نور داره. مثل «فروغ دیده‌ی حق باوران».

حافظ می‌گفت نور شراب، ایده‌ای رو به ذهن او می‌رسونه. جای خالی پازلی رو در ذهن او حل می‌کنه.

فال هم توی شعر حافظ و نزد او به طور کل چنین خروجی یا چنین عملکردی داره. یکی از توصیف‌های حافظ از فال، چنین چیزی هست.

معنی فال گوش هم همینه. میگن یه چیزی رو بشنوی، اون رو به یه مطلبی با کار خودت مرتبط کنی. و یک نتیجه‌ای بگیری که ممکنه در آینده چنین چیزی بشه. یا امیدوار باشی، دلخوش باشی که در آینده همین خواهد شد. یا تعبیرش کنی به یک چیزی مرتبط با نیت خودت که در آینده اتفاق خواهد افتاد.

حافظ فال رو در چنین معنی و در چنین کاربردی هم؛ مورد نظر داشت. فال رو در چنین شکلی یا با چنین کارکردی قبول داشت.

لینک تصویری پادکست بر روی یوتوب:
https://www.youtube.com/watch?v=1LM9BxQpxpk

در گذشته معتقد بودند چشم نور داره.
مثل اونچه در سرود ملی هست. فروغ دیده‌ی حق باوران. نور ِ چشم حق باوران. روشنایی چشم حق باوران.
در شعر فارسی، شراب هم نور داشت. شاعران گذشته می‌گفتند نور شراب، نور باده و روشنایی جام. و...
حافظ این دو رو با هم جمع زده بود و می‌گفت، نورِ شراب میاد نور داخلی چشم میشه.
یعنی شراب یا نور شراب یک معمایی رو در ذهن ما پاسخ میده. یک پازلی رو در فکر ما حل می‌کنه. جواب یه سوالی میشه.
خودش هم می‌گفت:
بیا تا در می صافیت راز دهر بنمایم.
می‌گفت شراب، جام‌جم یا جام جهان‌نما هست که اسرار رو در اون می‌بینند. نور چشم شدن در نظر حافظ، به معنی دیدن حقیقت یا حقیقت رو به گونه‌ای دیگر دیدن بود. او این موضوع رو خارج از کلیشه‌های شعری و ادبی مطرح می‌کرد.
حافظ در یک بیت دارای ایهام‌های پیچیده گفته بود نور «شرابی» که در ظرف شیشه‌ای قرار داره و اون رو از انگور می‌گیرند، مانند نور چشم ما، یا مانند نوری که به چشم ما میرسه، سبب دیدن حقایق می‌شه؛ که در چشم هم مثل شرابی که در ظرف زجاجی، یعنی شیشه‌ای و بدست اومده از انگور یا عنب هست، زجاجیه و عنبیه قرار دارند.
جمال دختر رز [=شراب] نور چشم ماست مگر
که در نقاب زجاجی و پرده عنبی است

لینک ویدیو در یوتوب: https://youtu.be/Kodikt5MNZ4



در جلسه قبل درباره مواردی که با کودک آزاری، هم‌جنس بازی (در معنی تجاوز به هم‌جنس و حتی به کودکان)، ازدواج کودکان، و هم گروه‌ها و هم‌خانواده‌های دیگه‌ای مثل آزار جنسی… و مواردی در این گروه صحبت کردیم.

قرار بر این بود که بدون ورود به مباحث آزاردهنده و تلخ، رد این موارد رو در شعر حافظ بررسی کنیم.

حافظ فراوان صوفیان رو به خاطر کارهای اشتباه مختلفی که می‌کردند، تمسخر می‌کرد. و به اونها طعن می‌زد.

البته اون موقع برخی از اون کارها مُد بود و نزد عموم اشکال چندانی نداشت. در اون زمان، می‌بینیم که مورد تایید برخی یا بسیاری بود.

حتی کسی باور نمی‌کرد که اونها یا کارشون دارای اشکال باشه. می‌گفت گرت باور بود یا نه…

در میخانه‌ام بگشا که هیچ از خانقه نگشود
گرت باور بود یا نه، سخن این بود و ما گفتیم.

در مواردی که در جلسه «حافظ و سوگ فرزند» صحبت کردیم و در این جلسه صحبت می‌کنیم، اصلاً در اون زمان، و از اونطرف، یعنی از سوی مظلومان، قربانیان صدایی نبود که بخواد اعتراضی در کار باشه. کسی بشنوه، بدونه. اقدامی بشه. ولی حافظ اینکه شخص صوفی‌گریش رو، در این کار و در این راه می‌ذاشت رو نمی‌پسندید. در جلسه‌ی خطا بر قلم صنع رفت یا نرفت؟ در این موضوعات توضیحاتی دادیم.

ما در اصل این موضوع اصلاً شوخی نداریم، چون اصلاً موضوع شوخی‌برداری نیست. و اگر بخواهیم وارد ابعاد چنین فجایعی بشیم، بسیار دلخراش و آزاردهنده هست. اما سخن ما این بود که در اون دوران، چنین چیزی برای حافظ افتخار یا ارزش به حساب نمی‌اومد. می‌تونیم اینطوری هم بگیم. چون خودش ویژگی‌هایی و توصیفاتی که از معشوقش یا مشخصاتی که از محبوب مورد پسندش ارائه می‌کنه، اونقدرها به این موارد محدود نیست.

یه جایی می‌گه:

زبور عشق نوازی نه کار هر مرغیست
بیا و نو گل این بلبل غزلخوان باش

در ادامه هم می‌گه که این نوگلش، در کمال حسن و دلبری، باید به شیوه نظر ز نادران دوران باشه:

کمال دلبری و حسن در نظر بازی است
به شیوه نظر از نادران دوران باش

به شیوه نظر از نادران دوران شدن، مربوط به همون نور به چشم رسیدن و نور چشم شدن در نظر حافظ بود. این «راز سر به مُهر» حافظ بود.

لینک ویدیو در یوتوب:
https://youtu.be/jBbCUDXy5Ts

موضوع این جلسه درباره چیزی هست که امروز بهش کودک آزاری، هم‌جنس بازی (در اینجا در معنی تجاوز به هم‌جنس)، حتی ازدواج کودکان، و هم گروه‌ها و هم‌خانواده‌های دیگه‌ای داره مثل آزار جنسی... و مواردی در این گروه.
می‌دونید که برخی معتقدند در بین شعرا و عرفا خیلی از این اتفاق‌ها افتاده. ما اینجا این موارد رو در مورد حافظ بررسی می‌کنیم. ولی محتوای مطالبمون تا حد زیادی آزاردهنده نیست. اگرچه شما به اختیار و انتخاب خودتون محتوا رو دنبال می‌کنید، اما کاری به ورود به بخش‌های آزاردهنده و مردافکن و زن شکن بحث نداشتیم. از این جهت خیالتون می‌تونه تا حدودی راحت باشه که این اتهامات رو بدون ورود به بخش‌های آزاردهنده‌اش در مورد حافظ و در شعر او بررسی کردیم.
ما می‌خواهیم اینجا؛ مساله رو به شکل دیگه‌ای بررسی کنیم.

لینک ویدیو بر روی یوتوب:
https://www.youtube.com/watch?v=fVMFEiyJZbY&feature=youtu.be

توی شعر حافظ صحبتِ از دست دادن فرزند مطرح شده، برخی گفتند فرزند خودش نبوده. برخی میگن چون گفته نور چشمم یا قرةالعین در همان معنی نور چشم، پس فرزندش رو از دست داده. ما می‌خواهیم ببینیم میشه از روی شعرش بفهمیم که فرزندش دختر بوده یا پسر؟ حافظ نگفته یک فرزندش رو از دست داده یا فرزندان بیشتری رو؟ چون چندین بار از نورچشم از دست رفته، صحبت کرده. و نگفته جنسیت اون فرزند یا فرزندان چی بوده؟
سلام. من امیرحسین هستم. از پادکست پروژه‌ی حافظ‌پجوهی.
اون اشاره‌ی مستقیمی که به مرگ فرزند در شعر حافظ هست مربوط به یک قطعه میشه:
دلا دیدی که آن فرزانه فرزند
چه دید اندر خم این طاق رنگین
به جای لوح سیمین در کنارش
فلک بر سر نهادش لوح سنگین
از روی «لوح سیمین» داشتن در این رباعی ((در این قطعه))، یا لوح سیمین نداشتن فرزند فرزانه‌ی حافظ؛ به جای «لوح سیمین» در کنارش
فلک بر سر نهادش لوح سنگین.
گفته‌اند اگر او در تمام عمر، یک فرزندش رو از دست داده باشه، مذکر بودن این فرزند رو بیشتر تایید می‌کنه. "چون در قرن هشتم، امکان درس خوندن و مکتب رفتن و لوح سیمین داشتن برای دختران کمتر فراهم بود."

حافظ در غزل دیگری گفته بود که «نور چشمم»، قرة العین، به معنی نور چشم؛ که به فرزند یا یک عزیز می‌گن؛ یادش باد، که چه آسان بشد و کار مرا مشکل کرد.
گفته‌اند بدون شک این غزل رو در سوگ فرزندش سروده، که اگه همون فرزند باشه، احتمال دختر بودنش بیشتر وجود داره: از اونجایی که اون فرزندش رو ماه «کمان ابرو» خطاب می‌کنه.
پس دو تا نشونه هست، یکی میگه که دختر بوده، نشونه‌ی دیگه میگه پسر بوده، بعد نتیجه‌گیری کردند که اگر یک فرزند رو از دست داده باشه، کدوم احتمال قوی‌تره، دختر بودنش یا پسر بودنش...
با استناد به غزل 134 گفته‌اند که این غزل از روی دو بیت زیر، بی‌گمان در سوگ فرزند اوست:
قرة العین من آن میوه دل یادش باد
که چه آسان بشد و کار مرا مشکل کرد
آه و فریاد که از چشم حسود مه چرخ
در لحد ماه کمان ابروی من منزل کرد
لحد، سنگی هست که بالای سر مرده در قبر می‌گذارند.
حالا ما می‌خواهیم بررسی کنیم ببینیم برخلاف اونچه دیگران گفتند، دختر بوده یا پسر؟

حافظ در قطعه‌ی دیگه‌ای به تاریخ فوت فرزندش اشاره کرده:
آن میوه بهشتی کآمد به دستت ای جان
در دل چرا نکشتی از دست چون بهشتی
هشتن به معنی فروگذاشتن و از دست دادن هست. بهشتن یعنی از دست دادن. برخی میگن «بهشت»، یعنی جنت، در مقابل جهنم، اون هم همینجوری شد. از دست دادیم. یا از دست دادند.
تاریخ این حکایت گر از تو باز پرسند
سرجمله‌اش فروخوان از میوه بهشتی
میوه‌ی بهشتی در حساب ابجد، می‌شه 778.

مساله‌ی اصلی ما و موضوع این نوبت، «نور چشم» در شعر حافظ هست. که به فرزند تعبیر و معنیش کردند. معنی عزیز هم میده. امروز هم به فرزند نور چشم میگن. حافظ هم گفته:
ای نور چشم من سخنی هست گوش کن...
اینجا معلوم نبود فرزندش هست یا عزیز دیگری. یا حتی به فرزند شخص دیگری این سخن رو گفته.

لینک ویدیو در یوتوب:
https://youtu.be/3XwDMgiN78A

موضوع این جلسه درباره حافظ و بیت کوین هست. ماجرا از این قراره که چنانچه در مورد بیت کوین یا به طور کلی‌تر در حوزه رمزارزها یک شخصی که خودش رو ساتوشی نامید، اومد دنیای رمزارزها رو پایه‌گذاری کرد. و بیت کوین رو ایجاد کرد. بر اساس تلاش‌های افراد قبل از خودش، قوانین و شرایطش رو تعیین کرد. دنیای رمزارزها رو ساختاردهی و سازماندهی کرد. حافظ هم یک چنین دنیایی برای خودش یا توسط خودش، ایجاد کرده بود. توی این جلسه می‌خواهیم به بخشی از جهانی که حافظ ایجاد کرد، و جهان‌بینی و جهان فکری او، مرتبط با بخش‌هایی از موضوع بیت کوین صحبت کنیم.


هش‌ها در بیت‌کوین:
هش‌ها توی دنیای کامپیوتر یک الگوریتمی‌اند که یک دیتایی با طول متغییر رو تبدیل می‌کنند به یک دیتایی با طول ثابت. یعنی از این طرف یه حرف یا یه عدد، یا یک کلمه، یا مجموعه‌ای از حروف و اعداد رو در ورودی بهش می‌دید، از اون طرف یک داده‌ای با طول ثابت میده. یک سری حروف و عدد در خروجی نمایش میده.
امیرحسین رو می‌دید، اونطرف یک عددی با طول ثابت رو می‌دن. 64 تا حروف و عدد که به معنی امیرحسین هست. داده‌هایی با اندازه دلخواه به داده های با اندازه ثابت تبدیل می شوند.
اگر مثلاً امیر.حسین رو در ورودی بدید، در خروجی یه عبارت بسیار متفاوتی نسبت به اون عدد قبلی که در ورودی امیرحسین بوده رو به شما می‌ده. ولی طول هر دو عبارت خروجی، برابر هستند.
قابلیت هش‌ها اینه که نمیشه گفت می‌خوام به این هش برسم (به این عدد برسم) پس ورودیم چی هست؟ نمیشه اون عددی که از ورودی امیرحسین بدست اومده رو داد، بعد بگیم می‌خوایم به ورودی برسم که این خروجی رو تحویل داده، که مثلاً ورودیش امیرحسین بود.


باید دائماً ورودی رو بدیم، توی اون الگوریتم قرار بگیره، مقادیر متفاوت اعمال بشه. هشش رو حساب کنیم. و ببینیم چی میشه. همونی هست که ما می‌خوایم یا نه؟ اگر بود. اگر جواب پیدا شد، جایزه‌اش بیت‌کوین بود. بیت‌کوین اینجوری ماین میشه. چنین مساله‌ای رو حل می‌کنند که جایزه‌اش بیت‌کوین هست. یه چیزی شبیه به این.

https://www.youtube.com/watch?v=BZaEjAEzlvc&feature=youtu.be

موضوع این جلسه درباره حافظ و بیت کوین هست. ماجرا از این قراره که چنانچه در مورد بیت کوین یا به طور کلی‌تر در حوزه رمزارزها یک شخصی که خودش رو ساتوشی نامید، اومد دنیای رمزارزها رو پایه‌گذاری کرد. و بیت کوین رو ایجاد کرد. حافظ هم یک چنین دنیایی برای خودش یا توسط خودش، ایجاد کرده بود. توی این جلسه می‌خواهیم به بخشی از جهانی که حافظ ایجاد کرد، و جهان‌بینی و جهان فکری او، مرتبط با بخش‌هایی از موضوع بیت کوین صحبت کنیم.

پادکست‌های حافظ‌پجوهی:

https://www.youtube.com/playlist?list=PLS6fu0xbvJepdxARON8jz3j9O4lusfp_v


https://Hafezpajouhi.com

https://Twitter.com/Hafez_pajouhi

https://Instagram.com/Hafez.pajouhi

https://www.youtube.com/watch?v=JtXFGwWmc2Y



حافظ منظور خودش رو در سخنش پنهان می‌کرد. گاهی در قالب استفاده از چیزی شبیه به API از تعابیر موجود در شعر و ادب فارسی استفاده می‌کرد، گاهی در قالب ایستر اگگ، در فیلم و بازی، منظور خودش رو در بخشی از شعرش؛ پنهان می‌کرد.

این جلسه می‌خواهیم راجع به دو تا خطا در شعر حافظ صحبت کنیم. یکی خطا به معنی اشتباه. و دیگری ختا، در اشاره به سرزمین ختن، که آهوی مشک بار داره. که از خون دل اون آهو، نافه بدست میاد. و حافظ مطالب مربوط به نافه‌ی آهو رو هم در شعرش پنهان کرده بود. ما اینجا به خطای پنهان و خطای آشکار حافظ می‌پردازیم. یکی از این خطاها با ت دو نقطه هست، که البته با «ط» دسته‌دار هم می‌نویسند.

حافظ می‌گفت من خون دل می‌خورم. و مثل آهوی ختن، مثل آهوی ختا، خون دلم رو تبدیل به نافه می‌کنم. در گذشته معتقد بودند نافه یا مشک، از طریق خون دل خوردن آهو بدست می‌اومده.

از طریق خون در دل گره زدن، از طریق ِخون در دل افتادن ِ آهوی تتار. حافظ به نتیجه رسیدن خودش بعد از خون دل خوردن فراوان رو؛ به نافه‌ی مراد تشبیه می‌کرد.

مثل مکانیزمی که به باور گذشتگان در وجود یا در طبیعت آهو بود. این موضوع توی شعر حافظ، در قالب نافه یا خون دل، یک فریم‌ورک هست. یک چارچوب شعریه. چنین استفاده‌ای و چنین تعبیری که شخص مثل آهوی تتار از خون جگر، نافه بپرورونه، تقریباً در شعر فارسی وجود نداره.

منظور شعرا از خون دل خوردن و رسیدن به نافه یا نافه‌ی مراد این بوده که، در ازای یک راه سخت یا انجام یک کار سخت، به نتیجه‌ی مطلوب برسند.

به قول حافظ به قول مطرب و ساقی: "عجیب اینه هر چقدر که حالم بدتره، کارم بهتره". (حافظ وقتی می‌خواست بگه یک ترانه‌ای می‌خوندند که منظوری که حافظ داره رو در اون ترانه بیان کرده بودند، می‌گفت: "به قول مطرب و ساقی")



خون دل و نافه توی شعر فارسی تقریباً همین معنی رو میده، کار سخت، نتیجه‌ی مطلوب. خون ِ دل و در نهایت، نافه‌ی مراد.

حافظ یه جورایی درباره‌ی چنین تعارضی با واژه‌ی «خطا» در هر دو معنی که ذکر کردیم، صحبت می‌کنه

پس وقتی ما به کلمه‌ی «خطا» در شعرحافظ برخورد می‌کنیم، باید توجه داشته باشیم که این عبارت ممکنه به این دو مورد اشاره داشته باشه. یکی اشتباه. دیگری ختن.

اما چنین تفسیری درباره‌ی روش شناخت حافظ، به این شکل وجود نداشته. خود حافظ نمی‌خواسته کسی معنی سخنش رو متوجه بشه:

ماجرای دل خون گشته نگویم با کس

زانکه جز تیغ غمت نیست کسی دمسازم.

یعنی از جزئیات روش شناخت خون دل با کسی صحبت نمی‌کرده.

پادکست تصویری بر روی یوتوب
https://www.youtube.com/watch?v=TFomwTJ-uv8&feature=youtu.be

پادکست تصویری، همراه با توضیحات:
https://www.youtube.com/watch?v=igj6Kb3RxyI&feature=youtu.be

موضوع این جلسه درباره یک بیت بسیار معروف و پر بحث (به قول کانال‌ها و رسانه‌های زرد... "یک بیت جنجالی"!) در شعر حافظ است. این بیت "پیر ما گفت خطا بر قلم صنع نرفت / آفرین بر نظر پاک خطاپوشش باد" است.
ما این بیت رو از منظری متفاوت بررسی می‌کنیم، اما پاسخی که دیگران به دنبال آن بودند را نیز می‌دهیم...
در اینجا می‌توان از این بیت چند برداشت کرد. یکی آنکه خطایی بر قلم صنع (قلم آفرینش این جهان) نرفته و پیر ما این موضوع را متذکر شده است. یکی آنکه خطایی بر قلم آفرینش این جهان رفته است و پیر ما آنرا نادیده گرفته است. و خطاپوشی کرده است. یک بحث بر سر این است که «آفرین» مال که باشد؟!؟

اینکه یک ایده‌ای به ذهن شخص برسه، اینکه یک راهی برای رسیدن معنی به شخص باز بشه، در شعر فارسی و عرفان، موضوع مورد بحثی بوده.

حافظ می‌گه: «اشکالی ندارد -برای حاصل کردن شناخت و کسب معرفت- در فصل بهار باده بنوشیم و چند قطره از آن بر دفتر ما بریزد!»

آشنایان ره عشق در این بحر عمیق
غرقه گشتند و نگشتند به آب آلوده

یعنی آشنایان ره عشق بودند، و در این دریا وارد شدند. و به اعماق آن سفر کردند. و از معرفت الهی برخوردار گشتند، اما دامن پاک آنها به آب آلوده نشد. غرقه گشتند و نگشتند به آب آلوده. خوب ما هم مثل اونها باشیم. اونها کردند اشکالی نداشت. کسی اونها رو تر دامن به حساب نیاورد. خوب ما هم بکنیم.
در زمانه‌ی حافظ، راست افراطی انتظار و تفسیرش این بوده که خطایی بر قلم صنع نرفته، و آفرین بر نظر پاک خطاپوش صانع یا پروردگار که این جهان رو بدون کم و کسری آفریده، چنانچه حافظ جای دیگری گفته:
نیست در دایره یک نقطه خلاف از کم و بیش
که من این مساله بی‌چون و چرا می‌بینم.

https://youtu.be/7emx9l3cn_c سلام. من امیرحسین هستم، از پادکست پروژه حافظ‌پجوهی. این برنامه، یک ویژه برنامه هست. به ابتکار برخی از دوستان، برای ارتباط و همراهی با یاران #شنوا. قرار هست در اینجا در قالب یک ویژه برنامه، با دوستان شنوامون ارتباط برقرار کنیم. و سر صحبت، بلکه سر شوخی رو باهاشون باز کنیم. در جلسات ابتدایی […]

موضوع این جلسه درباره اینه که حافظ می‌گفت من خون دل می‌خورم، و خون دلم مثل آهو، تبدیل به نافه، تبدیل به مُشک، ماده‌ای معطر میشه.
همونطور که خون دل در شکم آهوی مُشک تبدیل به ماده‌ای خوشبو می‌شه، خون دل خوردن من هم باعث ایجاد مُشک در وجود من میشه. و این بوی خوش به مشام من می‌رسه.
حافظ از مکانیزم ایجاد مُشک در ناف آهوی خُتن برای شرح احوالات و تجربیات درونی خودش استفاده می‌کرد. چنین استفاده‌ای نه در شعر فارسی هست، نه در روش تحقیق گذشتگان. و روش تحقیق و نوع نگاه یا نگرش حافظ، امروزی بود.


حافظ می‌گفت من هم مثل آهوی خُتن، مثل آهوی مُشک خون دل می‌خورم، که یک نافه‌ای حاصل از بوی گیسوی معشوق به مشامم برسه. یا صبا بوی نافه‌ی‌ موی تابدار معشوق رو، بعد از بسی خون دل خوردن برای من بیاره.
به بوی نافه‌ای کاخر صبا زان طره بگشاید
ز تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دل‌ها

حافظ این بار و در اینجا مثل موضوع جلسه قبل، یک سیستم طبیعی رو در علوم زمانه خودش به کار گرفته بود تا توضیح بده که چطور مثل نافه حاصل از خون دل آهو، در دل حافظ نیز، خون دل او تبدیل به نافه‌ی گیسوی معشوق میشه. می‌خواست تئوری پردازی کنه که مسیر به نتیجه رسیدن خودش رو شرح بده.

سلام، من امیرحسین هستم. از پادکست حافظ‌پجوهی. این جلسه، ادامه‌ی جلسه‌ی معنی شراب، نور چشم و روشنی می در شعر حافظ هست. در جلسه قبل همون ابتدا گفتیم: در طبیعیات یا حالا به قول امروزی‌ها فیزیک یا پزشکی گذشته معتقد بودند چشم نور داره. حافظ می‌گفت، شراب میاد نور داخلی چشم میشه. این جلسه هم […]

https://www.youtube.com/watch?v=Uyh7nJm5wuY&list=PLS6fu0xbvJepdxARON8jz3j9O4lusfp_v&index=2

سلام، من امیرحسین هستم. موضوع این برنامه از پادکست حافظ‌پجوهی درباره معنی و مفهوم شراب و روشنی می در شعر حافظ هست. اگر بخواهیم آخر قضیه رو اول بگیم و زود بریم سر اصل مطلب، در گذشته معتقد بودند چشم نور داره. حافظ می‌گفت، شراب میاد نور داخلی چشم میشه.

نحوه ورود به مساله ما با بررسی یک از ایهام‌های نسبتاً پیچیده، در یکی از اشعار حافظ هست.
حافظ بیرون از کلیشه‌های شعری، خود ِ شراب رو جام جم یا جام جهان‌نما می‌دونسته. جام جم یا جام ِ جمشید، جامی بوده که اسرار رو در اون می‌دیدند. و قصه‌اش هم مربوط به شاهنامه است. برای ورود به مساله شراب، ما سراغ یکی از «شگرفترین ایهام های چندگانه» در شعر حافظ می‌رویم.
جمال دختر رز نور چشم ماست مگر
که در نقاب زجاجی و پرده عنبی است.
در معنی این بیت گفته‌اند، شراب مثل چشم عزیز است. یعنی نور چشم است. مثل اینکه به یک عزیز نورچشمی می‌گوییم. ای نور چشم من سخنی هست گوش کن.
و از آنجا که در چشم زجاجیه و عنبیه هست و زجاج به معنی شیشه، مرتبط با شیشه شراب است و عنب به معنی انگور و باز هم مرتبط با نوعی از شراب هست. پس معنی این بیت، یک کلی‌گویی شاعرانه بوده که شراب مثل چشم عزیز است.