از پی تقلید و معقولات نقل

پا نهاده بر سر این پیر عقل

پیرخر نه جمله گشته پیر خر

از ریای چشم و گوش همدگر

برای فیلسوفان مثبت‌نگر، امکان پالایش شهود وجود دارد به‌طوری‌ که شهودی بی‌واسطه از آنچه هست، داشته باشند. مفهوم گوش‌سپردن به روان شیوه‌ای برای توصیف تقدم شهود بر فهم و «بصیرت» است. فرآیند رشد خودآگاهی به پالایش شهود منطقی با آگاهی ذهن از خود نیاز دارد. امرسون معتقد بود که می‌توان کیفیت بی‌واسطۀ زندگی را در زبان بیان کرد تا دیگران بتوانند زندگی مشابه را با حواس شهودی خود تجربه کنند. «ما امیدواریم که بتوانیم افکار و احساسات را چنان ترسیم کنیم که سرزنده‌بودن زندگی را افاضه کند». کلمات زنده توان تحریک خودآگاهی را دارند، یعنی تصویری زنده از تجارب زندگی شخصی در زمینۀ مکانی و زمانی طبیعی آنها. در مقابل، حافظۀ معنایی باعث تقلیل زندگی به مفاهیم انتزاعی و واقعیت‌های کلی می‌شود که بی‌جان هستند.

این احساس که طبیعت و کلمات زنده هستند، اغلب به‌ عنوان ‌همه‌خدایی توصیف می‌شود. مطابق جهان‌بینی استعلاگرایان، همۀ چیزهای طبیعت مشحون از ویژگی‌های معنوی زنده‌ای است که توسط حواس شهودی ما قابل تشخیص است؛ بنابراین، افراد می‌توانند با غوطه‌وری در جوهر حرکت، هشیاری خود را دگرگون کنند.