Tien jaar na de Engelse verovering wordt het verlies van Nieuw-Amsterdam officieel bekrachtigd in het Verdrag van Westminster. Wat ooit begon als een Nederlandse handelspost, wordt definitief Engels bezit: New York.

In deze aflevering hoor je hoe dit moment niet alleen het einde markeerde van de Nederlandse invloed in Noord-Amerika, maar... toch ook weer niet.

Op 3 november 1957 werd een kleine straathond uit Moskou de eerste levende reiziger in de ruimte. Haar naam was Laika.
De Sovjet-Unie wilde bewijzen dat leven buiten de aarde mogelijk was — en dat zij de ruimtewedloop zouden winnen.

Laika ging de ruimte in, maar overleefde het niet. In deze aflevering hoor je over de wetenschap achter de missie, over de ingenieurs die spijt kregen en over hoe een straathond het gezicht werd van een tijdperk en daarvoor het grootste offer leverde.

Op 27 oktober 1728 werd James Cook geboren, in een klein Engels dorp waar de zee altijd hoorbaar was.
Hij zou uitgroeien tot de grootste zeevaarder van zijn tijd — de man die Nieuw-Zeeland en Australië op de kaart zette, de Stille Oceaan doorkruiste en grenzen verlegde die eeuwenlang als ondoordringbaar golden.

In deze aflevering hoor je hoe Cook uitgroeide van boerenzoon tot briljant navigator, hoe zijn ontdekkingen het wereldbeeld voorgoed veranderden, en hoe zijn ontmoetingen met de inheemse volkeren van de Pacific zowel bewondering als tragedie brachten.

Een verhaal over kennis, macht en de grenzen van menselijk streven.
🎧 Vandaag in de geschiedenis: James Cook: de man die ons de wereld gaf (1728–1779)

Op 20 oktober 2011 komt er een einde aan een van de langst regerende dictators van de moderne tijd: Muammar Khadaffi.

Na maanden van opstand, burgeroorlog en NAVO-bombardementen wordt hij in zijn geboortestad Sirte omsingeld door rebellen. Daar, in een stoffige afvoerbuis, eindigt een regime dat meer dan vier decennia standhield.

In deze aflevering hoor je hoe Libië ten onder ging aan dezelfde krachten die het dachten te bevrijden, hoe de dictatuur onder Khadaffi eruitzag en waarom de val van Sirte meer vragen opriep dan ze beantwoordde.

#Gadaffi #Kadafi #Kaddafi #Khaddafi #Ghadaffi

Op 13 oktober 1972 stort een Uruguayaans vliegtuig neer in de Andes, onderweg naar Chili.
Aan boord: een rugbyteam, hun familie en vrienden.
Van de 45 passagiers overleven er 33 de crash. Maar dan begint de echte strijd pas. Die tegen de kou, tegen de bergen, en tegen hun eigen geweten.

In deze aflevering hoor je hoe 16 van hen het uiteindelijk wisten te overleven na 72 dagen in de bevroren wildernis.
Een verhaal over vriendschap, geloof en de dunne grens tussen leven en dood.

In deze aflevering reizen we naar Parijs aan het eind van de 19e eeuw: een stad vol licht, verlangens en tegenstellingen.
Aan de voet van de Sacré-Cœur opent een opvallend rood windmolenhuis zijn deuren: de Moulin Rouge.

We vertellen het verhaal van de oprichters Oller en Zidler, de eerste cancan-danseressen, en de kunstenaar Toulouse-Lautrec, die met zijn affiches het Parijse nachtleven vereeuwigde.
Maar ook over het Frankrijk van die tijd: de belle époque, waarin plezier en vooruitgang hand in hand gingen met hypocrisie en ongelijkheid.

De Moulin Rouge werd een mythe: een symbool van vrijheid, van vrouwelijkheid, van kunst die durft te schuren.
En 136 jaar later draait de rode molen nog altijd. Je hoort er alles over in deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis.

29 september 1941. In Babi Jar, een ravijn bij Kiev, voltrok zich een tragedie die de wereld niet mag vergeten. In slechts twee dagen tijd vermoordden Duitse troepen meer dan 33.000 Joden.

Maar even huiveringwekkend als het bloedbad zelf, was het decennialange zwijgen erna. De Sovjetautoriteiten negeerden de massamoord, terwijl dichters, schrijvers en componisten alles op alles zetten om de stilte te doorbreken.

En toch lijkt deze tragedie, een van de zwartste bladzijden van de twintigste eeuw, in de vergetelheid te geraken.

Dat mag niet gebeuren. In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis nemen we je daarom mee naar die fatale dagen in september 1941, naar het lange stilzwijgen dat volgde, en naar de blijvende betekenis van Babi Jar: een waarschuwing tegen haat, ideologie en ontmenselijking, die ook anno 2025 nog steeds belangrijk is.

Een lesje sitcomgeschiedenis in vogelvlucht! Op 22 september 1994 ging in de Verenigde Staten een nieuwe comedyserie van start: Friends. Niemand vermoedde toen dat deze show niet alleen tien seizoenen lang miljoenen kijkers zou boeien, maar ook het gezicht zou worden van de jaren ’90.

Maar om te begrijpen waarom Friends zo’n fenomeen werd, moeten we terug naar de oorsprong van de sitcom zelf. Van de radiojaren in de jaren ’30, via de baanbrekende I Love Lucy, de scherpe jaren ’70 en de warme nostalgie van de jaren ’80, tot het moment dat zes vrienden in een Manhattan-appartement een compleet nieuw tijdsbeeld wisten te vangen.

In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis hoor je hoe het genre zich ontwikkelde, waarom Friends precies op het juiste moment kwam, en hoe de serie tot op de dag van vandaag miljoenen harten blijft veroveren.

Hij vertrok als jonge Venetiaan richting het onbekende Oosten – en keerde jaren later terug met verhalen die Europa zouden verbazen. Marco Polo reisde naar het hof van de machtige Kublai Khan en beschreef een wereld die voor zijn tijdgenoten haast mythisch leek.

Maar wie was Marco Polo werkelijk? Een ontdekkingsreiziger, een handelaar, of misschien wel een meesterlijke verhalenverteller? Zijn memoires zetten Europa op scherp, inspireerden generaties ontdekkingsreizigers en maakten hem tot een van de bekendste namen in de geschiedenis.

In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis ontrafelen we de man achter de mythe, en volgen we de tocht die hem van Venetië tot in het hart van China bracht.

Hij was een koning die nauwelijks in zijn eigen rijk verbleef, maar wiens naam tot ver buiten de grenzen gevreesd én bewonderd werd: Richard Leeuwenhart. Een heerser die meer thuis was op het slagveld dan in een paleis, en die de geschiedenis inging als de ultieme ridder-koning.

In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis duiken we in het bewogen leven van Richard I van Engeland: zijn jeugd vol intriges, zijn bliksemsnelle opmars naar de troon, de roep van de kruistochten en de legendarische confrontatie met Saladin.

Was hij een visionair leider of een roekeloze avonturier die zijn koninkrijk verwaarloosde? Ontdek het verhaal van een vorst die meer dan wie ook symbool werd voor moed, mythe en macht.

Iedereen weet: op 1 september 1939 begint de Tweede Wereldoorlog met de inval in Polen. Maar wisten de Polen zelf wat hen te wachten stond? En waarom keken Frankrijk en Groot-Brittannië in eerste instantie vooral toe, terwijl ze hun hulp aan Polen hadden toegezegd?

In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis ontdek je hoe die dag écht verliep: vol misleiding, propaganda en een aanval die de wereld in brand zette.

New Orleans is een stad als geen ander. Bekend om jazz, Mardi Gras en de Cajun en Creoolse keuken. Maar achter de feestelijke façade schuilen ook verhalen over slavernij, rampen, voodoo en piraterij. Vandaag in de Geschiedenis, op 25 augustus 1718, wordt de stad gesticht.

In deze aflevering nemen we je dus mee naar het hart van Louisiana. We ontdekken hoe New Orleans uitgroeide tot een smeltkroes van culturen, waarom het een cruciale rol speelde in de Amerikaanse onafhankelijkheidstrijd en hoe piraten er ooit de dienst uitmaakten.

Van de jazzclubs in het French Quarter tot de schimmige voodoo-geschiedenis en de verwoesting door orkaan Katrina: dit is het verhaal van een stad die altijd weer weet op te staan.

18 augustus 1227 markeert de dag waarop Dzjengis Khan overleed, de man die van de Mongoolse steppen het grootste aaneengesloten wereldrijk ooit wist te bewerkstelligen.

Zijn invloed reikte verder dan oorlog: hij organiseerde handel, stimuleerde culturele uitwisseling en legde wetten vast die eeuwenlang voelbaar zouden blijven.

Vandaag in de Geschiedenis vertelt het verhaal van Dzjengis Khan: van zijn strijd in de steppen tot zijn briljante veldslagen, zijn politieke inzicht en de blijvende erfenis die het wereldtoneel voorgoed veranderde.

Op 11 augustus 1934 arriveerden de eerste gevangenen op een rots in de baai van San Francisco die berucht zou worden: Alcatraz. In deze aflevering duiken we in de geschiedenis van ‘The Rock’ – van zijn oorsprong als militaire gevangenis tot de jaren als zwaarst bewaakte penitentiaire inrichting van de VS.

Hoe ontstond de reputatie dat ontsnappen onmogelijk was? Wie waren de bekendste gevangenen? En hoe eindigde het verhaal van deze iconische gevangenis uiteindelijk?

In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis duiken we in spannende anekdotes, bizarre ontsnappingspogingen en de waarheid achter de legende van Alcatraz.

Op 4 augustus 1944 valt de Duitse Sicherheitsdienst het Achterhuis aan de Prinsengracht binnen.

Acht onderduikers worden gearresteerd. Onder hen een vijftienjarig meisje dat haar gedachten al die tijd in een dagboek heeft toevertrouwd: Anne Frank.

In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis hoor je hoe die dag verliep, wat er gebeurde tussen de inval en hun deportatie, en welke raadselen het verraad tot op de dag van vandaag omgeven.

Over angst, hoop, stilte en waarom we nog steeds niet weten wie ervoor zorgde dat de deurbel werd ingedrukt.

Op 28 juli 1914 verklaart Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië. Wat begint als een regionaal conflict, groeit razendsnel uit tot een wereldoorlog die de loop van de 20ste eeuw zal bepalen, vandaag de dag beter bekend als: de Eerste Wereldoorlog.

Geen zwaarden en paarden meer, maar tanks, mitrailleurs en loopgraven. Dit is de oorlog waarin voor het eerst de volle kracht van de industrie wordt ingezet op het slagveld. Oude wereldrijken vallen, landkaarten worden hertekend, miljoenen levens gaan verloren. En waarvoor?

In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis hoor je hoe één schot op een prins in Sarajevo de wereld in razendsnel tempo in een keten van geweld stortte. En hoe 28 juli het begin werd van een nieuw, meedogenloos tijdperk die de loop van de 20ste eeuw zou bepalen.

En omdat het zomer is en velen van jullie een tijdje in de auto of het vliegtuig moeten zitten: dit keer een extra lange uitzending, de Vandaag in de Geschiedenis Zomerspecial! ENJOY! 

Op 21 juli 1972 ontploffen in nog geen anderhalf uur tijd meer dan twintig bommen in Belfast. De stad wordt een oorlogstoneel — met rook, paniek en sirenes die door de straten gieren.
In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis hoor je hoe deze ‘Bloody Friday’ een keerpunt werd in het Noord-Ierse conflict. Over de idealen van de IRA, de verwoestende tol onder burgers, en het militaire machtsvertoon dat daarop volgde. Een verhaal over strijd die ontspoort, over het dunne koord tussen verzet en terreur en over de prijs die een samenleving betaalt als woorden het verliezen van geweld.

Het is 14 juli 1789. In Parijs valt de Bastille, een eeuwenoud fort, toen een gevangenis. Gewone burgers, gewapend met hooivorken en woede, nemen het op tegen het regime van de Franse koning dat al eeuwen onaantastbaar leek. Hoofden rollen, jarenlang ruiken de straten naar bloed.
In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis nemen we je mee naar het startschot van een revolutie die de wereld voorgoed zou veranderen en een nieuw tijdperk zou inluiden: de Franse Revolutie.

Op 7 juli 1456, vijfentwintig jaar na haar dood op de brandstapel, wordt Jeanne d’Arc alsnog in ere hersteld. Het boerenmeisje dat stemmen hoorde, legers aanvoerde en de loop van de Franse geschiedenis veranderde, krijgt eindelijk haar eerherstel.
In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis hoor je hoe een tiener zonder opleiding het vertrouwen van koningen won, hoe de kerk haar als ketter veroordeelde, en waarom haar proces later opnieuw gevoerd moest worden. Een verhaal over macht, mystiek en moed – en over hoe een meisje uit het niets uitgroeide tot mythe.

Op 30 juni 1934 zet Adolf Hitler een dodelijke machtsgreep in gang die zijn positie voor altijd zal verstevigen. Onder het mom van een dreigende staatsgreep zuivert hij zijn eigen partij, de NSDAP, en laat hij oude strijdmakkers die hem aan de macht hielpen één voor één oppakken, wegvoeren of executeren.
Het is een actie die het ware gezicht van Hitlers regime onthult: meedogenloos, berekenend, en geen enkele band of belofte waard.
In deze aflevering van Vandaag in de Geschiedenis hoor je hoe Hitler zich losmaakt van zijn eigen revolutie – en hoe drie dagen van geweld de deur openzetten naar de totale dictatuur.