Czy w każdym z nas drzemie ukryty radykał? W ramach naszej serii off-topic „Kulturalnie o…” zapraszamy na obejrzenie zapisu video kolejnego spotkania dyskusyjnego w Klubie Jagiellońskim Katowice. Prowadzili je Bartosz Ciemniak i Alexander Tyra, a podstawą dla ich rozważań był klasyczny tekst Theodora Adorno pt. „Nowy prawicowy radykalizm”. Wspólnie zastanawialiśmy się nad jego tezami i nad tym, czy są one nadal aktualne.

Bartosz Ciemniak jest absolwentem Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Jego pasją jest literatura i filozofia. Alexander Tyra to absolwent politologii, historii wschodnioeuropejskiej oraz filozofii na Uniwersytecie w Moguncji. Jest członkiem 2. generacji Polonii w Niemczech i reemigrantem do Polski. Jego teksty możecie znaleźć na portalu KJ.

Theodor Adorno (1903–1969) był niemieckim filozofem i socjologiem, zajmującym się konsekwencjami, do których prowadzi szeroko pojmowana „nowoczesność”. Dla Adorna i jemu współczesnych były to przede wszystkim zmiany społeczne będące konsekwencją rewolucji przemysłowej.

Dla Adorna przemysł był nie tylko sferą szeroko pojętej wytwórczości, ale przede wszystkim nowym sposobem organizacji ludzkiego życia. To nie tylko fabryki, to także „przemysł rozrywkowy”, czyli masowa produkcja kultury. Okazuje się, że w takim społeczeństwie łatwo rodzą różne skrajne ruchy takie jak faszyzm, nazizm czy komunizm. Pozostaje zagadkę, jak dokładnie dochodzi do ich powstania.

„Nowy prawicowy radykalizm” to tytuł wykładu wygłoszonego przez Adorno w 1967 roku. Dotyczył on rosnącej wtedy popularności ruchów skrajnie prawicowych w Niemczech. Wydawałoby się, że ten kraj po doświadczeniu II Wojny Światowej powinien być na takie zjawiska uodpornione. Okazało się jednak inaczej. Czy obserwacje Adorno są aktualne również teraz?

„Nowy prawicowy radykalizm” jest jednak ciekawy z jeszcze jednego względu. Można go czytać jako analizę konkretnych, historycznych ruchów, ale także – a może przede wszystkim – jako opowieść o radykalizmie tkwiącym głęboko w naturze ludzkiej, który pewne okoliczności historyczne potrafią, z demoniczną mocą, wyzwolić

Spotykanie odbyło się 11 kwietnia 2025 r. w Klubie Jagielloński Katowice. Moderował Zbigniew Przybyłka.

Obserwuj nas w naszych mediach społecznościowych:

facebook.com/KJKatowicefacebook.com/szybkulturyyoutube.com/@SzybKulturyinstagram.com/szybkultury