Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í framhaldi af síðasta þætti um írönsku byltinguna ræða Andri og Ólafur í dag eitt af mannskæðustu stríðum 20. aldarinnar – stríðið milli Írans og Íraks 1980–1988.
Saddam Hussein hóf forsetatíð sína í Írak með því að ráðast inn í Íran haustið 1980 í kjölfar írönsku byltingarinnar og þeirrar upplausnar sem þá ríkti í landinu. Stríðið stóð í átta ár og kostaði hundruð þúsunda mannslífa. Það var háð sem hefðbundið innrásarstríð með stórútgerðum í lofti, á láði og legi, þar sem vopn frá báðum hliðum járntjaldsins flæddu inn á vígvöllinn. Með tímanum harðnaði hernaðurinn, og meðal annars var beitt efnavopnum, barnahermenn sendir í fremstu víglínu og möguleg kjarnavopn komu við sögu.
Þótt Saddam næði engum varanlegum landvinningum og landamæri ríkjanna héldust óbreytt hafði stríðið djúp áhrif. Það styrkti íranska byltingarríkið og festi stjórn Khomeini í sessi og Saddam kom fram sem stríðsherra sem veigraði sér ekki við að beita gjöreyðingarvopnum, og það hafði afleiðingar sem við þekkjum vel í nýlegri fortíð.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í hlaðvarpinu í dag ræða Ólafur og Andri um írönsku byltinguna árið 1979, þegar síðasti keisari Írans (sha) var steypt af stóli og stofnað var róttækt íslamskt lýðveldi undir klerkastjórn.
Íranska byltingin var gífurlega afdrifaríkur atburður í nútímasögu Mið-Austurlanda. Ekki aðeins varð byltingin til þess að 2500 ára gömul stofnun íranska keisarans leið undir lok, heldur breyttist Íran á skömmum tíma úr einum helsta bandamanni Bandaríkjanna í Mið-Austurlöndum, í miðju Kalda stríðinu, yfir í mesta andstæðing Bandaríkjanna og vestrænnar heimsvaldastefnu á svæðinu. Byltingin sýndi einnig að pólitískt íslam og íslamismi breyddist um svæðið og hefur heldur betur sett svip sinn á Mið-Austurlönd síðustu áratugi.
Keisarastjórn Mohammad Reza Pahlavi, frá því einræði hans var komið á eftir valdarán stutt af Vesturveldunum árið 1953, varð þekkt fyrir pólitíska kúgun og persónudýrkun, en einnig mikla tækni- menningarbyltingu í krafti gríðarlegs olíuauðs. Byltingin var sannkölluð fjöldahreyfing, ein sú vinsælasta í sögunni, en byltingarríkið undir stjórn Ayatollah Khomeini var einnig harðvíðtug byltingarstjórn.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag fjalla Andri og Ólafur um langvarandi og blóðuga togstreitu Danmerkur og Svíþjóðar um yfirráð í Skandinavíu og við Eystrasalt, frá endalokum Kalmarsambandsins til Napóleonsstyrjaldanna.
Stundum er sagt að fá ríki hafi háð jafn margar styrjaldir sín á milli og Danmörk og Svíþjóð. Á tímabilinu 1500–1800 háðu þau að minnsta kosti tíu stríð, með misjöfnum árangri, auk þess sem þau tóku þátt í þrjátíu ára stríðinu og stóðu andspænis öðrum rísandi stórveldum Evrópu. Danmörk var lengi valdamesta ríki Norðurlanda, en á 17. öld reis Svíþjóð til metorða og varð stórveldi við Eystrasaltið.
Á 19. öld höfðu bæði Danmörk og Svíþjóð misst fyrri stöðu og þróuðust í smærri þjóðríki, undir áhrifum og þrýstingi stærri ríkja á borð við Rússland, Þýskaland, Bretland og Frakkland.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Söguskoðunarbræður sögu páfadæmisins, þessa fornu stofnunar sem hefur gegnt lykilhlutverki í kristinni trú og evrópskri sögu öldum saman.
Mögulega er páfadómurinn eitt elsta embætti sem enn er mannað í okkar heimshluta, og varla fór framhja neinum þegar nýr páfi var kjörinn nú fyrir skömmu. Í þessum þætti ræða Ólafur og Andri um þróun og sögu páfans, löggildingu hans sem arftaki Péturs postula, deilur hans við konunga og keisara á miðöldum, klofninginn við austurkirkjuna, siðaskiptin og fleira og fleira.
Er hinn heilagi faðir í Róm arftaki Krists á jörðu, eða er hann afurð veraldlegra og pólitískra hreyfinga eftir fall Rómarveldis?
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Ólafur og Andri um hið svonefnda "ástand" á Íslandi í seinni heimsstyrjöld: Ástarsambönd íslenskra kvenna og breskra og bandarískra hermanna, og afskipti íslenskra yfirvalda af því.
Hernámið hafði gríðarlegar samfélagslegar breytingar í för með sér fyrir Ísland. Með komu hernámsliðsins 1940-1941 streymdu tugir þúsunda hermanna til landsins og þegar mest lét var fjöldi setuliðsmanna á Íslandi nær helmingur íbúafjöldans. Sambönd íslenskra kvenna og setuliðsmanna ollu siðferðilegri skjálftaöldu hjá elítunni, og ríkisvaldið brást við af hörku. Fylgst var með ungum konum, haldið var skrá yfir sambönd þeirra og gripið til harðra aðgerða samkvæmt sérstökum lögum sem sett voru.
Mikið hefur verið fjallað um "ástandið" á síðastliðnum áratugum í íslenskri sagnfræði, ekki síst í tengslum við sögulegt réttlæti, og þá sérlega hin síðustu ár eftir að skjöl urðu aðgengileg sem varpa ljósi á mögulega einar umfangsmestu njósnir íslenskra yfirvalda um einkalíf borgaranna fyrr og síðar.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Söguskoðunarmenn um samúræjana – stríðsmenn gamla Japans og táknmyndir japanskrar menningar.
Samúræjarnir voru kjarninn í japönsku lénsskipulagi og áttu gullöld sína á Tokugawa tímabilinu (1600–1868), þegar Japan var sameinað undir sterku miðstjórnarvaldi sjógúnanna. Þetta tímabil einkenndist af friði, einangrunarstefnu og blómaskeiði í menningu, listum og heimspeki.
Samúræjarnir voru hermenn, aðalsmenn og embættismenn og gegndu lykilhlutverki í samfélagi þar sem heiður, hollusta og agi réðu ríkjum. Riddaralegur lífstíll og siðir samúræjanna byggði á bushidō, „leið stríðsmannsins“, og hafa þessir japönsku riddarar verið táknmynd hins forna Japans sem leið undir lok á 19. öld.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Söguskoðunarmenn um stórveldisdrauma ítalska einræðisherrans Benito Mussolini og misheppnaðar tilraunir Ítalíu til að verða stórveldi á árunum 1923-1943.
Eftir fyrri heimsstyrjöld fannst Ítölum þeir hafa verið sviknir um verðskuldað herfang – Vittoria Mutilata eða „limlestur sigur“ var Versalafriðurinn kallaður. Þetta átti eftir að móta utanríkisstefnu Mussolinis, sem sóttist eftir því að gera Ítalíu að heimsveldi á ný, eða endurreisa Rómarveldi, eins og sagt er. Hann stefndi á eigin landvinninga í Afríku og á Balkanskaga og gekk til liðs við Hitler og Öxulveldin í aðdraganda ófriðarins mikla.
Í seinni heimsstyrjöld stóð ítalski herinn frammi fyrir miklum erfiðleikum. Skortur á skipulagi, úrelt vopnabúnaður og óraunhæfar hernaðaráætlanir ollu því að ítölsk hernaðarframmistaða var hörmuleg. Frá innrásinni í Grikkland til ósigranna í Norður-Afríku og fall Ítalíu árið 1943, var herinn stöðugt háður stuðningi Þjóðverja.
Í þessum seinni hluta ræða Ólafur og Andri Ítalíu í seinni heimsstyrjöld, gang stríðsins, bandalagið við Þjóðverja og fall Mussolinis 1943/1945.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Söguskoðunarmenn um stórveldisdrauma ítalska einræðisherrans Benito Mussolini og misheppnaðar tilraunir Ítalíu til að verða stórveldi á árunum 1923-1943.
Eftir fyrri heimsstyrjöld fannst Ítölum þeir hafa verið sviknir um verðskuldað herfang – Vittoria Mutilata eða „limlestur sigur“ var Versalafriðurinn kallaður. Þetta átti eftir að móta utanríkisstefnu Mussolinis, sem sóttist eftir því að gera Ítalíu að heimsveldi á ný, eða endurreisa Rómarveldi, eins og sagt er. Hann stefndi á eigin landvinninga í Afríku og á Balkanskaga og gekk til liðs við Hitler og Öxulveldin í aðdraganda ófriðarins mikla.
Í seinni heimsstyrjöld stóð ítalski herinn frammi fyrir miklum erfiðleikum. Skortur á skipulagi, úrelt vopnabúnaður og óraunhæfar hernaðaráætlanir ollu því að ítölsk hernaðarframmistaða var hörmuleg. Frá innrásinni í Grikkland til ósigranna í Norður-Afríku og fall Ítalíu árið 1943, var herinn stöðugt háður stuðningi Þjóðverja.
Í þessum fyrri hluta ræða Ólafur og Andri Ítalíu á millistríðsárunum í aðdraganda seinni heimsstyrjaldar.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Söguskoðunarmenn um Markús Árelíus, keisara og heimspeking, sem stundum er kallaður síðasti gullaldarkeisari Rómaveldis. Stjórn hans markaði lok tímabils friðar og stöðugleika í ríkinu, en einnig upphaf hnignunar.
Markús Árelíus var ekki aðeins valdamikill keisari heldur einnig hugsuður í anda stóuspekinnar. Í riti sínu, Hugleiðingar, sem ekki var ætlað til birtingar, speglar hann eigin siðferðisviðhorf, ábyrgð sína sem stjórnanda og viðleitni til að lifa í samræmi við náttúrulega reglu heimsins. Þrátt fyrir heimspekilega rósemi þurfti hann að leiða Rómarveldi í gegnum stríð við Parþa og Germani, og mikla drepsótt sem loks varð hans bani.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag skoða Söguskoðunarmenn innreið konungsvalds og upphaf íslenzka skattlandsins þegar íslenskir höfðingjar gengu Noregskonungi á hönd á 13. öld.
Konungsvald á Íslandi hefur alltaf verið fyrirferðarmikið atriði í íslenskri sögu, enda er sá tími mjög svo tengdur sjálfsmynd þjóðarinnar, afnámi þjóðveldisins og svo stofnun þjóðríkisins. Þegar Ísland varð hluti af norska konungsríkinu áttu erlendir konungar eftir að ríkja á Íslandi fram til ársins 1944.
Í kjölfar ófriðarins á Íslandi samþykktu íslenskir höfðingjar að gerast þegnar konungs með Gamla sáttmála 1262-1264. En norska miðaldakonungsveldið var í mikilli sókn á 13. öldinni og náði einnig til annarra skattlanda. Grænland, Færeyjar, Orkneyjar, Hjaltland og fleiri jaðarsvæði í hinum Vest-Norræna menningarheimi gengu einnig undir - eða kannki væri réttara að segja, tóku upp - norskt konungsvald.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Þessi þáttur er aðgengilegur með hljóði og mynd á Youtube.
Í tilefni hundraðasta þáttarins komu Söguskoðunarbræður saman í egin persónu í herstöðvarbænum Setermoen i Norður-Noregi og ræddu um sagnfræði, heimspeki, norðurslóðir, gervigreind, heimsmálin og áfram mætti telja.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í framhaldi af hundrað þátta hittingi Söguskoðunarmanna í Norður-Noregi lögðu hlaðvarpsmenn land undir fót og héldu í vettvangsferð á söguslóður í Narvik.
Þann 9. apríl 1940 gerðu Þjóðverjar innrás í Danmörku og Noreg. Danmörk féll strax, en upphófst þá þriggja mánaða barátta um Noreg. Baráttan um Noreg hófst og lauk í Narvik, litlum hafnarbæ í Norður-Noregi þar sem sænskt járn hefur ætíð verið flutt úr landi.
Ástæður innrásarinnar til að byrja með snérust að miklu leiti um aðgang að þessari höfn, og Þjóðverjar lentu með herlið í Narvik strax 9. apríl. Alþjóðlegt lið Norðmanna, Breta, Frakka og Pólverja mætti þar svo talsvert minna liði Þjóðverja í orrustunni um Narvik. Baráttunni um Noreg lauk í Narvik þegar herir bandamanna yfirgáfu bæinn 10. juní 1940 og var landið hernumið í fjögur ár.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Andri og Ólafur sögulegan aðdraganda stofnun Ísraelsríkis árið 1948, en stofnun þess ríkis átti heldur betur eftir að draga dilk á eftir sér og gerir enn.
Síonisminn (eða Zíonisminn) er þjóðernishyggja Gyðinga, sem byggir á þeirri hugmynd að Gyðingar, sem öldum saman bjuggu innan um annað fólk í Evrópu, Asíu og í Afríku, ættu sér sögulegt heimaland í Palestínu og ættu að stofna þar til þjóðríkis.
Í þessum síðari hluta ræðum við atburðina frá endalokum fyrri heimsstyrjaldar þegar Bretar fengu umboð til að stjórna Palestínu og þangað til Ísraelsríki var stofnað í kjölfar þess að Sameinuðu þjóðirnar samþykktu ályktun um skiptingu landsins árið 1947.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Andri og Ólafur sögulegan aðdraganda stofnun Ísraelsríkis árið 1948, en stofnun þess ríkis átti heldur betur eftir að draga dilk á eftir sér og gerir enn.
Síonisminn (eða Zíonisminn) er þjóðernishyggja Gyðinga, sem byggir á þeirri hugmynd að Gyðingar, sem öldum saman bjuggu innan um annað fólk í Evrópu, Asíu og í Afríku, ættu sér sögulegt heimaland í Palestínu og ættu að stofna þar til þjóðríkis.
Í þessum fyrri hluta ræða Söguskoðunarmenn um Gyðinga frá fornöld og fram á 19. öld. Þá skaut klassískur síonismi rótum á meðal evrópskra Gyðinga og hugmyndin um stofnun ríkis í Palestínu varð skyndilega raunhæf með hruni Ottómanríkisins.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Varúð! Þessi þáttur er helgaður mannaúrgangi.
Ólafur og Andri halda áfram að velta fyrir sér mýtunni um hinar "myrku miðaldir" og að þessu sinni um ímynd okkar um að Evrópubúar miðalda hafi lifað í eintómum óhreinindum og sjúkdómum.
Voru vatsveitur, skólp, almenningssalerni og baðhús Rómverja af betri gæðum enn hjá miðaldamönnum? Var almennt hreinlæti á miðöldum verra en fyrri og seinni tímabilum eins og fólki er tamt að sjá fyrir sér? Hvernig var mannaúrgangur meðhöndlaður á miðöldum?
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í tilefni hrekkjavökunnar komu Söguskoðunarmenn saman til að draga fram óhugnað úr fortíðinni.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag komu Ólafur og Andri saman til að tala hið forna samfélag Föníkumanna við botn Miðjarðarhafs, en gullöld þeirra var á tímabilinu 1000-800 f.kr.
Föníkumenn voru fólk sem bjó á því svæði sem í dag er Líbanon. Deilt er um hvort kalla megi Föníka "þjóð" og samheldið menningarsamfélag, eða samansafn borgríkja. Mjög fáar skriflegar heimildir eru til um Föníka, og mest er til í frásögnum nágranna þeirra, en það voru einmitt grískir sagnaritarar sem gáfu okkur nafnið Fönikía eða Föníka, Föníkar og Fönikíumenn.
Föníkar voru ein mesta verslunarþjóð fornaldarinnar. Þeir sigldu um Miðjarðarhafið og stofnuðu nýlendur á Spáni, Grikklandi, Ítalíu og í Norður-Afríku. Afsprengi Föníku var nýlendan Karþagó sem átti eftir að stofna egið nýlendu- og verslunarveldi á Miðjarðarhafinu. Menning þeirra var æfaförn, og nær aftur til bronsaldar, en hún leið undir lok undir Rómarveldi á síðustu öldum fyrir kristburð.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Andri og Ólafur keltneska kristni, eða írsku miðaldakirkjuna og hugmyndir manna um möguleg áhrif hennar á Íslandi á landnámsöld.
Oft hefur því verið haldið fram að keltnesk kristni hafi verið sérstök og frábrugðin öðrum hlutum kristindómsins á ármiðöldum. Írska kirkjan er kölluð klausturkirkja, þar sem ábótar höfðu meiri völd á kostnað biskupa og þar með kaþólsku kirkjunnar í Róm. Írska kirkjan er sögð sjálfstæð og frumleg og má sjá einkenni hennar t.d. í stórum hluta einsetumanna sem koma við sögu í upprunasögu Íslands.
Sumir vilja sjá líkindi í írsku kirkjunni og íslensku kirkjunni eftir landnám enda komu margir kristnir menn til Íslands frá Bretlandseyjum. En var írska kirkjan frábrugðin öðrum? Hvað er keltnesk kristni?
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Hlaðvarpsmenn komu saman í dag til að ræða áfallastreituröskun (PTSD) og hugmyndasögulegan bakgrunn þess fyrirbæris í tengslum við hernað, og önnur tengd málefni.
Í heimildum koma fyrir frásagnir af hegðun í tenglsum við hernað sem fræðimenn vilja stundum tengja við áfallastreituröskun og aðra nútímakvilla. Einnig má nefna heimþrá, nostalgíu, dansveiki, tunglsýki og suð-austur-asískar púkaofsóknir sem dæmi um einkenni sem kunna að hafa verið andlegir sjúkdómar samkvæmt okkar daga skilgreiningu.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Í þættinum í dag ræða Andri og Ólafur um íslensku kommúnistahreyfinguna á millistríðsárunum og Kommúnistaflokk Íslands.
Eftir að hreyfing sósíalista á heimsvísu klofnaði í kjölfar fyrri heimsstyrjaldar og rússnesku byltingarinnar störfuðu sovéthollir byltingarsinnar á Íslandi innan Alþýðuflokksins á 3. áratugnum. Árið 1930 var Kommúnistaflokkurinn stofnaður, en hann var deild i Alþjóðasambandi kommúnista sem hafði miðstöð sína í Moskvu.
Kommúnistaflokkurinn sameinaðist klofningsbroti úr Alþýðuflokknum aftur árið 1938 og varð að Sameiningarflokki Alþýðu - Sósíalistaflokknum. Sá flokkur varð fastur hluti hins hversdagslega fjórflokks á Íslandi eftir stríð.
Saga íslenska vinstrisins er frábrugðin sögu þess á hinum Norðurlöndunum að því leyti að á Íslandi urðu vinstri sósíalistar talsvert öflugri en sósíaldemókratar þegar fram liðu stundir. Samt stóðu miklar deilur um kommúnsta á millistríðsárunum, og óhætt að segja að þeir hafi boðað afar herskáa stefnu.
Hlaðvarpið Söguskoðun má nálgast hér:
Soguskodun.com | soguskodun@gmail.com
Hægt er að styrkja hlaðvarpið hér.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
