Cały czas pozostajemy w temacie artystek związanych z Nadodrzem. W kamienicy na rogu ulic Henryka Pobożnego i Juliana Ursyna Niemcewicza od lat mieści się dom studencki Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Podczas studiów mieszkała tu wrocławska artystka Kasia Kmita.
Kobietom spełnionym zawodowo i realizującym swoje marzenia artystka poświęciła w 2016 roku wystawę „Kim byś była, gdybyś była, kim chcesz?” pokazywaną we wrocławskiej galerii Mieszkanie Gepperta.
Misterne papierowe wycinanki – znak rozpoznawczy Kasi Kmity – nabierają w tym kontekście nowego znaczenia. To odniesienie nie tylko do tradycyjnej sztuki ludowej, lecz także do anonimowej twórczości pokoleń kobiet, które wykonywały ozdoby w ten sposób.
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
A wśród licznych kandydatów – liczne kandydatki. Jednymi z pierwszych studentek wrocławskiej Szkoły Sztuk Pięknych były siostry Skomorowskie: Łucja i Jadwiga.
Zwróciliście uwagę na pomnik, przy którym stoimy? To właśnie jedna z rzeźb Jadwigi Skomorowskiej, zatytułowana Macierzyństwo. Artystka wykonała ją w 1970 roku ze sztucznego kamienia. Młoda kobieta, okryta lekką szatą, trzyma w rękach nagie niemowlę. Nie tuli go, nie karmi, ale podtrzymuje na wyciągniętych rękach w ten sposób, by obejrzeć twarz dziecka. Czy to spojrzenie pełne zachwytu, zaciekawienia czy może raczej dumy? Możemy zgadywać. Jedno jest pewne – to nie jest sztampowe przedstawienie matki z dzieckiem.
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
Pamiętacie przedwojenną historię Ireny Strauss-Pyrkowej? Podobnie układały się losy Elżbiety Neumann, ostatniej żyjącej przedstawicielki Polonii z Breslau. Pochodziła z polsko-niemieckiej rodziny, w której matka starała się zachować w domu polską kulturę i język.
Zmiany polityczne w III Rzeszy sprawiały, że działalność Polonii w Breslau z roku na rok stawała się coraz trudniejsza. W 1939 roku zamknięto polskie instytucje działające w mieście. Rozpoczęła się wojna. Rodzina Neumannów starała się działać nadal, pomagając polskim robotnikom przymusowym, którym udało się uciec z transportu.
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
Irena Struss-Pyrkowa wychowała się w przedwojennym Wrocławiu. Jej matka była Polką, a ojciec – Niemcem. W domu dbano o polskie tradycje, a rodzice angażowali się w życie lokalnej Polonii. Pani Strauss działała w Domu Polskim, a pan Strauss, który był z zawodu prawnikiem, bronił w sądzie praw Polaków. Ich córka po latach mówiła wprost: „Matka przerobiła ojca na Polaka. W domu mówiło się po polsku”.
W mieście pełnym ruin i zgliszczy salon fryzjerski dawał namiastkę dawnego, przedwojennego życia, małego, codziennego luksusu. W pierwszych miesiącach po wojnie Wrocław był dla nowych mieszkańców miejscem nieznanym, często niebezpiecznym, ale coraz bardziej oswajanym. Jedna z wrocławskich pionierek wspominała po kilkunastu latach:
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
Anna German mieszkała całkiem niedaleko, w kamienicy przy ulicy Trzebnickiej 5. W 2012 roku odsłonięto tam pamiątkową tablicę poświęconą piosenkarce. Do Wrocławia trafiła w 1949 roku wraz z mamą i babcią, z którymi łączyła ją bardzo silna relacja. Od wymarzonych studiów artystycznych odwiodła ją właśnie troska o sytuację finansową rodziny.
Trudno nie zauważyć, że w kamienicy nr 35 przy ulicy Wojciecha Cybulskiego działa artystyczna dusza. Swoją pracownię od 2006 roku prowadzi tutaj malarka Anka Mierzejewska, absolwentka wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Nadodrzańskie akcje Anki Mierzejewskiej kipią optymizmem. Lekarstwem na szarość okolicy są elektryzujące kolory jej obrazów, a powielane przez artystkę hasła to: „Jesteś w porządku / jesteś fajny / lubię cię”. Te krzepiące zapewnienia pojawiają się na przykład na muralu przy kawiarni Cafe Rozrusznik – na ścianie od strony ulicy Pomorskiej.
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
W 1978 roku Rutkiewicz jako pierwsza Polka – i w ogóle pierwszy Polak – w historii zdobyła Mount Everest. Osiem lat później powtórzyła ten wyczyn na K2, zostając jednocześnie pierwszą kobietą na szczycie tego ośmiotysięcznika.
Nawet gdy Rutkiewicz osiągnęła sukcesy – po których nikt nie mógł już wątpić w jej talent i profesjonalne przygotowanie – spotykała się z niechęcią wielu mężczyzn uczestniczących z nią w wyprawach. Przetrwanie w tym świecie umożliwiła jej siła charakteru i ciągłe dążenie do niezależności.
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
Dlaczego równe prawo do edukacji było tak ważne dla emancypantek? Wykształcenie nie tylko poszerzało horyzonty kobiet, ale przede wszystkim dawało im szansę na niezależność finansową i usamodzielnienie. Poza tym umożliwiało po prostu wybór niedostępnych wcześniej zawodów – a tym samym wybór różnych dróg życiowych.
Sprawdźmy na przykład, czym zajmowały się i zajmują absolwentki III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza. To jedno z pierwszych liceów w powojennym Wrocławiu początkowo związane było z Ołbinem. Przez kilka miesięcy na przełomie 1946 i 1947 roku mieściło się w kilku salach Szkoły Podstawowej nr 1 przy ulicy Nowowiejskiej, a później – w budynku przy ulicy Jedności Narodowej 117. W 1965 roku przeniesiono je ostatecznie na ulicę Składową.
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
Niewielka liczba bohaterek w przestrzeni publicznej dobrze pokazuje, dlaczego od kilkudziesięciu lat badaczki i badacze interesują się historią kobiet czy herstorią. Warto zadać sobie pytanie: o kim czytamy w podręcznikach szkolnych i kogo oglądamy na pomnikach? Znajdziemy tam niemal wyłącznie męskich bohaterów: polityków, dowódców, żołnierzy. Rzadko dowiemy się czegoś o pionierkach w nowych zawodach, artystkach robiących międzynarodową karierę czy konspiratorkach walczących z bronią w ręku. Wiele z nich było popularnych i cenionych w czasach, w których żyły. Później nie trafiały jednak do głównej narracji historycznej i wkrótce o nich zapomniano.
Herstoria symbolicznie przeobraża wyraz historia, zamieniając his – angielski zaimek oznaczający „jego” – na her, czyli „jej”. Stawia w centrum opowieści kobietę: jej historię, doświadczenie i punkt widzenia. W końcu nie chodzi o jakiś szczegół z dziejów społeczeństwa, ale historię połowy ludzkości!
Dr Monika Piotrowska-Marchewa z Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego opowiada o zagadnieniu herstorii.
__________________
autorka scenariusza: Karolina Dzimira-Zarzycka
czytała: Karolina Micuła
realizator projektu: Fundacja Dom Pokoju, prowadząca Łokietka 5 – Infopunkt Nadodrze
muzyka: zespół Kosy
Rozmowa z Lokacji - audycji społecznej prowadzonej przez Jacka Sterczewskiego.
Karolina Dzimira-Zarzycka opowiada o Herstorycznym Spacerze po Nadodrzu
W ostatnim odcinku Audiospaceru Filmowego po Nadodrzu wysłuchamy więc historii dwóch artystek: Anny German, która mieszkała przy ulicy Trzebnickiej i niemieckiej aktorki Asty Nielsen.
Audiospacer Filmowy opracowany przez Annę Streczeń przywołuje obrazy Nadodrza uchwycone na taśmie filmowej, oraz opowiada historie pierwszych kin i kinematografów we Wrocławiu.
Tym razem usłyszymy o czeskim filmie kręconym na Nadodrzu: „Ja, Olga Hepnarova” z Michaliną Olszańską w roli głównej. Posłuchamy także o pierwszych wrocławskich kiniarzach, którzy uruchamiali kina po wojnie. Opowieść zakończymy przy ulicy Prusa, gdzie funkcjonowało Kino Lalka i klub dyskusyjny „DKF300” – o czym opowiada Jacek Szymański.
Audiospacer Filmowy opracowany przez Annę Streczeń przywołuje obrazy Nadodrza uchwycone na taśmie filmowej, oraz opowiada historie pierwszych kin i kinematografów we Wrocławiu.
Tym razem odwiedzimy ulicę Ptasią, gdzie kręcone były filmy, m. in. „Pętla” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa. Natomiast na Rydygiera kręcono filmy wojenne, podobnie jak na ulicy Probusa. Będzie też o działającej we Wrocławiu Wytwórni Filmów Fabularnych.
Audiospacer Filmowy opracowany przez Annę Streczeń przywołuje obrazy Nadodrza uchwycone na taśmie filmowej, oraz opowiada historie pierwszych kin i kinematografów we Wrocławiu.
W odcinku poświęconym edukacji filmowej na Nadodrzu przyjrzymy się działalności Dyskusyjnych Klubów Filmowych: w miejscu powojennego kina "Pionier" i w Młodzieżowym Domie Kultury. Odwiedzimy "SKiBĘ" przy rondzie Anny German - czyli Policealne Studium Animatorów Kultury.
Audiospacer Filmowy opracowany przez Annę Streczeń przywołuje obrazy Nadodrza uchwycone na taśmie filmowej, oraz opowiada historie pierwszych kin i kinematografów we Wrocławiu.
Tym razem posłuchamy o wizycie mistrza Spielberga na Nadodrzu. Ulica Ptasia i Kurkowa przeszły metamorfozę, by zabrać widzów w podróż w przeszłość. Główną rolę w "Moście Szpiegów" zagrał Tom Hanks, a film ten ma jeszcze jeden wrocławski akcent. Jego operatorem był dwukrotny laureat
Oscara Janusz Kamiński, który w mieście dorastał i zdobywał pierwsze filmowe szlify.
Audiospacer Filmowy opracowany przez Annę Streczeń przywołuje obrazy Nadodrza uchwycone na taśmie filmowej, oraz opowiada historie pierwszych kin i kinematografów we Wrocławiu.
Zapraszamy na Audiospacer Filmowy po Nadodrzu, który przedstawia ciekawostki i kadry najbardziej artystycznego osiedla we Wrocławiu.
Trzecie odcinek filmowej wędrówki zaprowadzi nas do Kina Lalka, jednego z ostatnich działających kin studyjnych we Wrocławiu. Z kolei doktor Andrzej Dębski opowie o tym, jak kino dotarło do Wrocławia.
Audiospacer Filmowy opracowany przez Annę Streczeń przywołuje obrazy Nadodrza uchwycone na taśmie filmowej, oraz opowiada historie pierwszych kin i kinematografów we Wrocławiu.
Zapraszamy na Audiospacer Filmowy po Nadodrzu, który przedstawia ciekawostki i kadry najbardziej artystycznego osiedla we Wrocławiu.
W drugim odcinku filmowej opowieści posłuchamy operatora Scholza z kina Scala - a raczej wywiadu, który w 1938 roku udzielił gazecie "Schlesische Tageszeitung". Dowiemy się także o filmowym profilu Dworca Nadodrze i o tym jak wprowadzano fotografie w studiu Foto-Eliza.
Audiospacer Filmowy opracowany przez Annę Streczeń przywołuje obrazy Nadodrza uchwycone na taśmie filmowej, oraz opowiada historie pierwszych kin i kinematografów we Wrocławiu.
Zapraszamy na Audiospacer Filmowy po Nadodrzu, który przedstawia ciekawostki i kadry najbardziej artystycznego osiedla we Wrocławiu.
Słuchając pierwszego odcinka filmowej opowieści, poznamy historię pierwszych kin we Wrocławiu: Fatamorgana, kina Victoria, a także placówek prowadzonych przez Joannę Beer oraz braci Hirchbergów.
Kończąc osobliwą wędrówkę po Artystycznym Nadodrzu posłuchamy wejdziemy w ulicę Cybulskiego z rodzinnym zakładem "Lody Normalne" oraz w zakamarki ulicy Drobnera.
Przemysław Witkowski, dziennikarz i poeta wróci pamięcią do swojej pierwszej wizyty na Nadodrzu, na długo przed zmianami na tym osiedlu. Aleksandra Liswan zakończy opowieść o Nadodrzu doprowadzając nas swoim głosem do ostatniej stacji Osobliwego Audiospaceru.
>>> Nadodrzański Podcast to opowieści mieszkańców o swoim osiedlu.
Chcemy przedstawić historię Nadodrza w formie opowieści nagranych o tym miejscu: będą opowieści związane z historią, wydarzeniami kulturalnymi, filmami kręconymi na osiedlu i muzyką tworzoną na Nadodrzu.
>>> Rozpoczynamy Osobliwym Audiospacerem po Nadodrzu, zrealizowanym we współpracy z Wrocławskim Teatrem Radioaktywnym jest o ludziach, którzy Nadodrze znają jak własną kieszeń, którzy tam tworzą i którzy o tym opowiedzą.
Narracja stworzona przez Michała Występka i Pawła Krawczyka wybrzmi głosem Aleksandry Listwan. Opracowanie muzyczne: Karol Skrzypiec. Wszystkie nagrania wokalne dokonane zostały w studiu pracowni muzycznej przy ul. Paulińskiej 4/8. Projekt dofinansowany przez Gminę Wrocław.
>>>Przemysław Witkowski - to dziennikarz, poeta, dr nauk politycznych. Współpracuje z Le Monde diplomatique i Krytyką Polityczną. Wykładowca w Instytucie Dziennikarstwa U.Wr. Z Nadodrzem związany od 20 lat.
>>> Aleksandra Listwan - Osobliwy audiospacer jest prowadzony głosem Aleksandry Listwan. Obecnie aktorka Teatru Powszechnego w Łodzi. Skończyła Wrocławską PWST, kiedyś związana z Teatrem Muzycznym Capitol i Wrocławskim Teatrem Współczesnym. Nominowana do Nagrody Marszałka Województwa Dolnośląskiego za najlepszą rolę kobiecą w 2010 roku. Laureatka plebiscytu Halo Kultura dla najlepszej aktorki w Łodzi.
Wędrując z siódmym odcinkiem Osobliwego Audiospaceru posłuchamy o szpitalu przy ul. Rydygiera, a także o historii muralu na rogu ulic Pomorskiej i Cybulskiego.
Jolanta Sakowska opowiada o komunistycznej codzienności Nadodrza na przykładzie zmieniających się losów szpitala sióstr Boromeuszek. Z kolei Joanna Wyrwa działajaca w Stowarzyszenia Aktywnych Społecznie "Trampolina" przypomina czasy początków rewitalizacji Nadodrza i przygód aktywistów na dachach Nadodrza - co ilustruje utwór literacki Juliana Przybosia.
>>> Nadodrzański Podcast to opowieści mieszkańców o swoim osiedlu.
Chcemy przedstawić historię Nadodrza w formie opowieści nagranych o tym miejscu: będą opowieści związane z historią, wydarzeniami kulturalnymi, filmami kręconymi na osiedlu i muzyką tworzoną na Nadodrzu.
>>> Rozpoczynamy Osobliwym Audiospacerem po Nadodrzu, zrealizowanym we współpracy z Wrocławskim Teatrem Radioaktywnym jest o ludziach, którzy Nadodrze znają jak własną kieszeń, którzy tam tworzą i którzy o tym opowiedzą.
Narracja stworzona przez Michała Występka i Pawła Krawczyka wybrzmi głosem Aleksandry Listwan. Opracowanie muzyczne: Karol Skrzypiec. Wszystkie nagrania wokalne dokonane zostały w studiu pracowni muzycznej przy ul. Paulińskiej 4/8. Projekt dofinansowany przez Gminę Wrocław.
>>>Jola Sakowska - pedagog, autorka licznych projektów z zakresu edukacji kulturalnej. Zaangażowana w program rewitalizacji dzielnicy Nadodrze we Wrocławiu, gdzie kieruje pozarządowym domem kultury Dom Sztuki PajdArt według autorskiego programu oraz prowadzi projekty z zakresu edukacji kulturalnej oraz animacji społeczno-kulturalnej. Organizatorka wydarzeń kulturalnych, od momentu powstania prezes Towarzystwa Kultury Czynnej, w latach 70tych brała udział w działaniach parateatralnych Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego. Obecnie prowadzi międzypokoleniową grupę teatralną we Wrocławiu.
>>> Joanna Wyrwa - Tworzy, organizuje i koordynuje projekty z zakresu sztuki zaangażowanej we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. W 2015 r. stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie Edukacji Kulturalnej. W ramach stypendium zrealizowała serię filmów dokumentalnych o rewitalizacji społecznej i miejskiej, inspirowanej i bazującej na sztuce i zaangażowaniu społecznym. Twórczyni i liderka Stowarzyszenia Aktywnych Społecznie "Trampolina" oraz współtwórczyni firmy Rolling Stream.