Osiedle Centrum E – Ikona krakowskiego postmodernizmu?

Rozmawiają: Dorota Jędruch i Michał Wiśniewski

Zapraszamy do wspierania nas przez: patronite.pl

W tym odcinku wracamy do Nowej Huty. Tym razem z czasów po stanie wojennym i z okresu rodzącego się w polskiej architekturze postmodernizmu. Niebiesko-różowe osiedle Centrum E zostało zrealizowane na osi socrealistycznego Placu Centralnego w Nowej Hucie wg projektu zespołu: Romuald Loegler, Wojciech Dobrzański, Ewa Fitzke, Michał Szymanowski, Zbigniew Domański, Barbara Dziewońska, Elżbieta Koterba w latach 1985–1995. Przylegający do nowohuckiej skarpy obszerny zespół mieszkaniowy jest jednym ze sztandarowych przykładów postmodernizmu w Polsce. Coraz częściej dostrzegane przez historyków i krytyków architektury, na fali zainteresowania architekturą lat 80. i 90., wciąż bywa wśród nowohucian przedmiotem kontrowersji. Ikona architektury, czy ekstrawagancki, zbyt kolorowy, niepasujący do otoczenia efekt fantazji projektantów?

Odcinek podcastu powstał w ramach projektu OSIEDLA MIESZKANIOWE KRAKOWA. SPOŁECZNA I ARCHITEKTONICZNA HISTORIA MIASTA.

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Literatura:

Dorota Jędruch, Osiedle Centrum E – czyli piknik nad wiszącą skarpą, Nowa Huta. Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku, red. Jarosław Klaś, Kraków, Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida, 2018, s. 96-103: https://okn.edu.pl/strona-3805-nowa_huta_architektoniczny_portret.html

Michał Wiśniewski, Centre E Estate in Krakow’s Nowa Huta. The Postmodern Experiment in the Heart of the Stalin Era Symbol, City History, Culture, Society, no. 1 (13), July 2022, pp. 308-332: https://doi.org/10.15407/mics2022.01.308.

Michał Wiśniewski, Urbanistyka i architektura placu Centralnego, w: Plac Centralny. W poszukiwaniu centrum, red. M. Baran, Muzeum Krakowa, Kraków 2022, s. 79-99.

Krakowski Szlak Modernizmu tworzą ludzie, których fascynuje architektura nie tylko jako forma, ale przede wszystkim jako odbicie procesów politycznych, ekonomicznych i społecznych zachodzących w XX i XXI wieku. Na co dzień zajmujemy się badaniem architektury nowoczesnego Krakowa, ze świadomością, w jak ogromnym stopniu lokalność jest kształtowana przez wydarzenia globalne.

Tytułem podcastu Przecież to nie jest modernizm chcieliśmy uhonorować komentarz często pojawiający się pod postami IG Krakowskiego Szlaku Modernizmu. W podcaście przyglądamy się przełomowym momentom architektonicznej nowoczesności, dekonstruujemy jej mity, penetrujemy ślepe uliczki i podziwiamy trwałe osiągnięcia.

Kto tworzy podcast?: dr Dorota Jędruch, Marta Karpińska, dr Dorota Leśniak-Rychlak, dr Michał Wiśniewski

Nagrania, montaż: Jan Chołoniewski

Dżingiel: Justyna Stasiowska

Oprawa graficzna: Damian Nowak, Parastudio