Gaius Lucilius, MÖ 180 civarında doğmuş ve MÖ 103 veya 102 yılında ölmüş olan Romalı bir şair ve hiciv ustasıdır. Latin edebiyatında önemli bir yere sahip olan Lucilius, Roma hiciv türünün kurucusu olarak kabul edilmektedir.

Lucilius'un eserleri 30 kitaptan oluşan bir koleksiyonda toplanmıştır. Ne yazık ki bu eserlerden günümüze sadece yaklaşık 1300 dize ulaşabilmiştir. Bu dizeler genellikle tek tek mısralar veya küçük parçalar halindedir. Hiciv Türündeki ÖnemiLucilius, Latin edebiyatında hiciv türünün öncüsü ve kurucusu olarak kabul edilmektedir. Daha önce var olan biçimsiz Latin "satura" (karışık tabak anlamına gelen) türüne eleştirel yorum niteliğini kazandırmıştır. Bu sayede "satir" kelimesinin bugün hala ima ettiği eleştirel karakteri oluşturmuştur. Lucilius'un hicivleri, Roma'nın yeni bir imparatorluk gücü olarak ortaya çıktığı ve Yunan dünyasından etkilenmelerin Roma kimliğini şekillendirdiği bir dönemde ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, Lucilius'un eserleri Roma kimliğinin oluşumunda önemli bir rol oynamıştır.

Lucilius'un hicivleri şu özellikleriyle öne çıkar:

1. Günlük hayatın temalarını kullanması: Siyaset, sosyal yaşam, lüks, evlilik, iş ve seyahat gibi konuları işlemiştir.
2. Kişisel deneyimlerini yansıtması: Kendi yaşamını, karakterini ve düşüncelerini canlı bir şekilde betimlemesi.
3. Cesur eleştiriler içermesi: Hem kamusal hem de özel davranışları korkusuzca eleştirmiştir.
4. Özgün bir Latin türü olması: Biçim olarak Yunan etkisinden uzak, özgün bir Roma ürünü olması.
5. Dil ve üslup yenilikleri: Günlük konuşma dilini kullanması ve kendine özgü bir stil geliştirmesi.

Lucilius'un hicivleri, Roma toplumunun çeşitli yönlerini eleştirel bir gözle ele alırken, aynı zamanda Latin edebiyatında yeni bir türün temellerini atmıştır. Onun eserleri, daha sonraki Latin hiciv şairleri olan Horatius, Persius ve Juvenalis'i etkilemiştir.