Robert-Joseph Pothier se te yon moniman nan doktrin dwa Lafrans. Travay li te enspire anpil jiris nan lòt peyi tankou Etazini menm jan ak nan peyi pa li, Lafrans. Moun ki te ekri Kòd Napoleyon yo - ki te baz kòd sivil pa nou an Ayiti - te baze yo anpil sou travay li. Nan travay sa te genyen yon Traité du contrat de mariage et des droits respectifs des époux - pibliye an 1771 - ki eksplike kijan moun marye dwe aji youn ak lòt:

Se pou fanm pran pasyans devan movèz mannyè mari li, menm si l ap maltrete l, se yon kwa Bondye voye ba li pou ekspedye peche l.

Nan senkyèm epizòd la sou pawòl labib ki ankouraje kilti vyòl nou te wè kijan efektivman, nan Lajenèz Bondye te kondane fanm pou soufri anba men mari l e kòm nou te wè tou kijan relijyon enfliyanse tout lòt kalte domèn sa pa etone n. Jiskounye, nan Legliz yo, nan kominote nou yo, nou kontinye ap ankouraje madanm fè pwofil ba, rete ak mari yo, nan nenpòt ki kondisyon.

Lakay yon moun ta dwe yon espas kote l ka viv an pè ak fanmi l, ak moun ki renmen l. Yon espas kote tèt li ta dwe repoze men, souvan, pou medam ak tifi yo sitou, se yon espas kote soufrans lan dotanplis di, li kache dèyè mi. Dapre yon ankèt Haïti Priorise sou vyolans konjigal, chak ane, gen anviwon 273 200 fanm ki soufri vyolans fizik oubyen seksyèl grav, an Ayiti. Pami fanm sa yo, gen madanm, gen pitit fi, men tou gen sèvant ak restavèk.

Vyolans anndan kay se yon bagay ki andemik, nou tout konnen li la men nou souvan fèmen je sou li. Youn nan fason nou fè sa se nan langaj nou, fason nou banalize sa ki fèt la:

• yon mari gen relasyon ak madanm li san konsantman madanm nan, se pa kadejak, se devwa madanm lan.
  
• mèt kay gen relasyon ak yon sèvant sou menas pèdi dyòb li, se pa kadejak, se sèvant ki pa bon; madan marye yo dwe fè atansyon pou chwazi sèvant ki pa “bèl” pou mari yo pa tante.
  
• pitit kay gen relasyon ak yon tifi restavèk li menase fè voye ale, se paske s on ti chòrèt pou n ta voye tounen al pase mizè kay manman l an pwovens
  

Nou gen tout kalte jistifikasyon pou refize mete blam sou do moun ki komèt enjistis la, moun ki fè kadejak la, pandan nou pa ezite blame viktim lan jouk li konprann aklè li non sèlman pa gen dwa men li sitou pa gen enterè plenyen.

Se sou aspè sa kote fason nou pale, ankouraje vyolans k ap fèt anndan kay, envite nou, Donia Luc pral pale ak nou. Nan peryòd fen dane sa kote fanmi yo pral retwouve yo ansanm, kote tonton ki te konn ap manyen nyès li lè l te piti, mari k ap bat madanm, bòpè ki fè kadejak sou bofis, pral retwouve yo tout sou menm tab la, nan peryòd fen dane sa, se moman pou n deside #PaFèSilans.

***

Patisipe nan konvèsasyon an nan kozekiltivyol.com/s01e10

***

Li pase tou nan 8 radyo lokal. Lis radyo a disponib nan kozekiltivyol.com/radyo.