Ik kwam binnenlopen. Zijn woonkamer was zoals in de films waarin de woonkamer van een intellectuele professor te zien is. Veel boeken en kunst aan de muur, hoge plafonds, warm en menselijk, maar ook indrukwekkend.
Ik vroeg Dirk de Wachter hoe het met hem ging. "Morgen een biopt, de uitslag is nog in de mist," reageerde hij.
Zijn zachte ogen verraadden dat het geen rooskleurig verhaal was. Toch sprak hij zonder aarzeling: "dit is onderdeel van het leven." Ongeneeslijk ziek zijn is iets dat hij te dragen heeft, net als de dood.
Hij draagt zijn lot als een maatpak dat hem perfect past. Zijn houding deed me denken aan Viktor Frankl, die ondanks zijn Holocaustervaring schrijft: Lijden is pijn zonder betekenis. Krijgt pijn voldoende betekenis, dan wordt zij draaglijk. In de woorden van Nietzsche: "Wie een waarom heeft om voor te leven, kan bijna elk hoe verdragen."
"Dit is dus wat je te verdragen hebt?" vroeg ik. Hij knikte maar, voegde eraan toe: "Het is dragen, niet verdragen. Ziekte en sterven horen bij het leven. Verdragen maakt het loodzwaar; dragen weeft het in de stof van het bestaan."
Toen wist ik: voor me zat een profeet, voor zover een atheïst profeten toelaat.
Precies op dat moment zag ik in mijn ooghoek een technisch mankement: alles tot dan toe was niet opgenomen. Zodoende is het bovenstaande een exclusieve primeur die niet in de podcast terugkomt.
Vanaf hier gaat het gesprek verder.
Veel luisterplezier.
Professor dr. Dirk de Wachter is psychiater en psychotherapeut. Hij is daarnaast goed thuis in de filosofie van het menselijk gedrag en de daaraan verbonden moraliteit.
Als auteur is hij veelgeprezen. Hij schreef verschillende bestsellers, waaronder het maatschappijkritische Borderline Times, Liefde. Een onmogelijk verlangen? en Museum Dirk De Wachter. In zijn werk pleit hij voor meer aandacht, verbondenheid en mededogen in een samenleving die volgens hem steeds individualistischer en prestatiegerichter wordt.
Laatst gaf ik iemand veel ruimte in de podcast en het ging voor mijn gevoel finaal mis. Een aflevering die ik eigenlijk niet wilde uitzenden.
Maar ja… deze ezel stoot zich graag twee keer aan dezelfde steen. Dus deed ik het met Francisco van Jole gewoon nóg eens.
En dit keer?
Was het resultaat superindrukwekkend. Een analyse, voorbij het standaard talkshow-gelul. Je weet wel, de uitzendingen waarbij Caroline van der Plas doet alsof ze Prins Carnaval is en tussendoor iets zegt over de Raad van State, alsof we het niet over de rechtsstaat hebben. Of dat Wilders minutenlang over zijn kat praat om maar menselijk, en vooral niet als fascist, over te komen. Weten jullie het nog?
Wat ben ik blij met dit medium. Geen oneliners, geen extreemrechtse investeerders, geen Vandaag Inside-niveau, maar met een serieus journalist twee uur de tijd nemen om een fundamentele analyse te maken. Francisco kwam met beschouwingen die ik niet eerder had gehoord.
We beginnen met een fundamentele analyse van een paar ontwikkelingen in de samenleving. Wat eerst onnavolgbaar leek, mondde uit in een totaalbeeld van de oorzaken van de ondergang van onze gemeenschap zoals we die kenden.
Een paar sleutelthema’s:
– Is Nederland racistischer geworden?
– Waarom hoeven BBB, PVV en VVD nooit verantwoording af te leggen aan de kiezer?
– Hoe functioneren de journalistiek en de praatprogramma’s eigenlijk nog? Doet de waarheid er nog toe?
– Welke rol heeft het grote geld (denk aan John de Mol) hierin?
– En tuurlijk… hadden we het ook over die ene grote vriend van de democratie en de rechtsstaat. Je weet wel. Die met dat absurde, gele haar en de vrouw die het fascisme voor hem witwast.
Luister vóórdat je gaat stemmen deze aflevering in zijn geheel. Juist als je geen tijd hebt.
Francisco van Jole is eindredacteur van Joop.nl, de opiniesite van BNNVARA. Eerder was hij de eerste internetjournalist in Nederland, columnist, mediacriticus, radio- en tv-maker.
Lody Benno van de Kamp is een Nederlandse orthodox-joodse rabbijn. Zijn vader bracht twee jaar door in het concentratiekamp Auschwitz en zijn moeder overleefde de oorlog als onderduikster. Samen met Sia Ataredian bespreekt hij onder andere of het element van joodsheid invloed heeft op de mate van aandacht die oorlogsmisdaden van Israël of het leed van Palestijnen krijgen. Lody is van mening dat onze willekeurige empathie voor de situatie in Gaza voortkomt uit de bijzondere positie van de Joden in de wereldsamenleving.
Sia en Lody bespreken ook antisemitisme en genocide – de betekenis van deze woorden en hun gevolgen. Hoewel ze duidelijk van mening verschillen, weten ze elkaar steeds weer te vinden in de dialoog.
Farid Boussaid is universitair docent Midden-Oostenpolitiek bij de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde economie en politicologie aan de UvA en studeerde daarnaast ook aan de University of California, Berkeley en de London School of Economics. Hij is gepromoveerd aan de Universiteit van Oxford. Voor hij aan zijn promotie begon werkte hij als beleidsmedewerker bij het ministerie van financiën.
Ter aanvulling en correctie: de Libanese burgeroorlog duurde van 1975 tot 1990 (niet 2000). De Sinaïwoestijn was tevens een van de gebieden die Israël bezette na de Zesdaagse Oorlog van 1967.
Samen met Torre Florim (vriend, zanger, muziekmaker en frontman van De Staat) praten we over muziek, kunst, geld en het leven.
Een kunstenaar mocht natuurlijk niet ontbreken in Educated Fools, maar over zijn kunst (muziek) kun je maar zóveel praten — eigenlijk moet je het beleven.
Bij deze:
https://youtu.be/0ttGgIQpAUc?feature=shared
Als journalist ben je een voorvechter van de waarheid. Als onderzoeksjournalist zelfs een onmisbare kracht in het bewaken van onze rechtsstaat. Follow the Money heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een krachtige tegenmacht tegenover partijen en belangen die ons samenleven onder druk zetten.
Daarom ben ik extra blij dat Eric Smit, medeoprichter en voormalig hoofdredacteur van Follow the Money, te gast is in Educated Fools.
Benieuwd naar ons gesprek eerder deze zomer?
Luister mee en laat ons weten wat je ervan vindt. Alle comments worden persoonlijk door Sia gelezen.
Dit keer was het anders.
Vaak zit ik tegenover indrukwekkende gasten – daar ben ik dankbaar voor. Maar eerlijk is eerlijk: een podcast is niet altijd hún speelveld. Sommigen schrijven briljante boeken, maar hebben moeite met het vertellen van verhalen. Anderen kunnen prachtig vertellen, maar geen écht gesprek voeren. Dan begeleid ik ze, scherp op de inhoud, terwijl ik helpend ben in het gesprek.
Maar dit keer… was het anders.
Ik zat tegenover een maker die volledig in zijn element was. Het gesprek droeg zichzelf. Soms bepaalde hij zelfs het ritme, en ik volgde in de dans. Alleen al door aanwezig te zijn, leerde ik iets.
Het was een feestje om met Dolf Jansen in gesprek te zijn.
Een Educated Fool pur sang – en wat hij daarmee doet, hoor je in de podcast.
🎧 Luister, geniet, en laat weten wat je van het gesprek vindt.
💡 Wil je Educated Fools steunen? Deel de aflevering en support ons op je favoriete platform.
In Educated Fools gaat Sia Ataredian opzoek naar bijzondere zielen die, ondanks de wereld om hen heen, zelf het goede doen.
Dit keer in gesprek met Anne van den Ouwelant: internationaal trainer in traumasensitieve ondersteuning (in oorlogs- en conflictgebieden en in Nederland), oprichter en eigenaar van Trauma Company en Trauma International, lichaamsgericht psychotraumatherapeut, beeldend therapeut, cultureel antropoloog en TRE provider (Tension & Trauma Releasing Exercises)
Ik stop ermee.
Dit is voorlopig de laatste aflevering van Heilige Huisjes.
Hoewel het niet gepland was, is deze laatste aflvering precies de illustratie van waarom Heilige Huisjes stopt en Educated Fools doorgaat.
Otwin zit zijn hele leven gevangen in een verkeerd systeem. Als student, als Tweede Kamerlid, als burgemeester en nu als CEO van een ziekenhuis. In al die rollen vecht hij tegen de machine en in het bijzonder tegen de monsters in de zorg.
Ik wil voortaan alleen nog maar dit soort zielen spreken. Mensen die hun talenten inzetten om zelf het goede te doen, ongeacht wat de wereld om hen heen uitspookt en hoe verdwaald de tijdgeest ook is. Zij geven de burger moed, alleen al omdat het moet.
Daarom gaat Heilige Huisjes na deze aflevering over in Educated Fools.
Jullie dachten toch niet echt dat wij zouden wegkijken voor Trump, Wilders, Bibi en andere criminele en semi-criminele types zoals Yesilgöz?
We see you and we are going to clap back. De laatste maand was alleen de stilte voor de storm.
Maar voordat het zover is... de meest indrukwekkende man van het afgelopen jaar: Otwin van Dijk.
Dr. Rob Poels houdt zich bezig met vraagstukken rondom digitale transformaties in de zorg. Dit doet hij als adviseur, docent (TU/e, Tranzo, AOG) en onderzoeker. Recent heeft hij een boek uitgebracht: “Digitale transformatie bij een zorginstelling”. Hij waarschuwt voor te hoge verwachtingen en pleit voor digitaal leiderschap door zorgprofessionals.
In 2016 promoveerde Bart van Rosmalen op het thema muzische professionalisering – een onderzoek naar hoe vertellen, spelen en maken kunnen worden aangewakkerd bij professionals. Zijn werk raakte een snaar, en dat is niet onopgemerkt gebleven. Recent werd zijn boek Stappen in het Onbekende, een praktijkboek vol muzische werk- en gespreksvormen, door OOA en Sioo bekroond tot Boek van het Jaar 2025.
In deze podcast ga ik met Bart in gesprek over ontvankelijkheid. Niet alleen omdat hij hier een boek over schreef, maar omdat hij, wat mij betreft, de belichaming is van dit begrip. Ik heb hem in spannende, onvoorspelbare situaties aan het werk gezien. Hij stond open voor wat zich aandiende, zonder zijn vrijheid in het denken en handelen te verliezen.
Juist dat vermogen om te luisteren, te reageren, en tegelijk te creëren, maakt hem tot de ideale gesprekspartner over hoe je ontvankelijk blijft in een steeds gefragmenteerdere en onzekerdere wereld.
Bart doet dit niet alleen als schrijver, maar ook als musicus, theatermaker en als emeritus lector aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Zijn werk nodigt uit tot vertraging, verwondering en verbinding – precies wat we in deze tijd zo hard nodig hebben.
Stel je voor: je wordt wakker en hoort opeens, uit het niets, niets meer.
Het is allemaal oorverdovend stil.
Zou jij daarmee om kunnen gaan? Zou ik daarmee om kunnen gaan?
Bij Fleur was het zelfs veel erger. Ze kreeg ook nog tinnitus.
Verrassend genoeg kon ze zich eigenlijk best snel aanpassen, aan de beperking. Waar ze vooral van schrok, was in wat voor een discriminerende maatschappij we leven.
De beperking an sich viel haar dus mee, daar was ze snel op ingespeeld. Maar de stigma’s eromheen waren en bleven de uitdaging.
Sindsdien zet Fleur zich in om die wereld wat toegankelijker te maken. Het stigma waar Fleur tegen vecht, is dat mensen met een beperking geen toegevoegde waarde hebben.
Luister in de nieuwste aflevering van Heilige Huisjes mee naar haar doorleefde levenservaring.
Ik ga ervan uit dat taal (of het nu gesproken, geschreven of wiskundig is) een omschrijving is van de werkelijkheid. Eerst is er de wereld, daarna probeert taal die te omschrijven. Het is eenrichtingsverkeer: taal zegt niets over de realiteit.
Emanuel Rutten — en met hem een hele grote traditie binnen de analytische taalfilosofie — denkt daar heel anders over. Zij zien een wederkerige relatie tussen realiteit en taal. Emanuel neemt ons mee op reis, om via de taal meer te ontdekken over onze werkelijkheid.
Emanuel studeerde cum laude af in de wiskunde aan de TU Delft. Daarna rondde hij ook cum laude een studie filosofie af aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. In 2012 promoveerde hij daar in de systematische wijsbegeerte, waarbij hij zich onder meer richtte op het kosmologische argument voor het bestaan van God.
Michel Scholte is een impactondernemer met meer dan 13 jaar ervaring in het oprichten en leiden van innovatieve organisaties die de marktsector verduurzamen. Hij specialiseert zich in de verbinding tussen bedrijfsleven en maatschappij, met expertise in impactmeting, duurzame consumptie en eerlijke prijzen en winsten.
Als medeoprichter en bestuurslid van Impact Institute helpt hij wereldwijd toonaangevende bedrijven en instellingen bij het meten, beheren en rapporteren van hun impact op klimaat, biodiversiteit, armoede en andere maatschappelijke vraagstukken. Impact Institute werkt samen met initiatieven zoals de Impact Banking Working Group met Harvard Business School en de Impact Economy Foundation en heeft prestigieuze prijzen gewonnen, waaronder de UNCTAD ISAR Award voor het Impact Weighted Accounts Framework. Met zijn werk draagt Scholte bij aan een duurzamer en rechtvaardiger economisch systeem.
Everything Western has taken a bit of a downgrade in my mind. Human rights—but not for all. Rules of war—but only for some. Freedom? Only if your opinion aligns with ours.
On both individual and communal level, dialogue has become a weapon—used to diminish resistance, weaken the fight for a better world, and attack the truth.
So, what is left? Perhaps the mindset that didn’t create colonialism. Let’s move away from Western thinking and embrace African perspectives to gain a new outlook. That’s what I did with Michael.
Michael Onyebuchi Eze is an Assistant Professor of Africana Studies at California State University, Fresno. Previously, he was a Lecturer in African, Global, and Comparative Philosophy at Leiden University and an Affiliate Faculty member at Arrupe Jesuit University in Zimbabwe. He holds a PhD in Political Science from the University of Cambridge, where he studied transitional justice and decolonization in South Africa, and a PhD in History and Cultural Reflection from Universität Witten-Herdecke, where he graduated summa cum laude. His research focuses on Africana philosophy, reconciliation, nonviolence, and African politics, and he has contributed extensively through publications, keynote lectures, and academic conferences.
Ons huidige kabinet is een gevolg van onvoldoende onderwijs en een gebrek aan kritisch denken. Alleen via goed onderwijs en een bewuste opvoeding kunnen we ons wapenen tegen de huidige gekte. In het verleden was dergelijk onderwijs voorbehouden aan de heersende klassen, maar nu de macht bij de massa ligt, is het aan ons allen om onszelf te beschermen tegen populisme.
Alles verloopt tegenwoordig via de massa: televisie, sociale media (ontwikkelingen op X, Facebook en Instagram) en fake news. De opkomst van partijen als de PVV en figuren als Trump illustreert dit. Kritisch denken is essentieel om deze ontwikkelingen te bestrijden, en dit vraagt om onderwijs en opvoeding voor iedereen, niet alleen voor de elite, op de basisschool en in het praktisch onderwijs.
Als burgers moeten wij gezamenlijk de democratie beschermen tegen populistische demagogen. Anders dreigt een oorlog van allen tegen allen. Waar eindigt denken en begint handelen? En hoe blijven we de grote lijnen van de geschiedenis zien zonder te vervallen in activisme? Dit zijn vragen die ons bezighouden.
De reeks "Ons huidige kabinet" wordt afgesloten met een uitdagende en inspirerende sessie samen met mijn intellectuele held, Paul van Tongeren.
Paul van Tongeren was hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen, Leiden en Leuven. Naast zijn academische werk houdt van Tongeren zich al ruim twintig jaar intensief bezig met publieksfilosofie. Zijn grootste interesses: de deugdethiek van Aristoteles en het denken van Friedrich Nietzsche, zijn grootste inspiratiebron. In 2013 won hij met Leven is een kunst de Socratesbeker voor het urgentste en meest oorspronkelijke Nederlandstalige filosofieboek.
Marjolein Moorman pleit voor het alternatieve verhaal - een verhaal van verbinding in plaatst van de angst. Voor samen in plaats van tegen. Dit doet ze elke dag als wethouder in Amsterdam, ook in tijden van onrust en verdriet. Ze ziet ondanks het beleid uit Den Haag elke dag de kracht van de mensen, de stad en de samenleving.
Marjolein Moorman is wethouder Onderwijs, Jeugd(zorg) & Armoedebestrijding voor de PvdA in Amsterdam. Eerder was ze gemeenteraadslid en fractievoorzitter van de PvdA in Amsterdam. Tot haar benoeming als wethouder was ze actief als wetenschapper en docent aan de afdeling Communicatiewetenschap van de UvA.
Men noemt Europa vaak een Joods-Christelijke samenleving, maar tot de 19e eeuw waren wij hier niet welkom. Vanaf 1940 heeft men geprobeerd ons vrijwel volledig uit te roeien. En nu wordt in onze naam racisme goedgepraat om een andere bevolkingsgroep te demoniseren. Misbruik ons niet!
Zo zou ik ons gesprek samenvatten. Maar met wie voerde ik dit gesprek?
Zijn vader overleefde de gruwelijkheden van Auschwitz, zijn moeder dook tijdens de oorlog onder. Naast het historische besef dat hij van huis uit meekreeg, heeft hij zich als theoloog verdiept in het Jodendom. Uiteindelijk koos hij ervoor Rabbijn te worden.
Al jaren zet hij zich in voor de Joodse gemeenschap, zowel in Nederland als daarbuiten. De laatste jaren doet hij dat in Amsterdam, waar hij dagelijks werkt aan gemeenschapszin, samenwerking tussen verschillende bevolkingsgroepen en het tegengaan van polarisatie die vanuit Den Haag wordt gevoed.
Onze gast is: Lody Benno van de Kamp.
"Wie met monsters vecht, moet oppassen dat hij zelf geen monster wordt. En als je lang in een afgrond kijkt, kijkt de afgrond ook in jou." – Friedrich Nietzsche.
De samenwerking met de PVV heeft het racisme in de VVD en de andere coalitiepartijen ontwaakt. Wij hebben de grote eer om de man die hier 14 jaar geleden al voor waarschuwde aan te kondigen als onze gast in de miniserie "Ons Huidige Kabinet".
Dat hij voormalig hoogleraar staatsrecht, voormalig minister van Justitie en zoon van een Holocaust-overlevende is, geeft hem absoluut het recht van spreken. Maar omdat hij 14 jaar geleden in de hitte van de strijd zijn rug recht hield en zich verzette tegen het normaliseren van racisme, maakt hem een held.
Dames en heren: Ernst Hirsch Ballin.
Ik kan het niet langer aanzien: hoe we worden gedwongen om elkaar geweld aan te doen terwijl de problemen niet worden opgelost. Vanuit noodzaak en onmacht presenteren we daarom de serie Ons Huidige Kabinet. We beginnen met Hans Stegeman en het economische beleid. Laten we ontdekken wat er schuilgaat achter de mooie woorden en de haatdragende retoriek van het huidige kabinet. Wie profiteert er echt van het huidige economische beleid?
Hans Stegeman is chief economist bij Triodos Bank en een gepassioneerd columnist voor het Vrij Nederland. Voorheen was Hans chief economist bij Rabobank, senior economist bij het Centraal Planbureau en columnist voor het Financieele Dagblad. Op dit moment rondt hij ook zijn PhD af over hoe we anders naar de economie en onze planeet kunnen kijken.