Derde en laatste in een reeks van drie lezingen over posttraumatische stress en posttraumatische groei.
Mensen reageren op moeilijke of ingrijpende gebeurtenissen met een bepaald reactiepatroon, een bepaalde manier van zijn, vaak met de gedachte 'gekwetst' of 'beschadigd' te zijn. Vervolgens kunnen zij zich gaan identificeren met dat reactiepatroon, die versie van zichzelf, en zich bv 'slachtoffer' gaan noemen.
Mensen denken vaak dat zij door de gebeurtenis 'zo geworden zijn' of dat de gebeurtenis hen 'zo gemaakt heeft'. Zij beseffen veelal niet dat de gebeurtenis op zich niets met hen heeft gedaan, maar dat zij wel iets met de gebeurtenis hebben gedaan.
Het 'niet kunnen loslaten' van het gebeuren is dus veeleer het 'niet kunnen loslaten' van de identificatie met dat bepaalde reactiepatroon en van de gedachte gekwetst te zijn en geen keuze te hebben. De medische wereld spreekt van posttraumatische stress.
Dat is echter een zeer beperkt bewustzijn, een gefragmenteerde versie van zichzelf, een tunnelvisie, die alleen tot doel had de ingrijpende gebeurtenis te kunnen overleven, zoals een regenscherm dat men blijft ophouden omdat men niet gemerkt heeft dat de regen gestopt is.
'Genezen' betekent het verminderen van de symptomen als gevolg van het reactiepatroon, bijvoorbeeld in de vorm van angst, verslaving, depressie of suïcidaliteit of in de vorm van een traject als psychiatrisch patiënt.
'Helen' betekent echter weer 'heel' worden, dat wil zeggen: het bewustzijn weer verruimen, de tunnelvisie en de rigide identificatie met dat ene reactiepatroon opgeven en zich weer soepel en flexibel verbinden met de talloze andere zijnsmogelijkheden die door de dominante tunnelvisie op de achtergrond waren geraakt, maar die er uiteraard nog steeds zijn, zoals bv kan blijken tijdens een ontspannen moment of tijdens een vakantie.
Dat verklaart ook het minder bekende fenomeen van ‘posttraumatische groei’ waarbij mensen na een schokkende gebeurtenis melding maken van gunstige gevolgen op het vlak van persoonlijk functioneren, relaties en levensbeschouwing.
Dat is ook de mogelijke verklaring van de gunstige gevolgen van het gebruik van psychedelica of electroshocks, die beide een soort tsunami in de rigide structuur van het denken veroorzaken en tot grotere 'response flexibility' leiden.
Het verleden verandert daardoor volstrekt niet, maar wel de interne beleving in het heden. Men wordt weer vrij en men kan weer kiezen hoe men wil leven.
Het belangrijkst is niet wat ons overkomt, maar wat we gaan geloven door wat ons overkomt, want elke gedachte die men denkt, creëert toekomst.
"We know what we are but know not what we may be." ~Hamlet
In deze lezingen behandelt Dr. Gerbert Bakx de vraag hoe met meer levenskunst met ongevraagde verrassingen en uitdagingen van het leven kan worden omgegaan.