In de podcast Elke Week bespreekt redacteur Sam Verbeek met politiek redacteur Victor Pak wat inmiddels in Den Haag bekendstaat als Lintjesgate.
Aanleiding: minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) weigerde haar handtekening te zetten onder de toekenning van koninklijke onderscheidingen aan vijf vrijwilligers van het COA. Een kleine handeling, met grote gevolgen.
Formeel mag een minister afwijken van een voordracht, maar dat gebeurt zelden. Faber vond het werk van de vrijwilligers “haaks staan op haar beleid”. Toch voerde het COA slechts uit wat wettelijk verplicht is: asielopvang, namens het ministerie van Faber.
Haar weigering raakte daarmee aan iets fundamentelers dan een ceremoniële onderscheiding: het principe van eenheid van kabinetsbeleid.
Premier Dick Schoof en minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken) tekenden uiteindelijk zelf, maar Faber bleef bij haar standpunt. Ze noemde zichzelf “vakminister” en zei een “smallere afweging” te maken dan haar collega’s. Daarmee erkende ze openlijk dat ze zich niet voegt naar de lijn van het kabinet waarvan ze deel uitmaakt.
Faber zet zich hiermee opnieuw neer als solistische speler. Eerder veroorzaakte ze ophef over uitspraken over Zelensky, de ministerraadagenda en het noodrecht. Steeds schuurt haar optreden tegen de grenzen van het toelaatbare. En steeds blijft ze zonder gevolgen. Coalitiepartijen uiten kritiek, maar deinzen terug voor echte actie. Een motie van wantrouwen haalde het niet.
Waarom blijft Faber de grens opzoeken? Omdat ze weet dat niemand haar tegenhoudt. Zolang de premier, VVD, NSC en BBB haar laten begaan, blijft ze de ruimte gebruiken die ze krijgt. Niet omdat ze het debat wil voeren, maar omdat ze het politieke spel beheerst: elke rel scherpt haar profiel aan, verlegt de aandacht naar migratie en ondermijnt het collectieve optreden van het kabinet.
De grens ligt er dus niet voor Faber, maar voor haar collega’s. Zij zullen haar moeten begrenzen – of accepteren dat het kabinet niet langer met één mond spreekt. Tot die grens wordt getrokken, blijft Faber zoeken hoever ze kan gaan. En telkens blijkt: verder dan velen dachten.