Kentleşmenin dönüştürdüğü afet olgusunu, artık “afetin kent hâli” olarak yaşıyoruz. Tuğçe Tezer ve Gürhan Ertür’ün konuğu Murat Güvenç, Şili örneğiyle Türkiye’nin afetlere dirençli kentler kurmaktaki eksikliklerini karşılaştırdı.
Dünya tarihinin günümüze yakın çok kısa bir kesitinin konusu olan insan ve toplumun bir üretimi olan “kent” ve dolayısıyla “kentleşme”, dünyadaki neredeyse her şeyi etkileyen, değiştiren, dönüştüren bir filtre olarak ele alındı. Aile yapısından üretime, nüfusun siyasi yapısından bilince, hatta afetlere kadar birçok şeyin zamanla kentleştiği vurgulandı.
Tarih boyunca dünyanın pek çok bölgesi farklı afet türlerinin konusu oldu. Ancak yakın geçmişte değişen ve bugünlerde yoğunlaşan yeni bir olguya dikkat çekildi: Artık afetler de kentleşti. Günümüzde insanların ağırlıkla kentlerde yaşıyor olması, afet konusunu önceki anlamının ötesine taşıdı. Sosyal, fiziksel, simgesel ve iktidarla ilgili yönleri olan kent, afetleri de dönüştürdü.
“Afetlerin kentleşmesi” kavramsallaştırması, yakın zamanda Feshane Art İstanbul’da düzenlenen “Afetlere Dirençli Kent ve Toplum” seminerinde Murat Güvenç tarafından gündeme getirildi. Güvenç, Şehir Hepimizin programında, afetlerin kentin farklı yönleriyle birlikte düşünülmesi gerektiğini ifade etti.
Videoda, afetlere dirençliliği her zaman örnek gösterilen Şili ile Türkiye karşılaştırıldı. Gelişmişlik düzeyi açısından benzerliklere rağmen, neredeyse aynı dönemde yaşanan depremlerden ders çıkararak kentlerini depreme dirençli hale getiren Şili’nin kayıplarını yok denecek kadar azalttığı, Türkiye’nin ise bu “iyi gelecek”ten ne kadar uzak kaldığı dile getirildi.
“Toplumun birlikte yaşamaya karar verdiği meşruiyet çerçevesi”nin afetler açısından ne anlama geldiği, kağıt üstünde görünen ile gerçekte olan arasındaki mesafenin risklere nasıl karşılık geldiği tartışıldı. Türkiye’nin kentleşme serüveninde geçici çözümlerin kalıcı hale getirilmesi; gecekondu, dolmuş ve işporta üzerinden ele alınarak, kentsel altyapının afet hazırlığındaki büyük önemi vurgulandı.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Ayrıca, Türkiye’de yönetimlerin erken Cumhuriyet döneminden bugüne yaptığı tercihlerin afetlere hazırlık bakımından kentlere nasıl etki ettiği ortaya konuldu. Murat Güvenç, “Problemin kendisinin çözüm gibi görünmeye başlaması” sözleriyle bu tabloyu tanımladı. Programda, afetlerin gölgesinde şekillenen kentleşme serüveni ve yaşanan ile beklenen depremler ışığında kentlerin durumu, yani “afetin kent hâli”, yeniden düşünmeye davet edildi.