In weerwil van de vorige aflevering stelt Jeroen van der Waal, hoogleraar sociologie van de stratificatie aan de Erasmus universiteit Rotterdam, dat er wel degelijk een kloof is tussen praktisch en theoretisch geschoolden. ‘Ze komen en werken op andere plekken. Ze gaan geen relaties met elkaar aan en kijken anders tegen de wereld aan.’ Dat praktisch geschoolden relatief vaker PVV stemmen is ook helemaal niet verwonderlijk. Moeten andere partijen zich daar maar bij neerleggen?   Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

Sociologieprofessor Jan Willem Duyvendak schreef een boek over ‘spookkloven’, maatschappelijke kloven die we wel ervaren maar die er feitelijk helemaal niet (zo sterk) zijn. Inkomensverschillen en armoede? Die zijn de afgelopen jaren vooral verminderd. De kloof van stad-platteland? Is er niet. Tussen mensen zonder en met migratieachtergrond? We gaan vooral steeds meer op elkaar lijken. Zelfs de ‘kloof der kloven’, die tussen hoger en lager opgeleiden is helemaal niet toegenomen zoals wordt beweerd. Er is eigenlijk maar één echt grote kloof: op het gebied van vermogen, en daar hebben we nu juist geen oog voor. Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)  

Hoogleraar actief burgerschap Monique Kremer schreef een ‘Brandbrief aan onze verzorgingsstaat’. In dit persoonlijke essay beschrijft zij – Kremer houdt van de verzorgingsstaat – wat er de laatste decennia mis is gegaan met dit mooie solidaire project. De mensen die hem het meeste nodig hebben vertrouwen hem nu het minste. Kunnen we weer van de verzorgingsstaat gaan houden? En kunnen de publieke professionals, als het gezicht van de verzorgingsstaat, wel het goede doen? Marianne van de Anker van de Rotterdamse ombudsman herkent het probleem en spreekt van ‘systeemgeweld’ en ‘een lokettenjungle’. Sommige professionals en overheden moeten ‘billenkoek’ krijgen. De remedie is nog niet zo simpel. Maar duidelijk is dat de verzorgingsstaat veel beter zijn best moet doen. En bijvoorbeeld niet mensen op hun uitkering moet korten als ze gaan samenwonen. Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

Complotdenkers moet je ‘debunken’ met feiten, en wetenschappers hebben daar een belangrijke taak in. Dat is een veelgehoorde opvatting. Maar socioloog Jaron Harambam is niet van die school. Hij onderzoekt al jaren complotdenkers en wil liever begrijpen wat ze beweegt en drijft. Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport), ook in deze uitzending, ziet ondertussen zijn vaccinatiecampagnes ondermijnd worden door complotdenkers. ‘De vaccinatiegraad daalt, meer babies overlijden door kinkhoest, we proberen daartegen goed te informeren.’  Harambam is niet onder de indruk van die benadering. ‘Opvallend dat de staatssecretaris weinig geïnteresseerd is in waarom die mensen zich niet willen laten vaccineren. Hij heeft het ook nog eens over een stadsdeel waar mensen jarenlang zijn gewantrouwd door de overheid.’ Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

Klimaatverandering tegengaan en opvangen is een vraagstuk van ‘collectieve actie’. Toch horen we sociologen weinig als het om het klimaat gaat. Maar dat gaat veranderen. Twee sociologen Jacob Dijkstra (Rijksuniversiteit Groningen) en Tim Immerzeel (Universiteit Utrecht) geven vorm aan een ‘minor’ klimaatsociologie. Zodat je op 7 universiteiten met een stevig pakket vakken klimaatsociologie kunt studeren. Wat heeft de sociologie te bieden? ‘Het aanwakkeren van sociale contacten kan enorm helpen om duurzame projecten van de grond te krijgen.’ Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

In Nederland leven 1,1 miljoen mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Wat hebben zij nodig in een samenleving die steeds ingewikkelder wordt? De Groningse socioloog Jaap Olthof trok als een ‘fly on the wall’ jarenlang op met mensen met een lvb. Dit jaar promoveerde hij op zijn proefschrift ‘Hard werken om normaal te zijn’.  Moeten we het eigenlijk wel over mensen met een lvb hebben? Is het niet beter te spreken over ‘mensen met problemen’? Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)  

Hoe denken Nederlanders over migratie en integratie? Verandert dat in de loop van decennia en helemaal sinds de regering met de PVV? De Utrechtse migratiesocioloog professor Marcel Lubbers bestudeert zulke vragen.  We blijken verrassend stabiel in onze houdingen, maar de mate waarin we problemen zien heeft veel te maken met politieke entrepreneurs. Wat zou een verhaal kunnen zijn dat houvast biedt in tijden van verbroken verbindingen? Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

De voorlaatste verkiezingen leken met de winst van de BBB gedomineerd door gevoelens van miskenning in de regio’s en dorpen. Is dat gevoel sinds een jaar – en de blijvende verschrompeling van de BBB – soms verdwenen? Bettina Bock, in Wageningen hoogleraar inclusieve plattelandsontwikkeling en in Groningen bijzonder hoogleraar bevolkingsdaling en leefbaarheid in noord Nederland, heeft daar zicht op. Hoe zit het met de gevoelens van miskenning buiten de stad? En zijn de zorgzame gemeenschappen die nu op veel plekken wortel schieten een bron van trots? Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)  

Het aantal daklozen stijgt weer, berekent nu ook het CBS. In de praktijk wisten ze dat al langer. Waarom lukt het toch zo slecht dakloosheid terug te dringen? Socioloog Nienke Boesveldt van de Universiteit van Amsterdam trekt al vele jaren op met mensen zonder huis. Wat doen jeugdervaringen met iemands kans op dakloosheid? En op welke manier word je identiteit gevormd door je omgeving in de opvang? We weten wat werkt tegen dakloosheid: éérst een huis. In Finland is housing first al jaren de succesvolle praktijk, maar in Nederland lukt het maar niet die aanpak overal door te voeren. Wat gaat hier verkeerd? Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

We lijken het nauwelijks meer te beseffen maar we zijn een klassenmaatschappij, met een onder- en bovenklasse. Door het Nederlandse egaliteitsdenken zijn we blind geworden voor ongelijkheid en machteloosheid. Dat betoogt Mark van Ostaijen, bestuurssocioloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. We moeten het dus weer over klassen hebben en dan met name over de bovenliggende klasse. Collega-socioloog Milio van de Kamp van de Universiteit van Amsterdam sluit zich daar van harte bij aan. Van de Kamp schreef met ‘Misschien moet je iets lager mikken’ zijn levensverhaal vanuit sociologisch perspectief. Hij ervaarde aan den lijve hoe onderdrukking, ongelijkheid en armoede uitpakt. Wat is het perspectief? Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

In de tweede aflevering van de Sociologie Show vertelt arbeidssocioloog Fabian Dekker over de burn-out samenleving. In 2022 gaf 1 op de 4 werknemers in de leeftijd van 18 tot en met 34 jaar aan burn-outklachten te ervaren. De klachten worden ernstiger, met meer verzuimdagen. Opvallend is dat de epidemie vooral jonge en hoger opgeleide vrouwen treft. De zelfhulpboeken van de psychologie zijn een schraal antwoord op dit maatschappelijke probleem. Wat heeft de sociologie te bieden? Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)

In deze eerste aflevering vertelt de Rotterdamse socioloog Samira van Bohemen over stereotypen in de pornografie. Met welke zoektermen speuren mensen naar hun favoriete porno? Wat betekent het sociologisch dat ze een voorkeur hebben voor big black cocks of grote borsten? Samira van Bohemen kreeg onlangs een beurs van 8 ton om onderzoek te doen naar deze vraagstukken.  Presentatie: Tara Lewis (journalist) en Marcel Ham (hoofdredacteur van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken)