Marco Boks is mijn gast in deze aflevering van onze podcast Cadeautje verpakt in prikkeldraad.

Marco is psychiater en onderzoeker, gespecialiseerd in trauma en epigenetica. Zijn werk draait om de invloed van trauma op onze genen en hoe omgevingsfactoren als stress, voeding en psychotherapie onze genetische kwetsbaarheid kunnen beïnvloeden.

We bespreken wat epigenetica is, waarom het niet zo simpel is als ‘je DNA bepaalt alles’ en hoe veerkracht zelfs op genetisch niveau zichtbaar wordt.

Marco deelt inzichten uit zijn onderzoek bij militairen die trauma meemaakten, en laat zien dat gezonde aanpassingen in de genen kunnen bijdragen aan herstel.

Leefstijl, sociale steun en psychotherapie blijken krachtige middelen om blijvende, positieve veranderingen teweeg te brengen.

De aflevering biedt hoop: ook als trauma diepe sporen nalaat, is groei mogelijk.

In de podcast praten we onder andere over:

• Wat epigenetica is en hoe het verschil maakt tussen genen die aan- of uitgezet kunnen worden

• Het idee dat je niet volledig wordt bepaald door je DNA, maar dat omgevingsfactoren gen-activiteit beïnvloeden

• De rol van trauma in het activeren of deactiveren van bepaalde genen

• Het concept van missing heritability (missende erfelijkheid) en hoe epigenetica een deel van het erfelijkheidsprobleem verklaart

• De invloed van omgevingsomstandigheden, zoals vroege trauma’s, op het instellen van het stresssysteem

• De lange termijn effecten van trauma op lichamelijke en psychische gezondheid

• Dat PostTraumatische Groei mogelijk is en epigenetisch te verklaren valt

• Onderzoek bij militairen die vóór en na uitzending bloed gaven om epigenetische veranderingen te meten

• Het verrassende inzicht dat gezonde epigenetische aanpassingen beschermen tegen posttraumatische stressstoornis

• De bevinding dat psychotherapie daadwerkelijk epigenetische veranderingen teweeg kan brengen

• Dat leefstijl, zoals voeding, roken en bewegen, grote invloed heeft op je epigenetica

• Waarom individuele verhalen en subjectieve betekenis zo belangrijk zijn in het onderzoek naar trauma

• Het belang van positieve sociale omgevingen voor herstel en epigenetische gezondheid

• Het verschil tussen klachtengerichte en herstelgerichte behandelingen in de psychiatrie

• Dat vroegkinderlijk trauma een ander epigenetisch profiel geeft dan latere trauma’s

• Het onderzoek naar welk netwerk van genen betrokken is bij veerkracht en PostTraumatische Groei

• De wens om epigenetische kennis te gebruiken voor vroegsignalering en preventie van mentale problemen

• De positieve boodschap dat je veel meer invloed hebt op je biologische en mentale gezondheid dan voorheen gedacht